AVUKAT
S Â Î M H Ü S E Y İ N A K A N D
A n k a r a — T e l. : 6 2 7 2
Antakya A sliy e Hukuk Y a r g ıç lı« ! V a s ıt a s ile Yargıtay dördüncü Daire aşkaniı-sına
K a ra n a taahihini İsteyen ler t Antakyada kain Kaalua -a şa Kalyanı denmek l e saaruf Kalyan sah iplerin in v e k ille r i Antakyada mukim Avukat Me sut Faal B i l g i l i ve Ankarada Avukat B a l« Hüseyin Ak*and .
D iğer ta ra f : Hatay V ilâ y e ti Su i ş l e r i Hüdürlii?ü namına hareket eden Hatay Hazine Avukatı İd r is * loaz .
T eb liğin mevzuu ı Yargıtay tarafından \Q/b/l&44 tarihinde it t ih a z edilen KO.lu Tasdik k a rarın ı autazamuin i l a « tarih in de t e b liğ edilesi ş o İnakla kanuni müddeti içinde yapılan kararın
tashihi talebinden ib a r e t t ir . Tashih sebebieri s
1
-Hükmün zatına süeseir itira z ım ız mesküt b ıra k ılm ış tır
1 - Yargı tayın Bozma kararına uyan A sliye mahkemesinin te ş k il e t t i ğ i M M ta ‘Sssfissttin intihap suretinin kanuna a y k ır ılığ ın a ve « f e kemeye v e rd ik le ri raporun t e s ir ve nüfuz altın da tanzim e u ild l- giu e matuf elan itirazlarım ızdan , A sliye y a r g ıç lı :m ın İK/7/-
41 t a r i h l i hükmünde ; b irin c isin e hiç temas edilmemiş ve y a l n ız ik in c i it ir a z Yargıç tarafından indi sebeb beyanile red edil esişti . Hükme müessir olan bu c ih e ti Temyiz layihamızın 1 ; 0.1u bendinde arz ettiğim iz halde Yüksek Hay*etlnlzce bu cihet b skkaı da b ir karar verilm em iştir .
Filhakika 10/KA944 t a r ih li tasdik kararında ı
(Hakem Heybetinin in tih abı şekline d a ir serdedilen it ir a z mahal l i mahkemesince mucip sebepler gö sterilere k red edilmiş olması na ...) tarzında b ir fık ra mevcut isede { bununla i t i r « z l * r ı
-y A V U K A T
( I I )
194-S Â İ M H Ü 194-S E Y İN A K A N D
mızm hal e d ild iğ i kabul edilemez , . Zira , mahallî mahkemenin i l â mında gösterdiği mucip sebepler , Hakem hey’ etin in intihabına matuf
olan itira z ım ız ın h a lli i l e alâkadar olmayup ya ln ız raporun t e s ir ve nüfuz altında rüeude g e tirilm iş olduğuna tealluk eden diğer i t i razımıza masrufdur . Bu hakikat karşısında Yargıtay kararı ik i nok tadan zaaf arz eder .
1 - ¿mahkemenin gösterd iği mucip sebeplerin , Hakem hey’ etinin in tih abı şekline mütedair telâkki edilmesi ,
2 - Hakem raporunun t e s ir Te nüfuz altın da Tücude g e tirilm iş
olduğuna matuf it ir a z ın -s u re t i tasdika göre- tetkıkden mahrum kalmaş
olmasıdır .
iialbudi,her ik i noktş/da z a tı hükme müessir olduğu g ib i bütün muhake- me safhalarında tarafımızdan musırren itir a z a maruz kalmış ve niha yet Yüksek Yargıtaya arz ed ilm iştir .
