‹letiflim:Yavuz DEM‹RARAN Düzce T›p Fakültesi, Anesteziyoloji AD Konuralp, Düzce, Türkiye Tel: + 90 380 541 41 07 • Faks: + 90 380 541 42 13 E-mail: demiryvz@yahoo.com Girifl ve Amaç: Gastrointestinal sisteme yönelik endoskopik giriflimlerde
uy-gulanacak en uygun sedasyon protokolü konusunda tam bir fikir birli¤i sa¤-lanamam›flt›r. Bu çal›flmada, kolonoskopik inceleme s›ras›nda sedasyon için kullan›lan midazolam ve deksmedetomidin ilaçlar›n›n sedatif etkilerinin kar-fl›laflt›r›lmas› amaçland›. Gereç ve Yöntem: Çal›flmaya randomize, 18 yafl üzeri, ASA I-II, 50 hasta al›nd›. Grup M (midazolam 0.1 mg/ kg ‹V) ve grup D (deksmedetomidin 1 μ/kg/dk 10 dk yükleme, daha sonra 0.7 μ/kg ‹V ida-me) olmak üzere 2 gruba ayr›ld›. ‹fllem s›ras›nda hastalar standart monitöri-zasyon ile takip edildi. Nörofizyolojik testler olan Trail A,Trail B, Sembol di-git span testleri ifllem öncesinde ve sonras›nda bütün hastalara uyguland›. ‹fl-lem s›ras›nda endoskopist memnuniyeti ve ifl‹fl-lem sonras›nda hasta memnuni-yeti kaydedildi. Hastalar›n ifllem öncesi ve sonras› (1-10 cm) Visual Analog Skala ile sedasyon seviyeleri ve toplam sedasyon süreleri kaydedildi.
Bulgu-lar: Derlenme zamanlar› aras›nda deksmedetomidin grubu istatiksel olarak
anlaml› uzun bulundu. Visual Analog Skala (cm) de¤erleri ise 1–10 dk aras› deksmedetomidin grubunda istatiksel olarak anlaml› düflük bulundu. Hasta ve endoskopist memnuniyeti ile nörofizyolojik testler aç›s›ndan karfl›laflt›r›l-d›¤›nda iki grup aras›nda fark saptanmad›. Sonuç: Çal›flmam›zda sedatif ve analjezik etkisi bulunan dexmedetomidinin, midazolama göre analjezi aç›s›n-dan daha avantajl› oldu¤u saptand›.
Anahtar kelimeler: Deksmedetomidin, midazolam, sedasyon, kolonoskopi
Background and Aims: There is no clear information about which drug is
the most suitable agent for colonoscopy. In this study, we aimed to compare the sedative effects of dexmedetomidine and midazolam used for sedation du-ring colonoscopy. Materials and Methods: We randomly assigned 50 pati-ents scheduled for diagnostic colonoscopy into two groups: Group M, with sedation with intravenous midazolam and Group D, with sedation and anal-gesia with dexmedetomidine. All patients were over 18 years of age, with ASA status 1-2. Group M was treated with 0.1 mg/kg midazolam intravenously (iv). Group D was treated with 0.7 μg/kg/h iv dexmedetomidine infusion af-ter applying 1 μg/kg/min midazolam for 10 min. Trail A, Trail B and digit span tests were applied before and after the procedure. Sedation quality was scored with Ramsey Sedation Scale and Visual Analog Scale. Endoscopist and patient satisfaction, recovery and sedation times, effects of the agents on neu-rophysiologic function, and complications were recorded. Results: The reco-very time was longer in Group D than in Group M (p<0.05). Between the 1st and 10thminutes, VAS score was determined to be lower in Group D than in Group M (p<0.05). There were no differences in patient and endoscopist sa-tisfaction or neurophysiologic tests between the two groups. Conclusions: In our study, we observed that dexmedetomidine was more advantageous than midazolam alone because of both the sedative and analgesic effects.
