Kavram Öğretimi Kavram Öğretimi
Prof. Dr. Recai Doğan
Kavram Öğretimi
Kavram Haritaları
•Balık Kılçığı Haritası
•Örümcek Haritası
•Olaylar Zinciri Dizinleri
•Sınıflama Haritası
Vee Diyagramı
Kavramsal Karikatür
Anlam Çözümleme
Tabloları Kavramsal
Değişken Metinleri
Tahmin- Gözlem- Açıklama
Çalışma Yaprakları
Teşhis Testleri
Tekzip (Çürütme)
Metinler
Kavram Öğretimi
Kavram; benzer nesneleri, insanları,
olayları, fikirleri, süreçleri gruplamada kullanılan bir kategoridir.
Kavramlar çok kapsamlı bilgileri kullanılabilir birimler haline getirir.
Kavramlar bilginin yapı taşlarını, kavramlar arası
ilişkiler de bilimsel ilkeleri oluşturur.
Kavramlar aracılığıyla birey, bilgilerine anlam
kazandırır, onları düzenler, yeni kavram ve
bilgiler üretir.
Bilişsel gelişimin temelinde kavram
öğrenme vardır.
Kavram Haritaları
J.Novak ve öğrencileri tarafından insanların bilgiyi nasıl öğrendikleri/anlamlandırdıklarını gösteren bir öğrenme-öğretme stratejisi olan Ausubel’in Anlamlı Öğrenme Modeli’nden etkilenerek geliştirilmiştir.
Yeni öğrenilecek bilgiyi daha açık hale getiren, önceki bilgilerle yeni bilgiler arasında anlamlı bağlantılar kurulmasına yardımcı olan haritalardır. Öğrenmenin daha kalıcı ve uzun süreli olmasını sağlamaktadır.
Bilgiyi görselleştirme, ilişkilendirme, somutlaştırma, sınıflandırma gibi işlevleri vardır. Bu haritalar olgu ve örneklerin somutlaştırılmasında değil bilgi yada kavramlar arasındaki ilişkiler ve bağlantıların görselleştirilmesinde kullanılır.
Öğretilecek yeni ünitenin kapsamının tanıtımında, öğrencilerin hazır bulunuşluk düzeylerini belirlemede, kavramsal yanılgıları ortaya çıkarma ve gidermede, öğrencilerin bilgiyi nasıl yapılandırdıklarını ortaya koymada etkin olarak kullanılabilir.
Kavram Haritaları
Balık Kılçığı Haritası: Karmaşık bir olayın neden ve sonuçlarını ortaya koymak için kullanılır. Kılçığın üst
tarafında olaylar, alt tarafında olayların nedenleri gösterilir.
Balık Kılçığı Haritası: Karmaşık bir olayın neden ve sonuçlarını ortaya koymak için kullanılır. Kılçığın üst
tarafında olaylar, alt tarafında olayların nedenleri gösterilir.
Kavram Haritaları
Örümcek Harita:
Örümcek Ağı Kavram Haritası, merkezi
tema/kavramın haritanın ortasına yerleştirilmesi
ve kavramların onunla bağlanması yoluyla organize edilir. Haritanın
ortasında fikir, dallarda destek fikirler, örnek ve
detaylara yer verilir.
Örümcek Harita:
Örümcek Ağı Kavram Haritası, merkezi
tema/kavramın haritanın ortasına yerleştirilmesi
ve kavramların onunla bağlanması yoluyla organize edilir. Haritanın
ortasında fikir, dallarda destek fikirler, örnek ve
detaylara yer verilir.
Kavram Haritaları
Olaylar Zinciri Dizinleri:
Herhangi bir kavramın aşamalarını, bir işlemin basamaklarını, olayların
sırasını ve sonuçlarını açıklamak için kullanılır.
Olaylar Zinciri Dizinleri:
Herhangi bir kavramın aşamalarını, bir işlemin basamaklarını, olayların
sırasını ve sonuçlarını açıklamak için kullanılır.
Sınıflama Haritası:
Öğrenilen bilgileri sistematik olarak
sınıflamayı amaçlar. Bu sınıflama genelden özele doğru aşamalı bir
dağılım gösterir.
