I S S N 1 3 0 0 - 8 6 5 X
C i l t / V o l u m e 5
S a y i / N u m b e r 2
2 0 0 0AD LI TIP BULTENI
T h e B u l l e t i n o f L e g a l M e d i c i n e
A d l i T ı p U z m a n l a n D e r n e ğ i ’n i n r e s m i y a y ı n o r g a n ı d ı r .
T h e o f f i c i a l p u b l i c a t i o n o f
t h e S o c i e t y o f F o r e n s i c M e d i c i n e S p e c i a l i s t s .
A D L I T I P B Ü L T E N İ
T h e B u l l e t i n o f L e g a l M e d i c i n e
E D İ T Ö R / E D I T O R
Ş e b n e m K O R U R F İ N C A N C IE D İ T Ö R Y A R D I M C I L A R I / A S S O C I A T E E D I T O R S
Ş e v k i S Ö Z E N Ü m i t B İ Ç E RY A Y I N K U R U L U / P U B L I C A T I O N C O M M I T T E E
N e v z a t A L K A N N a d i r A R I C A N B i r g ü l T Ü Z Ü NU L U S A L D A N I Ş M A K U R U L U / N A T I O N A L A D V I S O R Y B O A R D
S a b r i A C A R T Ü R K G ü r s e l Ç E T İ N A k g ü n H İ Ç S Ö N M E Z K a y n a k S E L E K L E R N e c l a A K Ç A K A Y A B e y a z ı t Ç I R A K O Ğ L U E r s i K A L F O Ğ L U F a h r i S E Y H A N A l a a d d i n A K Ç A S U A t m ç Ç O L T U H ü s e y i n K A R A A L İ Z e k i S O Y S A L K u t a y A K P İ R S e d a t Ç Ö L O Ğ L U M e l d a K A R A V U Ş N e z i r S U Y U G Ü L E r c ü m e n t A K S O Y E l i f D A Ğ L I U f u k K A T K I C I V e c d e t T E Z C A N A t ı f A K T A Ş H a y r ü n n i s a D F . N K T A Ş S e r m e t K O Ç İ b r a h i m T U N A L I E m r e A L B E K İ r f a n D E V R A N O Ğ L U R . Ö z d e m i r K O L U S A Y I N İ l h a n T U N C E R K e m a l A L E M D A R O Ğ L U K r i t o n D İ N Ç M E N A h m e t N e z i h K Ö K S ı t k ı T U Z L A L I B e h n a n A L P E R O r k i d e D O N M A A l i F u a t I Ş I K Y ı l d ı z T Ü M E R D E M M u z a f f e r A L T I N K Ö K H . E r g i n D Ü L G E R M A k i f İ N A N I C I S e m a U M U T B e m a A R D A B e y h a n E G E V e l i L Ö K İ l t e r U Z E L E m i n A R T U K İ m d a t E L M A S A h m e t O K T A Y F e r i d u n V U R A L S e v i l A T A S O Y S e r a p E R D İ N E Ş u l e O K T A Y N e v i n V U R A L A y ş e A V C I S i i h e y l a E R T Ü R K I ş ı k O L C A Y F a t i h Y A V U Z M e h m e t A Y K A Ç E s a t E Ş K A Z A N Y a m a n Ö R S S ü h a Y A L Ç I N T a l i a B a l i A Y K A N Ş e m s i G Ö K T a y f u n Ö Z Ç E L İ K A l i Y E M İ Ş Ç İ G İ L D e r y a A Z M A K G ü l b i n G Ö K Ç A Y C o ş k u n Ö Z D E M İ R A h m e t Y I L M A Z S e l i m B A D U R H a y a t G Ö K Ç E C a h i t Ö Z E N T e m e l Y I L M A Z K o k s a l B A Y R A K T A R Ş e f i k G Ö R K E Y F i k r i Ö Z T O P E r t a n Y U R D A K O Ş A y ş e n B U L U T S . S e r h a t G Ü R P I N A R O ğ u z P O L A T Ş a h i k a Y Ü K S E L S a l i h C E N G İ Z M e t e G Ü L M E N Ö z g ü r P O L V A N C a n s e r Ç A K A L I R İ . H a m i t H A N C I Ş e v k e t R U A C A N N e c m i Ç E K İ N H a n d e H A R M A N C I S e r p i l S A L A Ç İ NU L U S L A R A R A S I D A N I Ş M A K U R U L U / I N T E R N A T I O N A L A D V I S O R Y B O A R D
W o l f g a n g B O N T E J a m e s J . F E R R I S A k i k o S A W A G U C H I S h i g e y u k i T S U N E N . B e r n d B R I N K M A N N G u n t h e r G E S E R I C K J o r n S I M O N S E N T i b o r V A R G A K e v i n B R O W N E M . Y a ş a r İ Ş C A N P e t e r S O T O N Y I R a f i k M . Y U S I F L I A n t h o n y B U S U T T I L P a t r i c e M A N G I N W i l l i a m Q . S T U R N E R T z e e C h e n g C H A O D e r r i c k P O U N D E R T a k e h i k o T A K A T O R IA D Lİ TIP BÜLTENİ
<
T h e B u l l e t i n o f L e g a l M e d i c i n e
■/9 9 ı s - 'İÇİNDEKİLER / CO N TEN TS
6 4 E d i t ö r d e n / E d i t o r i a l 6 5 A v T ü f e ğ i İ l e Y a p r i a n A t ı ş l a r d a S a ç m a D a ğ ı l ı m ı n ı E t k i l e y e n F a k t ö r l e r H . B . O n e r , B . Ş a m , Ö . K u r t a ş , C . U y s a l , A . Ç e r k e z o ğ l u . 7 0 S u ç İ ş l e d i k l e r i İ d d i a s ı y l a M u a y e n e y e G ö n d e r i l e n Ç o c u k v e E r g e n l e r d e S o s y o d e m o g r a f i k v e K l i n i k Ö z e l l i k l e r i n D e ğ e r l e n d i r i l m e s i G . A k y ü z , F . Y . B e y a z t a ş , N . K u ğ u , E . A n a l a r ı , O . D o ğ a n . 7 6 A d l i B e l g e İ n c e l e m e s i n d e Y a z ı c ı K r a m p ı n ı n D e ğ e r l e n d i r i l m e s i N . A l k a n , N . U z u n , B . T ü z ü n , M . E . K ı z ı l t a n , M . Ş . S ö z e n 8 3 İ n V i t r o K a n D e ğ i ş i m l e r i V e P o s t m o r t e m i n t e r v a l N . A n c a n , H . D o k g ö z , C . Y o r u l m a z , İ . E l m a s , Ş . K . F i n c a n c ı . 8 8 I I I . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i P o s t e r l e r -1 4 -1 A d l i T ı b b ı B u g ü n l e r e G e t i r e n l e r : O s c a r A m o e d o 1 4 2 D e r g i l e r d e n Ö z e t l e r ( J o u r n a l A b s t r a c t s ) 1 4 5 B i l i m s e l T o p l a n t ı D u y u r u l a r ı ( F u t u r e E v e n t s ) 1 4 6 A d l i T ı p B ü l t e n i Y a z ı m K u r a l l a r ı 1 4 7 I n s t r u c t i o n s t o A u t o r sED İTÖ R D EN
A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i ’n i n d ö r d ü n c ü s ü n ü n İ . Ü . İ s t a n b u l T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı v e A d l i T ı p U z m a n l a r ı D e r n e ğ i i ş b i r l i ğ i i l e g e r ç e k l e ş t i r i l e c e ğ i ü r e t k e n b i r y ı l d a y ı z . İ k i y ı l d a b i r g e r ç e k l e ş t i r i l e n b u k o n g r e b i r t a k ı m ç a l ı ş m a s ı y ü r ü t m e ç a b a s ı n d a o l a n a d l i b i l i m l e r ç a l ı ş a n l a r ı v e a d l i t ı p u z m a n l a r ı n ı n b i r l i k t e a y n ı y ö n e y ü r ü m e s i n i n ö n e m i n i d e v u r g u l a y a n b i r ç a l ı ş m a o l m a k t a d ı r . D e ğ i ş i k k o n u l a r d a y a p ı l a n a r a ş t ı r m a l a r ı n s u n u l d u ğ u b u k o n g r e l e r d e n e y i m l e r i n p a y l a ş ı l m a s ı n ı v e z e n g i n l e ş m e m i z i s a ğ l a m a k t a d ı r . D e r g i m i z i n 4 . C i l d i n d e n b a ş l a y a r a k 3 - A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i ' n d e s u n u l a n s ö z e l b i l d i r i l e r i l e p o s t e r l e r i y a y ı n l a m a k t a y ı z . D e r g i m i z d e y a y ı n l a n a n y a z ı l a r e n a z i k i d a n ı ş m a n t a r a f ı n d a n d e ğ e r l e n d i r i l m e k l e b i r l i k t e b u s u n u m l a r k o n g r e d e s u n u l m a k ü z e r e k a b u l e d i l m i ş o l m a l a r ı n e d e n i y l e v e b i r e k o l a r a k d e r g i d e n b a ğ ı m s ı z b i r b ö l ü m h a l i n d e y a y ı n l a n d ı k l a r ı i ç i n d a n ı ş m a n d e ğ e r l e n d i r m e s i b u s u n u m l a r i ç i n u y g u l a n m a m a k t a d ı r . B u k o n g r e s u n u m l a r ı n ı n d a h a s o n r a f a r k l ı d e r g i l e r d e m a k a l e o l a r a k y a y ı n l a n m ı ş o l a n l a r ı y a z a r l a r ı t a r a f ı n d a n b i l d i r i l m i ş i s e b u s u n u m l a r ı y e n i d e n y a y ı n l a m a m a k t a - y ı z . Ö n ü m ü z d e b u l u n a n 4 . K o n g r e n i n s u n u m l a r ı d a b e n z e r ş e k i l d e d e r g i m i z i ç i n d e e k o l a r a k y e r a l a c a k t ı r . B u y ı l g e r ç e k l e ş e c e k o l a n 4 . