Evcil kaz (anser domesticus) etinin bazı kimyasal ve mirobiyolojik kalite nitelikleri

\ft. Bit J)erg. (2001),17, -I: .H·J6

EvciL KAZ (Anser domesticus) ETiNiN

BAZI KiMYASAL ve MiKROBiYOLOJiK KALiTE NiTELiKLERi

Gurkan U~rl @

Omi

t

GOrbOz l Ahmet Guner1 Yusuf Dogruerl

Some C

hemical

and Microbiological

Quality

C

haractersiti

cs of

Dome

s

tic

Goose (Anser

dome

s

ticus

) Meat

O

zet:

Bu ar~tlrma, kaz ellnln bazl kimyasal \Ie mikrobiyolojik kaJite niteliklerini belir1emek amaclyla yapllml~tlr. Ara~tlITnada 9 aelet d~ ve 9 aOOt erkek kaz kullanllml~lr. Kaz karkaslannda ortalama rutubet. protein, yag ve kGI ~ng, slraslyla % 61.54, % 2721. %10.60 ve % 0.65 oIarak bulunm~ur. Kaz kar1<aslannln top/am mezofilik aeroblk mlkroorganizma say,sl 78xloJ koblcrn'!, psikrofilik ITlIkroorganizma saYISI 5.9Xl02 koblcm2 tespit edilmi~. Salmonella, Staphylococcus· Micrococcus baklerilen ile Maya·kat Oremesi olmaml~tlr.

Anahlar Kellmeler: EIICiJ kaz. Iomyasal bi~m. mikrobiyolOJik kalile

Summary: This study was done 10 detefllllne some microbIOlogICal and chemical quality characteristics 01 goose meat. In this InvestigatIOn, nine lemale and nine male geese were used. Mean moisture. protein, lat and ash content of geese car· casses were found 61.54 %, 27.21 %, 10.60 % and 0.65 % respectively. Total mesophilic aerobIC and psychrophdic ae· roblC mICroorganisms numbers were determined as 7.8xloJ cpu/crn'! and 5.9x1()2 cpulcm2 . on the other hand Salmonella, Staphylococcus, Micrococcus and yeast- mould were not seen.

Key Words: Anser domesticus, chemICal composition, microbiological quality

Giri~

GOnOmOzde glda Oretim ve tOketiminde ga· leneksel kahplann her ge((9n gOn ortadan kalktlgl va toplumun onemli bir kesimmde bu anlamda

de-gl~lmler meydana geldi{ll g6zlemlenmektedir. Su durum, 10ketim ic;:in yuksek kalitede OrDn aranmasI, i.mJn ~e$ltlih{l; ve kalkl maddesiz dogal beSIn mad-delennin tercih edilmesi ~eklinde a~lklanmaktadl(

(Neil. 1996; bzmumcu ve VOcel, 1999). insanlann yelerli ve dengeli beslenmesi her geyen gOn 6nemlni arttlrarak korumaktadlr. Sesinler k;~isel ihtlya~lan

saglamaslnln yanl slra, belirli haslallklar (Om., gast· ntIS, ulser, kalp-damar hastahklan) ka~ISlnda da ko· ruyucu otarak rol oynamaktadJrlar. Velerl1 ve dengeli beslenmede diger besinlerin yam slra kanatll kOmes hayvanlannln etlen 6zel bir 6neme sahiptir. Kanath hayvanlar 1gersinde de en ((ok tOketilen ve tercih edi· leni tavuk etidir (Anll ve ark., t 995). Kanalli etleri kisa surede ve ekonomik Oretilmeleri nedeniyle ,g0-numuzde protein aCIQIOIn kapatllmaslnda her g8Cen gOn onemlnl arttlrmaktadtr. 8u lip etlerde ba{l do· kunun az oimaSI sindirimini kolayla~tlrmaktadlr. Kre· aM, kreatlnln ve anserin gibi yUksek de{lerli et baz· Ianni IcermeSI ise 1~lah aClcl ve sindlrimi kolayla~ttnci ozelhk kazandlrmaktadtr. Kendine ozgO lezzet ve ko-kulan bulunmaktadlr. TOm bu 6zellikler kana!h

