ÇUKUROVA ÜN‹VERS‹TES‹ TIP FAKÜLTES‹
3. SINIF Ö⁄RENC‹LER‹NE UYGULANAN “YAfiLI
B‹REYE MULT‹D‹S‹PL‹NER YAKLAfiIM
MODÜLÜ”NÜN DE⁄ERLEND‹R‹LMES‹
EVALUATION OF THE “MULTIDISCIPLINARY
APPROACH TO ELDERLY INDIVIDUAL
MODULE” WHICH WAS PERFORMED TO THE
3
rdCLASS MEDICAL STUDENTS AT ÇUKUROVA
UNIVERSITY
Sevgi ÖZCAN
Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi Aile Hekimli¤i Anabilim Dal› ADANA Tlf: 0322 338 60 60 e-posta: sozcan@cu.edu.tr Gelifl Tarihi: 16/10/2007 (Received) Kabul Tarihi: 30/11/2007 (Accepted) ‹letiflim (Correspondance)
Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi ADANA
1 Aile Hekimli¤i Anabilim Dal›
2 Fiziksel T›p ve Rehabilitasyon Anabilim Dal› 3 Nöroloji Anabilim Dal›
4 Kad›n Hastal›klar› ve Do¤um Anabilim Dal› 5 Farmakoloji Anabilim Dal›
6 ‹ç Hastal›klar› Anabilim Dal› 7 Halk Sa¤l›¤› Anabilim Dal›
A
BSTRACTIntroduction: By the increase of elderly population, educations on the health of elderly have started to take place in the programs of several medical faculties. The aim of this article is to evaluate students and trainers feedbacks for the “Module of Multidisciplinary Approach to Elderly Individual” which was performed for the first time in Çukurova University Faculty of Medicine.
Materials and Method: The module was performed to the 3rd class students in June 2007. Feedbacks were received from 26 trainers and 163 students.
Results: The mean of score based on closed ended feedbacks for students was 3.8±0.5 (over 5) and it was 4.0±0.5 for trainers. Open ended feedbacks of trainers indicated that the module was beneficial and suggested additional applications. Open ended feedbacks of the students' indicated that the module was generally useful but end of the school term was not found to be an appropriate time for the application.
Conclusion: This firstly performed module has favorable parts as well as parts requiring improvement. However, it is apparent that the approach of the medical students to elderly individuals will be affected positively by the module and this will be improved by the feedbacks every year.
Key words: Elderly, Module, Feedback, Medical education.
Ö
ZGirifl: Yafll› nüfusun artmas› ile birlikte yafll› sa¤l›¤› ile ilgili e¤itimler birçok t›p fakültesinin müfredat›nda yer almaya bafllam›flt›r. Bu makalenin amac›, Çukurova Üniversitesi T›p Fakülte-si’nde ilk kez uygulanan “Yafll› Bireye Multidisipliner Yaklafl›m Modülü” ile ilgili ö¤renci ve e¤itici-lerden al›nan geribildirimleri de¤erlendirmektedir.
Gereç ve Yöntem: Modül, Haziran 2007’de, 3.s›n›f ö¤rencilerine uygulanm›fl ve modüle ka-t›lan 26 e¤itmen ve 163 ö¤renciden geribildirimler al›nm›flt›r.
Bulgular: Ö¤rencilerden al›nan kapal› uçlu geribildirimlerin ortalamas› 3.8±0.5 (5 üzerinden), e¤itimcilerden al›nan kapal› uçlu geribildirimlerin ortalamas› ise 4.0±0.5 bulunmufltur. E¤iticilerin aç›k uçlu geribildirimlerinde, modülün yararl› oldu¤u ifade edilmifl ve bundan sonraki uygulama-lar için ek önerilerde bulunulmufltur. Ö¤rencilerin aç›k uçlu geribildirimlerinde ise modülün genel olarak yararl› oldu¤u ancak ders y›l› sonunun zamanlama aç›s›ndan uygun olmad›¤› belirlenmifltir.
Sonuç: ‹lk kez uygulanan bu modülün olumlu yönleri oldu¤u kadar gelifltirilmesi gereken yön-leri de bulunmaktad›r ancak böyle bir modülün, her y›l al›nacak geribildirimler ›fl›¤›nda gelifltirilme-sinin yar›n›n hekimleri olarak yetifltirdi¤imiz ö¤rencilerimizin, yafll› bireylere yaklafl›mlar›n› olumlu yönde etkileyece¤i aç›kt›r.
