ADRES: Nuruosmaniye Caddesi No 6 5 İSTANBUL TELGRAF: MİLLİYET. İstanbul POSTA KUTUSU 4 9 2 İstanbul TELEFON 2 2 4 4 1 0 (10 hat)
YIL: 32, SAYI: 12295
BUĞUN
SAYFA
LİRA
. .. -TV-.Mete Akyol
“ MEVZUAT BÖYLE
EFEN D İM ...”
MİLLİYET YAYINLARI nda ÇIKTI
23 T
t
- i
OCAK i b
*V / —
✓
Ermeniler, jüriye büyük baskı yapıyor
Duruşma, Ermeni/erin gösterileriyle
başladı
Ingiliz tanık ¡ «Ates
eden Kilimciyan'dır»
Paris'te yürüyüş
yapan Ermeniler
4 tedhişçinin
bırakılmasını
istedi
“Ermeni Kurtuluş Hare
keti” adlı örgütün çağrısı ile Paris’in merkezinde toplanan birkaç yüz Ermeni, Türkiye' nin Bem Büyükelçisi Doğan Türkmen’i öldürmeye teşeb büs suçundan Aix en Pro- vence kentinde yargılaması başlayan Kilimciyan ile, ge çen eylülde Paris’teki Türk Konsolosluğu'nu basan “ASALA” üyesi 4 Ermeni militanın serbest bırakıl masını istemiştir.
Ermeni göstericiler Fransız Adalet Bakanlığı önüne ka dar yürüdükten sonra dağıl
mışlarda-Türkiye’nin Bern Büyükelçi si Doğan Türkmen, 6 şubat 1980 günü silahlı saldırıya uğramış, olayı büyük bir şans eseri hafif yaralarla at latmıştı (yanda) ve Türk men’i yaralayan Ermeni te rörist Kilimciyan dünkü du
ruşmada (üstte). (THA)
Kilimciyan’ın avukatı tanınmış bazı Rumları tanık gösterdi. Bunlar arasında Kıbrıs Rum bölgesi Sosyalist Parti Genel Sekreteri Lissarides de var • Kilimciyan’ın 71 ya
sındaki annesi ağla yarak verdiği ifadede eskiye ait asılsız id diaları tekrarlayarak mahkemeyi etkilemek t istedi • Hâkim, “Kilimclyan’ın ifadesinde çelişkiler olduğunu” söyledi • Türkm en’in avukatı, | duruşmadan sonra, “Kilimciyan’ın gerçek suçlu olduğu ortaya çıktı. Artık işin içine politika girer” dedi • Kilimciyan’ın en bü
yük şansı Türkmen’in hafif yaralanmış ol ması
• Atina’da bir grup Er meni Fransız Büyük elçiliği önünde göste ri yaptı
Ç Haberler! 12. Şayiada
23 OCAK 1982
M . ALİ BİRAND AIX İH P R O V E N « 'DEN BİLDİRİYOR
Ermeni örgütlerinin gözü Fransa'ya çevrildi
İNGİLİZ ŞOFÖR:"ATEŞ EDEN
T
ÜRKÎYE’nin Bern Bü-- yükelçisi Doğan Türk m en’e silahlı saldırıda bulunan Ermeni terörist Kilimci- yan'ın duruşması dün Fran sa'mn Aix en Provence kentinde Ermeni örgütlerinin gösterileri , adliye sarayı içinde ve dışında a- lınan çok sıkı güvenlik önlemleri altmda başlamıştır. Davaya bu gün de devam edilecektir.Dünyanın birçok ülkesinden Ermeni örgüt ve derneklerinin temsilcileri duruşmayı izlemek ve Türkiye karşıtı gösteriler yapmak için kentte toplanmıştır. Gösterilerin bugün yoğunlaşma sı beklenmektedir.
Kentin sokakları Türkiye kar şıtı afişlerle donatılmış, gösteri ciler duruşmanın yapılmasını en gellemen için bazı girişimlerde bulunm uşlardır. Bu arada, Fransız polisi duruşmayı izle meye gelen Türk gazetecilerinin güvenliklerini koruyamayacağı nı açıklamıştır. Türk gazeteciler duruşma salonuna özel otomo bille getirilmiş ve binaya polis kordonu altmda gizlice sokul muştur.