el-(j.;Ii~ T,,"hl 15122001 1i!.,gu(:lr(a'sckllJ..cdu.!r

lerinin besleyici de{Jerini yOkseltmektedir (InaI 1992). TOrkiye'de uzun yillardan beri, 6zellikle kl~lan uzun ve sert g~n Dogu Anadolu 861gesi'ndeki illerde (om., Kars, Erzurum, A{ln, Van), kaz yeti~liricih{li ya-pllmaktadlr. Kl~1n yumurllaYlp 30 gunlOk bir kulUCka dO. neminin ardindan, bahara dogru yavrulayan kazlar, blr ya:z. mevsiminin gecmesinden soma aynl yilin Eklm veya Kaslm aylanncla topluca kesilmektedlr. Keslm sonraslncian

iy

organlan ve tliylerinclen anndmlan kaz karkaslan, soguk bir mahzene alinarak uzun kl~ mev· siminde ce~itli yemeklerle blrlikte IOkelilmektedir.

GunOmiJzde Amerika Sirle~ik Devlellerincle her YII say, Ian milyonlara ula.$an ticari kaz yell$tiriciligi ya· pllmaktadtr. Dakota, Iowa ve Minnesota kaz yeo ti~tiricili{ljn yogun yaplldl{ll bOIgelerdir. Aynca Polonya.

Macaristan, Qekoslovakya, Fransa ve Bulgarislan kaz yeli~tiriciriQinjn yogun olarak yaplldlgl Avrupa ulkelendlr (Parkhurst ve Mountey 1987).

Su a~llrmada, ozellikle DoOu Anadolu

BOI

·

gesi'nde bOige halklnln hayvansal proleln ihtiyaclnm ka~llanmasJrlda onemJi blr yer lulan kaz elirwn kim· yasal ve mikrobiyolojik ozellikleri ortaya konularak, kaz etinin de tavuk ve son Yillarda hindi etinde oldu{ju glbl diyetimizde yer almaSi ;yin Oretici ve tuketicilerin bil-gilendirilmesi amaylanml~llr.

l\,AR. GURBUZ. GUNER. ooGRUER

Materyal ve Melot

Ara~tlrJna materyali oIarak kullamlan kallar Selcuk Universltesi Veleriner FakOltesi bunyesinde bulunan t;lftlikten lemin edildi. Toplam 9 erkek 9 di~i olmak uzere 18 adal kaz (Anser dornesticus) kullanlldl.

Karkasm gOOus. kanal, bel ve bul (baldlr ve bagel) bOlgalenndekj etler kemiklerinden aynldlktan sonra

de-nil ve derisiz olarak IUlubet, protein, yaO va kul mik-tarlarl baklmlndan analizlere tabi lutuldu_ Numunelerin rutubel miktarlan Infrared Moisture Oelennination

Ba-lance (Ken. Model F -1 A) cihazl ile layin edildi (Pe-arson ve Tauber 1984). Protein. vag ve kOI miktarlan Ise AssociatJOn oj Official Analytical Chemist (1984)' de belirtilen yOhlemlera gOre yaplldl.

Mlkrobiyolojik muayenelerde kullanllacak nu-Tablo 1. Kaz Etimn Kimyasal ~mi (%)

