| İ S T A N B U L ’ UN İÇ İN D E N | 7
k
,
v
.,
Anadoluhisarına bakarak
Bilgi mutlaka inkiyat edilmesi icab eden vetosunu
kullanmakta ısrar etmektedir. Fakat buna rağmen
kazmalar alabildiğine savurulmuştur
Yazan: NİZAMEDDİN NAZİF
G eçen g ü n , y o lu m G ö k s u y a d ü ş m ü ştü . K a s rın yanılm ışındaki kö p rü ü stü n e çık ın c a A n a d o lu h isa rın m b e r b at a k ıb etin i ilk d e fa görm ü ş old u m :
İçim sızlad ı.
Y ıld ırım ın b oğaz k ıy ıla r ın a d ik tiğ i ilk T ü rk â b id esin i ne a k la h izm et e- dip bu h ale so km u şu z? V e n a sıl s o k a b ilm işiz? N asıl elm iz va rm ış da b u eşsiz esere k ıy a b ilm işiz ? B u n a ka zm a sa llıy a n e lle rim iz n asıl olm uş da ta ş laşm am ış?
G ü n eş y e n i b a tm ıştı. G ö k su k ıy ı - sm d a k i m ezar ta şla rın ın , s e r v ile rin v e salk ım sö ğü tlerin d u rgu n su la rd a k i a - k is le ri y a v a ş yâ\vaş k a ra rıy o rd u .
A y , b u lu tla rd a n k u rtu lm a ğ a s a v a şıy o rd u . E tra f yen i d in en y a ğ m u ru n serin liğ i için d eyd i.
B u sem te en son y irm i y ıl önce g e l d iğim i h a tırla m ıştım . O zam an b u rad a b ir m e k tep a rk a d a şım v a r d ı k i üç ç i f te k ik in i k a rd e şile o v e b en bu s u la rd a hem en h er g ece u ç u ru rd u k . B a - zan da ş a k ra k K a h k a h a lar s a v u ra ra k G ö ksu k ıy ıla rın d a , şu k o ru la rd a k o şar, şa k a la şır, e ğ len ird ik .
Y a lıy a d ö n erken k a len in için d en g e ç m ek m u tad ım ızd ı. H em en h er g eçişte ü çü m ü z de b u ra d a tarih im izin b ir şan lı h a tıra sın ı te n effü s ed er, g ö ğ ü sle - rim izd e b ir g e rilm e , a lm la rım zıd a bir d ik lik d u y a r g ib i o lu rd u k.
K a b b im , o A n a d o lu h isa rı bu A n a dolu h is a rı m ıy d ı?
İn san , k ü re ğ in i k a ld ırıp b ir ku d u z kö p eğ in b elin e b ile b ö y le k e sk in lem e - sine in d ircm ez. K a p ıla rın ik isi de y o k olm uş.
Y a ln ız d eğ ild im . A rk a d a ş ım h er an a rtan b ir h a y re tin e siri olu şu m a la k a y t k a la m a d ı;
— Ne o ld u n A lla h ın ı seversen ... - d e d i - n iye can ın sık ıld ı?
Ö y le d alm ışım ki b ird en b ire ce va p verem ed im .
G ısra r etti:
— S ö y lese n e can ım ? D ilin m i tu t u l d u ? N iy e su su yo rsu n ?
N ih a y et;
— H isarın k a p ıla rın ı y ık m ış la r da.. Ç o k m ü teessir old u m , d iy eb ild im .
Y ü zü n d e a cı b ir g ü lü m sem e b elird i: — P e k geç.. P e k g eç k a ld ın dostum . G a lib a bu teessü rü en son d u y a n şen sin. B iz b u h ali gö re g e re a rtık a lıştık .
— K im y ap m ış b u n u ?. — Ş eh rem in lerin d en b iri.
— P e k i, bu m em lek ette T ü rk ü n b ü y ü k tarih î â b id ele rin e u lu o rta k a zm a s a v ru lm a sın a m â n i o la ca k h iç b ir k u v v e t y o k m u ym u ş? N asıl olm uş da bu zat bu c ü r’eti g ö stereb ilm iş?.
— V a lla h i.. K e n d isin e gö zü n ü n ü s tü n d e k a şın v a r d iy en b ile olm ad ı. B ir sab ah b ir sü rü k a z m a lı ad am ın k a le d u v a r la r ı üstüne ç ık tık la r ı g ö rü ld ü v e b ir m ü d d et sonra k a p ıla rd a n eser k a l m adı. İşte bu g ö rd ü ğ ü n «asri m anzara» y a k a vu ştu k ..
A rk a d a şım ın son cü m le sin d e k i a c ı istih za, y ıila rd a n b e ri b u rad a n h e r g e çişte için de ne fec i b ir işken cen in s ız ı şını d u yd u ğ u n u a ç ık ç a gö steriyo rd u .
B a h si fa z la u zatm ad ım . H isar is k e lesin d ek i g a zin o lard a n b irin e g irip so ğ u k b ira k a d e h le rin e sa rıld ık . H ani i- çim izd ek i m ü şterek s ız ıy ı olsa olsa bu b ira la r d in d ireb ilecek im iş gib ile rd e n .