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i n i n a n a t e m a s ı i n s a n h a k l a r ı o l a r a k b e l i r l e n m i ş v e p a r a l e l o t u r u m l a r d a i n s a n h a k l a r ı n ı n d e ğ i ş i k b o y u t l a r ı n ı n t a r t ı ş ı l m a s ı d ü ş ü n ü l m ü ş t ü r . Y a ş l ı h a k l a r ı n d a n f e t ü s h a k l a r ı n a k a d a r g e n i ş b i r y e l p a z e d e a l a n ı n d a y e t k i n k i ş i l e r i n k a t ı l ı m ı i l e k o n u l a r t a r t ı ş ı l a c a k t ı r . D e r g i m i z i ç e r i ğ i n i n a l a n ı m ı z d a y a ş a n a n c a n l ı l ı k v e a ı t a n ü r e t i m l e z e n g i n l e ş m e s i u m u d u y l a .EDITORIAL
T h i s y e a r w i l l b e a r e p r o d u c t i v e y e a r f o r T h e S o c i e t y o f F o r e n s i c M e d i c i n e S p e c i a l i s t s f o r t h e 4 t h C o n g r e s s o f F o r e n s i c S c i e n c e s i s g o i n g t o b e h e l d t o g e t h e r w i t h t h e D e p a r t m e n t o f F o r e n s i c M e d i c i n e o f I s t a n b u l U n i v e r s i t y I s t a n b u l M e d i c a l F a c u l t y . T h e t e a m w o r k o f f o r e n s i c s c i e n t i s t s t o g e t h e r w i t h f o r e n s i c p h y s i c i a n s w i l l b e p r e s e n t e d d u r i n g t h e c o n g r e s s , a n d w e a r e s u r e t h a t a l l o f t h e p r e s e n t a t i o n s w i l l e m p h a s i z e t h e i m p o r t a n c e o f w a l k i n g t o g e t h e r t o w a r d s t h e s a m e d e s t i n a t i o n . W e h a v e b e e n p u b l i s h i n g t h e m a n u s c r i p t s o f t h e p r e s e n t a t i o n s o f t h e 3 r d C o n g r e s s s i n c e t h e l a s t i s s u e o f t h e 4 t h v o l u m e a s a s u p p l e m e n t t o t h e B u l l e t i n , a n d t h e p r e s e n t a t i o n s o f t h e 4 t h C o n g r e s s w i l l f o l l o w t h e s e . A l t h o u g h t h e a r t i c l e s t h a t h a v e b e e n p u b l i s h e d i n o u r B u l l e t i n a r e a l l p e e r r e v i e w e d b y a t l e a s t t w o m e m b e r s o f t h e A d v i s o r y B o a r d , t h e p r e s e n t a t i o n s t h a t h a v e b e e n a n d w i l l b e p u b l i s h e d a r e n o t p e e r r e v i e w e d , b e c a u s e t h e y a r e a c c e p t e d f o r p r e s e n t a t i o n d u r i n g t h e C o n g r e s s , a n d t h e s u p p l e m e n t i s c o n s i d e r e d a s a s e p a r a t e a n d i n d e p e n d e n t p a r t o f t h e B u l l e t i n w h i c h i s d e d i c a t e d t o t h e C o n g r e s s . T h e 4 t h C o n g r e s s i s g o i n g t o h a v e a m a i n t h e m e o f h u m a n r i g h t s d u e t o t h e i m p o r t a n c e o f t h e y e a r 2 0 0 0 , a n d r o u n d t a b l e d i s c u s s i o n s o n d i f f e r e n t a s p e c t s o f h u m a n r i g h t s a r e p l a n n e d a s p l e n a r y s e s s i o n s . T h e h e a d l i n e s o f r o u n d t a b l e d i s c u s s i o n s w i l l v a r y f r o m t h e r i g h t s o f e l d e r l y t o f e t u s , a n d e m i n e n t p e o p l e o f t h e s e i s s u e s w i l l p a r t i c i p a t e a n d c o n t r i b u t e t h e s e d i s c u s s i o n s .AV TÜFEĞİ İLE YAPILAN ATIŞLARDA SAÇM A DAĞILIMINI
ETKİLEYEN FAKTÖRLER
T h e F a c t o r s t h a t E f f e c t o n D i s p e r s i o n o f S h u t g u n P e l l e t s
H . B ü l e n t Ü N E R * , B ü l e n t Ş A M * * , Ö m e r K U R T A Ş * * , C a f e r U Y S A L * * , A l i Ç E R K E Z O Ğ L U * * * .
Ö n e r B , Ş a m B , K u r t a ş Ö , U y s a l C , Ç e r k e z o ğ l u A . A v t ü f e ğ i i l e y a p ı l a n a t ı ş l a r d a s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n ı e t k i l e y e n f a k t ö r l e r . A d l i T ı p B ü l t e n i 2 0 0 0 ; 5 ( 2 ) : 6 5 - 9 . Ö Z E T D ü n y a d a e n y a y g ı n s i l a h l a r a v t ü f e k l e r i d i r . S a ç m a d a ğ ı l ı m ı n ı e t k i l e y e n n a m l u b o y u , s a ç m a b ü y ü k l ü ğ ü , a t ı ş m e s a f e s i v e t a p a t i p i g i b i ç e ş i t l i f a k t ö r l e r v a r d ı r . B u ç a l ı ş m a a t ı ş l a r ç e ş i t l i t i p t e a v t ü f e k l e r i v e f i ş e k l e r i k u l l a n ı l a r a k y a p ı l d ı v e e s a s o l a r a k t a p a t i p i n i n s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n a e t k i s i a r a ş t ı r ı l d ı . S a ç m a d a ğ ı l ı m ı a l a n ı n ı n , n a m l u ş o k d e r e c e s i n i n a r t m a s ı v e k e ç e t a p a y e r i n e p l a s t i k t ü p t a p a k u l l a n ı m ı i l e k ü ç ü l d ü ğ ü , a t ı ş m e s a f e s i n i n a r t m a s ı v e s a ç m a ç a p ı n ı n a z a l m a s ı i l e b ü y ü d ü ğ ü g ö z l e n d i . D o ğ r u b i r a t ı ş m e s a f e s i t a y i n i i ç i n s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n a e t k i e d e n b ü t ü n f a k t ö r l e r i n g ö z ö n ü n d e b u l u n d u r u l m a s ı g e r e k m e k t e d i r . A n a h t a r k e l i m e l e r : A v t ü f e ğ i , t a p a , s a ç m a d a ğ ı l ı m ı , a t ı ş m e s a f e s i . S U M M A R Y S h o t g u n s a r e t h e m o s t p o p u l a r , w o r l d w i d e w e a p o n s . T h e r e a r e a n u m b e r o f v a r i a b l e s t h a t a f f e c t t h e s i z e o f t h e s h o t p a t t e r n s u c h a s b a r r e l l e n g t h , s h o t s i z e , r a n g e o f f i r e , d e g r e e o f c h o k i n g a n d t y p e o f w a d d i n g . I n t h i s s t u d y t e s t s h o t s w e r e c a r r i e d o u t w i t h v a r i o u s t y p e o f s h o t g u n s a n d a m m u n i t i o n a n d m a i n l y t h e e f f e c t o f t h e t y p e o f w a d d i n g o n t h e s i z e o f s h o t p a t t e r n i s i n v e s t i g a t e d . I t w a s d e t e r m i n e d t h a t w h e n t h e c h o k e o f t h e b a r r e l i n c r e a s e d , t h e s i z e o f s h o t p a t t e r n d e c r e a s e d . I t w a s s e e n t h a t w h e n t h e s h o t s i z e d e c r e a s e d , t h e s i z e o f s h o t p a t t e r n i n c r e a s e d . A l s o , i t w a s d e t e r m i n e d t h a t w h e n t h e r a n g e o f f i r e i n c r e a s e d , t h e s i z e o f s h o t p a t t e r n i n c r e a s e d p r o g r e s s i v e l y . A n d f i n a l l y , h a v e b e e n d e t e c t e d s m a l l e r s i z e o f s h o t p a t t e r n w h e n p o w e r p i s t o n ( p l a s t i c w a d ) w a s u s e d i n s t e a d o f f e l t w a d . K e y w o r d s : S h o t g u n , w a d d i n g , p e l l e t d i s t r i b u t i o n .G İ R İ Ş