Anahtar sözcükler: Yafll›, Modül, Geribildirim, T›p e¤itimi.
R
ESEARCH Sevgi ÖZCAN1 Rengin GÜZEL2 Filiz KOÇ3 S. Cansun DEM‹R4 Cemil GÖÇMEN5 Ali ÖZEREN3 Hüseyin ÖZEREN6 Ertan KARA7 S. Sadi KURDAK8 Abdi BOZKURT9 Figen DORAN10 Nafiz BOZDEM‹R1G
‹R‹fiD
ünya Sa¤l›k Örgütü (DSÖ) yafll›l›¤›; “çevresel faktörlereuyum sa¤layabilme yetene¤inin azalmas›” olarak tan›m-lamaktad›r. Altm›fl befl yafl ve üzeri nüfus yafll› say›lmakla bir-likte, yafll› nüfusun toplam içindeki pay›n›n düflük (%4-7) ol-du¤u ülkelerde bu s›n›r 60 yafl olarak kabul edilmektedir. Do-¤urganl›k ve ölüm h›z›n›n azalmas›, koruyucu ve tedavi edici sa¤l›k hizmetlerinin geliflmesiyle birlikte dünya nüfusu h›zla yafllanmaktad›r. 1998 y›l›nda %10 olan yafll› nüfusun toplam nüfus içindeki pay›n›n, 2025 y›l›nda %15’e ç›kaca¤› tahmin edilmektedir. Birçok geliflmifl ülkede nüfusun yafllanmas› uzun bir sürede gerçekleflirken, bu art›fl›n geliflmekte olan ül-kelerde çok daha h›zl› olaca¤› öngörülmektedir (1-4).Ülkemiz verileri incelendi¤inde 65 ve üzeri yafltaki birey oran›n›n dünya ile paralel olarak y›llar içerisinde artt›¤› gö-rülmektedir (1955’te nüfusun %3.3’ü, 1985’de %4.2’si, 1990’da %4.3?ü, 1997’de %4.7’si, 2000’de %5,6’s›) (4). Ay-n› yükselme e¤ilimi do¤umda beklenen yaflam süresinde de görülmektedir. 2000 y›l›nda 68 y›l olan do¤umda beklenen yaflam süresinin 2010 y›l›nda 71.7 y›l, 2020 y›l›nda ise 73.9 y›l olaca¤› tahmin edilmektedir.
Yafll› sa¤l›¤› ile ilgili e¤itimler birçok t›p fakültesinin müfredat›nda de¤iflik uygulamalarla yer almaya bafllam›flt›r (9). Bu noktadan hareketle, yar›n›n hekimleri olarak yetifltir-di¤imiz ö¤rencilerimizi, yafll› bireylerin sa¤l›k sorunlar› ko-nusunda bilinçlendirmek, yafll› bireylere yaklafl›m koko-nusunda temel de¤erlendirme yapabilme bilgi ve becerisi kazand›rmak amac›yla Çukurova Üniversitesi T›p Fakültesi’nde ilk kez, Haziran 2007’de, 3. s›n›flara yönelik “Yafll› Bireye Multisip-liner Yaklafl›m Modülü” (YBMYM) uygulanm›flt›r.
Bu makalede amaç bu modülün sonunda e¤itmenlerden ve ö¤rencilerden al›nan geribildirimler ›fl›¤›nda, modülle ilgi-li olumlu ve/veya geilgi-lifltirilmesi gereken yönleri saptamak ve paylaflmakt›r.
G
EREÇ VEY
ÖNTEMKat›l›mc›lar
Modüle, 2006-2007 e¤itim y›l›nda 3.s›n›f ö¤rencisi olan 163 ö¤renci ile 26 e¤itmen kat›lm›flt›r. E¤itmenlerden dördü ta-raf›ndan amfi dersleri verilmifltir. E¤itmenler, multidisipliner olarak alfabetik s›raya göre aile hekimli¤i, anatomi, anestezi ve reanimasyon, dahiliye, dermatoloji, enfeksiyon hastal›klar›,
farmakoloji, fiziksel t›p ve rehabilitasyon, fizyoloji, gö¤üs hastal›klar›, halk sa¤l›¤›, kad›n hastal›klar› ve do¤um, mikro-biyoloji, nöroloji, nöroflirurji, nükleer t›p, patoloji ve psiki-yatri anabilim dallar›nda görev yapan ö¤retim üyelerinden oluflturulmufltur.
