Yeni Symposium 39 (4): 168-173, 2001
UZMAN VE AS‹STAN STATÜSÜNDEK‹ B‹R GRUP HEK‹MDE MESLEKÎ
DOYGUNLUK, DEPRESYON VE ÇALIfiMA KARAKTER‹ST‹⁄‹ ‹L‹fiK‹S‹N‹N
‹NCELENMES‹
Dr. Nefle KOCABAfiO⁄LU*, Dr. Melih VURAL**, Dr. Derya U⁄URLU ULUDÜZ** ÖZET
Amaç: ‹stanbul’da Devlet ve Sosyal Sigortalar Kurumu Hastaneleri’nde çal›flan bir grup uzman ve asistan statüsündeki hekimlerin meslekî doyumlar›, çal›flma karakteristikleri ve bunun depresyonla iliflkileri incelen-mifltir.
Yöntem: 2001 y›l›nda SSK Okmeydan› E¤itim Hastanesi, SSK Eyüp Hastanesi, Beykoz Devlet Hastane-si, fiiflli Etfal ve Taksim ‹lkyard›m E¤itim hastanelerinde çal›flan hekimler çal›flma ortamlar›nda ziyaret edil-mifl, de¤iflik branfllarda çal›flan 85 uzman hekim ve 41 asistan hekime Hamilton Depresyon Skalas› ve Min-nesota Doyum Anketi uygulanm›flt›r. Bu hekimlerin çal›flma karakteristikleri ve sosyodemografik özellikleri çal›flmac›lar taraf›ndan oluflturulmufl Genel Anket Formu ile sorgulanm›flt›r. Daha sonra elde edilen bulgu-lar›n hekimin çal›flmakta oldu¤u kuruma, uzman veya asistan olufluna göre de¤iflip de¤iflmedi¤i incelen-mifltir. Sonuçlar›n de¤erlendirilmesinde istatistiksel olarak Mann Whitney U ve Fisher t testi kullan›lm›flt›r. Bulgular: Elde edilen veriler de¤erlendirildi¤inde hem uzman hem de asistan hekimler aç›s›ndan çal›fl›lan kuruma göre Hamilton ve Minnesota de¤erleri aras›nda istatistikî bir fark bulunmam›flt›r. Ancak, uzman ve asistanlar›n karfl›laflt›r›lmas›nda ise, hem Hamilton hem de Minnesota de¤erleri aç›s›ndan istatistikî anlam-l› bir fark oldu¤u saptanm›flt›r.
Tart›flma: Bu çal›flmadaki bulgular uzman ve asistan hekimlerin ifl doygunlu¤u aç›s›ndan, çal›flt›klar› ku-rumlardan ba¤›ms›z olarak, farkl› konumlarda bulunduklar›n› düflündürtmektedir.
Sonuç: Ülkemizde hekimlerin ifl doyumu konusundaki araflt›rmalar›n say›s›n›n artmas› tesadüfî olumsuz etmenlerin tan›mlanmas›n› sa¤layarak sa¤l›k politikas›na katk›da bulunacakt›r.
Anahtar Kelimeler: uzman hekim, ifl doyumu, depresyon, asistan hekim
RELATION OF JOB SATISFACTION AND WORKING CHARACTERISTICS WITH DEPRESSION AMONG A GROUP OF DOCTORS WORKING AS SPECIALISTS AND ASSISTANTS
ABSTRACT
Purpose: The professional satisfaction, working characteristics and their relations with depression of one group of doctors working as specialists and assistants at the State Hospital and hospitals of the Social Se-curity Institution (SSK) in Istanbul have been examined.
Method: The doctors working at the SSK Okmeydan› Educational Hospital, SSK Eyüp Hospital, Beykoz Sta-te Hospital, fiiflli Etfal and Taksim Emergency Educational hospitals have been visiSta-ted at their working envi-ronment on 2001, and the Hamilton Depression Scale and Minnesota Satisfaction Questionnaire have been applied to 85 specialist doctors and 41 assistant doctors working at different branches. The working charac-teristics and social demographic particulars of these doctors have been examined by the General Question-naire Form prepared by the researchers. Afterwards it has been examined whether the findings are varying depending on the institution where the doctors are working and the status of the doctors as specialist or as-sistants. The results have been evaluated statistically according to the Mann Whitney U and Fisher t tests.
