Ankara Üniv V,:t Fak Derg, 411, i89-i94,2001
I~öpeklerde sindirim kanalı hastalıklarının radyografik
değerlendirmesi
Ali BUMİNı, Savaş ÖZTÜRK
2,Murat KİBAR3, M. Doğa TEMİZSOYLU4, Zeki ALKANI
ı Ankara Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Cerrahi Anabilim Dalı, Ankara; 2Kafkas Üniversitesi, Veteriner Fakültesi. Cerrahi Anabilim Dalı, Kars; .1Erciyes Üniversitesi, Veteriner Fakültesi, Cerrahi Anahilim Dalı, Kayseri; 4 Akdeniz Üniversitesi.
Burdur Veteriner Fakültesi, Cerrahi Anahilim Dalı. Burdur
Özet: Bu çalı~ma ile sindirim sistemi şikayeti ilc getirilen köpeklerde sindirim kanalı hastalıklarının radyografik
de-ğerlendırilmesi ve sonuçlarıilin pratiğe aktarılması amaçlanmıştır. Çalı~mada değişik ya~. ırk, cinsiyet ve ya~ta(iOköpek klinik ola-rak değerlendirildi. Olguların tümünde önce direkt radyografik muayene, daha sonra indirekt muayene yapıldı. Radyografik ınıı-ayencler sonunda; LO olguda özefagusta, 36 olguda midede, 14 olguda da harsaklarda lezyonIara rastlandı. Sonuç olarak; sindirim kanalı hastalıklarıilin tanısında direkt ve indirekt muayeneler ilc önemli bilgiler sağladı. Direkt grafinin, sindirim kanalı has-talıklarında indirekt muayeneye göre yetersiz olduğu ve indirekt grafi ilc sindirim kanalında ohstnıksiyon, dilatasyon. gastrik dı-latasyon-volvulus, ülserler, yangılar. tümörler, rotasyonlar ve pilorik hastalıkların daha kolay değerlendirilebileceği vc kesin tanının sağlanacağı kanısıııa varıldı.
/\nahtar keliıneler: Köpek. radyografi. sindirim kanalı
Radiographic
evaiuation of digestive system diseases in dogs
Summary: The radiographie evaluation of the dogs presented with the symptoms of digestive system diseases system were
made and their practieal usage was aimed. In this study, 60 dogs of different age, sex and hrccd were uscd. Direct and indireet exa-mıııatıon were mad:. Of the eases ohserved; 10 had lesions in oesophagus, 36 in stomaeh and 14 in intestine. In conclusion. for the diagnosis of the digestive system diseases some important knowledge has heen gained by direct and indireet examination. Direeı radiography is not suffieient to evaluate digestive system disorders, when it İs compared with indirect examination. it is more practica! and salisf:ıing to use indireet radiography in such diseases as obstruetion, dilatation. gasıric dilataıion-volvulus. uker. ınfiammation, lllmor, rotation and pyloric diseases.
Key words: Digestive system, dog, radiography
Giriş
Sindirim sistemi hastalıklarının tanısında; anamnez, inspeksiyon, palpasyon, oskultasyon, deneysel punksi-yon, deneysel laparatomi, rektal muayene, endoskopi, ult-rasonografi. tomografi ve lahoratuvar muayeneleri gibi tanı yöntemlerinden yararlanılır. Bu tanı yöntemleri ara-sında önemli hilgiler sağlayan diğer hir yöntem de rad-yografik muayened ir. Sindirim kanalının radyografisinde direkt ve indirekt radyografik muayene yöntemlerinden yararlanılmaktadır (1,4,6, i I,12).
Sindirim kanalının radyografik muayenesine her zaman direkt radyografiyle başlanmalıdır. Abdominal or-ganların pozisyonlarının belirlenmesi, sindirim kanalında herhangi bir opasiteilin (yoğun feçes, gaz, yabancı cisim gihi) hulunup bulunmadığının araştırılması ve uygun rad-yografik yöntemin s'2çilmesi amacıyla, daima direkt mu-ayenenin, indirekt radyografik muayeneden önce ya-pılması önerilir (2,10, i3).
Gastro-intestinal radyografide; ventro-dorsal, dorso. ventI'a!. sağ latero-Iateral, sol latero-Iateral ve duruma göre bazen oblik rozisyonlarda grafikr alınmalıdır (1,2.13,15,16).
Direkt radyografik muayeneler ile sınırlı hilgiler elde edilir. Çünkü, sindirim sistemini öluşturan organların radyografik dansiteleri ahdominal hoşlukta hulunan diğer organlarınkilere benzer (2,5,13).
Sindirim kanalının radyografisinden önce hastanın hazırlanması önemlidir. Hasta, muayeneden yakla~ık 12-24 saat önce aç bırakılarak sindirim kanalının boşalması sağlanır. Şiddetli hastalarda bu hazırlığı yapmak için vakit olmayabilir, ancak bu durumda kusma ve iştahsıılı-ğa hağlı olarak sindirim kanalı hoşalmış olur. Konırası maddenin ilerlemesini durdurabileceği veya yavaşlatabi-leceği için, genel anestezi kullanılmasından kaçIIllImalı-dır. Sedasyon kaçınılmaz olursa. acetylpromazine gibi phenotiazine deriveleri tercih edilmelidir (2,4,10,13).
Daha ayrıntılı bir inceleme yapmak gerekli ol-duğunda sindirim sisteminin indirekt radyografik ımı-ayenesi yapılmalıdır (3,6,8,10, J1).
