N ecip C elâl, a r k a d a ş ı m ı z a so n b e stes in i ç a lıy o r. Y a n d a e v in in b a h ç e s i n d e ( F o t o : R ü ç b a n A r ı k a ri ) k ü ç ü k Celâ l e t e k p a r m a k l a p i y a n o ç a lm a s ın ı ö ğ r e t i y o r . K ısa b i r z a m a n s o n r a , m ü zisy e n im iz, a r t ı k o r du m a r ş ın ı iki elle ve m ü k e m m e l o l a r a k ç a l ı ş m ıy a b a ş lam ış tır . D a h a s o n r a , k e n d i k e n d in e ut ve m a n d o l i n ç a l m a y ı d a ö ğ r e n e n N e cip Celâl, 12 y a ş l a r ı n d a ik en Fazıl S a r p e r ' i n y a r d ım ı y la k e m a n a b a ş l ıy o r ve p e k kısa b i r z a m a n d a l a r ı m vardı. — M ese lâ S a rı Y a p ı n c a k ! Bu isim sarı y a p ı n c a k k a d a r sa r ış ın o- lan b ir k a d ın için yazılm ış o l m a sın }
Biz k ö ş e d e o lm a m ız a r a ğ m e n , s a l o n d a k a d ın lı e r k e k l i altı kişi v a rd ı. N e cip C elâl, sesini, o n l a r ı n d u y a m ı y a c a ğ ı b i r şekild e h a f if l e t e re k :
ILKTM1C0 ue FOKSTROT
BBSTeHÛRimiZ
Y A Z A N
M
O f i l i z Ö Z D E Ş
Necip Celâl'ın "Mazi" fangosuyla, Sarı Ya
pıncak" fokstrotu bir vakitler dillerde dolaşır-
d ı
..
Bugün Sultanahmetteki evinde herkesten
uzak yaşıyan bu sanatkâr şimdi ne yapıyor?
T
ü r k i y e d e ilk f o k s t r o t u ve t a n g o y u b e s t e l i y e n i n N e cip Ce lâl o l d u ğ u n u , o n u n " B e n de g ö n ü l ç e k t i m e s k i d e n " diye b a v lıy a n " M a z i " sini b e lk i b i r ç o k l a r ı mız biliriz. F a k a t y a b i l m e d i k l e r i m i z ) , M e se lâ, N e c i p C e l â l ’in İslâm d in î fels efesin e ç o k v â k ıf b u l u n d u ğ u n u , b e ş v a k i t n a m a z kıldığını, h iç b ir o r u c u k a ç ı r m a d ı ğ ın ı , k o y u F e n e r b a h ç e l i o l d u ğ u n u , gö zle ri gör- m e m e s i n e r a ğ m e n , t i y a t r o y a g i t m ey e , f u tb o l ve g ü r e ş m ü s a b a k a l a rını r a d y o d a n d i n le m iy e b a y ıl d ı ğ ı nı b iliy o r m u y d u n u z ) G ö r m e y e n , f a k a t h e r şeyi h is s e d e n p a r l a k g ö zle rin i, s a n k i ç o k u z a k l a r d a b i r şey a r ı y o r m u ş gibi b i r n o k t a y a d i k e r e k , t a m ü ç b u ç u k s a a t h e m an la ttı, h e m d e bize g ü zel b i r m ü z i k z iy afeti ç ek ti. H e m z iy a r e t , h e m t i c a r e t k a b i l i n d e n b ö y le b i t m ü l â k a t , d o ğ r u s u h e r g a z e tec iy e n a s i p olm a z ! İn s a n , N e c i p C e lâ lle k o n u ş u r k e n , b i r ç o k d efa, o n u n h a k i k a t e n g ö r m e d i ğ i n e ve 18 y ı ld a n b e r i bu c a n ı m d ü n y a n ı n g ü z ellik lerin i s e y r e t m e k t e n m a h r u m o l d u ğ u n a i n a n a m ı y o r . Şen, ş a k a c ı, m e s u t! Y ü r ü y ü ş ü , m is a f i r l e r i n e i k r a m d a b u l u n u ş u , s o h b e t edişi o k a d a r ta b ii ki! — 1932 y ı lı n d a g ö z le rim i t a m a m e n k a y b e t t i ğ i m z a m a n , p e k de o k a d a r b ü y ü k b i r ü z ü n t ü d u y m a d ı m , d iy o r . Z a t e n d o ğ u ş u m d a n b e r i g ö z le r im zayıftı ve h a fif p e r deliydi. B i r k a ç d e f a g ö k le r im d e n a m e l iy a t o ld u m . F a k a t b u a m e l i y a t l a r 23 y a ş ı m d a g ö z le r im in ebedi- y»n g ö r m e m e s i n e m â