Kilimciyan davasının başla masıyla birlikte dünyadaki Er meni demek ve örgütleri gözleri ni Aix en Provence’e çevirmiş ve duruşmayı bir “Türk-Ermenl Davası” haline çevirmek için yo ğun bir çalışma başlatmıştır. DURUŞMA BAŞLIYOR
Üç bine yakın göstericinin et rafım sardığı mahkeme binasın da duruşma yerel saatle 09.30’da Yargıç Brunat başkanlığında başlamıştır. 60 kişilik oturma yeri bulunan salonun hemen ta mamı Türk ve Fransız gazeteci ler tarafından tutulmuştur. Ay rıca, duruşmayı izlemek için Amerika’dan da 7 gazeteci gel miştir.
Yargıç Brunat, önce sayıları 500’ü bulan “jüri adayları" ara sından kura ile ayrılan 20 kişiden 9 kişilik ana jürinin seçimim yapmıştır. Jüri seçimi sırasında savunma avukatları hiçbir ge rekçe göstermeden 2 kadm üyeye itiraz etmişlerdir. Jüride bulu nanların 4’ü 30 yaşlarında, 3’ü 40-46 yaşlarmda, 3’ü de 50 Ue 60 yaş gruplarmdadır.
Kilimciyan’ın suçlu olup olma dığım ve eğer suçlu bulunursa kaç yıl hapse mahkûm olacağım belirleyecek olan jürinin seçimin-, den sonra Yargıç Brunat tarafsız olarak olayla ilgili dosyayı jüriye
Türkmen'in
vurulması ve
Kilimciyan'ın
tutuklanmasının
BERN, ÖZEL Bern; 6 şubat 1980 saat 10.15. Ingiliz Büyükelçiliğinin önünde sırtında kauçuk siyah deri bir çanta bulunan genç bir adam dolaşıyordu. Tam o sırada siyah Buick marka bir Amerikan ara bası ile Türk Büyükelçisi Doğan Türkmen İngiliz Büyükelçisini ziyaret etmek üzere büyükelçi liğin önüne geldi.
Arabanın önünde şoförün ya nında büyükelçinin koruma po lisi oturuyordu. Koruma polisi kaldırımı kontrol etmek üzere kapıyı açtığı anda ardı ardına 6 el kurşun atıldı. Türkmen eliyle yüzünü tuttu ve aym anda kaldırımdaki genç adam hemen yakında duran bir otomobile atlayarak kaçtı. Ancak otomobi lin numarasını bir İsviçreli kadm gizlice not edivermişti. Bayan O tt’nun defterinde Mitsubishi marka araba ve plakası GE ‘4411 V yazılıydı. Polis tam 40 dakika sonra arabanın Kilimciyan adlı bir Fransız asıllı turist tarafın dan kiralandığı şirkete geri veril diğini saptadı. Polis Kilimciyan’- m aynı gün acele ile otelinden ayrıldığım da saptadı, tik başta İsviçre polisi Fransız tabiyetinde bir Türk teröristin bu girişimi yaptığım sanmıştı, isviçreli Sav-, cı Rocsler Fransız polisine derhal bir uluslararası tutuklama emri çıkardı ve Kilimciyan iki gün sonra Doğan Türkmen’i öldürme suçundan şüpheli olarak tutuk landı.
Bern; 16 şubat 1980: Bern şehrinden geçen Lahare Nehri’- nin yanında yürüyen genç bir adam küçük bir deri çanta buldu. içinde 3 şubat 1980 tarihli bir Le Monde gazetesi, Eafield marka 38 kalibrelik Smith Wesson marka bir tabanca, Astra marka 32 kalibrelik bir küçük tabanca daha, işte Türkmen’in vurulması ve en önemli kanıtın bulun masının kısa öyküsü.
Ermeniler, Atina'da
Kilimciyan için
gösteri yaptı
ATİNA, STELYO BERBERAKIS bildiriyor Atina’da bir grup Ermeni, Yu nan dışişleri binasının yanındaki Fransız Büyükelçiliği önünde dün öğleyin bir gösteri yapmıştır.
Gösteriyi yapan Ermeniler, ellerindeki çeşitli dövizlerle dün Marsilya’da duruşması yapılan Kilimciyan’m serbest bırakılma sını istemişlerdir.
50 kişiyi aşmayan grubun taşıdığı dövizlerde, “Kilimci- yan’ı serbest bırakın”, "Türkler. Ermeni topraklarından çıkın" gibi birkaç dilde yazılmış sözler dikkati çekmiştir.