A v t ü f e k l e r i k a r a a v c ı l ı ğ ı v e a t ı ş m ü s a b a k a l a r ı n d a k u l l a n ı l a n y i v s i z s i l a h l a r d ı r . B i r a t ı ş l ı k ı r m a , b i r a t ı ş l ı s ü r g ü l ü , f i ş e k h a z n e l i p o m p a l ı d o l d u r m a l ı , g i z l i h o - r o z l u y a n y a n a i k i n a m l u l u k ı r m a , ü s t ü s t e i k i n a m l u l u k ı r m a , o t o m a t i k a t ı ş l ı g i b i p e k ç o k ç e ş i d i v a r d ı r . A v t ü f e k l e r i n a m l u ç a p l a r ı n a g ö r e d e s ı n ı f l a n d ı r ı l ı r l a r . N a m l u ç a p ı n d a n k a s ı t n a m l u n u n i ç ç a p ı o l u p b u d a t ü m n a m l u b o y u n c a e ş i t d e ğ i l d i r . A v t ü f e ğ i n a m l u s u n d a f i ş e k y a t a ğ ı v e d e v a m ı n d a b i r l e ş t i r m e k o n i s i a d ı v e r i l e n b ö l ü m l e r d e n ş o k l a n m ı ş b ö l ü m e k a d a r o l a n k ı s m ı n i ç ç a p ı n a m l u ç a p m a k a r ş ı l ı k g e l i r A v t ü f e ğ i k a l i b r e s i n a m l u n u n i ç ç a p ı n ı g ö s t e r e n b i r t e r i m o l u p , y o ğ u n l u ğ u 1 1 . 4 3 g r / c m ' o l a n k u r ş u n u n 1 5 " C ’d e 4 5 3 - 6 g r a m ı n d a n e ş i t b ü y ü k l ü k t e y a p ı l a n k ü r e l e r i n s a y ı s ı n a k a r ş ı l ı k g e l m e k t e d i r . B u k u r ş u n k ü r e l e r i n h e r b i r i n i n ç a p ı k a l i b r e c i n s i n d e n k a r ş ı l ı ğ ı o l a n n a m l u y a s a h i p a v t ü f e ğ i n i n i ç ç a p ı n a e ş i t t i r . 1 0 , 1 2 , 1 6 , 2 0 , 2 8 , 3 6 k a l i b r e l e r b u y ö n t e m l e a d l a n d ı r ı l m ı ş t ı r . B u a d l a n d ı r ı l m a n ı n d ı ş ı n d a 4 1 0 k a l i b r e ( 0 . 4 1 0 i n ç ) v e 9 m m . ç a p ı n d a n a m l u y a s a h i p o l a n a v t ü f e k l e r i d e v a r d ı r . Ş o k , n a m l u u ç k ı s m ı n d a i ç ç a p ı n ı n k ü ç ü l t ü l m e s i s o n u c u m e y d a n a g e l e n k e s i t d a r a l m a s ı d ı r . N a m l u u c u n d a n y a t a y d o ğ r u l t u d a 3 5 m . u z a k t a d ü ş e y o l a r a k y e r l e ş t i r i l e n 7 6 0 m m . ç a p ı n d a b i r h e d e f e 7 n u m a r a ( 2 . 5 m m . ç a p ı n d a ) s a ç m a l ı a v t ü f e ğ i i l e y a p ı l a n 5 a t ı ş ı n o r t a l a m a s ı o l a r a k h e d e f e i s a b e t e d e n s a ç m a y ü z d e s i - n e g ö r e a d l a n d ı r ı l ı r . ( l ) D a r a l m a ( ş o k ) S a ç m a i s a b e t y ü z d e s i ( m i n i m u m ) T a m ş o k 7 0 Ü ç ç e y r e k ( e t k i l i h a f i f ) ş o k 6 5 Y a r ı m ( h a f i f ) ş o k 6 0 Ç e y r e k ( e t k i l i s i l i n d i r ) ş o k 5 5 S i l i n d i r 4 5 A n c a k y a p ı m c ı l a r a g ö r e b u y ü z d e l e r d e f a r k l ı l ı k l a r o l a b i l m e k t e d i r . S i l i n d i r n a m l u l u 1 2 k a l i b r e a v t ü f e ğ i 0 . 7 7 5 i n ç ( 1 8 . 5 m m ) ç a p a s a h i p i k e n t a m ş o k n a m l u l u D o ç . D r . , A d l i T ı p K u r u m u F i z i k İ n c e l e m e l e r İ h t i s a s D a i r e s i * * U z m . D r . , A d l i T ı p K u r u m u M o r g İ h t i s a s D a i r e s i , * * * U z m . D r . , A d l i T ı p K u r u m u K a r t a l A d l i T ı p Ş u b e M ü d ü r l ü ğ ü G e l i ş T a r i h i : 2 8 . 0 1 . 1 9 9 8 D ü z e l t m e T a r i h i : 2 8 . 0 3 - 2 0 0 1 K a b u l t a r i h i : 3 0 . 0 3 . 2 0 0 11 2 k a l i b r e a v t ü f e ğ i n i n ç a p ı 0 . 6 9 4 i n ç ( 1 7 . 6 m m ) d i r ( 2 ) . S a ç m a l a r , k ü ç ü k ( k u ş s a ç m a s ı ) v e i r i ( ş e v r o t i n ) o l m a k ü z e r e i k i a n a g u r u b a a y r ı l ı r l a r v e g e n e l l i k l e k u r ş u n y a d a ç e l i k t e n y a p ı l ı r l a r . K ü ç ü k s a ç m a l a r 1 . 2 5 - 5 m m . , i r i s a ç m a l a r 6 . 1 0 - 9 . l 4 m m . a r a s ı n d a d e ğ i ş e n ç a p l a r d a o l a b i l i r l e r . A y r ı c a a v f i ş e k l e r i n d e t e k k ü r e s e l v e t e k s i l i n d i r i k ( B r e n n e k e , F o s t e r , S a b o t ) k u r ş u n l a r d a k u l l a n ı l m a k t a d ı r ( 2 - 4 ) . A v f i ş e k l e r i n d e b a r u t i l e s a ç m a l a r a r a s ı n d a t a p a b u l u n u r . T a p a l a r g e n e l l i k l e k e ç e y a d a p l a s t i k t e n y a p ı l ı r . G ü n ü m ü z d e p l a s t i k t a p a l a r ı n ç o ğ u b i r u c u a ç ı k t ü p ş e k l i n d e o l u p s a ç m a t a n e l e r i n i i ç l e r i n d e b u l u n -R e s i m 1 . F a r k l ı y a p ı v e t i p l e r d e k u l l a n ı l m ı ş v e k u l l a n ı l m a m ı ş a v f i ş e k l e r i , t a p a l a r v e s a ç m a l a r . d u r m a k t a d ı r l a r ( R e s i m 1 ) . A v t ü f e k l e r i i l e a t ı ş y a p ı l d ı ğ ı n d a s a ç m a l a r n a m l u y u t e r k e d i p b e l i r l i b i r m e s a f e y i t o p l u o l a r a k k a t e t t i k t e n s o n r a k o n i ş e k l i n d e a ç ı l a r a k y a y ı l ı r l a r . G e r e k t o p l u g i d i ş m e s a f e s i g e r e k s e k o n i n i n t e p e a ç ı s ı n a m l u b o y u , ş o k d e r e c e s i , s a ç m a t a n e l e r i n i n b ü y ü k l ü ğ ü , o r t a m ı n f i z i k s e l d u r u m u g i b i f a k t ö r l e r e b a ğ l ı o l a r a k d e ğ i ş i m g ö s t e r m e k t e d i r ( 2 - 3 , 5 - 8 ) . T a p a t i p i n i n d e s a ç m a t a n e l e r i n i n d a ğ ı l ı m ı n d a e t k i l i o l d u ğ u b e l i r t i l m i ş t i r ( 2 ) . A v t ü f e ğ i k u l l a n ı l a n v a k a l a r d a o l a y ı n o r i j i n i h a k k ı n d a y o r u m y a p ı l a b i l m e s i i ç i n h e d e f ü z e r i n d e k i s a ç m a t a n e l e r i d a ğ ı l ı m a l a n ı g ö z ö n ü n e a l ı n a r a k a t ı ş m e s a f e s i n i n s a p t a n m a s ı g e r e k m e k t e d i r . B u n e d e n l e y u k a r ı d a b a h s e d i l e n f a k t ö r l e r i n s a ç m a t a n e l e r i n i n d a ğ ı l ı m ı n a e t k i s i d i k k a t e a l ı n m a l ı d ı r . B u ç a l ı ş m a n ı n t e m e l a m a c ı k e ç e t a p a l ı v e p l a s t i k t ü p t a p a l ı a v f i ş e k l e r i i l e y a p ı l a n a t ı ş l a r d a s a ç m a t a n e l e r i n i n d a ğ ı l ı m l a r ı a r a s ı n d a b i r f a r k o l u p o l m a d ı ğ ı n ı n a r a ş t ı r ı l m a s ı o l u p b u n u n y a n ı s ı r a ş o k d e r e c e s i , m e s a f e v e s a ç m a b ü y ü k l ü ğ ü g i b i f a k t ö r l e r i n e t k i l e r i d e i n c e l e n m i ş t i r .