Modül Program›
Gruplar›n 14-15 ö¤renciden oluflturuldu¤u ve her grupta iki e¤itmenin görev ald›¤› modül, 11 derslikte, dört tam günde uygulanm›fl, 5.gün çoktan seçmeli s›nav yap›lm›flt›r. “Yafll›la-r›n sosyodemografik özellikleri”, “Koruyucu hizmetler”, “Bay Bekir Songür (Beslenme)”, “Berrak Bilir ne ödünç ald›? (Os-teoartirit)”, “Leyla K›r›lgan nas›l k›r›ld›?(Osteoporoz)”, “Mehmet Bey’e ne oldu? (Demans)” bafll›kl› alt› ayr› senaryo üzerinden interaktif çal›flmalar›n yap›ld›¤› modülde, her gü-nün ortas›nda, tüm s›n›f›n kat›ld›¤›, s›ras›yla “Yafll›lar›n sos-yodemografik özellikleri ve koruyucu hizmetler”, “Yafll› has-tada ilaçlar›n farmakokineti¤i ve ilaç etkileflimleri”, “Termi-nal dönemdeki birey ve aileye yaklafl›m, ölümü karfl›laman›n aflamalar›”, “Yafllanma ile cinsel ifllev ve genitoüriner sistem-de oluflan sistem-de¤ifliklikler” bafll›kl› amfi sistem-dersleri yap›lm›flt›r. Ay-r›ca, modülün son günü ö¤leden sonra, John Bayley’in “Iris: A Memoir” ve “Elegy for Iris” kitaplar›ndan sinemaya uyarla-nan, yönetmenli¤ini Richard Eyre’nin yapt›¤›, Alzheimer hastal›¤›na yakalanan bir edebiyat profesörü yazar ve filozofun biyografisinin anlat›ld›¤› 90 dk. süreli dram türündeki “Iris” filmi (10), ön bilgilendirmeden sonra, e¤itim amac›yla hep birlikte izlenmifl, daha sonra küçük gruplarda film tart›flmas› yap›lm›flt›r.
De¤erlendirme Modül de¤erlendirilmesi: 1. Geribildirimler 2. Ön test
3. Modül içi performanslar
4. Modül sonunda yap›lan yaz›l› s›nav göz önüne al›narak ya-p›lm›flt›r.
Geribildirimler
Sözel Geribildirimler
Her günün ve modülün sonunda küçük gruplar›n sorumlu e¤itmenleri taraf›ndan ö¤rencilerin, o günle ve modülün ge-neli ile ilgili olumlu veya olumsuz düflüncelerini içeren geri-bildirimler sözel olarak al›nm›flt›r.
Ö¤rencilerin ve E¤itmenlerin Tüm Modül Aktivitesini De¤erlendirdikleri Anket Formu
Modülün sonunda, e¤itmenlerden ve ö¤rencilerden geribildi-rim formlar› arac›l›¤›yla modülü de¤erlendirmeleri istenmifl-tir. Geribildirim formlar›, ö¤rencilere dersliklerde o derslik-ten sorumlu e¤itmenler taraf›ndan da¤›t›lm›fl doldurulan formlara isim yazmamalar› istenmifl ve yine ayn› e¤itmenler taraf›ndan toplanm›flt›r. Formlar, ö¤rencilerin fizik ortam, or-ganizasyon, modülün içeri¤i, modül süresi, e¤itici ve e¤itim becerilerinin de¤erlendirildi¤i 24 kapal› uçlu, “›s›nmalar”, “film, olgular, canland›rma”, “modülde ifllenen konular”, “e¤iticiler” ve di¤er bafll›klar›n› içeren dört aç›k uçlu sorudan oluflmufltur. Yine e¤iticilere modül içeri¤i, ders amaç, hedef ve programlar›, ö¤renim hedeflerine ulaflma, ö¤rencilerin ka-t›l›m›, modüle hakimiyet, modül haz›rl›klar›n›n de¤erlendi-rilmesi, modül öncesi ve sonras› modüle kat›l›m gönüllü¤ü ile ilgili toplam 33 kapal› uçlu soru, modülle ilgili önerilerin al›nd›¤› bir aç›k uçlu soru yönlendirilmifltir. Kapal› uçlu so-rular 5:çok iyi, 4:iyi, 3:orta, 2:kötü ve 1:çok kötü olmak üze-re beflli likert skalas› ile de¤erlendirilmifltir. Al›nan rimler kodlanarak bilgisayara girilmifl, kapal› uçlu geribildi-rimlerin ortalamalar› al›nm›flt›r.