A sliye mahkemesi , 10/4/943 tarihinde Hakem h e y 'e ti te ş k il etm iştir . Bu hey’ et içlerinden b iriâ in in d e ğ iş ik liğ i i l e
tarihinde de Hakemlik T a z ife s i yapmak üzere de intihap ed ilm işti Pakat bu k iş ile r ik in c i defa olarak hakem s e ç ild ik le r i sırada - Ona
tekaddüm eden zamanda yapılmış bulunan Belediye intihabı neticesinde- s ıf a t la r ı zaten nihayet bulmuştu . (1295) t a r ih li kararnameye te T fi- kan yapılan bu istimlakde takdiri kıymet muamelesinin , Kararnamenin ( i l ) inci maddesinin tayin e t t i ğ i T a s ıfla r ı haiz kimselerden intihap edilecek bir hakem h e y 'e ti m arefetile yaptırılm ası zaru ridir . Bu üad deye nazaran intihap edilecek Hakemlerin î
a- Gayrimenkulun bulunduğu 3elediye hududları dahilinde miilk
sahibi olması,.
b- O sene Belediye intihabında azalığa intihap edilenlerden sonra ekseriyet kazanmış olmaları ş a r ttır ,
Bu Ş artlar Kıymet,takdirinde isabeti sağlamağa müessir olduğu g ib i b it a r a flığ ı temin bakımından T a zıı kanunun derpiş e t t iğ i bir
A V U K A T
S Â İM H Ü S E Y İN A K A N D ( IUL)
1 9 4
%
k ısta s da te ş k il etmesi Te nihayet kanunun sureti mahsusada tayin ve emri t olması it ib a r ile mahkemece aynen kabul ve ta tb ik i zaru- r id i .
Son takdiri kıymeti yapan ¿akern Rey’ e t i azalarında b irin c i şar tın mevcudiyeti mahkemece tahkik ve tesb it edilmemekle beraber ik in c i şart esasen mevcut d eğ ild i . Binaenaleyh Kanun dairesinde te ş k il edilmemiş olan Hakem h ey'etin in y a p tığ ı kıymet takdirinin hükme esas ittih a z edilmesi temamen kanunsuzdur . İş te Temyiz lâyihamızda bu c i h etlere matuf olan it ir a z ın rnesküt bırakılmış olması başlı başına bir
tashih sebebi te ş k il eder .
2 - Hakem Hey*etin in mahkemeye verd iği raporu t e s ir ve tazyik altında tan zim e ttiğ in e matuf iddia her ne kadar A sliye mahkemesince tetkik ve red edilmiş isede ı'emyizen arz edilen bu cihete, arzu edilen itin a
i l e tetkik buyuruimadığı ve hataya düşüldüğü yine tasdik kararından anlaş iltisaktadır . Zira, Mahkemenin mucip sebep göstererek red e t t iğ i husus , kararda y a z ı l ı olduğu veçhile Hakemlerin intihabı şek li de ğ ild ir . münhasıran Raporun sureti tanzimi k e y fiy e tid ir . A sliye Yar g ı c ı bu Raporu Mahkeme za b ıtların ın mütemmimatından ad ederek h i l a f ı nın y a z ılı d e lil i l e isbatına b iz i mecbur tutmuş ve başka b ir d e lil kabul etmemiş olması usul kanununa a y k ırıd ır .