G E R E Ç V E Y Ö N T E M
A t ı ş l a r k a p a l ı o r t a m d a y a p ı l d ı . H e d e f o l a r a k 9 0 x 1 2 5 c m . e b a d ı n d a b e y a z p a m u k l u b e z k u l l a n ı l d ı . H e d e f l e r b u ç a l ı ş m a i ç i n y a p t ı ğ ı m ı z i ç i b e z l e r l e d o l d u r u l m u ş 1 3 0 x 1 2 5 x 4 3 c m . e b a d ı n d a t a h t a k u t u n u n a ğ z ı n a g e r i l d i . A t ı ş l a r s ı r a s ı n d a o r t a m ı n s ı c a k l ı ğ ı 1 7 - 1 8 O C . A t ı ş l a r d a n a m l u - h e d e f a ç ı s ı n ı n d i k o l m a s ı n a ö z e n g ö s t e r i l d i . H e r a t ı ş t a n s o n r a h e d e f b e z l e r i n b i r k ö ş e s i n e a t ı ş m e s a f e s i , s i l a h ı n m a r k a s ı , n a m l u b o y u , ş o k d e r e c e s i , f i ş e k m a r k a s ı , s a ç m a b ü y ü k l ü ğ ü , t a p a y a p ı s ı , t a p a n ı n h e d e f e g i r i p g i r m e d i ğ i n o t e d i l d i . H e d e f b e z l e r ü z e r i n d e b u l u n a n b i r b i r i n d e n e n u z a k s a ç m a t a n e l e r i g i r i ş d e l i k l e r i a r a s ı n d a k i m e s a f e c m . c i n s i n d e n ö l ç ü l e r e k s a ç m a t a n e l e r i d a ğ ı l ı m a l a n ı n ı n ç a p ı o l a r a k d e ğ e r l e n d i r i l d i . H e d e f t e k i s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n ı e t k i l e d i ğ i ö n g ö r ü l e n y u k a r ı d a b a h s e d i l m i ş f a k t ö r l e r i n s a b i t t u t u l d u ğ u h e r d u r u m i ç i n ü ç a t ı ş y a p ı l ı p o r t a l a m a l a r ı a l ı n d ı . F a z l a s a p m a g ö s t e r e n d u r u m l a r d a 5 a t ı ş y a p ı l d ı . Ç a l ı ş m a : A ) T a p a c i n s i n i n ş o k s u z v e f a r k l ı ş o k l a n m a d e r e c e l e r i n e s a h i p a v t ü f e k l e r i n d e s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n a e t k i s i ( m e s a f e v e k u l l a n ı l a n s a ç m a ç a p ı s a b i t t u t u l a r a k ) B ) T a p a c i n s i n i n m e s a f e , ş o k d e r e c e s i t ü f e k k a l i b r e s i v e s a ç m a b ü y ü k l ü ğ ü n ü n d e ğ i ş t i ğ i f a r k l ı k o m b i n a s y o n l a r d a s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n a e t k i s i n i i n c e l e m e k ü z e r e i k i b ö l ü m d e p l a n l a n d ı . A ) T a p a t i p i n i n s a ç m a d a ğ ı l ı m ı ü z e r i n e y a p t ı ğ ı e t k i n i n s i l a h ı n ş o k l a n m a d e r e c e s i i l e o l a n i l i ş k i s i n i d e g ö r e b i l m e k a m a c ı i l e b i r i n a m l u l a r ı f a r k l ı ö l ç ü d e ş o k / a n m ı ş ç i f t e i l e d i ğ e r i ş o k s u z , t e k k ı r m a o l a r a k . t a b i r e d i l e n a ş a ğ ı d a ö z e l l i k l e r i s ı r a l a n m ı ş i k i a v t ü f e ğ i k u l l a n ı l d ı . 1 ) 1 6 k a l i b r e S a i n t - E t i e n n e m a r k a , F r a n s ı z y a p ı m ı , 7 0 c m . n a m l u u z u n l u ğ u n d a , s a ğ n a m l u s u y a r ı m ş o k ( 1 6 . 5 m m . ç a p ) , s o l n a m l u s u t a m ş o k ( 1 6 m m . ç a p ) , g i z l i h o r o z l u y a n y a n a i k i n a m l u l u k ı r m a a v t ü f e ğ i 2 ) 1 6 k a l i b r e , m a r k a s ı z , y e r l i y a p ı m , 7 1 c m n a m l u u z u n l u ğ u n d a , s i l i n d i r ( k a v a l ) n a m l u l u ( 1 7 m m . ç a p ) , b i r a t ı ş l ı k ı r m a a v t ü f e ğ i . A t ı ş l a r d a 1 6 k a l i b r e , M K E m a r k a 2 n u m a r a k u r ş u n s a ç m a t a n e l e r i i ç e r e n k e ç e v e t ü p t i p i n d e k i p l a s t i k t a p a b u l u n a n a v f i ş e k l e r i k u l l a n ı l d ı . A t ı ş l a r 5 m e t r e m e s a f e d e n y a p ı l d ı . B ) M e s a f e , ş o k d e r e c e s i v e s a ç m a b ü y ü k l ü ğ ü i l e k a l i b r e n i n d e ğ i ş t i ğ i k o ş u l l a r d a t a p a t i p i n i n s a ç m a d a ğ ı l ı m ı n a e t k i s i n i a r a ş t ı r m a ç a l ı ş m a l a r ı n d a : 1 ) 1 6 k a l i b r e S a i n t - E t i e n n e m a r k a , F r a n s ı z y a p ı m ı , 7 0 c m . n a m l u u z u n l u ğ u n d a , s a ğ n a m l u s u y a r ı m ş o k ( 1 6 . 5 m m . ç a p ) , s o l n a m l u s u t a m ş o k ( 1 6 m m . ç a p ) , g i z l i h o r o z l u y a n y a n a i k i n a m l u l u k ı r m a a v t ü f e ğ i 2 ) 1 6 k a l i b r e , m a r k a s ı z , y e r l i y a p ı m , 7 1 c mn a m l ı ı u z u n l u ğ u n d a , s i l i n d i r ( k a v a l ) n a m l u l u ( 1 7 m m . ç a p ) , b i r a t ı ş l ı t e k k ı r m a a v t ü f e ğ i . 3 ) 1 2 k a l i b r e , Ü z ü m l ü m a r k a , y e r l i y a p ı , 5 5 c m . n a m l u u z u n l u ğ u n d a , ü s t n a m l u s u t a m ş o k ( 1 7 . 8 m m . ç a p ) , a l t n a m l u s u y a r ı m ş o k ( 1 8 . 1 m m . ç a p ) , ü s t ü s t e i k i n a m l u l u ( s ü p e ı p o z e ) , k ı r m a a v t ü f e ğ i 4 ) 1 6 k a l i b r e I m p e r i a l C a n a d a m a r k a , 8 n u m a r a k u r ş u n s a ç m a t a n e l e r i i ç e r e n p l a s t i k t ü p t a p a l ı a v f i ş e ğ i 5 ) 1 2 k a l i b r e W i n c h e s t e r m a r k a , 1 0 n u m a r a k u r ş u n s a ç m a t a n e l e r i i ç e r e n p l a s t i k t ü p t a p a l ı a v f i ş e ğ i 6 ) 1 2 k a l i b r e , C e l e v e r M i r a g e m a r k a , 1 n u m a r a k u r ş u n s a ç m a t a n e l e r i i ç e r e n p l a s t i k t ü p t a p a l ı a v f i ş e ğ i 7) 1 6 k a l i b r e , M K E m a r k a 2 n u m a r a k u r ş u n s a ç m a t a n e l e r i i ç e r e n k e ç e v e t ü p t i p i n d e k i p l a s t i k t a p a b u l u n a n a v f i ş e k l e r i k u l l a n ı l d ı . A t ı ş l a r 1 . 5 v e 5 m . m e s a f e d e n y a p ı l d ı
B U U J L A R
P l a s t i k t ü p t a p a l ı v e k e ç e t a p a l ı f i ş e k l e r l e a y n ı m e s a f e d e n ( 5 m . ) y a p ı l a n a t ı ş l a r d a , p l a s t i k t ü p t a p a l ı f i ş e k l e r i n d a h a k ü ç ü k b i r d a ğ ı l ı m a l a n ı m e y d a n a g e t i r d i ğ i g ö z l e n d i ( T a b l o 1 . , R e s i m 2 , 3 ) . T a b l o 1 . 5 t n m e s a f e d e n 1 6 k a l i b r e a v t ü f e k l e r i , 2 n u m a r a s a ç m a t a n e l e r i i l e y a p ı l a n a t ı ş l a r ı n d a ğ ı l ı m s o n u ç l a r ı T a p a c i n s i D a ğ ı l ı m Ç a p ı T a m ş o k Y a r ı m ş o k S i l i n d i r c m c m c m P l a s t i k t ü p t a p a K e ç e t a p a 1 1 . 4 1 2 . 3 1 4 . 2 1 5 . 4 1 9 . 0 22.1ma
■f. ■■ m1
'
-
' V • ■■ -■ « i r R e s i m 2 . 5 m e t r e m e s a f e d e n 1 6 k a l i b r e a v t ü f e ğ i n i n y a r ı m ş o k n a m l u s u i l e 2 n o s a ç m a i ç e r e n k e ç e t a p a l ı f i ş e k k u l l a n ı l a r a k y a p ı l a r ı a t ı ş a a i t s a ç m a d a ğ ı l ı m ı . u u V , . u s a ç m a t a n e l e r i n i n a y n ı a t ı ş m e s a f e s i n d e b ü y ü k s a ç m a t a n e l e r i n e g ö r e d a h a g e n i ş b i r d a ğ ı l ı m Ssiî * • İ P m m ü i R e s i m 3 - 5 m m e s a f e d e n 1 6 k a l i b r e a v t ü f e ğ i n i n y a r ı m ş o k n a m l u i l e 2 n o s a ç m a i ç e r e n p l a s t i k t a p a l ı f i ş e k k u l l a n ı l a r a k y a p ı l a n a t ı ş a a i t s a ç m a d a ğ ı l ı m ı m i l R e s i m 4 . 5 m e t r e m e s a f e d e n 1 2 k a l i b r e a v t ü f e ğ i n i n y a r ı m ş o k n a m l u s u i l e 1 0 n o s a ç m a i ç e r e n p l a s t i k t a p a k u l l a n ı l a r a k , y a p ı l a n a t ı ş a a i t s a ç m a d a ğ ı l ı m ı T a b l o 2 . 1 6 k a l i b r e a v t ü f e ğ i i l e y a p ı l a n a t ı ş l a r d a s a ç m a t a n e l e r i d a ğ ı l ı m a l a n ı n ı n m e s a f e , ş o k d e r e c e s i v e s a ç m a t a n e l e r i n i n b ü y ü k l ü ğ ü i l e d e ğ i ş i m i S a ç m a n o 1 . 5 m m e s a f e T a m ş o k Y a r ı m ş o k c m c m 5 m m e s a f e T a m ş o k Y a r ı m ş o k c m c m 2 3 . 0 3 . 2 1 1 . 4 1 4 . 2 8 3 . 5 5 . 0 1 6 . 0 1 9 . 9 T a b l o 3 - 1 2 k a l i b r e a v t ü f e ğ i i l e y a p ı l a r ı a t ı ş l a r d a s a ç m a t a n e l e r i d a ğ ı l ı m a l a n ı n ı n m e s a f e , ş o k d e r e c e s i v e s a ç m a t a n e l e r i n i n b ü y ü k l ü ğ ü i l e d e ğ i ş i m i . S a ç m a n o 1 . 5 m m e s a f e T a m ş o k Y a r ı m ş o k c m c m 5 m m e s a f e T a m ş o k Y a r ı m ş o k c m c m 1 2 . 4 3 . 2 1 2 . 7 2 1 . 0 1 0 3 . 5 4 . 9 1 6 . 1 3 1 . 3n a m l u s u i l e 1 0 n o s a ç m a i ç e r e n p l a s t i k t a p a k u l l a n ı l a r a k y a p ı l a n a t ı ş a a i t s a ç m a d a ğ ı l ı m ı . R e s i m 6 : 5 m m e s a f e d e n 1 2 k a l i b r e a v t ü f e ğ i n i y a r ı n ı ş o k n a m l u s u i l e 1 n o s a ç m a i ç e r e n p l a s t i k t a p a k u l l a n a r a k y a p ı l a n a t ı ş a a i t s a ç m a d a ğ ı l ı m ı a l a n ı n a s a h i p o l d u k l a r ı , ş o k d e r e c e s i n i n a z a l m a s ı n ı n v e a t ı ş m e s a f e s i n i n a r t m a s ı n ı n d a ğ ı l ı m a l a n ı n ı n b ü y ü m e s i n e n e d e n o l d u ğ u s a p t a n d ı . ( T a b l o 2 . - 3 R e s i m 4 , 5 , 6 , 7 ) . T a b l o 2 v e 3 ’d e k u l l a n ı l a n t ü m f i ş e k l e r p l a s t i k t ü p t a p a l ı d ı r . Y a p ı l a n a t ı ş l a r ı n h e m e n h e p s i n d e t a p a l a r h e d e f t e m e y d a n a g e l e n m e r k e z i d e l i k t e n g i r d i