KİLİMCİYAN'DIR
ff
okumuş ve açıklamıştır. Duruşmaya sıkı güvenlik ön lemleri altmda giren ve üzerinde lâcivert ceket, gri pantalon, lâci vert bir kravat bulunan Kilimci yan foto muhabirlerine 10 dakika kadar ayakta poz vermiştir.
Daha sonra Kilimciyan’ın yar gıç tarafından sorgusuna geçil miştir.
İki saat kadar süren sorgulama sırasında Yargıç Brunat çelişkili yanıtlar almaya başlayınca Ki- limciyan’a dönerek, “Sizin söy lediklerinizle görgü tanıklarının dedikleri birbirini tutm uyor. Birçok noktayı aydınlatamıyor sunuz" demiştir.
Kilimciyan dünkü soruştur ma sırasında ilk kez olarak “ İs viçre’de uzun süre kaldığını, an cak beraberinde olan ‘Maury’ takma adıyla andığı diğer E r meni arkadaşının suikast girişi minde bulunduğunu” söylemiş tir. Yargıçın sıkıştırmasına kar şın milliyetini ve gerçek adım a- çıklamamıştır.
Kilimciyan gene ilk kez olarak "Arabayı kiraladığı şirkete geri verdikten sonra suikast girişi minde bulunulduğunu ve otomo bilin bu iş için kullanıldığımı da ha sonra öğrendiğini” belirtmiş tir. Oysa Kilimciyan şimdiye dek, olaydan hiç haberi olmadı ğını ve Nice kentine döndükten sonra olayı gazetelerden okudu ğunu söylemekteydi.
AVUKATLAR VE TANIKLAR Duruşma sırasında avukatlar ve tanıklar Kilimciyan’ın içine kapanık biri olduğunu ifade et mişler, ancak ailesinin Ermeni iddiaları hakkmdaki kötü izle nimlerinin etkisi altmda kalarak suikast girişimine dolaylı şekilde karıştığını ifade etmişlerdir.
Duruşmanın en önemli duygu sal olayı anne Kilimciyan’ın ağ layarak yaptığı konuşma olmuş tur. Anne Kilimciyan, 1914-1921 yıllan arasında Türkiye’de ba şından geçenleri anlatmıştır. 71 yaşındaki kadm bunlan anlatır ken salonda da ağlayanların bu lunduğu görülmüştür. Heyecan lanan anne Kilimciyan titremeye başlayınca sandalyeye oturtul muştur.
Kilimciyan’m ilk verdiği ifa delerle dün verdiği ifadeler orta ya bir çizgi çıkarmıştır. Kilimci yan ilk ifadelerinde Ermeni ör gütleriyle bir ilişkisi olmadığım vurgularken, dün verdiği ifade sinde ailesinin geçmişinden etki lenerek Ermeni örgütlerine sem pati duymaya başladığını belirt miş ve özellikle 1973 yılında Marsilya’da açılan Ermeni anıtı nı durdurmak için Türkiye’nin baskı yapması ve büyükelçisini geri çekmesinin tutumunu etki lediğini bildirmiştir.. Ermeni te rörist bu nedenle Taşnak Parti- si’ne üye olduğunu ve bu parti a- dma gelen biriyle direnme grup larına yardım a katıldığını vurgulamıştır.
Doğan Türkmen adma müda- hil avukat olarak davaya katılan Fransız avukat Vidal Naquet o- lay sırasında Kilimciyan’ın ya rattığı zarar ve ziyanın karşılığı olarak 1 frank tazminat iste miştir.
• Kilimciyan’m avukatı ise du ruşmaya bugüne kadar bu tür davalarda görülmemiş sayıda ta nık göstermiştir. Sanıklar ara sında Kıbrıs Rum bölgesi Sos yalist Partisi Genel Sekreteri Lissarides’in de bulunması ilgi uyandırmıştır.
ÖĞLEDEN SONRA
Dün öğleden sonra mahkeme nin en önemli 3 tanığı olan Türk men’in şoförü Saik, koruyucu Muharrem Eraslan ve İngiliz bü yükelçisinin şoförü Robinson dinlenmiştir.
Robinson, Kilimciyan’ın elin de silah ile Türk Büyükelçisi’ne ateş ettikten sonra gördüğünü, yaklaşık 60 metre uzakta oldu ğunu, Kilimciyan tabancayı çan tasına koyduktan sonra koşarak 10 metre yakmından geçtiğini söylemiş, sanığı göstererek de “Ateş eden budur. Hiçbir zaman da şüphem olmadı şimdi de şüp hem yok” demiştir.