Key words: Dexmedetomidine, midazolam, sedation, colonoscopy
G‹R‹fi
Kolonoskopi genellikle hastalarda oldukça fazla rahats›zl›¤a neden olan invaziv giriflim olarak de¤erlendirilmektedir. Bir-çok ülkede, kolonoskopi s›ras›nda hastalarda oluflan rahats›z-l›¤› azaltmak için çeflitli analjezik ve sedatif ilaçlar verilmesi rutin olarak uygulanmaktad›r (1).
Endoskopistlerin birço¤u yayg›n olarak benzodiazepin ve bir narkotik analjezik kombinasyonu kullanmaktad›r. Midazo-lam; yar›lanma süresinin az olmas›n›n yan› s›ra güçlü amnezi sa¤lamas›, anksiyolitik etki ve sedasyon sa¤lamas› nedeniyle oldukça yayg›n bir flekilde tercih edilmektedir (2). Ancak, hem benzodiazepinler hem de narkotik analjezikler hipoksi ve periferik arteriyel satürasyonun (SPO2) azalmas›na neden olabilirler (3). Midazolam verilmesinden k›sa bir süre sonra sedasyonla iliflkili ölüme neden oldu¤unun saptanmas›, gü-venli¤i konusunda sorgulanmas›na neden olmufltur (4, 5).
Deksmedetomidin sedatif, analjezik ve anksiyolitik özellikleri olan güçlü selektif α2-agonisttir. Son zamanlarda yo¤un ba-k›m ünitelerinde mekanik ventile edilen kritik hastalarda se-dasyon amac›yla kullan›lmaktad›r. Deksmedetomidin özellik-le solunum depresyonu yapmaks›z›n sedasyon sa¤layabiözellik-len yeni bir ilaçt›r (6).
Bu çal›flmada kolonoskopik ifllem yap›lan olgularda sedasyon için kullan›lan midazolam ve deksmedetomidinin sedatif et-kinli¤inin karfl›laflt›r›lmas› amaçland›.
GEREÇ VE YÖNTEM
2005 Ocak-2005 Aral›k aylar› aras›nda yerel etik komite ve hasta bilgilendirme formu onay› al›nd›ktan sonra, Amerikan Anesteziyoloji Toplulu¤u (ASA) I-II, 18-50 yafllar›nda elektif kolonoskopi yap›lacak toplam 50 hasta çal›flmaya al›nd›.
Ça-e
ettk
kiin
nllii¤
¤iin
niin
n k
ka
arrflfl››lla
aflfltt››rr››llm
ma
ass››
Comparison of the sedative effects of dexmedetomidine and midazolam in cases undergoing
colonoscopy
Yavuz DEM‹RARAN1 , Ali TAMER2 , Esin KORKUT2 , ‹lknur YORULMAZ1 , ‹smet ÖZAYDIN3 , Buket KOCAMAN1 , Gülbin SEZEN1 ,Tablo 1. Ramsey sedasyon ve analjezi de¤erlendirme skalas›
Tan›m Skor
Hasta paralize, sedasyon seviyesi de¤erlendirilemiyor 0 Hasta endifleli, ajite veya huzursuz 1
Hasta koopere, oryante ve sakin 2
Hasta sedatize, ayn› zamanda emirlere cevap veriyor 3 Hasta uyuyor, glabellaya parmakla vurmaya cevap veriyor 4 Hasta uyuyor, ancak el t›rna¤›na a¤r›l› uyarana cevap veriyor 5 Hasta uyuyor, el t›rna¤›na a¤r›l› uyarana hiç cevap yok 6
Tablo 2. Demografik veriler, kolonoskopi öncesi klinik parametreler, ilaçlar›n dozlar› ve kolonoskopi süreleri
Grup D (n=25) Grup M (n=25)
Yafl 46±10 47±14
Cins (Erkek / Kad›n) 12/13 14/11
Kilo (kg) 69±13 69±12 Boy (cm) 163±9 166±6 ASA derecesi 1.68±0.4 1.66±0.4 SAB (mmHg) 135±12.5 132±14.6 KAH (at›m/dk) 88±15 102±13 SPO2(%) 98.6±3.5 98.5±2.3
‹laç toplam dozu 81±16 μg 3.5±1.2 mg Kolonoskopi süresi (dk) 12.6±4 11.8±5
Ortalama De¤er±Sandart Sapma ASA: Amerikan Anesteziyoloji Toplulu¤u SAB: Sistolik arter bas›nc›
KAH: Kalp at›m h›z›
SPO2: Periferik arteriyel satürasyon
lar mental durum de¤erlendirilmesini sa¤lar, rakamlar ve harfler aras› iliflkinin tan›nmas›ndan ibarettir. Ayr›ca, Dijit Sembol span testleri de (9, 10), generalize beyin fonksiyonun duyarl›l›¤›n› ve psikomotor durumun de¤erlendirilmesine yard›mc› olur. Bu test, hastalar›n görüntüdeki iflaretler aras›n-daki iliflkiyi h›zl› bir flekilde tan›mas›, duyduklar› ile gördük-lerini hat›rlay›p hat›rlamad›¤› ve dikkatinin de¤erlendirildi¤i bir testtir (10). Bu testler, ifllem öncesinde ve sonras›nda bü-tün hastalara uyguland›.