(*) Doçent, Cerrahpafla T›p Fakültesi Psikiyatri Ana Bilim Dal› ‹stanbul (**) Asistan, Cerrahpafla T›p Fakültesi Nöroloji Ana Bilim Dal› ‹stanbul
AMAÇ
Çal›flma hayat› kifliye toplumsal bir rol, yer, eko-nomik kâr sa¤lar, bu hayat›n içinde birçok meslek grubu hizmet verir. Depresyon, de¤iflik sosyodemog-rafik özellikler ve ifl doyumu aras›ndaki iliflkiler çok çeflitli meslek gruplar›nda incelenmifltir. Bu meslek gruplar› ö¤retmenlik, sosyal hizmet uzmanl›¤›, hemfli-relik, askerlik, polislik gibidir. Yap›lan araflt›rmalarda çal›flmaya al›nan deneklerin ifl doyumu, iflinden memnun olma düzeyi, iflin önemi, ifl-aile çat›flmas›, ifl de¤ifltirme iste¤i, ifl yetenek uyuflmas›, ifl yükü, göre-vin belirsizli¤i, ekonomik yeterlilik / yetersizlik, sos-yal destek düzeyi ve depresyon gibi faktörlerle tü-kenme (burnout) düzeyleri iliflkilendirilmifltir (Matru-nola 1996, Masuko ve ark. 1989). Tükenme düzeyi ile beraber kiflinin üretkenli¤i ve baflar› düzeyi azalacak ve bu kiflilerde depresyon geliflmesi k›s›r bir döngü oluflturacakt›r (Olkinuora ve ark. 1990).
Ça¤dafl yönetim kuramc›lar›, yönetimin birbirini tamamlayan iki amac›ndan birinin hizmetlerin etkinli-¤ini art›rmak iken, di¤erinin çal›flanlar›n iflten doyum-lar›n› sa¤lamak oldu¤u konusunda görüfl birli¤i içeri-sindedirler (Aksayan 1990).
‹fl doyumu bireysel ve kurumsal düzeyde ele al›n-mal›d›r. Birey yönünden ele al›nd›¤›nda kiflinin yafl›, cinsiyeti, e¤itimi, medenî durumu, kiflilik yap›s›, ge-reksinimleri, kurumsal yönden ele al›nd›¤›nda ise iflin görünümü, çal›flana sa¤lad›¤› sosyal ve ekonomik ko-flullar ve ifl ortam› ifl doyumunu etkiler (Schemehorn ve ark. 1997). Yine ifl yerinde doyum bulamayan ki-flilerin anksiyöz ve ajite davran›fllar sergiledi¤i kifliler aras› iliflkilerde çat›flmalar yaflad›klar› bilinir (Cimete 1996, Ulufer 1994).
S›n›rl› bir zamana s›k›flt›r›lm›fl büyük bir sorumlu-luk ve karar verme problemleri, çal›flma yükü ve top-lumun talepkârl›¤› ile karfl›laflt›¤›nda hekimlerin
ge-reksinim duyduklar› en önemli fley meslekî doyum sa¤lamalar›d›r. Bu alanda kullan›lan ifl-doyum anket-leri, ölçekleri... y›pranma, tükenme (burnout) riskinin belirlenmesinde kullan›fll› araçlard›r. ‹fl memnuniyeti-ni etkileyen faktörlerin göz önüne al›nmas›, olumlu çal›flma koflullar›n› düzenleyecek organizasyon strate-jilerinin belirlenmesine yard›mc› olacakt›r.
‹fl doyumu kavram› ilk defa 1920’li y›llarda günde-me gelmifltir (Ergin 1997). ‹fl doyumu ile ilgili ünlü kuramc›lardan Maslow, Herzberg ve Mc Clelland’›n yaklafl›mlar›nda birlefltikleri ortak payda ça¤dafl birey için motivasyon sürecinin hiyerarflinin sayg› görme ve kendini gerçeklefltirme basamaklar›ndan bafllad›¤›d›r (Aksu 1998).
‹fl doyumu yaflam doyumunun bir parças›d›r ve davran›fllara, verimlili¤e, baflar›ya fiziksel ve ruhsal sa¤l›¤a do¤rudan etkileri vard›r. ‹flte buradan yola ç›-karak, biz bu çal›flmam›zda ‹stanbul’da rastgele seçi-len Devlet hastaneleri ve Sosyal Sigortalar Kurumu (SSK) hastanelerinde çal›flan bir grup uzman ve asis-tan statüsündeki hekimlerin meslekî doyumlar›n›, sosyodemografik baz› özelliklerini çal›flma karakteris-tiklerini ve depresyon iliflkisini inceledik.
