DETECTION OF CURRENT ENTRY MARKS BY SEM-EDS (CASE REPORT)

Uzm. Dr. Abdi GZASLAN*, Msc. ismail C;AKIR**, Uzm. Dr. inci bZASLAN**, Prof Dr. Sennel ,Prof. Dr. CENGiz***

, lv.

.. Adalet Bakanlzgl, Adli TIp Kurumu, istanbul .

... i. V. C errahpa~a Tip F akUltesi, Adli Tip Enstitii§ii , istanbul.

Out

GunlUk vazgerilmez parraSl olan enerjlSI :;ekilde ya da

ozen gosterilmedigi durumlarda Olumlere neden olabilmektedir. Vucuttan elektrik aklml geri~ine bag/z olUm olgu-larznda elektrik iletkeninin vucuda temas ettigi yerde tipik makroskopik bulgu olu~mayabilir. Boyle durumlarda olayzn HVo''''''''''

bulunan hi;

iI';in laboratuvw' destege ihtiya~' aydmlatdmasuuia farkh bir

Bu rall~mada viicudunda ~upheii clektrik giri~

olarak SEM -EDS' nin yararll

gostermek-Vucudundan elektrik akzml germesi sonucu olen bir ki~inin cesedine Adli TIp Kurumu Morg ihtisas Dairest' nde otopsi yaplldl. $upheli elektrik giri~ lezyonundan

rift

elcktrik aklml slrasmda eriyerek cil! iizerinde blraktlgl partikiiller baglz

partikUl Bu materyallerde tespit edilen partikiiller ve

yogunlukla-nna gore olaym elektrik ge~'i~i ife uyumlu olmadlgz

Bu ralz§mada elektrik giri§ lezyonlarznda iletkenin eriyerek blrakngl metal partikUl turleri ve yogunluklarz SEM-EDS ile tespit edildi.

Makroskopik tespit edileli elektrik giri§ ' P ' 7 V n I 1 l n r l n f l benzer (yamk na.)'!r) ayrzmuuia S'EM-EDS'den edilen sonurlar kar,,!lla§tmldl.

Vucuttan aklml geri§ine 6lumlerde elektrik giri~ tespiti olaym

Ii tahkikatl ife birlikte SEM -EDS' nin etkili bir §ekilde kullamlabilecegi goriildii.

Anahtar Kelime: Elektron mikroskobu, SEM-EDS, AdlitlP, Elektrik giri§ lezyon, Metal partikiil

Detection Summary

Entry SEM-EDS Report)

lnproper and incautious use of electrical energy may give rise to fatalities. Not in every case of electrocution the typical macroscopic appearance of the current entry mark does develop uniformly. In these instances labora-tory investigations

in which

necessary for may prove

clarification event. In this of use for the evaluation of

we present marks.

of

electroCiiti-During autopsy in the Mortuary Section of the Council of Forensic Medicine material was obtained by a doub-le faced adhesive carbon stub from the suspected doub-lesion. Metallic particdoub-les deposited on the skin by the melting

conductor were searched for by the SEM-EDSlinked metallic scanning The particies

detected thus were evaluated for type and density, as was the question of consistency with electrocution. The re-sults were compared with those obtained from lesions similar to current entry marks (burn bullae, horns).

Our results indicate that SEMEDS together with the criminal investigation rrw" ninve to he effective tool the detection suspicious current entry marks in of electrocution.

Key words: microscopy, Stl'l1-EDS, Forensic Medicine, Current entry marks, particle.

Adli TIp Derg., Cilt 16, Soy/2-4, Y!/2002, Sayfa 24-27

ADLİ TIP DERGİSİ

Journal of Forensic Medicine

Ozaslan A, <;:alm i, Ozaslan i, Ko~ S, Cengiz S

Giri~

Giinluk hayatnnmn vuzger;ilmez bir pan;:3S1 olan elektrik uygun bir ~ekilde kull3mlmadlg1 ya da yeterli 6zen goslcrilmedigi dururniarda insan hayatl i~in ciddi tehlikeler yaratabilmekte hatta olumlere neden olabiJ-mektedir. Oliimle sonu~lanan elektrik ~arpmalannda o\aym orijinini belirlemek ve oltimiln viicuttan elektrik aklml gC~I~mc olarak ortaya koyabilmek, oWm nedeninin tespiti a'~lsmdan (,(ok onemlidir.