Ön Test
Ö¤rencilerin modülde ifllenecek konularla ilgili önceki bilgi-lerini de¤erlendirmek amac›yla ön test yap›lm›flt›r. Ön test, “evet/ hay›r” fleklinde cevaplanacak 30 sorudan oluflturulmufl-tur ve ö¤rencilerin ka¤›tlar›na isim yazmamalar› istenmifltir. Test bitiminde her soruya verilen do¤ru yan›t say›s› ve o soru için grup baflar›s› belirlenerek, grubun modül öncesi genel bilgi düzeyi hakk›nda fikir sahibi olunmufltur.
Modül ‹çi Performans
Ö¤renciler, e¤itmenleri taraf›ndan, modül süresince göster-dikleri performansa göre (derse haz›rlanarak gelme, interaktif derslere kat›lma, e¤iticiler ve arkadafllar› ile uyum, bilgi dü-zeyleri) 20 puan üzerinden de¤erlendirilmifllerdir.
Modül Sonunda Yap›lan Yaz›l› S›nav
Modül bitiminde uygulanan yaz›l› s›nav, fakültemiz ölçme de¤erlendirme kurulu taraf›ndan de¤erlendirilen çoktan seç-meli 40 sorudan oluflturulmufl ve 80 puan üzerinden de¤er-lendirilmifltir. Modül sonu baflar› puan›, modül içi perfor-mans puan› ve yaz›l› s›nav puan›n›n toplam›yla elde edilmifl-tir ve ortalama 92.2±5.8 (74-100) olarak bulunmufltur.
B
ULGULARM
odüle, 67’si (%41.0) kad›n 96’s› (%59.0) erkek olmaküzere toplam 163 ö¤renci ile 26 e¤itmen kat›lm›flt›r (Tablo 1). Ö¤rencilerin yafl ortalamas› 21.03±3.7 y›l (19-27), e¤itmenlerin yafl ortalamas› 40.6±4.6 y›l (33-54) olarak bu-lunmufltur.Ö¤rencilerden al›nan geribildirim formlar›ndaki kapal› uçlu sorulardan al›nan yan›tlar›n puan baz›ndaki ortalamas› 3.8±0.5 olup, e¤iticilerin e¤itim s›ras›ndaki tutum ve davra-n›fllar›n›n, e¤iticilerin konuyu aktarmadaki becerisinin ve “Mehmet Bey’e ne oldu? (Demans)” senaryosunun en yüksek puanlar›, modül süresinin ve e¤itim amac›yla gösterilen fil-min ise en düflük puanlar› ald›klar› dikkati çekmifltir (Tablo 2). Aç›k uçlu geribildirimlerde ise küçük gruplar halinde in-teraktif e¤itim yönteminin ö¤renme, derse kat›lma iste¤ini artt›rd›¤› bildirilmifl olup modülün e¤itim y›l› sonunda uy-gulanmas› ve bir ders kurulu yerine geçmesi olumsuz olarak de¤erlendirilmifltir.
E¤itimcilerden al›nan yan›tlar›n puan baz›ndaki ortala-mas› 4.0±0.5 olup, gruptaki di¤er e¤iticilerle uyum, “Meh-met Bey’e ne oldu? (Demans)” ve “Leyla K›r›lgan nas›l k›r›l-d›? (Osteoporoz)” senaryolar›n›n en yüksek puanlar›, ö¤renci-lerin haz›rlanarak gelmesi, modül öncesi konuya hakimiyeti-nin sa¤lanmas› ve“Bay Bekir Songür (Beslenme)? senaryosu-nun en düflük puanlar› ald›klar› dikkati çekmifltir (Tablo 2). E¤itimcilerin aç›k uçlu sorulara verdikleri cevaplar de¤erlen-dirildi¤inde, modülün yararl›l›¤›n›n ço¤unlukla benimsen-mifl oldu¤u görülmüfltür. Ayr›ca bir sonraki y›l yap›lacak mo-dül için önerilerde bulunulmufltur. Final s›nav› öncesi momo-dül yap›lmas›n›n zamanlama olarak uygun olmad›¤›, “Yafll›lar›n sosyodemografik özellikleri ve koruyucu hizmetler” ve “Koru-yucu hizmetler” konulu derslerin k›salt›labilece¤i ve koruyu-cu hizmetler senaryosuna ekler yap›labilece¤i (grip afl›s›, pros-tat spesifik antijene hangi s›kl›kla bak›lmal›, mammografi kaç yafl›na kadar uygulanmal› gibi), “‹laçlar›n
farmakokineti-Tablo 1— Kat›l›mc›lar›n yafl ve cinsiyete göre da¤›l›m›
Erkek Kad›n Toplam Say› (%)* Say› (%)* Say› (%)†
Ö¤renci 96 (59.0) 67 (41.0) 163 (86.3)
E¤itmen 14 (54.0) 12 (46.0) 26 (14.7)
Toplam 110 (58.2) 79 (41.8) 189 (100.0)
¤i” bafll›kl› sunuma baz› bölümler eklenebilece¤i, “Berrak Bi-lir ne ödünç ald›? (Osteoartirit)” senaryosundan idrarla ilgili bölümün ç›kar›larak inkontinansla ilgili yeni bir senaryo ek-lenebilece¤i belirtilmifltir.