Anksiyete: Hastalar kolonoskopiden önce ifllemin ‘korku’
durumunu de¤erlendirmek amac›yla sorguland›lar (11). Ce-vaplar kar›n a¤r›s› için Visual Analog Skala (11) (VAS) 0 ile 10 cm; 0; yok, 10; oldukça fazla olarak de¤erlendirildi. Skalan›n en solunda yok, en sa¤›nda oldukça fazla a¤r› oldu¤u tan›m-lamas› hastalara aç›kland›.
A¤r›: Kolonoskopi s›ras›nda ve sonras›ndaki 2 saatlik sürede
kar›n a¤r›s› için a¤r› skoru; VAS (0= yok, 10=çok fliddetli) ola-rak de¤erlendirildi (11). Hastalara ifllem s›ras›nda analjezik gereksinimi oldu¤unda 1 μg/kg dozunda fentanil yap›ld› ve ifllem sonras› analjezik tüketimi hesapland›.
Memnuniyet: ‹fllem sonras›nda hasta memnuniyeti (1: çok
kötü, 2: kötü, 3: iyi, 4: çok iyi) olarak kaydedildi.
Endoskopist de¤erlendirmesi: ‹fllemden hemen sonra
en-doskopist, kolonoskopinin teknik güçlü¤ü, hasta kooperas-yonu ve hastan›n hissetti¤i a¤r› derecesine göre memnuniyeti (1: çok kötü, 2: kötü, 3: iyi, 4: çok iyi) de¤erlendirdi. Ek ola-rak, total endoskopi zaman› (tan›n›n konmas›ndan kolonos-kop’un çekilmesine kadar olan zaman) ve çekuma ulaflma za-man› kaydedildi.
‹statistiksel analiz: Ba¤›ms›z gruplar iki ortalama aras› fark›n
önemlili¤i testi (ba¤›ms›z gruplarda t-testi) ile karfl›laflt›r›ld›. Ba¤›ml› gruplar iki efl aras› fark›n önemlili¤i testi (ba¤›ml› l›flma prospektif, randomize, tek kör ve her grupta 25 hasta
olacak flekilde iki grup olarak planland›. Hastalar›n kolonos-kopi öncesi en az 8 saatlik açl›k sürelerinin olmas› ve son 24 saat alkol ya da sedatif ilaç almam›fl olmalar›na dikkat edildi. Kolonoskopilerin tamam› ayn› endoskopist taraf›ndan, sedas-yon da ayn› anestezist taraf›ndan uyguland›. Gastrointestinal sistemde kanama varl›¤›, a¤›r kardiyorespiratuvar yetmezlik, hamilelik, önceden geçirilmifl kal›n barsak ameliyat›, sedatif-lere bilinen allerji öyküsü, mental gerilik, kronik alkol kulla-n›m› ve psikiyatrik tedavi alan hastalar çal›flmaya al›nmad›. Grup M’deki hastalara midazolam 2 mg dozda 2 dakikal›k (dk) aral›klarla kolonoskopi için gerekli Ramsey Sedasyon Skala (7) (RSS) 3 (Tablo 1) sedasyon seviyesi sa¤lanana kadar ‹V olarak verildi. Grup D’deki hastalara ifllem öncesi deksme-detomidin 1 μ/kg/dk infüzyonu 10 dk yükleme ve çekum en-tübasyonuna kadar 0,7 μ/kg ‹V idame olarak verildi. Hastalarda ifllem s›ras›nda hipoksi geliflti¤inde (SPO2%90 alt›na)
maske ile 3 L/dk O2, bradikardi (KAH 50/dk ve alt›) geliflti¤inde