Elektrik ~arpmalannda meydana gelen oliimlerin aydmlatilmasl biiWn adli oliim olgulannda oldugu gibi olay yeri incclemesi ile ba~lar. olaYi gurenler varsa onlann ifadeleri ve iizerinde makroskobik olarak dektrik giri~ Iezyonunun goriilmesi olaym meydana gcli~ini a<;:lklumak i~in 90k oncmlidir Olaym gorgii talugl yoksa, oJay yeri incelemesinde (a~lkta bir elektrik kablosu, elektriklj aletler, olay yerindeki e§ya\arda ve cesette

ya-mklar vilcuttan dektrik aklml nitelikte bulgular olarak

de teknik bilirki~ilerden de olaym aydmlatIlmaSl icrin yardlm istenmelidir (2).

Cese!te elektrik giri~ lezyonu her zaman krater ~cklinde olmayahilir. Bazen §iiphcli darak degerlendirile-bileeek o,:ok hafif lezyonlar goriilmektedir. Bazen de olaym meydana geldigi ortam nemli ya da Islak zcmin SDZ

ko-nusu oldugunda lezyon gozle goriilmemektedir (3,4).

Elektron mikroskobunun ke~fi bilimsel alandaki ~ali~malara tutarak yon (5). Bu anlamda kullamm alanlanndan biri de elektrik giri§ lezyonlannm tespitine yoneliktir. Elektrik giri§ lezyonlannm tespiti amaCi dektron mikroskobu; elekl.rik aklmmm iskelet kaslannda olu~turdugu ul.lrastrukHirel degi~ikliklerin sap-tanmaSI (6), elektrik ve lSI yaralanmalannda dermis yuzeyinin SEM-EDS Be inceienmesi (7), elektrik yaralanmasl sonucu oJu~an cilt lezyonunda hiicre ve hucre c;ekirdegi boyutlannda ve §ekillerinde meydana gelen degi~ikliklerin

gortinliIlcme analizi ile degerlendirilmesi killlerin tespiti (1 )amaclyla kUllamlmaktadlr.

ile eleklJik giri~ lezyonlannda meydana metal

Eleklrik c;arpma!annda ilctkene metal element!erin bir ku;mmm criyerek e!ektrik akunmm vLieuda yerde kaidlgl bilinmektedir. Elektrik girl§ iezyonlarmdaki bu metal partikiiller kimyasai (9), histokirnyasal (4), elektrografik (10) ve elektron mikroskobik (1) yontemlerle tespit edilebilmektedir.

Bu s;ah~mamn amaci elektrik giri~ lezyonu bir viicuttan elektrik aklffil ge,¥i~i sonllCU oliimiin meydana geldigini tespit etmektir. Bunun i~in elektrik giri~ lezyonundan stubla almacak materyalin SEM-EDS ile incelenmesi sonucunda iletkene ozgli metal elementlerin ve yogunluklanmn saptanabilecegi gosterildL

Olgu Sunumu*

Olii

26 ya~mda erkek cesedi, istanbul'da bir in§aatta ~ah§tJgl sirada vilcudundan elektrik aklml ge~mesi sonueu

01-diigii bi.ldirilen Olil adli tip uzmam larafmdan . EI us;lannda izi

na bagh siyah milrekkep bula~lklan, sol humerus orta dl§ yanda 3 em'lik ekimoz dl§mda herhangi bir travmatik lezy on buiunmadlgl, eesette tipik e1ektrik giri§ ~lkl§ lezyonuna rastlanmadlgl kaytthdlf.

Adli Tzp Kurumu, Morg ihtisas Dairesi'nde yapzlan otopside dl,J muayene bulgularz;

Olii muayene bulgulara ilaveten sag 1. falanks i~ ve el i~ !enar

de hafif slynk ~eklinde §iipheli elektrik giri§ lezyonlan gortildil. Buradan histopatolojik tetkik i~in cilt dokusu ve e1ektron rnikroskobik inceJerr,eler

h

stub ile rnaterya! almdl.