Ö¤renci ve e¤iticilerin ortak konulardaki ortalama puan-lar› karfl›laflt›r›ld›¤›nda, en fazla fark›n modül süresi (ö¤renci-ler: 2.4; e¤itmen(ö¤renci-ler: 4.2 puan) ve film gösterimi (ö¤renci(ö¤renci-ler: 3.0; e¤itmenler: 4.4 puan) ile ilgili de¤erlendirmelerde oldu-¤u dikkati çekmifltir (Tablo 2). Aç›k uçlu de¤erlendirmeleri-ne bak›ld›¤›nda, ö¤rencilerin 52’sinin (%31.9) modül zaman-lamas›n›n kötü oldu¤unu, 14’ünün (%8.5) zamanlaman›n kö-tü ve modül süresinin uzun oldu¤unu, 6’s›n›n (%3.6) ise mo-dül süresinin uzun oldu¤unu belirttikleri görülmüfltür. E¤iti-ciler genel olarak modül süresi ile ilgili olumsuz görüfl bildir-memifllerdir. Iris fimi ile ilgili aç›k uçlu geribildirimlere ba-k›ld›¤›nda 64 (%39.5) ö¤rencinin filmi be¤enmedi¤i belir-lenmifltir. E¤itmenlerin film ile ilgili aç›k uçlu geribildirim-lerine bak›ld›¤›nda ise filmin modüle uygun ve iyi seçilmifl bir film oldu¤una dikkat çekildi¤i belirlenmifltir.
T
ARTIfiMAA
rtan yaflam süresiyle birlikte hekimler daha fazla yafll› bi-reyle karfl›laflmaya bafllam›fl ve buna paralel olarak geriat-ri e¤itiminin gerek mezuniyet öncesi gerekse de mezuniyet sonras› programlara yerlefltirilmesi ihtiyac› do¤mufltur (11). Yuste Vakf› Avrupa Akademisi-Çal›flma Grubu’nun Avrupa ülkelerinde geriatri e¤itimine duyulan ihtiyaç ile ilgili sonuç bildirgesinin ikincisi 28 May›s 2004 tarihinde sunulmufltur. Bu bildirgenin mezuniyet öncesi dönemle ilgili bölümünde, geriatri e¤itiminin müfredat›n bir parças› olmas› gerekti¤i, e¤itimin preklinik y›llardan bafllay›p mezuniyete kadar de-vam etmesi gerekti¤i, her t›p fakültesinde geriatri bilim dal›-n›n bulunmas› ve geriatri bilim dallar›dal›-n›n liderli¤inde ö¤ren-cilere geriatri e¤itimi verilmesi gerekti¤i belirtilmifltir (12). Yurt d›fl›nda yap›lan çal›flmalarda mezuniyet öncesi dönemde verilen geriatri e¤itimlerinin ö¤rencilerin yafll› bireylere yak-lafl›m ile ilgili bilgi, beceri ve tutumlar›n› olumlu yönde etki-ledikleri belirtilmektedir (13-17).Ülkemizde geriatri kavram›n›n ilk kez 1960’l› y›llara uzand›¤›, bu y›llarda, Prof. Dr. fiefik Kayahan’›n sonradan (1981 y›l›nda) “Geriatri Bilim Dal›” olarak adland›r›lacak “Geriatri Seksiyonu”nu kurdu¤u görülmektedir (18). Gelifl-mekte olan birçok ülkede oldu¤u gibi ülkemizde de geriatri bilim dallar› oluflturulmaya, bilim dal› olsun ya da olmas›n geriatri e¤itimleri mezuniyet öncesi t›p e¤itimlerinde yer
al-Tablo 2— “Yafll› Bireye Multidisipliner Yaklafl›m Modülü” ö¤renci ve
e¤itici geribildirimleri Ö¤renci E¤itici Ortalama Ortalama Puan Puan Fizik ortam 4.2 4.2 Aç›l›fl-tan›flma — 4.5
Ö¤renci beklentilerinin al›nmas› — 3.8
Amaç-hedefler ve programlar — 4.4
