6 AĞUSTOS 1994 CUMARTESİ CUMHURİYET
KULTUR
90.doğumgünü 24 ağustosta Uludağ’da kutlanacak olan Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nur
Yeni yapıdan da yayımlanacak
Hoca’nın 1990 yılında çizdiği programı
izleyen eşi Meriç Velidedeoğlu, ‘Devrimler
Meclisi’, ‘Yeşil Yolculuk’ ve K uran’ın
öztürkçesini yayına hazırlıyor. Bugünlerde
Devrimler Meclisi’ni 1995 yılına yetiştirmek için
çalışanVelidedeoğlu’nun asıl hedefi, 50 yıl
süresince yazdığı makaleleri konularına göre
sınıflandırarak bir kitap haline dönüştürmek.
Ölümüne dek yaz aylarını Uludağ’da geçiren
Velidedeoğlu’nun 90. doğumgününde her zaman
uyguladığı program uygulanarak, toplantıya
katılacak olan yazar arkadaşları, öğrencileri ve
dostları 24 ağustosta önce iki bin metre
yükseklikteki Özgür Konuşma Alanı’na
gidecekler. Sonra 1961 Anayasası’nı yazdığı
oteldeki odası ziyaret edilecek.
CUMHUR CANBAZOĞLU
1992 Şubatı’nda aramızdan ayrılan Ordinaryüs Profesör Hıfzı Veldet Velidedeoğlu’nun yeni yapıdan “Hoca”nm sağlı ğında çizdiği programı izleyen eşi Meriç Velidedeoğlu tarafın dan yayına hazırlanıyor. Meriç Velidedeoğlu bir yandan Tuz- la’daki evlerinde kitaplan bitir meye uğraşırken diğer yandan 24 Ağustos 1904 doğumlu pro fesörün 90. doğumgünü kutla ma programını oluşturuyor.
Velidedeoğlu’nun yayımlan mayı bekleyen yapıtlanndan birincisi “Devrimler Meclisi”. Ondan sonra sırada “Yeşil Yol culuk” ve Kuran’ın öztürkçe- leştirmesi var. Velidedeoğlu Hoca’nın Kuran’ı öztürkçeye çevirip konulanna göre bölüm leme çalışmalan üç yıl sürmüş; sağlığı izin vermeyince yanda kalmış. Bu arada Meriç Velide deoğlu, olanak bulduğunda profesörün 50 yılda yazdığı ma kaleleri konulanna göre sınıf landırarak kitaba dönüştürme yi de planlıyor.
Meriç Velidedeoğlu günlerinin bü yük bölümünü Hoca’nm çalışma ma sasında, onun planladığı şekilde belge leri kâğıda aktararak, kaynaklardan yararlanarak geçiriyor.
- Velidedeoğlu Hoca’nm 90. doğum günü kutlamalarını neden Uludağ’da yapmayı planlıyorsunuz?
Velidedeoğlu 1942’den 1992’ye dek 50 yıl süreyle yaz aylannı Uludağ’da geçirirdi; doğumgünü 24 ağustos olduğundan kutlamalan hep Uludağ’ da yapmıştı. 1942’de ilk kez Uludağ’a gitmesinin nedeni, Hitler’den kaçan Alman profesörlerle bir arada olma is teğiydi. Alman profesörler gelenekle rine uygun doğa yürüyüşleri için İstanbul’un yanı başındaki Uludağ’ı keşfetmişlerdi; yazlarını burada geçiri yorlardı. Onlara genç profesör Hıfzı Veldet Velidedeoğlu da katılmıştı.
Al-Velidedeoğlu Hoca’nm çizdiği programa göre kitabı yayına hazırlıyorum. Devrimler Mec lisi, belgelere ve anılara dayana rak İkinci ve Üçüncü Meclis’i genç kuşaklara
amaçlıyor. anlatmayı
20. yüzyılın belgeseli
Hıfzı Veldet Velidedeoğlu birçok kitabını Uludağ’daki dinlenceleri sırasında yazmıştı. sonra Velidedeoğlu Hoca bu geleneği
sürdürdü ve birçok kitabını Uludağ dinlencelerinde yazdı. Uludağ’da yaptığı doğumgünü kutlamaları klasik törenlerden değildi. Planladığı kitaplarının iskeletini kuruyor, ad larım buluyor, çalışmalarını yürütü yordu. Bir süre sonra Uludağ çalışma larına Hoca’nın öğrencisi profesör Muammer Aksoy da katılmaya baş lamıştı.