Akcigerlerde ooem ve hiperemi. oiger i<;: organlaroa yaygm hiperemi dl§lllda patolojik bu\gu saptanmadl.

Mar,g ihtisas Dairesi, Laboratuvarz' nda yapzlan incelemede;

~ilpheli elektrik giri~ lezyonundan alman doku orneklerinde elektrik aklffil ile uyumlu buJgu izlenmedi.

Adli Kurumu. Eleklron Mikroskopi Lah:lratuan' nda incefemede;

SEM-EDS i~in ozel olarak hazlrlanml§ 10 mm ~apmda ~ift tarafh karbon yapI§kanh numune tutucular metal

- - -... - 25

Elektrik Giri~ Lezyonlannm Taramah Elektron Mikroskopisi (SEM-EDS) ile Tespiti (Olgu Sunumu)

stublara yapl~tJnldl. Bu metal stublar inceleme yapJlacak bolgeye bastmlarak omekler ahndl. Metal artIklan, ate~li

silah atJ~ artlklan modtilii (OSR) ile incelendi. Bu program uygun biiyiikliik ve parlakhkta olan taneciklerin yerini

belirledikten soma enerji daglhmh X-I~lm analizoriinii kullanarak taneciklerin element analizini otomatik olarak yaptl. Sonw;:ta cesetten stub ile alman materyaldeki mevcut metal taneciklerin adedi ve bunlann element bile~imi

saptandl.

a) 1. stub (sag el 4. parmak): 12 adet demir, 6 adet kur~un, 1 adet nikel, 1 adet kalay ve 13 adet metal olmayan toplam 33 adet kiirevi ve metal ozellikte partiktil,

b) 2. stub (sol el tenar bolge): 30 adet demir, 8 adet kur~un, 4 adet <;:inko, 4 adet titanyum ve 1 adet aliiminyum olmak iizere toplam 47 adet partiktil tespit edildi.

Cesedin Adli Tahkikat Dosyasmm incelenmesinde;

OIay giinii in§aat asansoriiniin bozuldugu, elektrik UStasl tarafmdan gerekli baklm ve tamiri yapJlmasma ragmen klsa slire soma tekrar bozuldugu, bunun iizerine miiteahhitin asansorii tamir etmeye <;:ah§tIgl, Olen kl~iye seslenerek asansoriin halatlm tutup <;:ekerek yardlm etmesini istedigi, ki~i halatl tuttugunda miiteahhit asansorii <;:ah~tmnca, olenin haykIrarak yere YlgJldlgl dosya tetkikinden anla~Jldl.

(*): Olay hakkzndaki veri/er adli tip uzmammn eline gel,;'i§ slraszna gore verildi.

TartI~ma

Adli olaylann aydmlahlmasmda otopsi oncesi bulgu ve bilgiler ile ilgili eksiklikler onemli bir sorun olarak kar -~Imlza <;:Ikmaktadlr. Cesedin olay yerinde incelenmemes,i, Olii muayene tutanagmda olaym olu§umu ve olay yeri hakkmda herhangi bir bilgi buiunmamasl ile cesette tipik elektrik giri§ lezyonunun olmamasl olaym aydmlatJlmasl-m gii<;:lqtirdigi yapJlan <;:ah§malarla ortaya konmu§tur (1,11,12). Bu olguda otopsi oncesi bulgu ve bilgilerde tespit

edilen veriler dl§mda hi<;:bir bilgi olmamasl olaym belirsizligini ve adli tIP uzmamnm kar§lla§tIgl gii<;:liikleri aktar-mak baklmmdan <;:ok iyi bir omek olu§turmaktadlr.