Bolge G6gus Denh DenslZ Ortalama Kanal Denll DeOS" Ortatama Bel Derill Derisiz: Ortatama Baget Derih DeristZ Ortaiama Baldlr Danl! DenslZ Ortaiama Bul Denl. De .... Ortalama Karkas ort. Derili DensiZ Ortalama Rutubet 61.52±5.53 65.02±3.71 63.27±2.64 61.50±6.ea 65.33±5.56 63,42±3.25 54.77±10.28 63.16±8.19 58.97±8.37 53.8619.32 64.82±6.12 59.34±4.57 58.91±8.14 64,46±6.06 61.68±5.18 56.39±8.08 64.64±5.44 60.51±4.57 58.55±4.49 64.54±4.49 61.54±3.22 Protein 24.37±O.89 29.18±1.27 26.77±O.78 27.0810.93 3O,46±t.49 2B.78:t:1.02 22.05±O.97 29.82±1.44 25.55:tl.09 24.94±1.43 31.24±1,40 28.09±1.18 25.21±120 29.62±1.20 18.2O±1.13 25.07±1.02 3O.43±1.20 27.75:tO.SO 24.45±O.60 29.97±1.16 27.21±O.SO

munelerin allmmda '1c;eslp alma metodu~ kullanlk::ll (YUceI 1985). Numuneler karkasln g6Ous, kanal ve but b6lgelerinden allnarak toplam mezofilik aerob. psik-rofilik. Salmonella, Staphylococcus-Micrococcus bakteri ve Maya-kuf say,s' yonunden incelendi (Harrigan ve

Me

Cance1976).

Bulgular

Kaz etinin baZI kimyasal va mikroblyoloJik bzel-liklerinin ortaya konuJmaya yall~lldlgl ara~lmnada_ lOP-lam karkas ve karkaSln deOi~ik b6Igelerine ait kimyasal anaJiz sonLMtlan Tabla 1 'de, cinsiyete gore kazlara a"

gOOOs,

kanat, bel. bagel. balchr but ve karkas or-lalamaslna ait kimyasaJ analiz bulguJan Tablo 2'de ve mikrobiyolojik kalile nilelikleri lse Tabla 3'de

gos-lerilmektedir. Vag

KOI

13.70±B.Ol 0.69±O.27 4.77±4.SS 1.10±0.29 9.23±4.73 0.73tO.31 1'.03±9.59 0.77±O.25 3.38±3.01 0.9310.27 7.21±5.00 0.61±O.30 23.61±11.87 0.58±O.33 6. 12±4.96 0.9110.27 14.87±7.70 0.62±O.28 2O.82±13.54 O.77±O.22 3.03±2.10 1.0310.27 11.92±6.53 0.65±O.34 15.5O±11.38 0.7810.25 4.98i3.66 0.9410.25 10.24±6.19 o 66±O.25 18.16±11.42 0.39±O.39 4.00±2.28 0.9310.26 11.08±5.SO 0.66±O.27 16.62±6,43 O.38tO.30 4.57±2.33 0.92±O.19 10.6O±4.11 0.65±O.21

EHII Kaz/t\nscr domcsticus) Etinin B:l1.I Kimyasal ,·c ...

T ablo 2 DI~i ve Erkek Kaz Karkaslarlnln Degi~ik BOlgelerindeki Ellerin Kimyasal Bile~lmi (%)

Derih Densiz

Erkek Di~1 Erkek DI~I

GogU$

RutuOOI 63.10±1.60 59.94±2.oo 0.306 65.27±1.26 64.77±1.29 0.002

Protein 23.63±1.14 25.10±1.39 0.241 25.13±1.51 33.2210.69 13.263'"

Vag 10.10±2.43 17.29±2.46 0.051 4.5O±1.20 5.03±1.85 1.497

Klil 0.67±O.14 0.70±0.10 0.470 1.12±O.14 1.07±O.07 0.435

Kanat

Rulubel 63.10±1.82 59.90±2.69 0.860 63.73±2.42 66.93±O.90 2.493'

Protein 25.62±1.74 28.55±0.32 15.531'" 27.22±1.S8 33.71±2.08 0.003

Vag 9.30±2.53 12.76±3.82 0.347 4.32±1.34 2.43±0.33 2.321

Kul 0.72±0.14 0.B3±O.09 0.466 1,0610.09 0.77±O.O7 0.272

Bel

Rutubet 62.09±1.99 47.45±2.76 1.257 65.0511.94 61.26±3.34 4.573"