Eraslan da “Türkmen’e ateş e- den kişinin Klimciyan olduğu nu” söylemiştir. Savunma avu katları, Eraslan ve Robinson’un iddialarını çürütememişierdir.
Türkmen’in temsil eden avu kat, Naquet, duruşmadan sonra, “Kilimciyan’ın suikast girişimini yapan kişi olduğu hukuki açıdan
artık kesinlikle ortadadır. Jüri nin hiçbir şüphesi olamaz. Bun dan sonra işin içine artık politika girer. Kilimciyan serbest bırakı lırsa politika galebe çaldı de mektir” demiştir,
galebi
GÜVENLİK SORUNU Aix en Provence’de bulunan Türk gazetecilerinin güvenlikle rinin sağlanamayacağı Fransız polisi tarafından açıklanmıştır. Gazeteciler özel korumayla adli ye binasına polis otomobili içinde gitmişler ve arka kapıdan gizlice salona sokulmuşlardır. Polis, kentte otelde yer ayırtan Türk gazetecilerinin rezervasyonu- nunu da iptal ettirmiş ve gece kendilerini koruyamayacaklarım bildirmiştir. Polis aynca Türk gazetecilere komiserlik dışına çıktıklarında güvenceleri açısın dan bir şey yapamacağmı da ifa de etmiş ve taksiye büe binme melerini istemiştir.
Güvenlik nedenleri ile kentin giriş ve çıkışı denetim altına alm mış ve her hafta açılan “cumar- tesi-pazan” iptal edilmiştir. BUGÜN NE OLACAK?
Duruşmanın 2. günü olan bu gün tanıkların bir kısmı dinlene cektir. Tanıkların dinlenmesin den sonra Türkmen’i temsil eden avukat söz alacak ve davayla ilgili görüşünü açıklayacaktır.
Ardından savcı konuşacak ve Kilimciyan ile ilgili olarak alın ması gereken karar konusunda görüşünü açıklayacaktır. Bun dan sonra savunma avukatları ve nihayet Kilimciyan’m kendisi ko nuşacaktır.
Bütün bunlar bittikten sonra jüri, mahkeme hâkimleriyle bir likte bir odaya çekilecek ve kararım verecektir. Bu kararın verilmesine kadar jü ri, odasmdar çıkamayacaktır.
Yetkililer bu nedenle davanm cumartesi gecesi geç saatlerde bitebileceği gibi, pazartesi saha lıma da kalabileceğini ileri sür inektedirler.
Türkmen’in bu davada bi avukat tarafından temsil edilme si tüm Ermeni örgütleri tarafın dan Türk devletinin davaya katılması şeklinde nitelendiril mektedir.
KİLİMCİYAN DOSYASI
KİLİMCİYAN'İN EN BÜYÜK
ŞANSI, TÜRKMEN'İN HAFİF
YARALANMIŞ OLMASI
Kilimciyan davasmm en önemli noktası, kurşunu atan kişinin Kilimciyan olup olmadı ğının saptanmasında düğümleniyor.
Dosya incelendiği zaman, Kilimciyan’m le hinde ve aleyhinde görülen hoktalar da şunlar: ★ Kilimciyan, Doğan Türkmen’e suikast girişiminde bulunulduğu 6 şubat günü Cenev re'de olduğunu reddetmiyor.
★ Polis Kilimciyan’ın Pergola adlı otelde kaldığını saptadığı gibi, kendi kimlik kartıyla bir gün önce Mitsubishi marka bir otomobil ki raladığım da saptamış. Kilimciyan, bunu da reddetmiyor.
★ Mitsubishi marka otomobil, suikast giri şiminden önce Ingiliz Büyükelçiliği’nin önün de görülmüş ve Türkmen’e ateş eden kişinin aynı otomobile binerek kaçtığı da, yine İsviç reli görgü tanıklan tarafından polise anlatıl mış.
★ Mitsubishi marka otomobil, suikast giri şiminden 25 dakika sonra kiralancğı firmaya geri verilmiş. Kilimciyan, arabayı o saatlerde geri verdiğini de reddetmiyor.
★ Görgü tanıklan, kurşunu sıkan kişinin omuzunda deri bir çanta olduğunu, tabancayı sonradan bu çantaya koyup kaçtığım görmüş ler. Bu çanta ve tabanca, bir süre sonra Laha re nehri kıyısında bulunmuş. Smith Wesson 38 kalibre tabancadaki eksik 6 kurşun, suikast yöresinde ele geçirilmiş ve yapılan incelemede, kurşunların bu tabancadan çıktığı da saptan mış.