YÖNTEM VE GEREÇLER
2001 y›l›nda SSK Okmeydan› E¤itim Hastanesi, SSK Eyüp Hastanesi, Beykoz Devlet Hastanesi, fiiflli Etfal E¤itim Hastanesi ve Taksim ‹lkyard›m E¤itim Hastanesi rastgele seçilerek çal›flma ortam› kabul edil-mifllerdir. Buralarda çal›flan ve yine rastgele seçilen, gönüllü 85 uzman hekim ve 41 asistan hekime Hamil-ton Depresyon Skalas› ve Minnesota Doyum Ölçe¤i uygulanm›flt›r. Bu hekimlerin çal›flma karakteristikleri ve sosyodemografik özellikleri çal›flmac›lar taraf›ndan oluflturulmufl olan bir Genel Anket Formu ile sorgu-lanm›flt›r.
Findings: Upon evaluation of the obtained data it has been determined that there are no statistical diffe-rences between the Hamilton and Minnesota values in terms of the institution worked for in respect of both specialist and assistant doctors. But, during the comparison of the specialists and assistants, a significant statistical difference has been determined in respect of both Hamilton and Minnesota values.
Discussion: Our findings suggest that positional differences of the specialists and assistants in terms of job satisfaction are quite distinct, regardless of the institution(s) they work in.
Conclusion: The increase of the numbers of investigations in respect of the professional satisfaction of the doctors in our country, will contribute to the health policy by identifying fortuitous negative factors. Keywords: specialist doctor, professional satisfaction, depression, assistant doctor
Daha sonra, elde edilen bulgular›n hekimin çal›fl-makta oldu¤u kuruma, uzman veya asistan olufluna göre de¤iflip de¤iflmedi¤i incelenmifltir. Sonuçlar›n de¤erlendirilmesinde istatistik olarak Mann-Whitney U ve Fisher t testi kullan›lm›flt›r.
VER‹ TOPLAMA ARAÇLARI:
1. Hamilton Depresyon Ölçe¤i (HDÖ): Hamil-ton taraf›ndan gelifltirilen bir depresyon tarama
ölçe-¤idir. Türkiye’de geçerlilik ve güvenilirli¤i yap›lm›flt›r (Akdemir ve ark. 1996). 0-7 puan aras› depresyon yok, 8-12 puan aras› hafif depresyon, 13-17 puan ara-s› orta depresyon, 18-29 puan araara-s› majör depresyon, 30-52 puan aras› a¤›r majör depresyon olarak de¤er-lendirilir.
2-Minnesota Doyum Anketi (Short Form Min-nesota Satisfaction Questionnaire, MSQ): ‹fl do-yum düzeyini belirlemek amac›yla Dawis, Weis, Eng-land ve Lofquist taraf›ndan gelifltirilmifltir. Türkçe’ye uyarlamas› Baycan taraf›ndan yap›lm›fl-t›r (Aflt› 1993). Minnesota Doyum Anke-ti (MDA) 1’den 5’e kadar de¤iflen puan-lamaya sahip, içsel ve d›flsal doyum fak-törlerini ortaya ç›kar›c› 20 maddeden oluflur. De¤erlendirmede her ifade için 5 çok memnunum, 4 memnunum, 3 ka-rars›z›m, 2 memnun de¤ilim, 1 hiç memnun de¤ilim seçeneklerinden biri seçilir. Seçene¤in ald›¤› puan sâdece kendi puan› kadard›r. Yâni 2 say›s›n› iflaretleyen dene¤in ald›¤› puan (2), 1 say›s›n› iflaretleyen dene¤in ald›¤› puan (1)’dir.
MDA (Minnesota Doyum Anketi), içsel doyum, d›flsal doyum, genel do-yum puanlar› verir. Genel dodo-yum pu-an› ise maddelerden elde edilen puan-lar›n toplam›n›n 20’ye bölünmesi ile el-de edilir.