Protein 2O.51±1.61 23.60±0.90 2.312 26.44±2.32 33.191"0.72 4.115"

Vag 15.88±2.43 31.3S±3.52 0.764 4.4610.97 7.78±2.04 5.041" Kul 0.59±O.19 0.5710.11 0.939 0.9O±O.06 O.92±O.12 5.302"

Baget RUlubet 56.04±3.04 51.68±3.18 0.025 65.84±1.67 63.80+...2.41 1.246 Protein 24.60±2.86 25.2810.75 7.298'" 27.9311.95 34.54±1.34 3.247" Vag 19.05±4.38 22.5914.83 0.032 3.06±O.6S 2.99±0.79 0.624 Kul 0.87±O.08 0.6910.11 1.347 1.1110.13 0.9610.03 2.477' Baldlr Rutubet 6O.S6±3.19 56.96±2.12 0.249 67.55±1.19 61.37±2.20 5.830'" Protein 23.96±2.32 26.4510.62 14.8n··· 27.21±1.S4 32.04±1.11 3.964" Vag 13.06±4.74 17.94±2.58 1 174 3.7211.16 6.2411.19 0.710 KUI 0.84nlI2 0.7110.12 0.002 0.9510.09 0.92-+{).08 0.082 Bel RUlUbet S8.45±3.09 54.32±2.19 0.110 66.70±1.22 62.59±2.11 3.561" Protein 24.2811.96 25.8710.64 14.503'" 27.5711.80 33.29±0.89 6.700'"

Vag 16.05±4.5O 20.2fi±3.07 0.400 3.3910.85 4.62-+{).64 0.030 Kul 0.4310.15 0.3510.11 6.297"' 0.9710.10 0.89±O.08 0.373 Karkas ort. Rutubel 61.6911.18 55.4O±O.95 0.138 65.1911.41 63.8911.63 0.260 Protein 23.1310.87 25.7810.59 0.770 26.5911.61 33.3510.48 15.510'" Vag 12.B3±2.08 20.41±1.36 0.800 4.1710.74 4.9710.83 1.710 Kul 0.3810.11 0.3810.10 0.047 0.9810.06 0.87iD.06 0.001 '. P <0.05. ": p<O.OI. "', p<O.OOI

l\, .. \R GlRBl'Z. GlfNER. OOCRl'ER G6gus GeoeIcanll Psikrofilik Salmonella Staphylococcus-MICrococcus Maya-kUf Kanal Gene! canh PSlktofilik Salmonella Staphyloooccus-MlCfOCOCICUS Maya-kUf BuI

Gene< carol,

PSikrofdlk Ss/monella Staphylococcus-MICrococcus Maya-kuf Karkas ortaiamasl Gene! canh PSikrofilik Salmonella Staphylococcus-MICrococcus Maya-kUf . Ureme oImaml~lr Tartl~ma

ve

Sonu~

Tur1c:iye'nm bellrli bOlgelenn de kl~ mellSlml

bo-yunca onemb mlktarda lukehien kaz el,n,n bazl

kim-yasal ve rnkrobtyel mlehkien tesp" eddd,.

Kaz ellnin Mubet miktannm ~'o 53.86 de % 65.33

araslda deg~iklik gOsterdl~1 gOzlemlendi. Karkas

bOI-gelen dlkkate ahndl~lnda rulubel mlktannrn aynr

za-manda bblgenrn derili veya denSIZ olmaslna ba~h

ala-rak de{ll~kenlik gosterdi\)i bellrlendi. Bu ba~lamda

genel olarak deriSIZ incelenen bulun bOtgelenn (mOs,

kana!. bel. bage!. baldlr. but) denh numunelere oranla

daha yuksek rulubete sahlp oldu~u tesprt edddi. En

du~uk rulubetln ise %53.86 ite denli baget klsmlna art

oldu\)u. aynl zamanda bu bOIgenln kafkasm dl§er

bOI-gelenne oranla ortaiama degerler a~lslndan cia en

du~uk rulubele sah.p oIdugu gozlemlendl (Tablo 1).