0.01 mg/kg atropin ve hipotansiyon (basal kan bas›nc› ve KAH %20 alt›nda) de¤erleri geliflti¤inde %0.09 NaCl 20 ml/kg/h h›z-da, e¤er düzelmezse 1 μg/kg dozda efedrin verildi. Bulant› ya da kusma geliflti¤inde metoklorpropamid 1 mg ‹V olarak verildi. ‹fllem s›ras›nda ve sonras›nda hastalar, bilinç seviyesi, vital
bulgular olarak anl›k EKG, kalp at›m h›z› (KAH) SPO2ve 5
dk’da bir noninvazif kan bas›nc› monitörizasyonu sa¤lanarak, hasta tamamen uyanana ve hemodinami stabil olana kadar ta-kip edildi. Nörofizyolojik testlerin bafllang›ç de¤erlerine ula-flan, vital bulgular› stabil olan ve yard›ms›z yürüyebilen has-talar taburcu edildi.
Hasta de¤erlendirilmesi
Nörofizyolojik testler: Frontal lob ve subkortikal
fonksiyo-nun de¤erlendirilmesine yard›mc› olan Trail testler (Trail A, Trail B) hastan›n görsel (psikomotor) tarama h›z› ve mental yeterlilik durumunu belirlemek amac›yla kullan›l›r (8). Trail A’da; beyaz bir sayfa üzerinde rakamlar kar›fl›k olarak dizil-mifltir ve s›ral› olarak mümkün olan en h›zl› flekilde rakam›n gösterdi¤i harf bulunmaya çal›fl›l›r ve test bitiminde süre kay-dedilir. Trail B’de; sayfada bulunan hem harf hem de
rakam-gruplarda t-testi) kullan›larak karfl›laflt›r›ld›. Yan etkiler ve te-davi insidanslar› ki kare testi ile istatiksel analizi yap›ld›. Pa-rametrik veriler ortalama de¤er ± standart sapma olarak ve p<0.05 anlaml› olarak de¤erlendirildi.
BULGULAR
Toplam 50 hasta (grup M 25 hasta, ortalama yafl 47±14 y›l, E/K 14/11; Grup D 25 hasta, ortalama yafl 46±10 y›l, E/K 12/13) çal›flmaya dahil edildi. Gruplar›n demografik verileri yafl, cins, boy, kilo, sistolik arter bas›nc› (SAB), SPO2, ASA de-recesi ve kolonoskopi süreleri karfl›laflt›r›ld›¤›nda birbirlerine benzer bulundu (Tablo 2).
Anksiyete skoru, sedasyon süresi, derlenme süresi ve kolo-noskop yerlefltirme süreleri yönü ile 2 grup aras›nda fark›l›k saptanmad› (p>0.05). Abdominal a¤r› skorlar› (AAS), analje-zik tüketimi ve analjeanalje-zik gereksinimi olan hasta say›s› grup M’de daha yüksek idi (p<0.05) (Tablo 3).
Hastalar›n e¤itim düzeyleri grup D’de, okuryazar 1, ilkokul 20, lise 3, üniversite 1, grup M’de okuryazar 1, ilkokul 17, li-se 5, üniversite 2 olarak tespit edildi. Grup D’de 5, grup M’de 8 hastan›n daha önceden kolonoskopi öyküsü oldu¤u tespit edildi. Endoskopi sonras›, grup D’de 11 normal, 2 polip, 6 hemoroit, 1 kolon karsinom, 5 spastik kolon ve grup M’de 10 normal, 4 polip, 6 hemoroit, 1 kolon karsinom, 4 spastik ko-lon tan›s› konuldu.