n i o la m a d ı. 2« O n u n h a y a t ı , m ü z i k t e n ilh a m a la n b i r i n s a n r u h u n u n güzel ve tatlı m a c e r a l a r ı y l a dolu... Yıl 1 909. M e ş r u t i y e t i n i l â n ı n d a n b i r yıl s o n r a .. . B ir M ayıs s a b a hı, o d e v r in en m e ş h u r s i m a l a r ı n d a n , H u k u k ve D e n iz T i c a r e t i P r o f e s ö r ü M e h m e t C e l â l e t ti n Be yin -altıncı e v lâ d ı d ü n y a y a g e liy o r ve y a v r u y a N e c i p C e lâ l a d ı v e ril iy o r. H a l e n m e r i y e t t e o l a n T i c a r e t k a n u n u n u n y ap ıc ıs ı o la n M e h m e t C e lâ l e t ti n b ey , a y n ı z a m a n d a ç o k güz el k a n u n ç a la r m ış . T a m m â n a sı yla k a n u n a d a m ı !işte N e cip C elâ l, ilk m ü zik feyzini b a b a s ı n d a n a lı y o r v e h e n ü z 5-6 y a ş l a r ı n d a i k e n k a n u n ç alm ıy a b a ş l ıy o r ; h a t t â k ıs a b i r z a m a n s o n r a a k o r t bile ed iy o r. O k ü ç ü c ü k ç a ğ l a r ı n d a iken, k a n u n l a çald ığ ı ilk ş a r k ı b u g ü n bile h â l â o n u n d ili n d e: “ M e y h a n e m i b u , b e zm i ta- r a p , h a n e i c e m m i ? ” i n s a n , N e c i p C e lâ l in ilk ö ğ r e n d iğ i ş a r k ı n ı n m e y h a n e d e n b a h se d işin e b a k ı y o r da, b ü y ü y ü n c e m e y h a n e d e n ç ı k m ı y a c a ğ ı n ı sa n ıy o r. F a k a t n e g e z e r ! B u g ü n N e c i p Celâ l k o y u b i r Y eşilaycıd ır. İlk m e k t e b e b a ş l a d ı ğ ı s ı r a l a r da, e v le r in d e k i b ir h i z m e tç i kız, o n u da b a ş a r ı y o r . H e n ü z u f a k y a ş ında, b ir e li n d e b eş m a r i f e t ! 14 y a ş ı n d a A l m a n y a y a , S t u t t g a r t ş e h r i n e b a b a s ı t a r a f ı n d a n t i c a r e t tah s ilin e y o l la n ı y o r s a da, b ir yıl s o n r a m ü z ik bilg isini h a y li i l e r letm iş o l a r a k y u r d a d ö n ü y o r . S a lih P a ş a k a b in e s i n d e b i r a r a l ı k A d liye N azırlığ ı d a y a p m ı ş o la n b a b a sı, o ğ l u n u t i c a r e t s a h a s ı n d a y e ti ş tir m e y i t a s a r l ı y a d u r s u n , o, A l m a n - y a d a F id e ly o m ü z i k k u l ü b ü n d e k i o r k e s t r a y a bile girm iştir. B a b a-o ğ u - lu n a r a s ı b u y ü z d e n b i r a z a çılıy or.
I s t a n b u la a v d e t i n d e n s o n ra , T a h i r h o c a n ı n h i m a y e s i n d e , m u s i ki s a h a s ı n d a d a h a ciddi o l a r a k ça- lış m ıy a b a ş lıy o r . V e 1929 yılında, h e n ü z 2 0 y a ş ı n d a ik en , ilk ese rini v e r i y o r : S a r ı Y a p ı n c a k ! N e cip C e lâ l: — Bu ilk e se rim , a y n ı z a m a n d a T ü r k i y e d e b e s t e l e n e n ilk f o k s t r o t t u r , d iyor. B u n u n a r k a s ı n d a n h e m e n " M a z i " yi b e s teled im . O n ları, A yxıTık, S u n a , K im se j j f v - ğim i Bilmez t a n g o l a r ı t a k i p etti.
K e n d i s i n e , d a h a p e k g e n ç y a ş ta, b u k a d a r se vile n ve u z u n y ıll ar t u t u l a n t a n g o l a r b e s t e l e m e y e i lh a m v e r e n p e r in i n kira o l d u ğ u n u s o r d u m . İlk ö n c e p e k a ç ı k l a m a k i s t e medi. — T ab iî, dedi. İ lh am k a y n a k
— E v et, o f o k s t r o t , sev d iğ im sa rışın b i r k a d ın için yazı lmışt ır, dedi.