Mlnunum 0.00 000 2.79 000 3.12 0.00 2.45 0.02

x

3.87±1,20 3,39tl.12 3.82:10.73 2.06±191 3.65!O.48 2.32±1.56 3.78±O.SS 2.59±-1.21 MakSlmum 5.11 4.78 5.42 5.12 434 429 4.37 450

Denh klSlmlarda rulubel mlktannln du~uk ~Ikmasl Ami

ve ar1c:.(1995)'nm

da

bildlrdi~1 glbi dennln rutubet mik

-tannm dO~uk olmaslyja arylklanablhr. Zloieckl (1989). 24

haftahk kazlann gO{Jos bOIgestnin rutl.bel rnktannl °'0

72.80. bul b61gesinin 158 % 70.88 oldugunu b

ll-dlrmektedlr. GagUs ve txJt b6tgesIOin ortalama rulubet

mktarlan ara~llrmaClmn bdd,rdlQ' deger1erden dtt;;uk bulunm~lur. Ancak bellrtllen b6lgelenn dens,Z rutubel

miktarlannln maksimum deQer1en d,kkate ahndl\)mda.

ara~llrmaClnln de{Jertenykt benzerllk gOsterdi\)1 gOz,

Iemlenmi~IJr (Tabla 1). SeMenen benzerllk ve

lark-hhklann. analize allOan numune saYls'na, ya~. nu

-munenIO derili oIup olmamaslna. uygulanan metoda

ba~h olarak de{li~kenlik gbslerdlQi du~unuJmektedir.

Kaz

el\enndeki proleln mrktan karkas bOIgeleri

bcil KazlAn::.cr dUnlC:olil'Usl Elinin U:I'/,I Kimfasal \c ••• ortalama derili ve derisiz olarak siraslyia % 24.45-29.97 arasinda bulunm~lur. Karkasm ortalama pro-tein degennin ise % 27.21 oldugu belirlenmi~lir (Tablo 1). Proleln miktannda belirlenen ~r1erin slglr, t.avuk.

hindi ve blldlrcln etlennden yOksek oIdu{ju gO-rulrnel<tedir. Bu durum kaz etlnin yuksek protein

de-genne sahip olduQu ve beslenme aylslndan 6nem arz ettiglnin blr gOslergesidir. DI~i ve erkek kaz kar-kaslannin karkas b61gelen prolein miktan baktmlndan, derili

ve

derisiz ka~tla~ltnldt!:"l:lnda kanal, bel. bagel, baldlr ve but klslmJannda islalistiksel ayldan 6nem~ duzeyde farkllilk oIduQu (p<O.05; 0.01); aneak or-!alama degerler aylStndan herhangi bir farkltllQIO olu~· madlQI g6zlemlenmemi~lir (Tabla 2). Bu durum muh· temelen dl~t ve erkek kaz karkaslannm rulubet ve yag mtktarlarindakilarkllltklardan kaynakJanmaktadlr.

Keslm sonraslnda karkas bOlgelerinin denli ve de-nstz analizleri sonucunda larkll miktarlarda yag lespil edllmi~lir. Bulun bOlgeler ilibanyla derili numunelenn, denstz numunelere gore daha yOksek duzeyde yaQ Iyerdlgl belirlenmi~llr. En yOksek dfrzeyde yag· Ianmanln (ortalama deger1er aylslndan) Slrasly\c', derili ve derisiz olarak % 23.61; % 6.12 de

bel

bOlgesinde meydana geldiO'i lesp~ edilmi~lir (Tabla 1). D~i ve erkek kaz karkas bOlgeleri yag miktan baklmlndan kar·

$11a~!lrIldlglnda. derili olarak herhangi bir farklilJgln

bu-Junmadlgl; derisiz kanal bOlgesinin yag miktannln er-keklerde (p<0.05), bel bOlgesinde de di~ilerde daha yuksek oranda bulundugu g6zJemlenmi~tir (p<0.01). olger bOlgelerde iSlalisliksel ayldan herhangi bir

lark-lilik bulunamaml~1( (Tablo 2).