Kolonoskopi öncesi ve sonras› yap›lan nörofizyolojik testler-den; Trail A, Trail B, digit span testlerin bafllang›ç ile son de-¤erleri aç›s›ndan gruplar aras›nda ve kendi aralar›nda anlam-l› bir fark saptanmad›. Gruplar›n sedasyon skorlar› ifllem ön-cesi, s›ras› ve derlenme süresince karfl›laflt›r›ld›¤›nda birbirle-rine benzer bulundu. Hasta ve endoskopist memnuniyeti aç›-s›ndan anlaml› bir fark saptanmad›. Yan etki görülen hasta sa-y›lar›; deksmedetomidin grubunda bulant› 2, bradikardi 2,
a¤›z kurulu¤u 8, O2 deste¤i 1 ve bafl dönmesi 3, midazolam
grubunda ise bulant› 1, kusma 1, bafl dönmesi 2 ve O2
deste-¤i 1 hastada gözlendi (Tablo 4).
Gruplar›n sedasyon sonras› (SS), 5, 10, 15, 20 ve 25. dk’lar-da ölçülen SAB, ortalama arter bas›nc› (OAB) ve KAH karfl›-laflt›r›ld›¤›nda aralar›nda anlaml› bir fark saptanmad›. (Grafik 1, Grafik 2). Gruplar›n SPO2de¤erlerinde yine ifllem öncesi
ve sonras›nda anlaml› farkl›l›k gözlenmedi.
TARTIfiMA
Kolonoskopi, birçok hasta için a¤r›l› ve rahats›zl›k veren bir ifllemdir. Bundan dolay› çeflitli sedatif ve narkotik analjezikler sedoanaljezi amac›yla kolonoskopide kullan›lmaktad›r (1, 2). Baz› çal›flmalarda sedasyon yap›lmadan da endoskopinin gü-venli olarak yap›labilece¤i gösterilmiflse (12) de di¤er baz› ça-l›flmalarda da bunun mümkün olmad›¤› ve mutlaka hastan›n ifllem öncesinde sedatize edilmesinin hasta ve hekim aç›s›n-dan çok daha güvenilir oldu¤u bildirilmifltir (13, 14). Günü-müzde birçok ülkede yayg›n bir flekilde sedoanaljezi alt›nda hastalara endoskopik giriflimler çok daha konforlu bir flekilde yap›lmaktad›r. Hasta analjeziyi kolay tolere edebildi¤i ve ifllemi hat›rlamad›¤› için sonraki muayenelerini de kolayca yapt›rabilir hale gelmifltir (15).
Deksmedetomidin özellikle solunum depresyonu yapmaks›-z›n hastalarda sedoanaljezi sa¤layabilen yeni bir ilaçt›r. Deks-medetomidin sedatif, analjezik ve anksiyolitik özellikleri olan güçlü selektif α2-agonisttir (6). Uyan›k kraniotomi (16), yo-¤un bak›mda entübasyonun tolerasyonu (6) ve fiberoptik bronkoskopi (17) için güvenli bir flekilde sedasyon amac›yla kullan›lmaktad›r. Çok küçük infüzyon dozlar›nda (0.5–0.7 μg/kg/dk) bile amnestik, sedatif ve analjezik özelliklere sahip bir ajan olarak kullan›lmaktad›r (18).
Jalowiecki ve ark’n›n (19) kolonoskopik ifllemde deksmede-tomidin (grup D) ile midazolam ve meperidin (grup P) kom-binasyonunu karfl›laflt›rd›¤› çal›flmalar›nda analjezi ihtiyac›, grup D ve P’de; s›ras›yla hastalar›n %47 ve %42.8’inde, der-lenme süreleri, grup D ve P’de; s›ras›yla 85±74 dk ve 39±21 dk olarak tespit edilmifltir. Bizim çal›flmam›zda, analjezik tü-ketim miktar›, analjezik gereksinimi olan hasta say›s› ve a¤r› skorlar› grup D’de grup M’ye oranla anlaml› olarak düflük saptan›rken, derlenme süreleri grup D’de; 20±14 dk ve grup M’de 16±4 dk olarak birbirlerine benzer bulundu.