T A R T I Ş M A
B u ç a l ı ş m a d a a v f i ş e k l e r i n d e k u l l a n ı l a n t a p a y a p ı s ı n ı n s a ç m a t a n e l e r i d a ğ ı l ı m a l a n ı n a e t k i e t t i ğ i n i s a p t a d ı k . P l a s t i k t ü p t a p a l ı f i ş e k k u l l a n ı l a r a k y a p ı l a n a t ı ş l a r d a s a ç m a t a n e l e r i , k e ç e t a p a l ı f i ş e k k u l l a n ı l a r a k y a p ı l a n a t ı ş l a r d a n d a h a d a r b i r a l a n a d a ğ ı l m a k t a d ı r . A y r ı c a , s a ç m a t a n e l e r i n i n h e d e f ü z e r i n d e k i d a ğ ı l ı m n a m l u s u i l e 1 n o s a ç m a i ç e r e n p l a s t i k t a p a k u l l a n a r a k y a p ı l a n a t ı ş a a i t s a ç m a d a ğ ı l ı m ı a l a n ı n ı n m e s a f e y e , ş o k d e r e c e s i n e v e s a ç m a t a n e l e r i n i n b ü y ü k l ü ğ ü n e b a ğ l ı o l a r a k d e ğ i ş t i ğ i d e t e s p i t e d i l d i . M e s a f e a r t t ı k ç a , ş o k d e r e c e s i a z a l d ı k ç a v e s a ç m a ç a p ı k ü ç ü l d ü k ç e h e d e f ü z e r i n d e k i d a ğ ı l ı m a l a n ı n ı n b ü y ü d ü ğ ü g ö z l e n d i . S o n u ç l a r b u k o n u i l e i l g i l i ç a l ı ş m a l a r l a ( 7 ) v e l i t e r a t ü r l e u y u m l u b u l u n m u ş t u r ( 2 , 5 , 8 - 1 1 ) . H e d e f i l e n a m l u u c u a r a s ı n d a b u l u n a n b i r e n g e l i n ( ö r n - . k a p ı , c a m , p e r d e ) y a p ı s ı n a d a b a ğ l ı o l a r a k , s a ç m a t a n e l e r i n i n d a ğ ı l ı m ı n d a e t k i l i o l d u ğ u b i l d i r i l m i ş t i r ( 1 2 ) . O l a y y e r i n d e b u l u n a n ç i f t n a m l u l u a v t ü f e ğ i i l e t e k a t ı ş y a p ı l m ı ş v e b o ş k o v a n h a l a t ü f e k i ç i n d e i s e , b o ş k o v a n ı n h a n g i n a m l u y a a i t f i ş e k y a t a ğ ı n d a n ( s o l , s a ğ v e y a a l t , ü s t g i b i ) e l d e e d i l d i ğ i v e b u n a m l u n u n ş o k d e r e c e s i n m u t l a k a n o t e d i l m e l i d i r . O l a y y e r i n d e d i ğ e r a r a ş t ı r m a l a r ı n y a n ı s ı r a t a p a a r a n m a s ı m u t l a k a y a p ı l m a l ı , v ü c u t t a n ç ı k a r t ı l a n t a p a v a r s a , s a ç m a t a n e l e r i n d e o l d u ğ u g i b i m u t l a k a b e l i r t i l m e l i d i r . A v t ü f e ğ i n i n k u l l a n ı l d ı ğ ı o l a y l a r d a a t ı ş m e s a f e s i t a y i n i i s t e n i y o r s a , e l d e e d i l e b i l d i ğ i t a k d i r d e o l a y d a k u l l a n ı l a n a v t ü f e ğ i , b o ş k o v a n , s a ç m a t a n e l e r i , t a p a v e o l a y a n ı n d a k i ş i n i n ü z e r i n d e b u l u n a n g i y s i l e r u s u l ü n e u y g u n o l a r a k ç ı k a r t ı l ı p , i n c e l e m e y i y a p a c a k o l a n l a b o r a - t u v a r a m u t l a k a a d l i d o s y a i l e b i r l i k t e g ö n d e r i l m e l i d i r . Y a p t ı ğ ı m ı z b u ö n ç a l ı ş m a d a a v t ü f e k l e r i n i n k u l l a n ı l d ı ğ ı o l a y l a r d a , o r j i n i n t e s p i t i i ç i n n a m l u u z u n l u ğ u , ş o k d e r e c e s i , k a l i b r e s i , s a ç m a t a n e l e r i n i n y a n ı s ı r a t a p a y a p ı s ı n ı n d a b i l i n m e s i g e r e k t i ğ i , a y r ı c a s a ğ l ı k l ı b i r a t ı ş m e s a f e s i t a h m i n i y a p ı l a b i l m e s i i ç i n o l a y d a k u l l a n ı l a n s i l a h l a a y n ı m a r k a v e y a p ı d a k i f i ş e k l e r e b e n z e r f i z i k s e l k o ş u l l a r d a d e n e m e a t ı ş l a r ı y a p ı l m a s ı g e r e k t i ğ i k a n a a t i n e v a r ı l m ı ş t ı r . K A Y N A K L A R 1 . T ü r k s t a n d a r t l a r ı T S 8 7 0 / N i s a n 1 9 9 1 . T ü f e k l e r - y i v s i z a t e ş l i k a r a a v c ı l ı ğ ı v e m ü s a b a k a i ç i n S h o t g u n s - T ü r k S t a n d a r t l a r ı E n s t i t ü s ü . A n k a r a .2 . D i M a i o V J M . G u n s h o t w o u n d s : P r a t i c a l a s p e c t s o f f i r e a r m s , b a l l i s t i c s a n d f o r e n s i c t e c n i q u e s . E l s e v i e r , N e w Y o r k , A m s t e r d a m , O x f o r d , 1 9 8 5 : 1 6 3 - 2 0 8 . 3 . F a t t e h A . M e d i c o l e g a l i n v e s t i g a t i o n o f g u n s h o t s w o u n d s . L i p p i n c o t t C O . , P h i l a d e l p h i a , T o r o n t o , 1 9 7 6 : 1 6 - 2 7 . 4 . G ö k Ş . A d l i t ı p . 5 . B a s k ı . F i l i z K i t a b e v i . İ s t a n b u l . 1 9 8 3 . 2 1 0 - 2 1 . 5 . B e r g S O . F o r e n s i c b a l l i s t c s l a b o r a t o r y . I n T e d e s c h i C . G . , E s k e r t W G , T e d e s c i G l , e d s . F o r e n s i c M e d i c i n e W . B S a u n d e r s C o . P h i l a l e d e l p h i a . L o n d o n T o r o n t o . 1 9 7 7 : 5 5 1 - 3 . 6 . C a m p s F E , R o b i n s o n A E , I . u c a s B G B . I n G r a d w h o l ’s l e g a l m e d i c i n e . J o h n W r i g h t a n d S o n s L t d . B r i s t o l . 1 9 7 6 . 1 9 3 , 2 1 0 - 1 . 7. Ç o l t ı ı A , D u r a k D , D u r a k K . A v t ü f e k l e r i n d e a t ı ş m e s a f e s i t a y i n i ( ö n ç a l ı ş m a ) U l u s a l A d l i T ı p g ü n l e r i K o n g r e K i t a b ı 1 6 - 2 0 E k i m . A n t a l y a 6 9 - 7 2 . 1 9 9 5 8 . H i r s c h C S . S h o t g u n w o u n d s . I n : F i s h e r R S , P e t y C S , e d s . F o r e n s i c P a t h o l o g y . U . S D e p a r t m e n t o f j u s t i c e 1 9 7 7 : 1 4 4 - 1 4 8 . 9 . C a s s i d y M . S m o o t h - B o r e f i r e a r m i n j u r i e s . I n : T h e p a t h o l o g y o f t r a u m a . T h i r d e d . , E d s , : M a s o n , J K , P u r d u e B N . A r n o l d , L o n d o n . 2 0 0 0 : 6 3 - 7 1 . 1 0 . K n i g h t B . F o r e n s i c p a t h o l o g y . S e c o n d e d , A r n o l d , L o n d o n , S i d n e y , A u c k l a n d , 1 9 7 7 : 2 4 7 - 8 . 1 1 . Ç a k ı r t . P o m p a l ı a v t ü f e ğ i i l e y a p ı l a n a t ı ş l a r d a s a ç m a l a r ı n d a ğ ı l ı m ı n a g ö r e a t ı ş m e s a f e s i n i n t a y i n i . M a s t e r T e z i . F e n B i l i m l e r i A n a b i l i m D a l ı , İ . Ü . A d l i T ı p E n s t i t ü s ü , 1 9 9 7 : 3 7 - 4 7 . 1 2 . Ü n e r H B , P o l a t O . A v t ü f e ğ i İ l e y a p ı l a n a t ı ş l a r d a b i l a r d o t o p u s a ç ı l m a e t k i s i n i n i n c e l e n m e s i . 1 . A d l i B i l i m l e r K o n g r e s i . 1 2 - 1 5 N i s a n K o n g r e K i t a b ı , A d a n a , 3 3 4 - 6 , 1 9 9 4 . Y a z ı ş m a A d r e s i : D o ç . D r . H . B ü l e n t Ü n e r A d l i T ı p K u r u m u F i z i k İ n c e l e m e l e r İ h t i s a s D a i r e s i K o c a m u s t a f a p a ş a - İ S T A N B U L T e l : 5 8 5 0 6 6 0
SUÇ İŞLEDİKLERİ İDDİASIYLA MUAYENEYE GÖNDERİLEN
Ç O C U K VE ERGENLERDE SOSYO D EM O G R AFİK VE KLİNİK
ÖZELLİKLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ
T h e e v a l u a t i o n o f s o c i o d e m o g r a p l ı i c a n d c l i n i c a l f e a t u r e s o f c h i l d r e n a n d
a d o l e s c e n t s s e n t f o r t h e e x a m i n a t i o n w i t h t h e c l a i m o f c o m m i t t i n g c r i m e
G a m z e A K Y Ü Z * , F a t m a Y Ü C E L B E Y A Z L A Ş * * , N e s i m K U Ğ U * , E n v e r A N A L A N * * * ,
O r h a n D O Ğ A N * * * * .