Elektrik aklml deride slkI temas yamklan, ark yamklan ve dendritik yamklar olu§turabilmektedir (12,13). Mak-roskobik olarak tespit edilen §iipheli elektrik giri§ lezyonlanndan otopsi slrasmda histopatolojik incelemeler i<;:in materyal almmahdlT. Bu lezyonlann viicuttan elektrik aklml ge<;:i§ine bagh oldugu histopatolojik incelemelerle des-teklenmelidir. Rutin histopatolojik degerlendirmede elektrik giri§ Iezyonlan ile lSI lezyonlanm aYlTmak zordur (1,3,7,14). Ancak histopatolojik incelemede deri yiizeyine dikkesitler yapJldlgmda elektrik aklmlyla olu§mu§ derin nekrozlar saptanlr ise lSI lezyonlanndan aylrt edilebilir (12,15). Bu olguda da elektrik giri§ lezyonunun yiizeysel cilt slyngl goriiniimiinde oimasl ve histopatolojik olarak tipik bulgulargostermemesi olaym aydmlatIlmasmda yar-dlmcl olmadl.

Elektrik giri§ lezyonlanmn makroskobik ve mikroskobik olarak tespit edilemedigi olgularda farkh inceleme yontemlerine ihtiya<;: duyulmaktadlT. Bu durumda elektrik aklmmm viicuda girdigi yerde meydana gelen lezyonlar -da iletkene ozgii metal partikiiIler <;:e§itli yontemlerle tespit edilebilir. Kimyasal (9), elektron mikroskobu (1) yon-temi kullamlabilir. Bu olguda inceleme materyalleri ate§li silah artlklanm tespit etmek i<;:in kullamlan SEM-EDS ile incelendi. inceleme sonucunda omek alman birinci bolgede 20 adet metal partiktil, 2. bOlgede ise 47 adet metal partikiil tespit edildi. inceleme verilerinin daha somadan elde edilen adli tahkikat dosyasmdaki bilgilerle uygunluk gosterdigi goriildii. Bu sonu<;:lara gore materyal alman bolgenin elektrik giri§ lezyonu ve dolaylSl ile oliimiin de vii-cuttan elektrik aklml ge<;:i§ine bagh meydana geldigi karanna vanldI.

Sonut;

Adli olaylarda her olgu kendine ozel bir durum gosterir. Adli tIp uzmam olaYI aydmlatlrken bu durumu hi<;:bir zaman unutmamahdlr. Bu olgunun degerlendirilmesi slrasmda olay yeri incelemesi ve gorgii tamklan; olaym vii-cultan elektrik aklml ge<;:mesi sonucu oldugunu ifade etmelerine ragmen histopatolojik olarak bu durumu destek

le-26

Ozaslan A, <;:alm i, Ozaslan i, Ko~ S, Cengiz S

yici laboratuvar bulgu elde edilemedi. Tipik elektrik giri§ lezyonu olmayan bu olguda §iipheli (slynk §eklindeki)

lezyondan alman materyalde olay yeri incelemesi ve gorgii tamklanmn ifadelerini dogrulaYlcl nitelikte yogun bir

§ekilde demir ve diger metal partikiillerin tespiti adli tiP uzmamm~ bu konudaki on tamslm dogrulamasl a~lsmdan

degerli bir bulgudur.

Adli olgulardan e\de edilen delillerin korunmasl ve saklanarak gerektiginde tekrar edilebilmesi ~ok onemlidir.

Bu anlamda kimyasal yontemlerle elde edilen sonu~lann bir kez uygulanabilir olmasl ve tekrar §ansmm olmamasl

zamanla slkmtllar olu§turma olaslhgml giindeme getirmektedir. SEM-EDS ile yapilan incelemelerden elde edilen sonu~lar saklanabilmekte ve istendiginde tekrar edilebilmektedir. Bu a~ldan da kimyasal yontemlere gore ~ok daha

iistiin ve saghkh bir yontem oldugu a~lk~a ortaya ~Ikmaktadlr.

SEM-EDS yontemi ile yapilan incelemeler hi~bir zaman histopatolojik incelemeler i~in engel olu~turmamakta­

dlr. <;iinkii SEM-EDS incelemelerinde kullamlacak materyal stubla doku bozulmadan elektrik giri§ lezyonunun

cilt yiizeyinden ahnmaktadlr. Elektron mikroskobu i~in materyal ahndlktan sonra histopatolojik incelemeler i~in

de materyal ahnabilir. Hatta iki incelemenin birlikte yapllarak sonu~lanmn kar§Ila§tJnlmasl hem kontrol hem de

birbirini destekleme olanagI saglamasI a~lSIndan ~ok daha degerlidir.