N e cip Celâl, k u t u n u n ağzını açtı ya, biz de b ir ta n e s in i o k u y u c u la r ım ı z a bild ireli m . E velyn H o l tl
1933 yılı nda, b i r k a ç k o n s e r \ v e r m e k ü z e r e I s t a n b u îa gele n o z a m a n ı n m e ş h u r s i n e m a yıldızla rın - / d a n E v ely n H o lt, N e cip C e lâ l ’ın / t a n g o l a r ı n ı o k a d a r ç o k b e ğ e n i y o r '
ki, b i r k a ç g ü n için d e " M a z i ” tan - 1 g o s u n u e z b e r li y o r ve T ü r k ç e o l a r a k o k u m a ğ a b a ş lıy o r. Bir g ü n N e c ip C e lâ lle t a n ı ş ı y o r l a r . G e r ç i N e c ip C elâl, b i r yıl evvel göz lerini k a y b e t m iş a m a , n e z a r a r ı v a r . S a rışın, güz el E v e l y n Plolt'u, için d e k i "h is s i l e m s " p e k â l â g ö r ü y o r . O g e ce E v ely n , k e n d is in e b i r de resi m v e r i y o r : " H a r i k u l a d e Mazi t a n g o s u n u n b e s t e k â r ı N e cip Celâ l Beye, b ü t ü n k a lb i m le ."
“ S ev d im b i r g e n ç k ad ın ı, A n s a m o n u n a d in i ”
D iye b a ş l ıy a n Ö z ley iş t a n g o su işte b u h a t ı r a n ı n b i r y a d ig â r ıd ı r . K e n d is in e, b u g ü n e k a d a r n i çin e v le n m e m iş o l d u ğ u n u s o r d u m : — E v le n irs em , k a r ı m ı n h a k - J Iarıııa i r a y e t e d e m e m e k t e n k o r k u y o r u m . dedi. Ö y le g ö r ü l ü y o r ki N e cip C e lâl, ö m r ü n ü n s o n u n a k a d a r b e k â r k a lm ı y a niyetli. S a b a h le y i n e r k e n d e n , s a b a h n a m a z ı ile k a l k a n N e cip Celâl, ö ğ leye k a d a r y e n i b e s te le r i ü z e r i n d e ç a lış m a k , p i y a n o ve k e m a n ç a l m a k ve o rtalığ ı t o p l a m a k l a v a k it g e çi rir. — K e n d i işimi k e n d im g ö r m eğ e , o d a m ı k e n d im t e r t i p le m e ğ e , b i lh a s s a p e k s e v d iğ im s a l a t a y ı k e n di elim le y a p m a ğ a ba y ılırım , d i y o r . Ö ğ l e d e n s o n r a a r k a d a ş l a r ı m gelir, b a z a n s o h b e t e d e r , b a z a n da n o t a l a r ı o n l a r a d i k te e ttir ir im . E- ğ e r g ö z le rim g ö rse y d i, ta b iî b e s t e led iğ im e s e rl e r in n o t a l a r ı n ı bizzat y a z a c a k , d a h a ç o k o k u y u p e tü d
İlk Tango Bestekârmız
(B a şı 2 6 . s a y f a d a ) N e cip C e lâ l bizz at b a h ç e y e ,' ^ aecnİeceKtim. L n b ü y ü k k a y b ım d a b u d u r z a n n e d i y o r u m . — S ön z a m a n l a r d a y en i e s e r lerinizi p e k işitm ez o ld u k . A c ı b i r t e b e s s ü m , m u h a t a b ı m ın y ü z ü n d e zehirli b i r r ü z g â r gibi dolaş tı. — Yalnız y en i e s e rl e r im i m i? D ü n y a d a iyi d o s t l a r k a d a r d ü ş m a n l a r da o k a d a r ç o k ki! A n k a r a R a d y o s u u z u n y ı ll a r d ır e s e rl e rim i ç a lm a z s a b e n i ta b iî d in li y e m e z- siniz. H a r p dolay ısiy le e p e y z a m a n d ır b e s t e l e r i m d e p l â ğ a a lın a m a d ı. B e r e k e t v e rsin , y a k ı n d o s t l a n ve n eşeli m u h it i o n a u n u t u l m a n ı n v e rd iğ i ıs tıra b ı u n u t t u r u y o r d u . — Z a n n e d e r s e m 19 46 yılında , dedi. F a r u k Nafiz b e n im b a ş r o l ü o y n ı y a c a ğ ı m b i r film in s e n a r y o s u n u ya zm ışt ı. O r a d a k e n d i b e s te le r im i ç a l a c a k ve sö y liy e c e k tim . ( K i m s e S ev g im i Bilm ez) t a n g o s u n u n ism ini a l a c a k o la n b u s e n a r y o , s o n r a d a n k a y ı p l a r a ka rış tı. Böyle b i r film ç e v i r m e y i d o ğ r u s u p e k isterd im .N e cip C elâl, gö zle ri g ö r m e m e sine r a ğ m e n g a y e t iyi t a v l a o y n a r . T e ş b ih e ve eski y a z m a e s e rl e r e m e r a k lı d ı r . Y e m e k l e r d e n d ö n e r k e b a b a , p a tl ı c a n k ı z a r t m a s ı n a b a y ı lır. B ilh ass a s a b a h la r ı bol yemiş ye r. B u g ü n 41 y a ş ı n d a n o l m a s ı n a r a ğ m e n , p e k de y aşını g ö s t e r m i y e n N e cip C elâl, g e n ç k a l m a n ı n s ı r r ı n a v â k ıf g ö r ü n ü y o r . Ş a p k a hi ç giymez. Kış yaz, p e n c e r e a ç ı k y a ta r . B u g ü n bile g a yet iyi y ü z er, d a n s e d e r . H e r g ü n d u ş y a p m a z s a içi r a h a t etm ez.