Hsasen itir a z a mahal olan varaka , Hakem raporudur ve bunun hâ kemler arasında tanzim h a lid ir . ve bu hal sırasında Hakemlerin maruz k a ld ığ ı t e s ir ve nüfuzdur , Tarafımızdan i l e r i sürülen it ir a z ın mahi
yetine ve isb a tın ı deruhde e ttiğ im iz hususa nazaran mahkemenin i l e r i sürdüğü mucip sebep hiç b ir veçh ile var id ve kanuni ol-maz . Tesir ve nüfuz ic ra s ı bir emri f i i l i d i r . Böyle bir hal-sahtelik mesailinde
olduğu gibi-Hakime kanaat verecek her türlü D e lil i l e k a b ili isb a ttır. ve bu rapor Hâkim tarafından vücude g e tirilm e d iğ i iç in mahiyetinin mu hakeme za p tıle de k ıy ası caiz olmadığı c ih e tle iddiamızın muhakkak yar
a v u k a t
( JY ) 194
S Â İM H Ü S E Y İN A K A N D
d ir » İş te A sliye mahkemesinin bu isab etsiz mucip sebebi ya ln ız ra porun tanzimi cihetine münhasır olduğu halde Yüksek ,u.ey esin iz bUnU' ■,
(Hakem Hey’ etin in intihabı şekline matuf) b ir it ir a z telâkki etmiş ve hataen red etm iştir . Tasdik kararının bu baptaki mUcip sebebinin arz
e t t i ğ i şu mübayenet karşısında evvel ve ahir musırren dermeyin e t t i ğimiz bu it ir a z la r ın te tk ik i i l e müttehaz kararın r e f ’ in i ve kararna menin emri dahilinde Hakem Hay*etinin t e ş k ili i l e bunların tam bir b it a r a fi i l e ve e t r a f l ı te tk ik le r yaparak değer bahayı takdir e t m eleri yolunda tashihini Kanun ve hakkaniyet namına zaruri ad etmek
t e y iz .
3- İlamda mesküt bırakılan üçüncü it ir a z da A sliye Yargıçının müvekkil le rim izin hukukuna müessir b ir zühulüne taalluk eder .
Y' A sliye Hakimi , Hakem Haporunu kabul ederken , bunun tezammün e t t i ğ i Kırk Bin lira n ın davada talep edilen E l l i Bin lira y a yaklaşmış olduğunu b ir mülâhaza olarak ©eruetmiştir ,
Hakiki kıymeti Yüz Binlerce tekabül eden Balyan içün Bava arzuhalinde Bedelin S i l i Bin Liraya te zy id i talep edilmemiştir. Balyanın haiz olduğu kıymetlerin t a f s i l i ve mukayesesi sırasında (E lli Bin)Liradan fa z la kaydile b ir meblâğ zikredilm iş isede bu izah mahke meyi tenvire masrufdu . Hiç b ir zaman talebim iz bu mikdar i l e tahdid
edilmemiş ve dava arzuhalinde sarahaten,takdir edilecek yeni kıymetin hüküm a ltın a alınması talep e d ilm iş tir .
A sliye Yargıçının bu zuhulü müvekkillerimin hukukuna müessir ol ması it ib a r ile tashihi Temyiz layihamızın (d) Jsfû.iu bendinde talep e d ild iğ i halde Yargıtay kararında bu cihetin tetkik e d ild iğ i görülme mektedir . 3u Haddi ve açık hatanın da bir karar i l e tashih buyrulma-
sm ı ric a ederiz ,
• 2 •
-Kararda Kanuna ve usule muhalefet
vardır-14/11/1942 t a r ih li Kakız kararında Yüksek Kurulunuz Şu esaslar ./.
dairesinde kıymetin takdir edilmesi lâzım geldiğin e karar Yerm iştir. 1 - İstimlâk olunan mahallin öteden beri Dalyan olarak istim al
sinin
ve in tiia edilme^ kıymet takdirinde nazarı itib a re alınması ,
¿i - Dalyan olarak alım ve satım rayicine göre değer bahanın takdi r i ,
3 - iiıymet takdirinin İstimlâk tayihine göre yapılması ,
B irin ci Kokta her şeyden evvel istimlâke tabi tutulan gayrimenkul un mevzuu , müştemilâtı , T esisatı ve bütün hak ve v a s ıfla r ın ın tesb it edilmesini tezasmun eder . Halbuki bu esa slı nokta bu güne kadar dahi teayyün etmemiştir . İstimlâk edilen gayrimenkulun Tapu s ic illin e ve Kadastro Planına göre nelerden ibaret bulunduğu ne g ib i hakları ve ne
derece şümul i l e ih tiva e t t iğ i tesisa tın ne g ib i evsaf ve kıymeti haiz olduğu ne mahkeme nede Hakem Hey*eti tarafından vesaik üzerinde tetkik edilmemiş ve tesisa t hiç b ir veçh ile müşahede edilmemiştir