Viicuttan elektrik aklml ge~mesi sonucu oliimlerde tipik elektrik giri§ lezyonuolsun veya olmasm adli tahkikat,

otopsi bulgulan ve histopatolojik incelemelerle birlikte SEM-EDS'nin olaym aydmiatilmasmda; ~ok yararh olacagl sonucuna vardlk.

Kaynaklar

1. Knight B. Forensic PaIhology (second ed). Co-published in Ihe USA by Oxford University Press, Inc., New York, 1997; 319-331.

2. Somogy E, Tedeschi GC. Injury by electrical force. editors. Tedeschi GC, Eckert WG Tedeschi LG. Forensic Medicine, Vol I, W. B. Saunders Compo Philadelphia, London, Toronto, 1977; 646.

3. Danielsen L, Karlsmark T. Thomsen HK, Thomsen JL, Balding LE. Diagnosis of electrical skin injuries, A review and a description of a case. Am. J. Forensic Med. PaIhol. 1991; 12(3): 222-226.

4. Gok~, Soysal Z. Elektrik alomlarmm canh organizmada meydana getirdigi lezyonlar ve bu lezyonlann adli up a~1S1ndan

degerlendirilmesi. istanbul Vniversitesi, Cerrahp~a TIp Fakiiltesi Yaymlan. istanbul, 1983.

5. Heinrich KFJ. Elektron beam X-ray microanalysis. Van Nostrand Reinhold Company, New York, N.Y. 1981; 467-515.

6. Ptischel K, Brinkman B, Lieske K. Ultra structural alterations of skeletal muscles after electric shock. Am. J. Forensic Med. PaIhol.

6(4): 296-300.

7. Torre C, Varetto L. Dermal surface in electric and thermal injuries, Observations by scanning electron microscopy. Am. J. Forensic Med.

Patho!. 1986; 7(2): 151-158.

8. Xiaohu X, Hongquan X, liazhen Z, Ping D. A preliminary study of skin electrical injury wiIh computerized image analysis. Forensic Sci.

int. 1995; 73: 197-202.

9. Jacobsen H. Electrically induced deposition of metal on Ihe human skin. Forensic Sci. int. 1997; 9O:85c92.

10. Marcinkowski T, Pankowski M. Significance of skin metallization in Ihe diagnosis of electrocution. Forensic Sci. Int. 1980; 16: 1-6. 11. Ozaslan A, Afacan i, Arslan H, Albek E, <;:etin G. Otopsi ocesindeki bilgilenmenin onemi. Adli TIp Derg., 2000; 14: 1-6.

12. Aksoy ME. Termal ve AC. Elektrik Aklm Lezyonlanmn Aymci Tanlsl. Uzmanhk tezi, Marmara Vniversitesi, Adli TIp Anabilim Dah, istanbul, 1995.

13. Wright RK, Ganther GE. Electrical injuries and lightning; in Frode R. Eds. Handbook of Forensic PaIhology, College of American Pathologist U.S.A., 1990: 150-157.

14. Gordon I, Shapiro HA, Berson SD. Forensic Medicine A Guide to Principles, Third Edition, Churchill Livingstone New York, 1988: 146-149.

15. Eke M, Soysal Z. Fiziksel Etkenlerle Olu~an Zararlar, (ed: Soysal Z, <;:akahr C. Adli TIP, cilt II. iV. Cerrahp~a TIp Faktiltesi Yaymlarl, RektOrHik No: 4165, Faktilte No: 224, istanbul, 1999) i~inde, s: 710-759.

Kisaltmalar:

Taramail Elektron Mikroskopisi: SEM-EDS

27

ileti~im Adresi: iv. Cerrahp~a TIp Fakiiltesi, Adli TIp Anabilim Dall, istanbul Adli Tıp Dergisi 2002; 16(2-4): 24-27