Organizasyon 3.9 4.2
Modülün süresi 2.4 4.2
Kullan›lan e¤itim yöntemleri 3.6 4.2
E¤itim araç-gereçlerinin etkin kullan›m› 3.9 4.2
E¤iticilerin konuyu aktarmadaki becerisi 4.4 —
E¤iticilerin e¤itim s›ras›ndaki tutum ve 4.6 —
davran›fllar›
Programdaki ›s›nmalar 3.8 4.3
Ön test 3.8 3.8
Genel olarak belirtilen ö¤renim amaçlar›na 3.8 4.1
ulafl›lmas›
Grubunuzdaki di¤er e¤iticilerle uyum — 4.7
Ö¤rencilerin haz›rlanarak gelmesi — 3.1
Ö¤rencilerin tutum ve davran›fllar› — 4.2
Film gösterimi 3.0 4.4
Amfi dersleri
1. Yafll›lar›n sosyodemografik özellikleri 3.5 3.6
ve koruyucu hizmetler
2. Yafll› hastada ilaçlar›n farmakokineti¤i ve 3.6 3.6
ilaç etkileflimleri
3. Terminal dönemdeki birey ve 3.9 4.0
aileye yaklafl›m
4. Yafllanma ile cinsel ifllev ve 4.3 4.3
genitoüriner sistemde de¤ifliklikler Senaryolar
1. Yafll›lar›n sosyodemografik özellikleri 3.8 3.7
2. Koruyucu hizmetler 3.9 3.5
3. Beslenme 3.8 3.1
4. Osteoartrit 4.0 4.6
5. Osteoporoz 4.0 4.3
6. Demans 4.3 4.6
Modül süresince kullan›lan (modül
öncesi-sonras›) de¤erlendirmeler 3.3 4.2
Modül bafl›nda belirtilen ö¤renim amaçlar›na 3.8 4.2
ulafl›lmas›
Modül öncesi toplant›lar›n yeterlili¤i — 3.6
Modül öncesi konuya hakimiyetin sa¤lanmas› — 3.3
Genel olarak modülün yararl›l›¤› 3.5 3.8
Kurs sonu de¤erlendirme ve kapan›fl — 4.5
Modül bafl›nda gönüllük düzeyiniz — 3.3
maya bafllam›flt›r. Fakültemizde henüz geriatri bilim dal› bu-lunmamakla birlikte, yaklafl›k üç y›l önce, fakülte dekanl›¤›-n›n öncülü¤ünde toplanan 36 ö¤retim üyesi mezuniyet önce-si dönemde yafll› bireylere yönelik e¤itim verilmeönce-sinin gerek-lili¤ine ve farkl› anabilim dallar›ndan oluflan multidisipliner bir grubun oluflturulmas›na karar vermifl ve gönüllü olarak se-çilen 9 ö¤retim üyesi bu konu üzerinde çal›flmaya bafllam›flt›r. Bu çal›flmalar›n sonucunda fakültemizde ilk kez befl günü kapsayan YBMYM uygulanm›flt›r. Ülkemizde geriatri bilim dal› bulunmayan fakültelerin mezuniyet öncesi geriatri e¤i-timlerine bak›ld›¤›nda, 19 May›s Üniversitesi T›p Fakülte-si’nde 3. s›n›f ö¤rencilerine “Yafll› Blo¤u” uygulamas›n›n ya-p›ld›¤› görülmüfltür (19). Bu e¤itim 4 haftal›k bir süreyi kap-samakta, 15 ayr› anabilim dal›ndan ö¤retim görevlilerinin ka-t›ld›¤› multidisipliner bir komite taraf›ndan uygulanmakta-d›r. “Yafll› Blo¤u”: (1) Ürogenital sistem, göz, kulak burun bo¤az hastal›klar›, akci¤er hastal›klar›, (2) kad›n do¤um has-tal›klar›, kas iskelet sistemi, beslenme, (3) kardiovasküler sis-tem ve gastroenteroloji, (4) nefroloji ve nöroloji olmak üzere senaryolu 4 probleme dayal› ö¤renim oturumu yan› s›ra gene-tik, endokrinoloji, immunoloji, halk