Eer şeyden evvel İstimlak olunan mahallin vazıh b ir surette tea y yün etmesi bir . Şu halde Dalyan olarak müeeccei olan 01 m bir fc^yrimenkulün-siciliinde k a y ıt lı cldu-u v e ç h ile -ih tiv a e t t i ğ i arazi mikdarı i l e haiz olduğu ir t ifa k ve in tifa haklarının mahiyet ve şümulünün te s b iti i l e beraber bunların kıymet üzerine te s ir le r in in ta y in i ve hâkemlerin tetkıkat ya p tığı sırada y ık tır ılm ış bulunan rnükern- mttl Bend tesisa tın ın bütün evsafının Yargıç veya nakem Hey 'e t i tarafın dan tesb it ettirilm ek su re tile evvela gayrimenkuiün vazıban teayyün et mesi ırQ bundan sonra değer bahanın takdiri icap ederdi . Halbuki Dala z kar rina ittib a eden A sliye Y argiçı , 20/4/ly43 tarihinde ittih a z e t
ti, i karar i l e takdiri kıymet iş in i Hakem H ey'etine havale ederken bu esa slı noktaya katiyen temas etmemiş ve yaln ız (Dalyanın te s is a tı da dahil olduğu halde g e tir d iğ i menafi göz önünde tutularak Dalyan halinde olan kıymeti hakkında rapor verm eleri) hususu Hakemlere tevdi edilm iş t i r .
CjLÎ ) avukat v/j H’Jas Ankara Tel a k a n d :
6272
boana kararma şu cihetlerden uygun d e ğ ild ir .
1 - Yargıtay İ s t imlâk te r ih indeki a l ı m satım rayicine göre pe-g er bahanın takdirini emretmişti : fakat , Yargıç yaln ız İstimlâk ta rihinde g e tir d iğ i menafiin göz önünde tutulmasını i akeolere tahmil etm iştir .
2 - Yargıtay İstimlâk tarihinin te s b itin i emretmiş ve fakat Ve l i y e mahkemesi bu ta rih i göstermemiştir .
Bu hatalar , Hakem raporunda Hakis kararının istih d a f e t t iğ i maksattan daha başka n e tic e le r doğurmuştur .
1/6/1943 t a r ih ile Hakem Hey*eti tarafından verilen Kıymet takdi r i raporunda bilhassa şu noksan ve hatalar Aşikardır .
a - Takdiri kıymeti yapılan gayrimenkulun ;yn , ir t ifa k ve i n t i fa hakları olarak n e le ri ihtiva e t t iğ i Hakemlere© malûm olmadı* ı bun-la n a raporda tesb it edilmemiş olmasından a n bun-la ş ılır . filh akika . Ta pu c i c i l i ve Kadastro İ mi bunlar, tarafmdan tetkik edilmemiş ve ken d ile rin e verilm em iştir . Tapu t i ç i l kaydına ve Kadastro ilânına gö re bu Dalyan , Karada muayyen b ir a ra ziy i ayrıca i r t i f a k hakkını ve Afelk Gölünden çıkan ve Büyük . siye akan Karasu ırmağı üzerindedir 4e
in t ifa hakkını h a izd ir , Bu in tifa hakkının şümulü bilhassa şayanı tahkıkdir . Gölden Bende kadar olan sahaya şamil olan bu in tifa h&K.ı, Dalyanın
/Balık servetin i çok yükseltir . Hükme esas ittih a z edilen K şortla Dal-kaydile
yanın kıymetine müessir ve Tasarruf -ks^atmatote sabit o ulunan bu hak ve unsurlar k ı t ’ iyyen tetkik edilmemiş olduğuna göre bu raporun bir isa bet ve hakikat ta ş ıd ığ ı nasıl iddia e d ile b ilir /
b- Y ık tır ıla n bent ve tesisatın ın evsafı yani (l»ai .j. e r in li i ,
uzunluğu ve kıymete müessir di er inşa ve sağladığı menafi v a s ıfla r ı)^ Bu Bent te s is a tın ı evvelce sürat ve merasimle yık tıran Daire tara fından usulü efe iresinde tesb it ettirilm em iş olduğu g ib i . ıhkemece de bu bapta Hakemlere izahat verilmemiş ve Hakem Hey’ e t i de bu hususda bizden malumat istememiştir . Binaenaleyh Takdiri kiyrnit zamanında mevcut olmayan ve belki de k en dileri tarafından hiç görülmemiş ve
- V U ¡ i a T
S Â İM H Ü S E Y İN A K A N D ( III ) 1 9 4
inç./İ v a s ıfla r ı muhakkakki tetkik edilmemiş olan bu bendin kıymeti Hakemler tarafından n asıl takdir e d ild iğ i hayretle sorulacak bir su a ld ir .