Kaz karkaslanntn ortalama derili yaO' mlktan %

16.62 iken: densiz % 4.57 oranlnda buJunmu~lur (Tabla 1). Bu deger1er lavuk ve hindi karkaslan

or-talama yaO' degerlennden yuksektl(. Anll ve ark

(1995). lavuk ve hindi etlenndeki yag oranini deri ihhva edenlerde slraslyla

%

15.06 ve

%

8.02 olduQ'unu bil-dlnn~lerdir. Bu oran derisiz numunelerde siraslyia ise % 3.08 ve % 2.86 o!mu~lur. Belirlenen bu farklllikiar muhlemelen kOmes hayvanlannln yaglihk derecss.ne. ya~. lure ve cins.yele gore degi~iklik gOslermesinden kaynaklanrhaktadlr. Aynca karkas bOIgelerinin yaO' miktarlartnda gOzlemlenen larkllliklannda, kOmes hay-vanlannda b6Igeler araSI yaglanmanm farkJl olmaslyla Izah edilebllir. KOmes hayvanlannda yaglanmanln genel o/arak deri altlnda meydana gelrnesi de derili ve densiz yaO' miktarlannm farkJl oImaslna neclen alan diger blr faktOrdUr. Aynca kazlardaki yaQ oranmln lavuk ve hindiden yOksek olmas. bu tOr kOmes hay· vanlann soguO'a ka~1 korunma mekaniZmaslnln daha

Iyi olmaslnln blr goslergesi olablhr.

Kaz karkaslnm ortalama kul mlktan derisiz

kl-Slmlarda derili klslmlara gOre daha yOksek oIdugu

les-pit edilmi~lir. oerili % 0.38 olan kul m.ktan, derisiz k!· s.mlarda % 0.92 o/arak belirlenml$tir (Tablo 1). Benzer larkJllikiar karkaslO diger bOlgelerinde de lespit edil-mi$lir. oi~ ve erkek kaz karkasJan kOI miktarlan ba· klmlndan ka~lla~unlchgll"lda ise sadece bel ve bagel k,·

Slmlannda islalisliksel a~ldan farkl.ligln oIu$lugu (p<{),Q5) digsr bOlgelerde ISe farkhhgln bulunmadlgl gozlemlenlTll~lir .

Kaz

karkaslannln larkJl bOlgelerinden alman nu-munelerin mikrobiyolojik kalile nllelikJen incelendiginde.

farkh karkas bOIgelerinde bulunan genel canh mik-roorganizma say.lannln birblrlenne yakm degerde mik-rollaraya sahip oldu{J'u g6zJemlenmi~tir. G6gus nu-munelennde 8.7x103koblcm2 olan genel canl! mikroorganizma saYISI; kanal b61gesinde 8.2xl03kobl cm2; bUI bOlgesinde 6.5xl03kob/cm2 ve kar1<as or· lalamaslnln ise 7.8xl03koblcm20ldugu behr1enffil~tJ( (Tablo 3). Bu degerler Taze E!. Hazlrlanml~ EI Ka·

n$lmlan Tebligi'nde (Aesmi Gazete, 2(00) behrtilen Sl-nlliar il;erismde kalml~llr.