A k y ü z G , B e y a z l a ş F Y , K u ğ u N , A n a l a r ı E , D o ğ a n O . S u ç i ş l e d i k l e r i i d d i a s ı y l a m u a y e n e y e g ö n d e r i l e n ç o c u k v e e r g e n l e r d e s o s y o d e m o g r a f i k v e k l i n i k ö z e l l i k l e r i n d e ğ e r l e n d i r i l m e s i . A d l i T ı p B ü l t e n i 2 0 0 0 ; 5 ( 2 ) . . 7 0 - 5 . Ö Z E T B u ç a l ı ş m a d a f a r i k v e m ü m e y y i z l i k m u a y e n e s i i ç i n g ö n d e r i l e n o l g u l a r ı n s o s y o d e m o g r a f i k ö z e l l i k l e r i i l e i ş l e d i k l e r i i d d i a o l u n a n s u ç a i l i ş k i n b a z ı k l i n i k f a k t ö r l e r i n s a p t a n m a s ı v e b u k o n u d a y a p ı l m ı ş ç a l ı ş m a l a r ı n i n c e l e n m e s i a m a ç l a n d ı . 0 1 . 0 5 . 1 9 9 9 - 0 1 . 1 2 . 1 9 9 9 t a r i h l e r i a r a s ı n d a C u m h u r i y e t Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A n a b i l i m D a l ı ( A D ) v e P s i k i y a t r i A D ’n a f a r i k v e m ü m e y y i z l i k m u a y e n e s i i ç i n g ö n d e r i l e n 3 3 o l g u n u n s o s y o d e m o g r a f i k ö z e l l i k l e r i i n c e l e n d i . Ç o c u k l a r i ç i n h a z ı r l a n a n " S o s y o d e m o g r a f i k B i l g i F o r m u " , " Ç o c u k l a r İ ç i n D e p r e s y o n Ö l ç e ğ i ( Ç D Ö ) " , " Ç o c u k l u k Ç a ğ ı K ö t ü y e K u l l a n ı m ı v e İ h m a l Y a ş a n t ı s ı S o n ı F o r m u " d e ğ e r l e n d i r i l d i . D a v - r a n ı m b o z u k l u ğ u v e m a d d e k ö t ü y e k u l l a n ı m ı i ç i n D S M - I V t a n ı k r i t e r l e r i k u l l a n ı l d ı . B u n a g ö r e ; o l g u l a r ı n % 9 3 . 4 ’ü e r k e k t i . E n s ı k s u ç i ş l e n e n y e r l e r % 3 0 . 3 ’l ü k o r a n l a r l a K a n g a l v e Z a r a o l u p , % 2 7 . 3 o r a n ı i l e d e D i v r i ğ i i d i . S u ç t ü r ü n ü n % 4 2 . 6 ’s ı h ı r s ı z l ı k t ı . O l g u l a r ı n % 4 8 . 5 ’i s u ç u p l a n l a y a r a k v e % 4 5 . 5 ’ i g r u p h a l i n d e i ş l e m i ş t i . O l g u l a r d a e n s ı k g ö r ü l e n ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı s ı r a s ı y l a e m o s y o n e l ( % 6 0 . 6 ) v e f i z i k s e l k ö t ü y e k u l l a n ı m ( % 4 5 . 5 ) i l e i h m a l y a ş a n t ı s ı ( % 3 6 . 1 ) i d i . D a v r a n ı m b o z u k l u ğ u % 3 , d e p r e s y o n % 2 7 . 3 o l a r a k b u l u n d u . S o n u ç o l a r a k ; d e p r e s y o n v e ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı o r a n l a r ı n ı n y ü k s e k b u l u n m a s ı , d e p r e s y o n v e ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı n ı n ç o c u k s u ç l u l u ğ u y ö n ü n d e n ö n e m l i b i r e r r i s k f a k t ö r ü o l a b i l e c e ğ i n i d ü ş ü n d ü r m e k t e d i r . A n a h t a r K e l i m e l e r : Ç o c u k s u ç l u l u ğ u , c e z a s o r u m l u l u ğ u , d e p r e s y o n , d a v r a n ı m b o z u k l u ğ u , ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı , i h m a l . S U M M A R Y I n t h i s s t u d y , i t w a s a i m e d t o d e t e r m i n e t h e s o c i o - d e m o g r a p h i c f e a t u r e s a n d s o m e c l i n i c a l f a c t o r s i n c o n n e c t i o n w i t h t h e c l a i m o f c o m m i t t i n g c r i m e o f t h e c h i l d r e n b e i n g 1 1 - 1 5 y e a r s o l d , s e n t f o r t h e e v a l u a t i o n o f c r i m i n a l r e s p o n s i b i l i t y , a n d t o r e v i e w t h e s i m i l a r s t u d i e s i n l i t e r a t u r e . T h e s o c i o - d e m o g r a p h i c f e a t u r e s o f 3 3 c a s e s s e n t t o t h e D e p a r t m e n t s o f F o r e n s i c M e d i c i n e a n d P s y c h i a t r y , C u m h u r i y e t U n i v e r s i t y , M e d i c a l S c h o o l , b e t w e e n 0 1 . 0 5 . 1 9 9 9 - 0 1 . 1 2 . 1 9 9 9 f o r t h e e v a l u a t i o n o f c r i m i n a l r e s p o n s i b i l i t y a r e e x a m i n e d . " S o c i o - d e m o g r a p h i c I n f o r m a t i o n I n q u i r y " , " D e p r e s s i o n S c a l e f o r C h i l d r e n " a n d " C h i l d h o o d A b u s e a n d N e g l e c t I n q u i r y " p r e p a r e d f o r t h e c h i l d r e n w e r e e v a l u a t e d . D S M - I V d i a g n o s t i c c r i t e r i a w a s u s e d f o r c o n d u c t d i s o r d e r a n d s u b s t a n c e a b u s e . 9 3 - 4 % o f t h e c a s e s w e r e m a l e . T h e c r i m e - c o m m i t t e d a r e a s w e r e Z a r a a n d K a n g a l w i t h a 3 0 . 3 % f o r e a c h a n d f o l l o w e d b y D i v r i ğ i w i t h a 2 7 . 3 % . O f t h e t y p e s o f c r i m e , 4 2 . 6 % w a s r o b b e r y . O f t h e c a s e s , 4 8 . 5 % h a d c o m m i t t e d c r i m e i n t e n t i o n a l l y a n d 4 5 . 5 % h a d c o m m i t t e d c r i m e c o l l e c t i v e l y . T h e t y p e s o f c h i l d h o o d a b u s e w e r e e m o t i o n a l a b u s e w i t h 6 0 . 6%,
p h y s i c a l a b u s e w i t h 4 5 . 5 % a n d n e g l e c t 3 6 . 1 % . T h e p e r c e n t a g e o f d e p r e s s i o n w a s 2 7 . 3 a n d c o n d u c t d i s o r d e r w a s f o u n d t o b e 3 -I n c o n c l u s i o n , t h e h i g h n e s s o f r a t e s o f d e p r e s s i o n a n d c h i l d h o o d a b u s e i s c o n s i d e r e d s u c h a s t h e d e p r e s s i o n a n d t h e c h i l d h o o d a b u s e a r e r i s e f a c t o r s f o r j u v e n i l d e l i n q u e n c y . K e y W o r d s ; : J u v e n i l e d e l i n q u e n c y , p e n a l r e s p o n s i b i l i t y , d e p r e s s i o n , c o n d u c t d i s o r d e r , c h i l d h o o d a b u s e , n e g l e c t . Y r d . D o ç . D r . , C u m h u r i y e t Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i P s i k i y a t r i A D , S i v a s . Y r c l . D o ç . D r . , C u m h u r i y e t Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A D , S i v a s . * * * A r ş . G ö r . D r . , C u m h u r i y e t Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i P s i k i y a t r i A D , S i v a s . * * * * P r o f . D r . , C u m h u r i y e t Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i P s i k i y a t r i A D , S i v a s . G e l i ş T a r i h i : 1 7 . 1 0 . 2 0 0 0 D ü z e l t m e T a t i h i : 1 2 . 0 2 . 2 0 0 1 K a b u l t a r i h i : 3 0 . 0 3 . 2 0 0 1G İ R İ Ş