BEYKOZ EYÜP OKMEYDANI fi‹fiL‹ TAKS‹M GENEL
TOPLAM 20 20 20 14 11 85 KADIN 5 15 8 3 0 31 ERKEK 15 5 12 11 11 54 YAfi ORTALAMASI 37.45 39.9 40.6 36.14 38.09 38.43 EN YÜKSEK YAfi 44 47 60 47 55 60 EN DÜfiÜK YAfi 33 31 32 30 31 31
MESLEKÎ STATÜ UZMAN UZMAN UZMAN UZMAN UZMAN UZMAN
EVL‹ 16 17 16 11 9 69
BEKÂR 4 3 4 3 2 16
ÇOCUKLU 11 17 12 9 6 55
ASKERL‹K GÖREV‹N‹ YAPMIfi 15 5 12 10 11 53
BAKMAKLA YÜKÜMLÜ 8 11 11 13 5 48
Efi‹ HEK‹M OLAN 9 9 9 9 5 41
YAfiAMDA ÖNEML‹ DE⁄‹fi‹KL‹K 6 6 1 4 3 20
F‹Z‹KSEL PROBLEM‹ OLAN 2 2 4 0 1 9
ALKOL, MADDE KULLANAN 6 3 7 4 5 25
‹LÂÇ KULLANAN 3 0 6 1 1 11
PS‹K‹YATR‹K TEDAV‹ GÖREN 3 0 1 2 0 6
Tablo 1. Uzman hekimlerin genel anket formunda saptanan özelliklerin tablosu
OKMEYDANI fi‹fiL‹ TAKS‹M GENEL
TOPLAM 18 11 12 41 KADIN 6 7 1 14 ERKEK 12 4 11 27 YAfi ORTALAMASI 28.72 27.27 29.08 28.35 EN YÜKSEK YAfi 35 28 33 35 EN DÜfiÜK YAfi 24 24 25 24
MESLEKÎ STATÜ AS‹STAN AS‹STAN AS‹STAN AS‹STAN
EVL‹ 11 2 7 20
BEKÂR 7 9 5 21
ÇOCUKLU 6 1 1 8
ASKERL‹K GÖREV‹N‹ YAPMIfi 8 2 5 15
BAKMAKLA YÜKÜMLÜ 3 1 2 6
Efi‹ HEK‹M OLAN 6 1 2 9
YAfiAMDA ÖNEML‹ DE⁄‹fi‹KL‹K 5 3 2 10
F‹Z‹KSEL PROBLEM‹ OLAN 0 1 1 2
ALKOL, MADDE KULLANAN 5 0 0 5
‹LÂÇ KULLANAN 5 0 0 5
PS‹K‹YATR‹K TEDAV‹ GÖREN 1 2 0 3
Tablo 2. Asistan hekimlerin genel anket formunda saptanan özelliklerin tablosu
‹çsel doyum puan› (‹D): Baflar›, tan›nma veya takdir edilme, iflin kendisi, iflin sorumlulu¤u, yüksel-me ve terfiye ba¤l› görev de¤iflikli¤i gibi iflin içsel ni-teli¤ine iliflkin tatminkârl›kla ilgili ö¤elerden oluflmak-tad›r. Bu boyutun maddelerinden elde edilen puanla-r›n›n toplam›n›n 12’ye bölünmesi ile ‹D puan› bulu-nur.
D›flsal doyum puan› (DD): Kurum politikas› ve yönetimi, denetim flekli, yönetici, çal›flma ve astlarla iliflkiler, çal›flma koflullar›, ücret gibi iflin çevresine âit ö¤elerden oluflmaktad›r. Bu boyutun maddelerinden elde edilen puanlar›n toplam›n›n 8’e bölünmesi ile DD puan› bulunur (Sever 1997, Arnold ve Fieldman 1986).
3. Genel Anket Formu: Hekimlerde ifl doyumu ve depresyon iliflkisini etkileyebilecek bâz› de¤iflken-leri içeren çoktan seçmeli bir soru formudur. Çal›flma-c›lar taraf›ndan gelifltirilmifltir. Çal›flma grubunu olufl-turan hekimlerin bu özellikleri bulgular k›sm›nda tab-lo hâlinde sunulmufltur.