c- Hakem Hay’ e t i mahkemenin tayin etmediği istim lak ta rih i içuu kendiliğinden bir zaman tayin ederek Bendin y ık tırılm a s ın ı İstimlak ta
r ih i olarak kabul ve ona güre kıymet takdir etm iştir . ..albuki Istim - I » k ta rih i bu d e ğ ild ir . Yüksek Hey’ e tin iz in 20/4/1943 tarih ve 1566/- 2079 MO.İU kararına güre İstimlâke mütedair evrakın mal sahiplerine te b liğ i tar ih inshsa d ir . buna nazaran Yargı tayın Hakiz kararı dairesinde ve emri veçh ile İstim lak ta rih i nazarı itib a ra alınmamıştır ,
d- Hakem Hey’ etin in kalyanın Vergideki k a y ıt lı bulunduğu eski ira dın ı tahkıka lüzum gürmüş olması ve bunun (1800) l i r a olduğunu tesb it etmesi , değer bahanın takdirinde bunu kendi kanaatlarına esas it t in * z e ttiğ in in D e lilid ir .
Bu Kıstas ne Yargıtayın bozma kararındaki esasa ve maksada ne de mahkemenin v erd iğ i d ir e k tife uygundur . Filhakika ..akem Hey’ e t i ra porunun sonunda koyduğu kıymetin Dalyanın y ık ıld ı ?ı sıradaki alım sa tım kıymetinin rayicine uygun olduğunu kaydetmekte iseae bu netice i l e raporda i l e r i sürülen mucip sebepler b ir b ir in i tutmamaktadır
Kal d iki, Hakem hey’ e t i , görmediği tesisa t hakkında kıymet tak u ir ederken İstimlâkde dahil bulunmayan ve menkul olması it ib a r ile de baiuı malına imkân olmayan neler olduğu meçhul kalan b ir takım salyan eşyası nı da ta k d iri kıymet arasında göstermekle kıymet takdirinin ne kadar gözü kapalı usulsüz ve isabetsiz y a p ıld ıu yolundaki iddiamızı bu veç h ile de teyid etm iştir ,
?u ltib a r İ l e , Değer bahanın ta k d iri işin in Hakiz kararına uy gun olarak yapılmadığı da şüphe götürmez b ir Hakikattir
Hulâsa * Yukarıda arz ve izah edilen kanuni sebeplere binaen Yargıtayca aleyhimizde ittih a z buyurulan Tasdik kararının r e f ’ i i l e A s liy e Y argıçlığın ca müttehaz hükmün arz edilen kanuni sebepler daire sinde Hakiz buyrultu ısına A sliye Y a r g ıç lı anca yapılan zuhulüzfSashihi
A V U ' ' A T
S Â İM H Ü S E Y İN A K A N D
( î n ı )
1 9 4
i l e beraber yeniden Kanun dairesinde tetkikat ya p tırıla ra k tam b ir su re tte kıymetin takdir ettirilm esin e karar yerilm esini b ilrek â le talep ye ric a e y le r iz ,
Kişisel Arşivlerde İstanbul Belleği Taha Toros Arşivi