★ Ancak, Kilimciyan bütün bu olaylar sı rasında orada olmadığım, son olarak verdiği ifadesinde, arabayı kiraladıktan sonra bir ar kadaşına bıraktığını (adını açıklamadan) belir tiyor. Ancak, suikast girişimi olan 10.15’de nerede olduğunu hiçbir görgü tanığı ile ispat- layamıyor. “Etrafta dolaşıyordum” demekle yetiniyor.
Kilimciyan'ı kesin olarak teşhis eden ve mahkemeye çıkarılmasına neden olan iki kişi Türk. Biri, Büyükelçi’nin koruyucusu Muhar rem Erarslan, diğeri ise şoför Sadık Taşdelen.
isviçreli 7-8 tanık kesin konuşmamakla bir likte, yakalanan kişiye kaçanın çok benzedi ğini söylemekle yetiniyorlar.
Kilimciyan’ın mahkûm edilebilmesi, işte bu noktada düğünJeniyor: Jüri'nin, tabancayı ateşleyen kişinin Kilimciyan olduğuna inan dırılması.
Tabiî bu arada, jüriye ne oranda baskı ya pılacağı da önemli . Zira siz düşünebiliyor mu sunuz, oturduğunuz toplumun önemli bir bö lümü Kilimciyan’ın serbest bırakılmasını isti yor, bildiriler dağıtıyor, binlerce kişiyle salo nun etrafında gösteri yapıyor... Kasabınız, bakkalınız yani her gün karşı karşıya kaldığı nız insanlar bunlar...
Kilimciyan'ın avukatları, hiçbir görgü tanı ğının bulundukları yerden kesin bir teşhis ya pamayacaklarını ileri sürüyorlar, ve sadece iki Türk tanığın sözüyle de bir sonuca varılama yacağım ileri sürüyorlar.
KİLİMCİYAN’IN ÇIKMAZI
Kilimciyan'ın en büyük çıkmazı, kendini "suçsuz” diye göstermesi.
Türkmen’i temsil eden avukat Vidal Na- quet'ye göre, “Her olaym bir fiyatı var” . Na- quet, şu sırada nasıl bir savunma yapacağım tam bilemediğini, zira karşı tarafın söyledikle rine göre taktik değiştireceğini vurguluyor ve “Eğer Kilimciyan, suçunu kabul etse ve bunu Ermeni davası uğruna yaptığmı söyleseydi o zaman belki de alacağı ceza tarihsel nedenler araya sokularak hafifeyebilirdi. Ancak, hem suçsuz olduğunu, o sırada olay yerinde bulun madığım iddia et, sonra da olaya tarihsel ne denleri sokmaya çalış... işte bu olmaz. Ya ta rihsel rol kabul edilir ve cezası çekilir veya ta rih ortaya konmaz” diyor.
Buna rağmen, tanıkların listesi ve avukatla rın şimdiye kadarkisözleri, davanm bir suikast girişiminden çok, Ermenilerin Türk katliamını yargılatmaya çalıştıklarım ortaya koyuyor. Türkmen’in avukatı da, işte bu oyunu bozma ya uğraşacak.
Vidal Naquet’nin diğer bir sorunu da, du ruşmanın, “Tarihin yargılanmasına dönüşme si”. Naquet, davaya Türk devletini değil, Türkmen adma katıldığım ısrarla belirtiyor, ancak bir Türk diplomatı adma ilk defa davaya girmesi ona belirli bir sorumluluk da yüklüyor. Naquet “Eğer işi oraya götürürlerse, ona da yanıtım hazır” diyor.
Neresinden bakılırsa bakılsın, çelişki dolu ve nasıl sonuçlanacağı bilinmeyen bir davada “Bu normalin dışındaki bir davadır” diyen Na- quet, “Türkmen’in hafif yaralanmış olması Kilimciyan'ın en büyük şansı. Belki iyi bir vi yolonist olabilirdi, ancak çok kötü bir nişancı olduğu ortada. Türkmen'in şansı, Kilimciyan'ı da etkileyecek ve bu nedenle büyük ceza gör meyecek” şeklinde konuşuyor.
Küimciyan'ın temyize gitme hakkı da var. Ancak temyizin, d avayı, ancak hukuksal açı dan bir hata yapıldıysa bozabilme yetkisi nuyor.
‘
îi bulu- |
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