BULGULAR
Bulgular afla¤›daki tablo ve grafiklerde özetlen-mifltir. ‹statistiksel olarak anlaml› bulunmayan karfl›-laflt›rmalar flunlard›r:
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan asistan doktorlar›n Minnesota d›flsal doyum sonuç-lar›;
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan asistan doktorlar›n Minnesota içsel doyum sonuç-lar›;
• Devlet ve sigorta hastanelerinde görev yapan asistan doktorlar›n Minnesota genel doyum puanlar› sonuçlar›;
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uz-man doktorlar›n Minnesota d›flsal doyum sonuçlar›;
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman doktorlar›n Minnesota içsel doyum sonuçlar›;
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman doktorlar›n Minnesota genel doyum puanlar› sonuçlar›;
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan asistan doktorlar›n Hamilton sonuçlar›;
• Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman doktorlar›n Hamilton sonuçlar›;
‹statistikî olarak anlaml› bulunan karfl›laflt›rmalar flunlard›r:
• Tüm uzman ve asistan doktorlar›n Minnesota d›flsal doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›;
• Tüm uzman ve asistan doktorlar›n Minnesota içsel doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›;
• Tüm uzman ve asistan doktorlar›n Minnesota genel doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›.
‹statistikî olarak ileri derecede anlaml› bulunan karfl›laflt›rma ise uzman doktorlar ile asistan doktor-lar›n Hamilton sonuçdoktor-lar›n›n aras›ndakidir ki, asistan doktorlar›n ortalama 10.07’lik skoru uzman doktorla-r›n yaklafl›k iki kat›d›r.
AS‹STAN UZMAN
DENEK SAYISI 41 85
ORTALAMA SKOR 2.35 2.62
STANDART SAPMA 0.68 0.56
t=2.352 p<0.05
Tablo 1. Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman ve asistan doktorlar›n Minnesota
d›flsal doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 AS‹STAN UZMAN
Resim 1. Uzman ve asistan doktorlar›n Minnesota d›flsal doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
Resim 2. Uzman ve asistan doktorlar›n Minnesota iç-sel doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
4,50 4,00 3,50 3,00 2,50 2,00 1,50 1,00 0,50 0,00 AS‹STAN UZMAN AS‹STAN UZMAN DENEK SAYISI 41 85 ORTALAMA SKOR 3.13 3.38 STANDART SAPMA 0.67 0.61 t=2.097 p<0.05
Tablo 2. Uzman ve Asistan doktorlar›n Minnesota içsel doyum sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
TARTIfiMA VE SONUÇ
Meslek ile ifl doyumu aras›nda güçlü bir iliflki bulunmaktad›r. Sayg›nl›¤› yüksek, ba¤›ms›z çal›flma olana¤›na sâhip, insanlarla do¤rudan iliflki içinde olunan, düzenli ve yeterli ücreti olan meslek grup-lar›nda ifl doyumu yüksek bulunmufltur (Arnold 1986). Ülkemizde hekimlik mesle¤inin giderek ar-tan sorunlar›na ra¤men ‹sar-tanbul’da çal›flan bir grup uzman ve asistan hekim karfl›laflt›r›ld›¤›nda, uzman hekimlerin Minnesota D›flsal Doyum sonuçlar›, Minnesota ‹çsel Doyum sonuçlar› ve Minnesota Genel Doyum sonuçlar›, asistanlar›n ayn› kategori-lerdeki sonuçlar›ndan istatistikî olarak anlaml› yük-sek bulunmufltur. Literatürde statü ile ifl doyumu aras›nda güçlü bir iliflki oldu¤u bilinir (Baran 1990, Erdo¤an 1996). Hastane içinde hiyerarflik düzende yüksek düzeyde olan birey, daha düflük düzeyde olana göre daha fazla doyum sa¤lamaktad›r. Uz-man hekimlerin bir ço¤u t›bbî uygulamalarda eki-bim yöneticisi konumunda olup, ülkemizde ald›k-lar› uzmanl›k e¤itimi nedeniyle de hizmet verdikle-ri hasta kitlesi taraf›ndan sayg›n, tecrübeli, bilgili kabûl edilmektedirler. Bu onlar›n ifl doyumlar›n› et-kileyebilir.
Uzman hekimlerin hekimlik mesle¤inde kat ettik-leri yolda ilerleme olanaklar› ya da düfllemettik-leri heki-min bilgi ve becerisini artt›rma iste¤ini kamç›layabilir,
hekimin toplumsal konumunu yüceltir, toplum için-de alg›lan›fl›n› olumlu k›lar, hekimiçin-de yeterlilik duygu-sunu ve özgüveni art›r›r. Uzman hekimin daha fazla ifl doyumuna sâhip olmas›n› sa¤layabilir.