sa¤l›¤›, egene-tik, psikiyatri ve farmakoloji konular›n› içeren dersler, yafll› bireylerle görüfl-me teknikleri ve iletiflim becerilerini içergörüfl-mektedir. “Yafll› Blo¤u” uygulamas›, multidisipliner olmas›, 3. s›n›f ö¤rencile-rine uygulanmas›, e¤itim sonunda s›nav yap›lmas› gibi pek çok yönüyle bizim modülümüz ile örtüflmektedir. Ancak bi-zim uygulama süremiz daha k›sad›r ve bu k›sa sürede ö¤ren-cilerin birinci basamakta daha s›k karfl›laflabilecekleri temel konular verilmifltir. Farkl› olarak YBMYM’nde konuyla ilifl-kili olarak ö¤rencilere film (Iris) izlettirilmifl ve ard›ndan film tart›flmas› yap›lm›flt›r. “Yafll› Blo¤u” uygulamas›n›n sonunda çoktan seçmeli yaz›l› s›nav ve yap›land›r›lm›fl sözlü s›nav ol-mak üzere iki de¤erlendirme yap›larak ö¤rencilerin yeterlili-¤i ölçülmüfltür. Yaz›l› s›navdan ö¤rencilerin % 97’si, sözlü s›-navdan ise % 100’ü geçmifltir. Bizim uygulamam›zda ise mo-dül baflar›s›, momo-dül sonunda yap›lan ve 80 üzerinden de¤er-lendirilen çoktan seçmeli yaz›l› s›nav puan› yan› s›ra 20 puan üzerinden de¤erlendirilen modül içi performans puan›n›n toplam›ndan oluflmufltur ve ö¤rencilerin tamam› baflar›l› ol-mufltur. “Yafll› Blo¤u? uygulamas›nda, ö¤renci ve e¤itmen-lerden uygulamaya ait geribildirimler al›n›p al›nmad›¤›na dair bir bilgiye rastlanmam›flt›r.
Üniversitede uygulanan modülün geribildirimlerine ba-k›ld›¤›nda hem ö¤renci hem de e¤itmenlerin modülün yarar-l›l›¤› konusunda fikir birli¤i içinde olduklar› belirlenmifl an-cak modül zamanlamas› ve film hakk›nda ö¤renci ve e¤itmen görüflleri aras›nda farkl›l›k oldu¤u görülmüfltür.
Modül zamanlamas› hakk›nda ö¤renci ve e¤itmen görüfl-leri aras›ndaki fark›n modülün ders y›l› sonunda yap›lm›fl ol-mas›ndan kaynakland›¤› belirlenmifltir Film hakk›nda ö¤ren-ci ve e¤itmen görüflleri aras›ndaki fark›n ise, filmin biyogra-fik ve dram türünde olmas›n›n getirdi¤i monotonluk, gruplar aras›ndaki entelektüel düzey ve yafl fark› gibi nedenlerden kaynaklanabilece¤i düflünülmüfltür.
Modülün e¤itim y›l› sonunda uygulanmas› ve bir ders ku-rulu yerine geçen bir s›navla de¤erlendirilmesi modül verimi-ni ve memnuverimi-niyetiverimi-ni etkileyen en önemli iki faktör olarak be-lirlenmifltir. Bu nedenle, modülün gelecek y›l bir ders kurulu içerisine al›nmas›na ve modülün içerisinde yap›lacak de¤er-lendirmelerle birlikte o ders kurulu sonunda yap›lan s›nav içerisinde de¤erlendirilmesine karar verilmifltir. Ayr›ca, ma-kalemizin sonuçlar bölümünde aç›klad›¤›m›z geribildirimler ›fl›¤›nda modül içeri¤inin tekrar gözden geçirilmesi, baz› su-numlar›n k›salt›lmas› baz›lar›na ise eklemeler yap›larak zen-ginlefltirilmesi düflünülmektedir.