Ç o c u k l a r ı n g e l i ş m e s i h e r z a m a n b i y o l o j i k g e l i ş m e i l e p a r a l e l o l a r a k d e v a m e t m e m e k t e , b a z ı ç o c u k l a r d a r u h s a l g e l i ş m e y a v a ş t a m a m l a n m a k t a d ı r . B u n d a n d o l a y ı c e z a h u k u k u n d a ç o c u k l a r d a c e z a s o r u m l u l u ğ u n u n k ı s m e n b a ş l a d ı ğ ı b i r y a ş b e l i r t i m i g e r e k l i g ö r ü l m ü ş t ü r ( 1 , 2 ) . Ü l k e m i z d e , ç o c u k l a r d a c e z a s o r u m l u l u ğ u ü ç d ö n e m d e İ n c e l e n m e k t e d i r ( 1 ) . B i r i n c i s i ; 2 2 5 3 s a y ı l ı " Ç o c u k M a h k e m e l e r i n i n K u r u l u ş u , G ö r e v v e Y a r g ı l a m a U s u l l e r i H a k k ı n d a k i Y a s a " i l e T ü r k C e z a Y a s a s ı ( T C Y ) ’n ı n 5 3 - m a d d e s i n d e ( F i i l i i ş l e d i ğ i z a m a n 1 1 y a ş ı n ı b i t i r m e m i ş o l a n l a r h a k k ı n d a k o v u ş t u r m a y a p ı l a m a z v e c e z a v e r i l e m e z ) b e l i r t i l d i ğ i ü z e r e , 1 1 y a ş a l t ı ç o c u k l a r d a t a m s o r u m s u z l u k d ö n e m i o l d u ğ u n u g ö s t e r i r . İ k i n c i d ö n e m o l a n ; ç o c u k l a r d a ş a r t a b a ğ l ı c e z a s o r u m l u l u ğ u d ö n e m i , T C Y ’n ı n 5 4 . m a d d e s i n d e a ç ı k l a n m ı ş o l u p ; " 1 1 y a ş ı n ı b i t i r m i ş v e 1 5 y a ş ı n ı b i t i r m e m i ş o l a n l a r ı n i ş l e d i ğ i f i i l e k a r ş ı f a r i k v e m ü m e y y i z o l m a y a n l a r h a k k ı n d a k o v u ş t u r m a y a p ı l a m a z v e c e z a v e r i l e m e z " ş e k l i n d e d i r . Ç o c u k i ş l e d i ğ i f i i l e k a r ş ı f a r i k v e m ü m e y y i z i s e c e z a s o r u m l u l u ğ u v a r d ı r v e h a k k ı n d a i n d i r i m l i c e z a u y g u l a n ı r ( 1 , 3 ) . 1 1 y a ş ı n ı b i t i r m i ş v e 1 5 y a ş ı n ı b i t i r m e m i ş ç o c u k i ş l e d i ğ i s u ç u n k ö t ü b i r ş e y o l d u ğ u n u , b a ş k a l a r ı n a z a r a r g e l e c e ğ i n i v e k e n d i s i d e b u h a r e k e t i n d e n ö t ü r ü c e z a l a n d ı r ı l a c a ğ ı n ı d ü ş ü n e c e k v e a n l a y a c a k k a d a r r u h s a l b i r g e l i ş m e y e u l a ş m a m ı ş i s e s u ç a k a r ş ı " f a r i k v e m ü m e y y i z " d e ğ i l d i r . F a r i k v e m ü m e y y i z l i k m u a y e n e s i n d e b e l i r l e n e b i l e c e k p s i k o s o s y a l g e l i ş i m g e r i l i k l e r i , ç o c u k l u k ç a ğ ı p s i k o z l a r ı , d u y s a l s o r u n l a r ( i ş i t m e , g ö r m e v b . ) s u ç u n a n l a m v e s o n u ç l a r ı n ı k a v r a m a y e t e n e ğ i n i ö n e m l i ö l ç ü d e b o z a r l a r . P s i k i y a t r i u z m a n ı d e ğ e r l e n d i r m e y a p a r k e n , ç o c u ğ u n b i y o l o j i k v e r u h s a l g e l i ş i m i n i n y a n ı s ı r a s o s y a l ç e v r e s i n i d e e l e a l ı r ( 1 , 2 , 4 , 5 ) . Ü ç ü n c ü d ö n e m o l a n i n d i r i m l i c e z a s o r u m l u l u ğ u d ö n e m i n d e i s e , 1 5 y a ş ı n ı b i t i r m i ş 1 8 y a ş ı b i t i r m e m i ş o l a n l a r d a c e z a s o r u m l u l u ğ u s ö z k o n u s u d u r , a n c a k i ş l e d i k l e r i s u ç l a r d a i n d i r i m l i c e z a u y g u l a n ı r ( 1 , 3 ) . B i r ç o c u ğ u n v e l a y e t i n i e l i n d e b u l u n d u r a n k i ş i n i n ; o ç o c u ğ u n f i z i k s e l g ü v e n l i ğ i n i ç e v r e d e n g e l e b i l e c e k z a r a r l a r d a n k o r u m a , t e m e l g e r e k s i n i m l e r i n i o l a b i l d i ğ i n c e k a r ş ı l a m a , e ğ i t i m i n i v e t ı b b i b a k ı m ı n ı s a ğ l a m a z o r u n l u l u ğ u v a r d ı r . Ç o c u k l u k ç a ğ ı n d a k ö t ü y e k u l l a n ı m ( i s t i s m a r ) v e i h m a l b u n l a r d a n b i r i n i n y a d a b i r k a ç ı n ı n y e t e r s i z o l m a s ı v e y a h i ç o l m a m a s ı a n l a m ı n a g e l m e k t e d i r . B i r b ö l ü m ü ö l ü m l e s o n u ç l a n a b i l e n b a ş l ı c a ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı ; f i z i k s e l , c i n s e l , e n s e s t ( a i l e i ç i c i n s e l i s t i s m a r ) , e m o s y o n e l k ö t ü y e k u l l a n ı m v e i h m a l d i r ( 6 - 1 0 ) . F i z i k s e l , c i n s e l k ö t ü y e k u l l a n ı l m a v e e n s e s t i ç i n B r o w n v e A n d e r s o n ’u n t a n ı m l a r ı p s i k i y a t r i d e e s a s a l ı n m ı ş t ı r ( 1 1 ) . B u n a g ö r e f i z i k s e l k ö t ü y e k u l l a n ı l m a , b i r k i ş i n i n 1 8 y a ş ı n d a n ö n c e , k e n d i s i n d e n e n a z 5 y a ş b ü y ü k b i r k i ş i y a d a k e n d i s i n d e n 2 y a ş b ü y ü k b i r a i l e b i r e y i t a r a f ı n d a n s a l d ı r ı y a u ğ r a m a s ı d ı r ; k i ş i b u n u k a r d e ş r e k a b e t i g i b i b i r a i l e i ç i ç a t ı ş m a o l a r a k a l g ı l a m ı ş o l m a m a l ı d ı r v e f i z i k s e l t e m a s i ç e r m e y e n a r k a d a ş k a v g a l a r ı b u t a n ı m a g i r m e m e k t e d i r . C i n s e l b a k ı m d a n k ö t ü y e k u l l a n ı l m a b i r k i ş i n i n , 1 8 y a ş ı n d a n ö n c e , k e n d i s i n d e n e n a z 5 y a ş b ü y ü k b i r k i ş i y a d a k e n d i s i n d e n e n a z 2 y a ş b ü y ü k b i r a i l e b i r e y i y l e o k ş a m a d a n c i n s e l i l i ş k i y e k a d a r d e ğ i ş e n h e r h a n g i b i r d e r e c e d e c i n s e l y a k ı n l ı ğ a g i r m e s i d i r . E m o s y o n e l k ö t ü y e k u l l a n ı l m a i ç i n W a l k e r , B o n n e r v e K a u f m a n ’ı n t a n ı m ı e s a s a l ı n m ı ş t ı r ( 7 ) . B u n a g ö r e e m o s y o n e l k ö t ü y e k u l l a n ı l m a , g e n ç b i r k i ş i y e , d u y g u s a l y a d a r u h s a l s a ğ l ı ğ ı n ı t e h l i k e y e a t a c a k d e r e c e d e s ö z l ü t e h d i t , a l a y y a d a k ü ç ü k d ü ş ü r ü c ü y o r u m l a r d a b u l u n u l m a s ı d ı r . İ h m a l i s e b i r ç o c u ğ u n b e s l e n m e , g ü v e n l i k , e ğ i t i m , t ı b b i b a k ı m g i b i f i z i k s e l b a k ı m ı n ı n y a d a s e v g i , d e s t e k , i l g i , d u y g u s a l l ı k , t e r b i y e , b a ğ l a n m a g i b i d u y g u s a l b a k ı m ı n ı n y a p ı l m a m a s ı d ı r ( 7 , 1 1 ) . B u ç a l ı ş m a n ı n a m a c ı , s u ç i ş l e d i k l e r i i d d i a s ı y l a P s i k i y a t r i k l i n i ğ i n d e f a r i k v e m ü m e y y i z l i k m u a y e n e s i y a p ı l a n o l g u l a r d a s o s y o d e m o g r a f i k v e r i l e r i n y a n ı s ı r a d a v r a n ı m b o z u k l u ğ u , d e p r e s y o n v e ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı s ı k l ı ğ ı n ı a r a ş t ı r m a k v e b u k o n u d a y a p ı l m ı ş o l a n ç a l ı ş m a l a r ı n s o n u ç l a r ı y l a k a r ş ı l a ş t ı r m a k t ı r .G E R E Ç V E Y Ö N T E M