Sâbit bir ifl güvencesi, uzman oldu¤u konuda et-raf›na ne yap›lmas› gerekti¤ini söyleme flans› “yâni otorite oluflu”, tek bafl›na çal›flma olana¤›, kendi ka-rarlar›n› alabilme yâni sorumluluk, ifl karfl›l›¤›nda ta-n›nma ve takdir görme flans›, ifli yaparken yetenekle-rini kullanma veya sergileyebilme f›rsat› gibi faktörler de uzman hekimin ifl doyumunun yüksek olufluna katk›da bulunmufl olabilir.
‹stanbul’da çal›flan bir grup uzman hekime göre bir grup asistan hekimin Minnesota D›flsal Doyum, Minnesota ‹çsel Doyum, Minnesota Genel Doyum sonuçlar› istatistikî olarak anlaml› düflük bulunmufl-tur. Araflt›rmac›lara göre bir asistan hekimin hekim-lik yaflant›s›n› etkileyebilecek negatif d›flsal veya iç-sel etmenler flunlar olabilir: Çal›flt›¤› örgütiç-sel yap›, ifl-levsel ba¤›ml›l›k, kaynaklar›n yetersizli¤i, y›llarca sü-ren e¤itim ve zorlu s›navlar, yabanc› dil sorunu, ye-nilikleri takip etmede yaflan›lan çeflitli güçlükler, dü-flük ücret, ifl güvenli¤i problemi, çal›flma ortam› ve koflullar›n zorlu¤u, çok fazla çal›flma, çok emek iste-yen ifl, rutin t›bbî ifllemler, uzman olduktan sonra ne-rede çal›flacaklar›n›n belirsiz oluflu.
Profesyonel meslek yaflam›n›n daha ilk basamak-lar›nda karfl›lafl›labilecek olan bu problemler, asistan doktorlar›n uzman doktorlardan istatistikî olarak
an-Resim 3. Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev ya-pan uzman doktorlar›n Minnesota sonuçlar›n›n karfl›-laflt›r›lmas›
Devlet Hastanesi Sosyal Sigortalar Hastanesi
DENEK SAYISI 45 40
ORTALAMA SKOR 3,10 3,07
STANDART SAPMA 0,58 0,38
U’: 926.00 p:AD
Tablo 3. Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman doktorlar›n Minnesota sonuçlar›n›n
karfl›laflt›r›lmas› 4 3,5 3 2,5 2 1,5 1 0,5 0 Devlet Hastanesi Sosyal Sigortalar Hastanesi 3.150 3.100 3.050 3.000 2.950 2.900 2.850Ł 2.800 2.750 2.700
Resim 4. Uzman doktorlar ve asistan doktorlar›n Min-nesota sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
Asistan Doktorlar Uzman Doktorlar
Asistan Doktorlar Uzman Doktorlar
DENEK SAYISI 41 85
ORTALAMA SKOR 2.837 3.092
STANDART SAPMA 0.595 0.502
t=2.518 p<0.05
Tablo 4. Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman doktorlar ve asistan doktorlar›n
laml› derecedeki daha yüksek bulunan Hamilton Depresyon Ölçe¤i sonuçlar›n› izah edebilir. Ancak, asistan doktorlar›n Hamilton Depresyon Ölçe¤i orta-lama skoru 10.07 + 7.34 olup, beklenenden düflük olabilir. Bu duruma çal›flmac›lar flöyle aç›klam›fllard›r: Hekimler kendilerini insanlara ve yard›ma adam›fllar-d›r. Hekimlik evrensel boyutta, insanlara yard›m mes-le¤idir. Bu âdeta bir hekimin hedefidir. Bu hedef ge-leneksel de¤erler, kültürel faktörler ve inanç ile de pekiflir.
Ülkemizde hekimlerin ifl doyumu konusundaki araflt›rmalar›n daha çok yap›lmas›, yukar›da söz edi-len tesadüfî olumsuz etmenlerin tan›mlanmas›n›, be-lirlenmesini sa¤lar, ülkemizin sa¤l›k politikas›na kat-k›da bulunur.