Fakültemizde ilk kez uygulanan, dinamik ve sürekli gelifl-tirilebilir bir yap›ya sahip olan bu modülün, her y›l al›nacak geribildirimler ›fl›¤›nda gelifltirilmesinin yar›n›n hekimleri olarak yetifltirdi¤imiz ö¤rencilerimizin, yafll› bireylere yakla-fl›mlar›n› olumlu yönde etkileyece¤i aç›kt›r.
K
AYNAKLAR1. Gökçe-Kutsal Y. Yafllanan dünya ve yafllanan insan.
h t t p : / / w w w . g e r i a t r i . o r g . t r / p d f l e r / s a g l i k l i _ y a s l a n -ma2005/S_Y_2005_01.pdf. Eriflim tarihi:Temmuz 2007.
2. Konak A, Çi¤dem Y. Yafll›l›k olgusu. Sivas huzurevi örne¤i. Cumhuriyet Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 2005;29:23-63.
3. World Health Organization .10 facts on ageing and the life co-urse. http://www.who.int/features/factfiles/ageing/en/in-dex.html. Eriflim tarihi:Ekim 2007.
4. Akgün S, Bakar C, Budako¤lu ‹I. Dünya’da ve Türkiye’de yafl-l› nüfus e¤ilimi, sorunlar› ve iyilefltirme önerileri. Türk Geri-atri Dergisi 2004; 7 (2): 105-110.
5. Türkiye Nüfus ve Sa¤l›k Araflt›rmalar› TNSA (2003). Hacette-pe Üniversitesi Nüfus Etüdleri Enstitüsü. http://www.hips.ha-cettepe.edu.tr/tnsa2003/index.htm Eriflim tarihi: Temmuz 2007.
6. Diflcigil G, Tekin N. Aile Hekimleri için Geriatri El Kitab›. Adnan Menderes Üniversitesi Yay›nlar› No:24, Ayd›n, 2007;1-6.
7. World Health Organization. Teaching Geriatrics in Medical Education (TeGeMe)-A Study. http://www.who. int/age-ing/projects/tegeme/en/index.html. Eriflim tarihi: Ekim 2007.
8. World Health Organization.10 facts on ageing and the life co-urse. Fact 7. http://www.who.int/features/factfiles/ageing/age-ing_facts/en/index7.html. Eriflim tarihi: Ekim 2007.
9. World Health Organization and International Federation of Medical Students’ Associations. Global survey on geriatrics in the medical curriculum. http://www.who. int/ageing/pro-jects/en/alc_global_survey_tegeme.pdf. Eriflim tarihi:Ekim 2007.
10. ‹ris. Eriflim adresi:http://www.intersinema.com/iris-filmi/ Eri-flim tarihi:16.07.2007.
11. Ayd›n ZD. Yafllanan dünya ve geriatri e¤itimi. Türk Geriatri Dergisi 1999; 2 (4): 179-187.
12. Conclusions of the European Academy of Yuste Foundation working party on the need for education in Geriatrics in Euro-pe. 28 th of May, 2004. http://www.fundacionyuste.org/docum e n t o s _ f a e y / D e c l a r a c i % F 3 n % 2 0 Y u s t e % 2 0 G e r i -atr%EDa%202004%20F.pdf. Eriflim tarihi: Ekim 2007.
13. Warren DL, Painter A, Rudisill J. Effects of geriatric educati-on educati-on the attitudes of medical students. J Am Geriatr Soc. 1983;31(7):435-8.
14. Swagerty D Jr, Studenski S, Laird R, Rigler S. A case-oriented web-based curriculum in geriatrics for third-year medical stu-dents. J Am Geriatr Soc. 2000;48(11):1507-12.
15. Duque G, Gold S, Bergman H. Early clinical exposure to geri-atric medicine in second-year medical school students—the McGill experience. J Am Geriatr Soc. 2003;51(4):544-8.
16. Roscoe LA, Schonwetter RS, Wallach PM. Advancing geriat-rics education: evaluation of a new curricular initiative. Teach Learn Med. 2005;17(4):355-62.
17. Varkey P, Chutka DS, Lesnick TG. The Aging Game: impro-ving medical students’ attitudes toward caring for the elderly. J Am Med Dir Assoc. 2006;7(4):224-9.
18. Hatemi H. Geriatrinin Türkiye’deki ilklerinden Prof. Dr. fie-fik Kayahan. Türk Geriatri Dergisi 1998;1 (1): 43.
19. Karadenizli D, Tander B, Sar›kaya S. How to create a geriatric medicine block in a university without a geriatrics depart-ment. Medical Education 2007;41:426-429.