Sınıflama Haritası:
Öğrenilen bilgileri sistematik olarak
sınıflamayı amaçlar. Bu sınıflama genelden özele doğru aşamalı bir
dağılım gösterir.
Kavram Haritaları (Sınıflama Haritası)
Kavram Haritaları
Kavram Haritaları; bir içeriğin öğretimi, özetlenmesi ve
ölçülmesi yanı sıra öğrenmelerin değerlendirilmesi amacıyla alternatif bir ölçme aracı olarak da zaman zaman
kullanılmaktadır.
Kavram Haritaları; bir içeriğin öğretimi, özetlenmesi ve
ölçülmesi yanı sıra öğrenmelerin değerlendirilmesi amacıyla alternatif bir ölçme aracı olarak da zaman zaman
kullanılmaktadır.
Kavram Haritaları kavramlar arası ilişkileri hiyerarşik biçimde görmeye yarayan bir şemadır. Bilginin zihinde somut ve
görsel olarak düzenlenmesini ve bilginin anlamlı hale getirilmesini sağlar. Bilgiyi ezberlemek yerine anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirmek için kullanılır.
Kavram Haritaları kavramlar arası ilişkileri hiyerarşik biçimde görmeye yarayan bir şemadır. Bilginin zihinde somut ve
görsel olarak düzenlenmesini ve bilginin anlamlı hale getirilmesini sağlar. Bilgiyi ezberlemek yerine anlamlı öğrenmeyi gerçekleştirmek için kullanılır.
Kavram Ağı
Öğrencilerdeki mevcut bilgileri harekete geçirerek, kavramlar arası ilişkileri ve kavramların kapsamlarını gerçekleştirmek amacıyla kullanılan grafik araçlardır.
Kavram ağlarında merkezde ana kavram, etrafında ise konuyla ilgili diğer kavram grupları vardır.
Kavram ağları tek bir ana kavramın var olduğu
durumlarda yeterli olsa da birden çok ana kavramın olduğu durumlarda kavram haritaları kullanılmalıdır.
Zihin Haritası
(Düşünceler Arası İlişkiler) Beynin bilgiyi algılama ve saklama
biçimine en uygun yöntemdir. Zihin haritaları beyinde saklanan bilgilerin
görsel resmini oluşturur. Veri toplama, not alma ve sunum yapmada kullanılabilir. Bu teknikte renkler, şekiller, çizimler, ok
işaretleri ve semboller gibi görsel imgeler kullanılır.
Beynin bilgiyi algılama ve saklama biçimine en uygun yöntemdir. Zihin haritaları beyinde saklanan bilgilerin
görsel resmini oluşturur. Veri toplama, not alma ve sunum yapmada kullanılabilir. Bu teknikte renkler, şekiller, çizimler, ok
işaretleri ve semboller gibi görsel imgeler kullanılır.
Bilgi Haritası
(Bilgiler Arası İlişkiler)
Bir metindeki önemli sözel bilgilerin ve bu bilgiler arasındaki ilişkilerin şematik olarak gösterilme biçimidir. Metnin ana düşüncesiyle ilgili temel kavramlar, bunlarla ilgili özellikler ve örnekler hücre adı verilen kutular içinde yerleştirilir. Hücreler arasındaki ilişkiler için etiketler(kısaltılmış kavramlar) kullanılır.
Bir metindeki önemli sözel bilgilerin ve bu bilgiler arasındaki ilişkilerin şematik olarak gösterilme biçimidir. Metnin ana düşüncesiyle ilgili temel kavramlar, bunlarla ilgili özellikler ve örnekler hücre adı verilen kutular içinde yerleştirilir. Hücreler arasındaki ilişkiler için etiketler(kısaltılmış kavramlar) kullanılır.
Bilgi haritalarının ilişkileri belirleme şekli, kavram
haritalarından ayrılmaktadır. Kavram haritaları büyük bir bilgi birikimindeki kavramların ilişkileri üzerinde yoğunlaşırken, bilgi haritaları bir metindeki bilgilerin arasındaki ilişkiyi
derinlemesine inceler.