KAYNAKLAR
Akdemir A, Örsel S, Da¤ ‹, Türkçapar H, ‹flcan N, Özbay H. Hamilton depresyon de¤erlendirme ölçe¤inin geçerlili-¤i ve güvenilirligeçerlili-¤i, klinikte kullan›m›. Psikiyatri Psikoloji Psikolarmakoloji (3P) Dergisi 1996; 4(4):251-259. Aksu S. Hizmet ‹flletmelerinde ‹fl Tatmini. Marmara
Üniver-sitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü ‹flletme Anabilim Dal›
Yönetim ve Organizasyon Bilim Dal›, Yüksek Lisans Tezi, ‹stanbul, 1998.
Arnold HJ, Fieldman DC. Organizational Behavior. Mc Graw-Hill International Editions, New York, 1986, p. 85-98.
Aksayan S. Koruyucu ve tedavi edici sa¤l›k hizmetlerinde çal›flan hemflirelerin ifl doyumu etkenlerinin incelen-mesi. ‹.Ü Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü Hemflirelik Progra-m›, Doktora Tezi, ‹stanbul, 1990.
Aflt› N. Çal›flan hemflirelerin ifl günü kayb› nedenleri, s›kl›-¤› ve ifl doyumu iliflkisi. ‹.Ü Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü Hemflirelik Program›, Doktora Tezi, ‹stanbul, 1985. Baran RA, Greenberg J. Behavior in Organizations. Mc
Graw-Hill International Editions, USA, 1990, p. 160-173.
Baycan FA. Farkl› gruplarda çal›flan gruplarda ifl doyumu-nun baz› yönlerinin analizi, Bo¤aziçi Üniversitesi Bilim Uzmanl›¤› Tezi, ‹stanbul, 1985.
Cimete G. Akdeniz Üniversitesi Hastanesi’nde çal›flan hem-flirelerin ifl doyumlar›n›n incelenmesi. Türk Hemflireler Dergisi 1996; 46(4):17-20.
Cordes C, Dougherty TW. A review and integration of re-search on job burnout. Academy of Management Revi-ew 1993; 18:621-656.
Erdo¤an ‹. ‹flletme Yönetiminde Örgütsel Davran›fl. Avc›ol Bas›n Yay›n, ‹stanbul, 1996, p. 145-155.
Ergin C. Bir ifl doyumu ölçümü olarak “‹fl Betimlemesi Öl-çe¤i” uyarlama, geçerlilik ve güvenilirlik çal›flmas›. Türk Psikoloji Dergisi 1997; 12(39):25-36.
Matrunola P. Is there a relationship between job satisfacti-on and absenteeism? J Adv Nurs 1996; 23: 827-834. Masuko E, Yamagishi M, Kishi R, et al. Burnout syndrome
of human services professionals-doctors, nurses, care-givers, teachers and clerks. Maclach Burnout Inven-tory: factor structures for samples of human services professionals and its relation with Zung’s Self-rating Depression Scale, Sangyolgaku 1989; 31:203-215. Olkinuora M, Asp S, Juntunen J, et al. Stress symptoms,
burnout and suicidal thoughts in Finnish physicians. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol 1990; 25:81-86. Sever AD. Hemflirelerin ifl stresiyle bafla ç›kma yollar› ve
bunun sonuçlar›n›n araflt›r›lmas›. ‹.Ü Sa¤l›k Bilimleri Enstitüsü Hemflirelik Program›, Doktora Tezi, ‹stanbul, 1997.
Schemehorn JR, Hunt JG, Osborn RN. Organizational Be-havior. John Wiley & Sons Inc, Sixth Edition, New York, 1997, p. 98-101, 78-382.
Ulufer F. Hemflirelik sizin sa¤l›¤›n›z› bozuyor mu? Türk Hemflireler Dergisi 1994; 44:2: 23-24.
Asistan Doktorlar Uzman Doktorlar
DENEK SAYISI 41 85
ORTALAMA SKOR 10.07 5.65
STANDART SAPMA 7.34 5.14
U’: 2404.5 p<0.001
Tablo 5. Devlet ve Sigorta hastanelerinde görev yapan uzman doktorlar ve asistan doktorlar›n
Hamilton sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
20,00 18,00 16,00 14,00 12,00 10,00 8,00 6,00 4,00 2,00 0,00 Asistan Doktorlar Uzman Doktorlar
Resim 5. Uzman doktorlar ve asistan doktorlar›n Ha-milton sonuçlar›n›n karfl›laflt›r›lmas›