Tablo 3. Gruplar›n anksiyete skoru (AS), abdominal a¤r› skoru (AAS), analjezik tüketim miktar› (ATM), analjezi ge-reksinimi olan hasta say›s› (ASHS), sedasyon süresi (SS), derlenme süresi (DS) ve kolonoskop yerlefltirme süreleri-nin (KYS) karfl›laflt›r›lmas›
Grup D Grup M AS 31±21 34±23 AAS 3,9±1,2 *4,9±2,3 ATM (fentanil μg) 32±12 *46±14 ASHS 20 (%40) *28 (%56) SS (dk) 8±6 5±2 DS (dk) 20±14 16±4 KYS (dk) 13±3 9±4
*p<0.05 / Ortalama De¤er±Sandart Sapma
Tablo 4. Gruplar aras›nda yan etkilerin karfl›laflt›r›lmas›
Grup D Grup M Kusma 0 (%0) 1 (%2) Bulant› 2 (%4) 1 (%2) Bradikardi 2 (%4) 1 (%2) A¤›z kurulu¤u 8 (%16)* 0 (%0) Hipoksi 1 (%2) 1 (%2) Bafl dönmesi 3 (%6) 2 (%4) *p<0.05
Midazolam›n kolonoskopi için sedasyon amac›yla güvenle kul-lan›ld›¤› (20) analjezik özelli¤i olmad›¤› için yaln›z bafl›na tercih edilmemesi ve analjezikle kombine edilmesi gerekti¤ini (1, 2) bildiren çal›flmalar bulunmaktad›r. Lewis ve ark. (20), kolonos-kopide sedasyon amac›yla midazolam kulland›klar› çal›flmala-r›nda ifllem sonras› derlenme sürelerini 15±4 dk bulmufllar, hastalar›n ifllem tolerabilitesi ile hasta ve endoskopist memnu-niyetini iyi olarak de¤erlendirmifllerdir. Hastalar›n hiçbirinin vi-tal bulgular›nda problem yaflanmam›fl ve orvi-talama 4±1 mg mi-dazolam kullan›lm›flt›r. Abdominal a¤r› skorlar› ise 4,1±2,2 ola-rak bulunmufltur. Bizim çal›flmam›zda, hastalar ifllemi kolay to-lere ettiler, ve hasta ve endoskopist memnuniyeti her iki grup-ta da iyi olarak de¤erlendirildi. Abdominal a¤r› skorlar› grup D’de; 3,9±2,0, grup M’de; 4,9±2,3 olarak bulundu (p<0.05).
Jalowiecki ve ark’n›n (19) çal›flmas›nda yan etkiler karfl›laflt›-r›ld›¤›nda, sadece grup D’de bafl dönmesi 5, bulant›/kusma 5 ve ventriküler aritmi 1 hastada gözlenmifl, di¤er gruplarda yan etki saptanmam›flt›r. Bizim çal›flmam›zda yan etki görülen hasta say›lar›; deksmedetomidin grubunda bulant› 2, bradi-kardi 2, a¤›z kurulu¤u 8, O2deste¤i 1 ve bafl dönmesi 3, mi-dazolam grubunda ise bulant› 1, kusma 1, bafl dönmesi 2 ve O2deste¤i gereksinimi 1 hastada gözlendi (Tablo 4).
Sonuç olarak, kolonoskopide ifllemin hasta taraf›ndan tolere edilmesi sedasyon ve analjezinin yeterli olmas›na ba¤l›d›r. Ça-l›flmam›zda sedatif ve analjezik etkisi bulunan dexmedetomi-dinin, midazolama göre analjezi aç›s›ndan daha avantajl› ol-du¤u saptanm›flt›r.
Grafik 1. Gruplar›n sistolik arter bas›nçlar›; (SABK: Sedasyon öncesi,
SABSS: Sedasyon sonras›, 5,10,15,20 ve 25. dakikalar)
Grafik 2. Gruplar›n kalp tepe at›mlar› (KTAK: Sedasyon öncesi, KTASS:
Sedasyon sonras›, 5,10,15,20 ve 25. dakikalar)
KAYNAKLAR
1. Ristikankare M, Hartikainen J, Heikkinen M, et al. Is routinely given conscious sedation of benefit during colonoscopy? Gastrointest Endosc 1999;49:566-72.