Bilgi haritalarının ilişkileri belirleme şekli, kavram
haritalarından ayrılmaktadır. Kavram haritaları büyük bir bilgi birikimindeki kavramların ilişkileri üzerinde yoğunlaşırken, bilgi haritaları bir metindeki bilgilerin arasındaki ilişkiyi
derinlemesine inceler.
Haritalar
Bilgi Haritası
11.04.2011 16
Vee Diyagramı
Genelde Fen Bilimleri alanında ve laboratuvar çalışmalarında kullanılan, öğrenme-öğretme sürecinin başında, süreç esnasında ve süreç sonunda, bazı kritik soruları cevaplandırarak, bilişsel düzeyde daha anlamlı, derin ve kalıcı
öğrenmenin gerçekleşeceği varsayımına dayanan bir tekniktir.
Genelde Fen Bilimleri alanında ve laboratuvar çalışmalarında kullanılan, öğrenme-öğretme sürecinin başında, süreç esnasında ve süreç sonunda, bazı kritik soruları cevaplandırarak, bilişsel düzeyde daha anlamlı, derin ve kalıcı
öğrenmenin gerçekleşeceği varsayımına dayanan bir tekniktir.
Etkinlikle birlikte hazırlanan aynı zamanda etkinliğin raporu olarak da kullanılabilen bir eğitim aracıdır.
Etkinlikle birlikte hazırlanan aynı zamanda etkinliğin raporu olarak da kullanılabilen bir eğitim aracıdır.
Venn Diyagramı/Şeması
En temel küme gösterimi
şemalarındandır . Küme
elemanları kümeyi belirten
kapalı bir şekil içindeki birer
nokta olarak gösterilir.
Kavramsal Karikatür
Öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgıları veya düşünme biçimlerinin
insan yada hayvan figürleri ile
tartıştırıldığı, düşündürüldüğü karikatür türü çizimlerdir. Genel olarak üç yada
daha fazla karakterin günlük bir olay hakkında karşılıklı soruları ya da fikirleri
konuşma balonları ile sunulmaktadır.
Öğrencilerin sahip olduğu kavram yanılgıları veya düşünme biçimlerinin
insan yada hayvan figürleri ile
tartıştırıldığı, düşündürüldüğü karikatür türü çizimlerdir. Genel olarak üç yada
daha fazla karakterin günlük bir olay hakkında karşılıklı soruları ya da fikirleri
konuşma balonları ile sunulmaktadır.
Karikatürler bireyleri güldürmek amacıyla kullanılırken, kavram karikatürleri öğrencileri eğlendirerek bilgilerini sorgulatmak amacıyla kullanılmaktadır.
Kavram karikatürlerinde mizahi ve abartılı unsurlar bulunmamaktadır.
Karikatürler bireyleri güldürmek amacıyla kullanılırken, kavram karikatürleri öğrencileri eğlendirerek bilgilerini sorgulatmak amacıyla kullanılmaktadır.
Kavram karikatürlerinde mizahi ve abartılı unsurlar bulunmamaktadır.
Anlam Çözümleme Tabloları
Bir boyutunda kavram, diğer boyutunda özelliğin
yer aldığı iki boyutlu tablolardır.
Kavramlar ve özellikleri tabloda
işaretlenerek öğrenilir. Kavram
yanılgılarını belirleme ve
gidermede kullanılır.
Kavramsal Değişim Metinleri
Kavram yanılgılarını belirleme ve gidermeye yarayan bu teknikte öğrencilerin sahip
olduğu kavram yanılgıları tanımlanır, örneklerin de yer
aldığı bilimsel açıklamalar verilir. Böylece kavramsal değişim meydana getirilerek
anlamlı öğrenme sağlanır.
Kavram yanılgılarını belirleme ve gidermeye yarayan bu teknikte öğrencilerin sahip
olduğu kavram yanılgıları tanımlanır, örneklerin de yer
aldığı bilimsel açıklamalar verilir. Böylece kavramsal değişim meydana getirilerek
anlamlı öğrenme sağlanır.