B ı ı ç a l ı ş m a d a C u m h u r i y e t Ü n i v e r s i t e s i T ı p F a k ü l t e s i A d l i T ı p A D ' n a a d l i m a k a m l a r c a 0 1 . 0 5 . 1 9 9 9 -0 1 . 1 2 . 1 9 9 9 t a r i h l e r i a r a s ı n d a s u ç i ş l e d i k l e r i i d d i a s ı y l a g ö n d e r i l e n v e P s i k i y a t r i A D ' n d a f a r i k v e m ü m e y y i z l i k m u a y e n e s i y a p ı l a n 3 3 o l g u d e ğ e r l e n d i r i l m i ş t i r . Ç a l ı ş m a d a k u l l a n ı l a n v e r i a r a ç l a r ı : 1 . Ç o c u k l a r i ç i n d e p r e s y o n ö l ç e ğ i : K o v a c s ( 1 2 ) t a r a f ı n d a n h a z ı r l a n m ı ş t ı r . 2 7 m a d d e l i k b i r ö l ç e k o l u p h e r m a d d e d e ü ç d e ğ i ş i k s e ç e n e k b u l u n m a k t a d ı r . Ç o c u k t a n s o n i k i h a f t a i ç i n k e n d i s i n e e n u y g u n c ü m l e y i s e ç m e s i i s t e n i r . H e r m a d d e b e l i r t i n i n ş i d d e t i n e g ö r e 0 , 1 v e y a 2 p u a n a l ı r . M a k s i m u m p u a n 5 4 ' t i i r . A l ı n a n p u a n n e k a d a r y ü k s e k s e d e p r e s y o n o k a d a r a ğ ı r d e m e k t i r . K e s i m p u a n ı 1 9 o l a r a k ö n e r i l i r . B u ö l ç e k , Ö y t a r a f ı n d a n T ü r k ç e ’y e ç e v r i l e r e k g e ç e r l i k v e g ü v e n i r l i k ç a l ı ş m a s ı y a p ı l m ı ş v e s o n u ç t a ö l ç e ğ i n g e ç e r l i v e g ü v e n i l i r b i r ö l ç e k o l d u ğ u k a n ı s ı n a v a r ı l m ı ş t ı r ( 1 2 ) . 2 . Ç o c u k l u k ç a ğ ı n d a k ö t ü y e k u l l a n ı l m a v e i h m a l s o r u f o r m u : Y a r g ı ç v e a r k . t a r a f ı n d a n g e l i ş t i r i l m i ş t i r . B u f o r m i l e ç o c u k l u k ç a ğ ı n d a f i z i k s e l , c i n s e l v e e m o s y o n e l k ö t ü y e k u l l a n ı l m a , i h m a l e d i l m e v e e n s e s t y a ş a n t ı l a r ı s o r g u l a n m a k t a d ı r ( 1 3 ) . 3 . D S M - I V d a v r a n ı m b o z u k l u ğ u v e m a d d e k ö t ü y e k u l l a n ı m ı t a n ı ö l ç ü t l e r i : K ö r o ğ l u t a r a f ı n d a n T ü r k ç e ’y e ç e v r i l m i ş t i r ( 1 4 ) . 4 . S o s y o d e m o g r a f i k B i l g i F o r m u : T a r a f ı m ı z d a n o l u ş t u r u l m u ş o l u p o l g u l a r a a i t y a ş , c i n s i y e t , e ğ i t i m d ü z e y i , a i l e d e n ı h s a l h a s t a l ı k ö y k ü s ü v e g ö n d e r i l d i ğ i y e r g i b i k i m l i k v e a i l e b i l g i l e r i n i n y a n ı s ı r a s u ç t ü r ü g i b i s u ç l a i l g i l i ö z e l l i k l e r i i ç e r m e k t e d i r . B u ç a l ı ş m a d a ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı , i h m a l i v e ç o c u k l u k ç a ğ ı d e p r e s y o n t a m l a n a n k e t f o r m l a r ı v e b i r b i r i n d e n b a ğ ı m s ı z i k i a y r ı p s i k i y a t r i u z m a n ı t a r a f ı n d a n y a p ı l a n g ö r ü ş m e l e r e s a s a l ı n a r a k k o n u l m u ş t u r . D a v r a n ı m b o z u k l u ğ u v e m a d d e k ö t ü y e k u l l a n ı m ı t a n ı l a r ı n d a D S M - I V t a m k r i t e r l e r i k u l l a n ı l m ı ş t ı r .
B U L G U L A R
1 . S o s y o d e m o g r a f i k v e r i l e r Ç a l ı ş m a y a a l ı n a n o l g u l a r ı n y a ş l a n 1 1 - 1 5 a r a s ı n d a o l u p t o p l a m 3 3 o l g u d a n 3 1 ’i ( % 9 3 - 6 ) e r k e k v e i k i s i . ( % 6 . 4 ) k ı z i d i . O l g u l a r ı n y a ş o r t a l a m a l a r ı 1 3 . 4 + 1 . 2 i d i . O l g u l a r a a i t s o s y o d e m o g r a f i k v e r i l e r T a b l o l ’d e v e r i l m i ş t i r . T a b l o 1 . O l g u l a r a a i t s o s y o d e m o g r a f i k v e r i l e r . Özellikler sayı (n) % Yaş 11 yaş 2 6.1 1 2 yaş 7 21.1 13 yaş 6 18.2 1 4 yaş 9 27.3 1 5 yaş 9 27.3 Cinsiyet E rk e k 31 9 3.6 K ad ın 2 6.4 Eğitim O k u ry a za r değil 3 9.1 İlköğretim öğrencisi 29 8 7.9 . Lise öğrencisi 1 3.0Ailede ruhsal hastalık
Yok 23 69.7 V a r 10 30.3 Geldiği y er K an g al 10 30.3 Divriği 9 27.3 Z a r a 10 30.3 Ş a rk ışla 2 6.1 S iv a s m erkez 2 6.1 2 . S u ç ö y k ü s ü y l e i l g i l i ö z e l l i k l e r Ç a l ı ş m a y a a l ı n a n o l g u l a r ı n i ş l e d i k l e r i i d d i a o l u n a n s u ç t ü r l e r i i n c e l e n d i ğ i n d e e n y ü k s e k o r a n ı n 1 4 o l g u y l a ( % 4 2 . 4 ) h ı r s ı z l ı k s u ç u n d a o l d u ğ u b u l u n m u ş t u r . O l g u l a r a a i t s u ç ö y k ü s ü y l e i l g i l i ö z e l l i k l e r T a b l o 2 ’d e v e r i l m i ş t i r . 3 ■ K l i n i k ö z e l l i k l e r B u ç a l ı ş m a y a a l ı n a n 3 3 o l g u d a n d o k u z u n d a ( % 2 7 . 3 ) d e p r e s y o n v e b i r i n d e ( % 3 - 0 ) d a v r a n ı m b o z u k l u ğ u s a p t a n d ı . O l g u l a r a a i t k l i n i k ö z e l l i k l e r T a b l o 3 ’d e v e r i l m i ş t i r .
T A R T I Ş M A
Ç o c u k s u ç l u l u ğ u i l e i l g i l i o l a r a k 1 4 y a ş g r u b u n u n e n ç o k s u ç i ş l e n e n y a ş g r u b u o l d u ğ u b i l d i r i l m e k t e d i r T a b l o 2 . O l g u l a r a a i t s u ç ö y k ü s ü y l e i l g i l i ö z e l l i k l e r . Özellikler sayı (n) % Suç türü H ırsızlık 14 4 2 .4 M üessir fiil 10 3 0 .3 K am u m alın a zarar 5 15.2 Cinsel suç 2 6.1 D iğer 2 6.1Suçun p lanlanm ası
Planlı 16 4 8 .5 P lansız 17 5 1 .5 S u ça iştirak Tek 18 5 4 .5 G ru p 15 4 5 .5 Farik ve m üm eyyizlik Farik ve m üm eyyiz 32 9 7 .0
F arik ve m üm eyyiz değil 1 3.0
( 1 5 , 1 6 ) . B u d u r u m , e r g e n l i k d ö n e m i n i n s ü r e s i , y o ğ u n l u ğ u v e t ö r e s e l y a p ı l a r ı k ü l t ü r e t a b i o l a n , ç e ş i t l i k i ş i l i k b o y u t l a r ı n d a f a r k l ı l a ş m ı ş g e l i ş i m l e r l e k a r a k t e r i z e , d u y g u , d ü ş ü n c e v e d a v r a n ı ş a l a n l a r ı n d a , t u t u m l a r d a v e d e ğ e r l e r d e k e s k i n d ö n ü ş ü m l e ı i n v e ç e l i ş m e l e r i n y e r a l d ı ğ ı , k i ş i l e r a r a s ı v e g r u p i ç i i l i ş k i k a l ı p l a r ı n ı n b o z u l u p y a p ı l a ş t ı ğ ı , y a ş a n t ı l a r a l a n ı n d a y o ğ u n l a ş m a l a r ı n v e d a ğ ı l m a l a r ı n b i r b i r i n i i z l e d i ğ i k r i t i k b i r d ö n e m ( 1 7 ) o l m a s ı y l a i l g i l i g ö z ü k m e k t e d i r . B u ç a l ı ş m a d a e n ç o k s u ç i ş l e n e n y a ş l a r 1 4 v e 1 5 y a ş o l a r a k b u l u n m u ş o l u p k o n u y l a i l g i l i y a p ı l a n ç a l ı ş m a l a r ı n :s o n u ç l a r ı y l a u y u m -l u d u r ( 1 5 , 1 6 , 1 8 , 1 9 ) . T a b l o 3 - O l g u l a r a a i t k l i n i k ö z e l l i k l e r . Özellikler sayı (n) % D avranım Bozukluğu Yok 32 9 7 .0 Var 1 3.0 Depresyon Yok 24 7 2 .7 Var 9 2 7 .3 M ad d e kullanım ı* Yok 19 5 7 .6 S ig a ra 10 3 0 .3 Alkol 4 12.1
Çocukluk çağı kötüye kullanım ı**
Fiziksel 15 4 5 .5 Em osyonel 20 6 0 .6 İhm al yaşantısı 13 36.1 Cinsel 1 3.0 E nsest 0 0.0 * O l g u l a r ı n 3 ’ü ( % 9 . 0 ) h e m s i g a r a h e m a l k o l k u l l a n ı m ı b i l d i r d i . * * O l g u l a r ı n 4 ’ü ( % 1 2 . 1 ) b i r d e n ç o k a l a n d a ç o c u k l u k ç a ğ ı k ö t ü y e k u l l a n ı m ı b i l d i r d i .