6 saat süren güncel tartışmalar
man profesörler ülkelerine döndükten
- Kutlama programında ne gibi etkin likler yer alacak?
Alman profesörlerin Uludağ’a gitti ği yıllarda önce Hyde Park gezisi yapılırmış. Bölge Hyde Park’a benze diği için Almanlar bu adı vermişler. Velidedeoğlu sonra oraya Özgür Ko nuşma Alam demiş. Burada toplanıp
ülke sorunları tartışılır, düşünceler or taya konurmuş. Ben son 17 yıl bu programa katılma olanağı buldum. Hoca 24 ağustosta önce Özgür Ko nuşma Alanı’na giderdi, sonra da Mu ammer Aksoy’la altı saat boyunca güncel sorunlan tartışırdı. Top lantının son maddesi de kışın neler yapılacağıydı. Bu 24 ağustosta da aynı program uygulanacak. Sabah, iki bin metre yüksekteki Özgür Konuşma Alanı’na gidilecek. Toplantıya fikir adamları, Hoca’nm gazetedeki sütun komşuları, öğrencileri, dostlan katıla cak. Hıfzı Veldet Velidedeoğlu Ulu dağ’da kaldığı otelde yazmıştır 1961 Anayasası’nı. Bu nedenle oteldeki odasını ziyaret edeceğiz. Anayasanın getirdiği özgürlüklerden rahatsız olan kimi köşe yazarlan Uludağ Anayasası diye hafife alarak eleştirmişlerdi za manında. Şimdi bu anayasayı mumla
anyorlar.
- Velidedeoğlu Hoca'nın programını harfiyen uygulayıp projeleri aksatma dan gerçekleştirmeye çalışıyorsunuz. Program hangi çalışmaları içeriyor?
Genç kuşaklara anlatmak için
Bütün yazarlarda olduğu gibi Veli dedeoğlu’nun da bir programı vardı. ‘Yazarların tezgâhında hep bir şeyler olmalı’, derdi. 1994-95 için amacı, Söy- lev’in görselleştirilmesiydi. Gerçekleş tirildi ve 19 Mayıs'ta televizyonda gös terildi. 1995’te TBMM'nin kuruluşu nun 75. yılında Devrimler Meclisi adlı kitabı çıkarmak istiyordu. 1990 yazı nda programını Muammer Aksoy’a açıklarken, ömrü yetmezse çalışmalan benim sürdüreceğimi, bana yardımcı olmasını söylemişti. Ancak Aksoy, hocasından önce vefat etti. Şimdi ben
- Hoca’nın tezgahında başka ne gibi projeler var?
Yeşil Yolculuk diye bir proje daha var. Bunun için bütün ayrıntılan hazırlamıştı. Yeşil Yolculuk’ta Uludağ’ı anlata caktı. Mavi Yolculuk’un yara tıcısı Azra Erhat’la Velidede oğlu’nun karşılıklı çekişmesi, hangi yolculuğun daha ilginç olduğu üzerineydi. Azra, Ho- ca’dan Yeşil Yolculuk’u yaz masını istemişti. Uludağ’ın 50 yıllık durumunu anlatmayı ta sarlıyordu. 50 yıl boyunca ora daki insanlarla, emekçilerle haşır neşir olmuş; bitkiler, hay vanlar üzerine araştırmalar yapmıştı. Erpınarı, Kızpınan gibi birçok gezi yoluna adını Hoca vermişti. Yeşil Yolculuk 1996 için planlandı ve önemli bölümü hazır. Devrimler Mec- lisi’nden sonra Yeşil Yolculuk’un çalı şmalarını hızlandıracağım.
- Çalışmalar hangi aşamada? Artık tek başıma çalışıyorum, biraz ağırlaştım ama, 1995 yılına yetiştirme ye gayret ediyorum Devrimler Mecli si’ni. Hoca’nın çizdiği plandan sap mamaya özen gösteriyorum. Ancak asıl hedefim Hıfzı Veldet Velidedeoğ- lu'nun 50 yıl yazdığı makaleleri konu lanna göre sınıflandırmak ve bir kitap haline getirmek.
Bu çalışma 20. yüzyılın büyük bir diliminin belgeseli olacak. Bu arada Kuran’m Türkçeye çevrimini de bitir meye çalışacağım. Sonra 1980 yılından itibaren Cumhuriyet ve bazı dergilere Meriç Karacaoğlu adıyla yazdığım İslamda Özgür Düşünce ve Şeriat üzerine makaleleri kitap haline getirmeliyim. Buna zorunlu hissedivo- rum kendimi.