M ü z i s y e n le r d e n en ç o k Betho- veni, M o z a rtı ve B a c h ’ı, şa ir le r im iz d e n Y a h y a K e m a l ve F a r u k Nafizi sever. H e n ü z i n ti ş a r e tm e m i ş o lan so n t a n g o s u n u n adı “ Benim Ş a r k ı m . ” Bize h e m çaldı, h e m o k u d u : b '•kadaşımız ı u ğ u r l u y o r . “ O sa h ild e h e r g ü n b a t a n “ G ü n e ş i s a k i n b e k le r d ik . “ G ü n k a v u ş u r , biz ç o k z a m a n , “ M e h t a b ı f e c r e e k l e r d i k . “ Y azan, b e s t e l e y e n , sö yliyen ve y a ş ı y a n N e c i p C elâl... E n b e ğ e n d i ğ i ve s o n b e s t e l e diği ese ri, V iy o lo n is t K o n ç e r t o s u d u r . K o n ç e r t o y u h e n ü z b i ti r e n N e c ip C elâl, b u e se ri ü z e r i n d e ç alı ş ı r k e n , b i r a r k a d a ş ı d a k e n d is in e Mişel Z c v a k o ’n u n P a r d a y a n l a r ı ’nı o k u r m u ş . — Bir e s e r ü z e r i n d e ç alış ırk en , d iy o r, b i r t a r a f t a n d a b i r r o m a n ı v e y a b i r k o n u ş m a y ı d i n le m e k ç o k h o ş u m a g id er. B ilh ass a h a r p s ı r a la r ı n d a , h e m p i y a n o d a e s e rim i b e s t e l e r, h e m d e R a d y o G a ze tes in i d in le rd im . 1.73 b o y u n d a o la n N e cip C e lâl tem iz g iy in m e y i p e k se v iy o r. T r a ş m ı k e n d i y a p tığ ı gibi k r a v a t ı nı d a y in e k e n d is i b a ğ la r . K a d ı n t ip le r i a r a s ı n d a e n ç o k sa r ış ın la r ı sev er. A r p e j p a r f ü m ü n e bayıl ır. S ev d iğ i k o k u bile “ s o l f e j ” v. s. gi bi m ü z i k ism ini a n d ır ı y o r .
B ilh ass a y ü r ü m e y i ç o k s even N e cip C e lâ l:
— D ı ş a r d a , i n s a n l a r b i r a z d a n a d i k k a t l i y iir ü s e le r, y aln ız g e zin t ile r e bile ç ık a r ım , d iyor. Bir g ü n , b i r a r k a d a ş l a c a d d e d e g i d e r k e n , birisi k o l u m a şid d e tle ç a r p t ı. A r k a d a ş ı m a , ç a r p a n ı n b i r h a m a l mı o l d u ğ u n u s o r d u m : “ H a y ı r , dedi, g e n ç, güzel ve şık b i r b a y a n . ”
A ltın c ı his d u y g u s u ç o k k u v vetli o l a n N e cip C e lâ le, m ü l a k a t ı m ızın s o n u n d a b e n i nasıl t a h a j 'y ü l ettiğ in i s o r d u m :
— U z u n c a b o y l u s u n u z . S iy a h saçlı, h afif t o p a r l a k çeh re li, p e k m u h t e m e l i n bıyık lı ve 2 8 - 3 0 yaş- l a n n d a s m ı z , dedi.
H a k i k a t e n de ö y ley im d ir.
Taha Toros Arşivi