Kavram Kargaşası Yaratma
Bu yöntem, öğrencilerin bir konuda sahip oldukları kavram yanılgısını yada bilimsel fikirlerden farklılık gösteren düşüncelerini ve bunların yanlış olduğunu
gösterebilmeyi içerir. Öğrencinin
kafasında var olan düşüncelerinin işe yaramadığı durumu ona göstermeyi amaçlar.
Tahmin-Gözlem-Açıklama
Öğrencilerin bir derste yapılacak olan gösteri, sunu, deney vb. etkinlikle ilgili tahminde bulunması, gözlem yapması
ve tahmin-gözlemlerini açıklaması sürecidir.
Bireysel yada küçük gruplar halinde uygulanabilen bir tekniktir.
Araştırma Sorusu: Yeryüzünde sıcaklık her yıl 1 derece yükselse 2025 yılında nasıl bir dünyayla karşı karşıya kalırız?
• Tahmin:………
• Nedeni:………
• Gözlem:………
• Açıklama: Tahminleriniz ile gözlemleriniz ne kadar uyumlu? Bunun sebepleri ne
olabilir? ...
...
...
Yapılandırılmış Grid:
Öğrencilerin belli bir konuyla ilgili bilgi seviyesini, eksiklerini ve kavram
yanılgılarını tespit etmek amacıyla hazırlanan sorulara verilecek cevapların, numaralandırılmış 9/12
kutucuktan oluşan bir tabloya dağıtılarak öğrencilerin doğru
cevapları bu kutucuklardan bulmasına dayalı alternatif bir ölçme değerlendirme tekniğidir.
Yapılandırılmış Grid:
Öğrencilerin belli bir konuyla ilgili bilgi seviyesini, eksiklerini ve kavram
yanılgılarını tespit etmek amacıyla hazırlanan sorulara verilecek cevapların, numaralandırılmış 9/12
kutucuktan oluşan bir tabloya dağıtılarak öğrencilerin doğru
cevapları bu kutucuklardan bulmasına dayalı alternatif bir ölçme değerlendirme tekniğidir.
Tanılayıcı Dallanmış Ağaç (TDA): Belli bir konuda öğrencilerin
neleri öğrenip, öğrenemediklerini belirlemek amacıyla kullanılan alternatif bir ölçme değerlendirme tekniğidir. Üst düzey öğrenmelerden
çok temel bilgilerin
değerlendirilmesinde kullanılır.
Tanılayıcı Dallanmış Ağaç (TDA): Belli bir konuda öğrencilerin
neleri öğrenip, öğrenemediklerini belirlemek amacıyla kullanılan alternatif bir ölçme değerlendirme tekniğidir. Üst düzey öğrenmelerden
çok temel bilgilerin
değerlendirilmesinde kullanılır.
Çalışma Yaprakları:
Öğrencinin yapması gereken işlemleri içeren
ve öğrencilerin kendi öğrenmelerini gerçekleştirmede kullandıkları öğrenme
araçlarıdır.
Çalışma Yaprakları:
Öğrencinin yapması gereken işlemleri içeren
ve öğrencilerin kendi öğrenmelerini gerçekleştirmede kullandıkları öğrenme
araçlarıdır. Teşhis Testleri:
Öğrencilerdeki yanlış kavramları teşhis etmek
için kullanılır. Bu testler önce doğru yanıtı içeren
seçenekli sorular, sonra da öğrencilerin neden
bu seçimi yaptıklarını açıklamaları için
boşluklar içerir.
Teşhis Testleri:
Öğrencilerdeki yanlış kavramları teşhis etmek
için kullanılır. Bu testler önce doğru yanıtı içeren
seçenekli sorular, sonra da öğrencilerin neden
bu seçimi yaptıklarını açıklamaları için
boşluklar içerir.
Tekzip (Çürütme) Metinleri: Öğrencilerin
kavram hataları ile uyuşmayan metinlerdir.
Üst düzey zihinsel süreçleri gerektirmeyen
kavram yanılgılarında etkilidir.
Tekzip (Çürütme) Metinleri: Öğrencilerin
kavram hataları ile uyuşmayan metinlerdir.
Üst düzey zihinsel süreçleri gerektirmeyen
kavram yanılgılarında etkilidir.
