Başarılı bir kongre

B a şa rılı bir

Ş U \ k i3 5 l

ICoMSğı^p*® ••

Osmanlı devleti adına meşhur mu­ harrir Ahmet Mithat efendi murah­

has olarak bulunmuştu; çalıştıkları

ilim şubesi itibariyle müsteşriklerin İslâm dünyasını ve bu arada Türk- leri gayet iji biînjeleri lâzımdı, hal­ buki bu adamların oek çoğu siyasî cereyanların tesirinden kurtulamıya- rak Türkler hakkında yanlış kanaat lere sahiptiler; Ahmet Mithat efen­ di bu yanlışların düzeltilmesi yolun da hararetle çalıştı; dönüşte hem a- leyhimizdeki kanaatleri belirten ve cevaplandıran yazılar yazdı, hem de «Avrupada bir cevelân» isimli eseri ni meydana getirdi.

Bundan elli sene evvel Fransız hü kûmeti tarafından Cezayir’de tertip edilen müsteşrikler kongresi gibi di­ ğerleri de fazla verimli olmadı; fa­ kat birkaç ay evvel İstanbulda top - lanan müsteşrikler kongresinin dün­ ya çapındaki tesiri çok derindir.

Kongreye sunulmak üzere bazı Ü- niversite asistanları ve öğrencileri de tezler hazırlamışlardı, fakat bunla - nn incelenmesini üzerlerine alan ya

bancı profesörler usul bakımından

doğru bulmadılar; ’’aklı oldukların­ dan red zorunda kalındı; asistanlar­ dan birinin tahrikleri neticesinde ba zı gazeteler kongreyi idare edenler aleyhinde yazılar yazdılar; gerek içe ride gerek dışarıda kötü bir tesir u-

yandırdılar; «Yeni Sabah» onlara

katılmadı, kongre haberlerini haki - kate uygun ve ciddi bir şekilde ver­ di.

İstanbulda toplanan ve beş yüz - den fazla delegenin katıldığı yirmi ikinci müsteşrikler kongresi hakkın­ da hüküm verirken bu kongrede bu

lunan yabancı âlimlerin intibaları

esas olmak lâzımdır; bu seçkin şah­

siyetler memleketlerine döndükten

sonra tertip heyetine ve Dışişleri

Bakanlığına çektikleri telgraflarla,

i yazdıkları mektuplarla, ayrıca gaze­ teler, mecmualar ve radyolar vasıta siyle yaptıkları yayınlarla takdirleri ni belirttiler; İngiliz, Fransız, Alman,

Amerikan, Mısırlı, İranlı, Hintli,

Belçikalı, HollandalI, İsrailli, Anvs turyaı, Japon, Arjantinli ve daha

başka memleketlere mensup bütün

ilim adamları Türk hükümetinin ve Üniversitelerinin muvaffakiyetini ha­ raretle tebrik ettiler. Hamburg Üni­ versitesinden Von Gabain diyor ki;

'Kongre hakikaten umulduğundan

çok mükemmel oldu. Muhtaç âlim­ lere Uncsco’nun yardımını sağlamış

olmanız ve Türkiye hükümetinin

yaptığı tenzilât pek yerinde idi. Bu

! kadar büyük, muhtelif din, dil ve

medeniyeti aksettiren kongrede her

keşi memnun edebilmek Türklerin

büyük başarısıdır.»

Meşhur İngiliz türkologu Sir Ge- rard Clauson’un mektubunda şu sa­ tır vardır: «Bundan daha iyisi yapı­ lamazdı.»

İsviçreli Dr. G. ‘ Ruf şöyle diyor:

«Tebliğlerin münderecat itibariyle

çeşitliliği ve zenginliği, sergilerinizin mükemmeliyeti, kongre sevk ve ida resinin akışı, bilhassa milletlerarası temasların samimiyeti dillerdedir. Bu kongre dolayısiyle Türk milleti, ço­ ğu şarkı görmemiş plan müsteşrik­ ler arasında muasır iliır ve fikir ha

vatına bütün kalbiyle katılan bir

millet olarak tanınmıştır.» Bir de A- merikalı profesör Christopher’i din­ leyelim: «İstanbul kongresi uzun se- nelerdenberi devam cdegelen müsteş rikler kongrelerinin en iyi organize edileni olmuştur.» O kadar ki gel - metniş veya gelememiş olup da gc -

(enlerden muvaffakiyeti öğrenince

pişmanlık duyanlar bile tebrik etmiş­

lerdir. ,

Demek ki işi ehline verince mu - vaffakiyet muhakkaktır.

Kadircan KAFL1

Kişisel Arşivlerde İstan b u l Belleği T ah a T o ro s Arşivi