2. Ulmer BJ, Hansen JJ, Overley CA, et al. Propofol versus midazolam/fen-tanyl for outpatient colonoscopy: administration by nurses supervised by endoscopists. Clin Gastroenterol Hepatol 2003;1:425-32.
3. Sipe BW, Rex DK, Latinovich D, et al. Propofol versus midazolam/mepe-ridine for outpatient colonoscopy: administration by nurses supervised by endoscopists. Gastrointest Endosc 2002;55:815-25.
4. Ristikankare M, Julkunen R, Laitinen T, et al. Effect of conscious seda-tion on cardiac autonomic regulaseda-tion during colonoscopy. Scand J Gas-troenterol 2000;35:990-6.
5. Zakko SF, Seifert HA, Gross JB. A comparison of midazolam and diaze-pam for conscious sedation during colonoscopy in a prospective doub-le-blind study. Gastrointest Endosc 1999;49:684-9.
6. Venn RM, Karol MD, Grounds RM. Pharmacokinetics of dexmedetomi-dine infusions for sedation of postoperative patients requiring intensive caret. Br J Anaesth 2002;88:669-75.
7. Ramsey MAE, Savage TM. Simson BRJ, Goodwin R. Controlled sedation with allphaxalone-alphadalone. BMJ 1974;2:656-9.
8. Reitan RM, Wolfson D. The trail making test as an initial screening pro-cedure for neuropsychological impairment in older children. Arch Clin Neuropsychol 2004;19:281-8.
9. Lezak MD. Neuropsychological assessment in behavioral toxicology-de-veloping techniques and interpretative issues. Scand J Work Environ He-alth 1984;10:25-9.
10. Dori GA, Chelune GJ. Education-stratified base-rate information on dis-crepancy scores within and between the Wechsler Adult Intelligence Scale--Third Edition and the Wechsler Memory Scale--Third Edition. Psychol Assess 2004;16:146-54.
11. Revill SI, Robinson JO, Rosen M, Hogg MIJ. The relialibity of linear ana-logue for evaluating pain. Anesthesia 1976;31:1191-8.
12. Yörük G, Aksöz K, Ünsal B, et al. Colonoscopy without sedation. Turk J Gastroenterol 2003;14:59-63.
13. Madan A, Minocha A. Who is willing to undergo endoscopy without se-dation: patients, nurses, or the physicians? South Med J 2004;97:800-5. 14. Lazzaroni M, Bianchi-Porro G. Premedication, preparation, and
surveil-lance. Endoscopy 1999;31:2-8.
15. Huang YY, Lee HK, Juan CH, et al. Conscious sedation in gastrointesti-nal endoscopy. Acta Anaesthesiol Taiwan 2005;43:33-8.
16. Ard J, Doyle W, Bekker A. Awake craniotomy with dexmedetomidine in pediatric patients. J Neurosurg Anesthesiol 2003;15:263-6.
17. Bilgin H, Suna Ü, Kuyumcuo¤lu Ç, Korfal› G. Servikal spinal travmal› bir hastada uyan›k fiberoptik entübasyon ve cerrahi pozisyon sonras› nöro-lojik muayene s›ras›nda deksmedetomidin kullan›m›.
http//:www.tard.org.tr/2004/tark 2004/bildirikontrol.asp?id=804. P-56. 18. Hall JE, Uhrich TD, Barney JA, et al. Sedative, amnestic, and analgesic properties of small-dose dexmedetomidine infusions. Anesth Analg 2000;90: 699-705.
19. Jalowiecki P, Rudner R, Gonciarz M, et al. Sole use of dexmedetomidine has limited utility for conscious sedation during outpatient colonoscopy. Anesthesiology 2005;103:269-73.
20. Lewis BS, Shlien RD, Waye JD, et al. Diazepam versus midazolam (Ver-sed) in outpatient colonoscopy: a double-blind randomized study. Gas-trointest Endosc 1989;35:33-6.