Y o o k ... E ğ e r m ü n e v v e r, m ü te fe k k ir, m u h a rrir, m ü d e k k ik v e ga zeteci lâ z ım d ır k a n a a tin d e isek , b u n ların s ö y le d ik le r in i y ap m a n ın , irşa tların d a n is tifa d e etm en in de d o ğ ru o laca ğ ın ı k a b u l e tm e liy iz.
Ş u Ib ra h im p a şa sa ra y ın a sa v ru la n k a z m a la rı d a d üşü nelim .
M eşh u r b ir tarih p ro fesö rü m ü ze, y a n i m u h terem dostum uz M ü k rim iıı H a - lile sorm u ştum :
— S u lta ııah m ette y ap ıla n ta h rib a tı d o ğru b u lu y o r m u su n?
— H ayır... dedi. — N için ?
— Z ir a orada ik i tarih v e s ik a s ı b ir j k a zm ad a ortad an k a ld ırılıy o r. B ir kere b in an ın T ü rk s iv il m im arisin e ait n a d ir e serlerd en b iri «Iduğıı m u h a k k a k . B u cih et asla su gö tü rm ez. S on ra y ı k tık la rım ız ın b ir kısm ı ise eski B izan s hip od rom u nu n g a rp ta ra fın d a k i o tu r- ' ma y e r le r id ir k i tarih in çok m eşh u r b ir v a k ası, y a n i P e lisa riy ü s k a tlia m i tam b u rad a c e re y a n etm iştir. L â k in s a v u t
-A n a d o lu h işa rı m ıy d ı?
d u ğ u m u z k a z m a la rın B izan s tarih in d en z iy a d e b izim ta rih e z a ra r v e rd iğ i k a b u l e d ilm elid ir. Ç ü n k ü b ü tü n a k si id d ia la ra rağm en biz m ü h im b ir v e s ik a m ızı o r ta dan k a ld ırıy o ru z, d em işti.
B u sö zleri sö y liy e n b ir ilm i şa h s iy e ti- m izd ir. B in an ın y ık ılm a s ı d ü şü n ü ld ü ğü zam an:
— O lam az!
D iy e h a y k ıra ra k o rta y a a tılan m im ar Sedat da b ir ilim a d am ıd ır.
Y in e b ir çok âlim lerim iz, ş a irlerim iz, m u h a rrirlerim iz iki k e re ik i dört ed er b ir k a t'iy e tle ortad a d u ran b ir h a k i k a ti ısra rla göze vu rm u şla rd ır \ e v u rm a k ta d ırla r.
B ilg i, m u tla k a in k ıy a t ed ilm esi icab I eden veto su n u k u lla n m a k ta ısrar e t
m ek ted ir. B u n a rağm en k a z m a la r a- la b ild iğ in e sav ru lm u ştu r.
V a z iy e te b akın ca pek h a k lı o la ın k so ra b iliriz:
A lim e , şaire, m u h arrire, g a zeteciy e ne ih tiy a c ım ız v a r ? M ad em k i s ö y le d ik le rin i d in lem iy o ru z. B u m e lih is a n m n en iy i g ö rü ld ü ğ ü y e r A n a d o lu h isa rıd ır. A y çık ın c a , F a tih M eh m ed in k u rd u ğ u k a le , Y ıld ır ı m ın k u rd u ğ u k a len in d u v a r la r ı d ib in d eki g a zin o y a k a rş ı y a k a d a n b ir k a y ık tab ağı için d e u za tıiıy o rm u ş g ib i endam ve rd i. O zam an bu k a le n in d u v a rla rı d ib in d ek i m e za rlığ ı a srîleştirişim iz - d e k i h o y ra tlığ ı b jr d ah a h a tırla d ım v e o ta ra fa b a k tık ç a S u lta n a h m e ttc s a lla m a ğ a b a şla d ığ ım ız k a zm a la rın dehşeti gözü m d e b ir p arça d a h a a rttı. K u zu m .. B ir m ü te fe k k ir n için d ü şü n ü r? B ir m ü n e v v er n için b ir ce m iy ete lâ zım d ır? B ir m u h arrir n için y a zar? B ir g a zeteci n içiıı tah kik eder, t a k ip ed er, n eşred er?
E ğer m ü te fe k k ir boşubuşun a d ü şü n ecekse, m ü n e v e v e r c e m iy ette sad ece b ir süs o laca k v e b ir m u h a rririn y a l nız lâ f olsun d iy e ka lem sa lla d ığ ı sa- m la e a k sa bu k a file y i m a v n a la ra d o l d u ru p H a y ırsıza d a y â y o lla m a k v e şerlerin d en k u rtu lm a k d ah a d oğru o l m az m ı?
B iz İsta n b ıılu T ü rk tarih in in en m u ten a v e sik a la rın d a n m ah ru m eden şeh re m in le ri g ö rd ü ğ ü m ü z g ib i şeh ir - lile r i ra h a tsız eden k ö p e k le ri tu tu p H a y ırsıza d a y a sü ren leri de gö rd ü k. L ü zu m su z y ere g e v e ze lik edip k a fa a ğ rıtan u k a lâ zü m re si b ir k ö p ek sü rü - sü n d eu k a t k a t z a ra rlı d e ğ il m id ir?
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