Kaz karkaslan kesim sonraslnda soguk hava de·

poIanna allndlglndan psikrafilik mikroorganizma sa· Ylslnm ve geli~mesinin karkasln rrukrobiyolojik ka· litesiyle dogru oranllh oldugu dO~Onulmekledir. Bu baglamda psikrofilik mikroorganizmaJann saYlslnm bl' hnmesi 6nem arz etmekledir. Analize alman kaz kar· kaslnm deg~ik bOlgelerindeki psikrofihk mik· roorganizma saYllan g090s bOlgesinde ortalama olarak 3.9xl03koblcm2: kanal bblgeslnde 6.Oxl02koblcm2: bUl bOlgesinde 3.2xl02koblcm2 ve karkas or·

talamasmm ise 5.9x102koblcm2 olduQu

goz-lemlenmi~llr (Tabla 3)

insan beslenmesinde 6nemli bl( ral oynayan hay-vansal besin maddeleri. 6zellikle kanalh etlen, kl5a

su-rede ekonomik olarak (jretllmeleri ve prOleln Ihilyacini ka~llamaJan nedenJYle onem kazanmaktadlr (Oz· mumcu ve Yucel, 1999). Yapllan bu ¥Sh~ma lie Tur-kiye'nin belinl bOlgelerinde Yillardan beri yet~llrilen ve sevilerek IOketilen kaz etinin bazl kimyasal va m.k-robiyolojik kalite nilelikleri ortaya konutmaya ¥S' h$llml$llr. Elde edilen veriler. kaz etin;n diQer kumes hayvanlan ellennde olduQ'u gibi yOksek besleYlC1 de-gere sahip oldugunu g6stennekledlr. Ozellikle prolein

ay.!)mln kapatllmaslnda kaz elinden de tavuk ve son yillarda hindi elinde oldugu gibi onemli blr aJtemalif olarak yarar1anllabilir.

Kaynaklar

Anll, N" Dogruer. Y .. ve GurbUz, O. (1995). Tavukellnll'l bes·

lenmedeki Ooemi. VI. Hayvanclhk va Beslenme

$em-pozyumu' 95. Tavuk Yel~llrlCiligi ve Haslahklan.167·174.

l (' \R. Gl RBI2 GL '\iER.IX>CRLER

AssociatIOn

ot

OHlClal Ana/ybcaI ChemISt (AOAC). (1984).

-OffICIal Methods 01 Analysis" 14th ed. AssocIillIOfl of Of-fICIal Analytical Chemist, Vitglrlla

Harngan, W.F, and Me Canee, ME (1976). " Laboratory

Methods In Food and Dairy Microbiology". Revised ed., Aca

-demIC Press, London.

Ina! T, (1992). "BesIn H1weOl Hayvansal Gldalann Saghk

KontrolU- FtnalOfset, istanbuL

Nell. JM.C (1996).Kumes HayvanLannm Kesm j~i.

Ve-Temer

Iflen

Gene! M~ Lalahan ZOOIeknl ~Irma

EnslIrusu Et E9Im

MtmeZl, Yaym No: 46, Ankara.

Ozmumcu, B va YUceI. A. (1999). BIIdI!Clntn (Cotumix

co-TumlX) kalkas Ozeliklefi ve kimyasal ~1TlI, Glda.

$ubat

1999.68-71

Parkht.wst, C,R and

Moultney.

G,J. (1987). PotAtry MeaT and

Egg Prod.Jcbon" Van Nostrand Relrhokf ~. New

YO<1<.

Pearson. A.M and Tauber, F.W (1984). 'Processed Meal

2 nd ed. The AVI Publishing Co., Inc., Com.

Resml Gazete (2000). Taze Et, Hazll1anml~ Et Kan~lmlafi

Tebligi'nde ~kIik YapllmaSI Haldoncia Tebhg. T~

No:2OO1(7). 17 Mart 2001 Tanh ve 24345 SaYIII Resrrv Ga·

zele, Ba~lk BasIlTle\ll, Ankara

YUceI, A. (1985), Verde va asklda yUzulen slQtr gOvde

eT-\emlfl rnkrobiyel konlamlnasyon oorumlan iIe dgl~ a~­

Ilrmalar, Glda all ve Tel<. Oerg., 1,1,20-29

LoIocIou,

J. (1989). Probloms relatlflQ to goose meal

pm-ductton and prodUCIS. Meat Duality Poultry and Game Birds,