Sindirim kanalının indirekt (kontrast) radyografi-sinde; baryum sülfat ve çeşitli iyotlu bileşiklerin kul. lanıldığı pozitif kontrast ve hava. N02, C02 gihi gazlann kullanılmasıyla negatif kontrast ya da her ikisinin birlikte
iL)li Ali Bumin - Sava~ Özlürk - Murat Kihar - M. Doğa Teınizsoylu - Zeki Alkan
Materyal ve Metot
k\ıllaıııldlğl çift kontrast radyografik muayene yön-tchılerinden yararlanılmaktadır. Kontrast maddenin ve ..
i
rilıııesinden sonra ı.. 15.. 30 .. 60. ve 120 dakikalarda dafiler alınır. Ei!er coerekli olursa hir saat aralarla
tek-~ı
~
ra'rlanır (2.7.8.10.13).
i Sindirim sisıeminin radyografik muayenesinde fa-rJ.nks. özefagus. larenks. mide. ince ve kalın barsaklar ve kIıraci !!erin sistematik
.
~
olarak incelenmesi~
gerekir (7.12).ı Özefagus. mide ve harsaklarda perforasyondan şüp-heli durunılarda. haryum sülfal yerine, yüksek ozmolar (Ilıeglumine diaırilOate, sodyum diatrizoate) veya düşük olmolar (iohexol) iodine preparatları kullanılmaktadır (1.2,5.7.12).
Sindirim kanalına ait hastalıklar. kusma, kilo kaybı. regürgitasyon ve yuıkunma güçlüğü gibi klinik belirtiler-le orl~ıya çıkar (LA. i2). Özefagus' un radyografik mu-ayenesi ilc: nıegaiizcfagus. vasküler ring anomalileri. ya-h(ll1cı cisiınler. özcfagitis. özefageal neoplazma gihi an or-nialiıelcr tespit edilehilir (6.12. i3,17). Midenin
radyogra-!
fik l1Iuayenesi ile; pilorospazm. pilorik stencn. yabancı ci-s~ı11ler. gasıritis. ülser. neoplazma ve mide rupturu gibi aı)orımılitcler belirlenehilirken. harsaklarla ilgili olarak y~hancı cisimler. lineer yahancı cisimler, nonülseratif ve ülseralif enteritis, invaginasyon, intramural kitleler (ne-oplazma. apse. granuloma). intestinal perforasyon. me-giıkolon ve kolitis gibi anormaliteler ortaya çıkarılahil-nkktedir (8.12-14).
i
i
Bu çalışma ile kliniğc sindirim sistemi şikayetiyle !lttirılen köpeklerde sindirim kanalı hastalıklarınınrad--.,
yııgrafik değerlendirilmesi ve sonuçlarının pratiğe ak-t~rıll1lasl amaçlanmıştır.
i
~
~Iateryal
i
Çalışımı materyalini Ankara Üniversitesi Veteriner ıiakülıesi Radyoloji Bilim Dalı Röntgen Ünitesine 1998-2UOOyılları arasında sindirim sistemi grafisi istemi ile ge-tırilen değişik ırk. yaş ve cinsiyette 60 köpek oluşturdu.: Radyografik muayenede 30 mA gücündeki Schi-matz.u marka riinıgen cihazı kullanıldı. Kontrast madde charak RX süspansiyon ';10i00 (haryum sülfat 240 g/240 ml. Yenişehir Lah.) ve Ürografin %76 (sodyumami-notri-mal c 0.1 g. meglumine amidotrizoate 0.66 g/ml, Schering) kullanıldı.
Metot
Farinks'in radyografisi için, koyu baryum sülfat ve haryum sülfatla karıştırılınış yiyecek verilerek yutma sı-rasında lalCro-lateral ve ventro-dorsal pozisyonlarda gra-filer alıııdı.
Özcfagusun grafisi için; konsantre baryum sülfat (ıo-20 ml) veya baryum sülfatla karıştırılmış yiyecek
ve-rilerek yutmayı takihen latero-Iateral ve venını-dorsal po-zisyonlarda grafilcr alındı. Alınan ananıneılerde perforas-yondan şüpheleniliyorsa Urografin c/"76 verilerek grafikr alındı.
Midenin radyografisi için ılık su ile %50 dilüe t:dil miş baryum sülfat. 7-8 ml/kg dozunda ağızdan enjektör yardımıyla ya da mide sondası aracılığıyla verildi. Per-forasyon şüphesi olduğunda Ürografin i: 1 oranında st:-rum fi/yolojik ilc sulandırılarak iO ml/kg doıunda
\"e-rildi. Daha sonra sol latem lateral ve ventJ"O-dorsa! po-zisyonlarda grafikr alındı. Gerekli olduğu durumlarda oblik pozisyonlar kullanıldı.
İnce harsakların radyografisi için. i/4 oranında su-landırılmış haryum sülfat 7-8 ml/kg doıunda ağızdan ya da mide tüpü aracılığıyla verildi. Perforasyon şüpheli ol gularda
ı:
i oranında senını fizyolojik ilc dil(k edilmi~ Ürografin 10 ml/kg dozunda mide sondası yardımıyla ya da enjeklörle ağızdan verildi.Kalın harsakların radyografisi için kontrast nıaddt:. oralolarak ya da bazı durumlarda retrograd olarak ve rildi. Oralolarak 1/4 oranında sulandırılml~.1 baryum sülfat 7 -8 mılkg dozunda kullanıldı. Sadet:e kalın harsakların in-celeneceği durumlarda kontrast madde. sonda yardımıyla
iO ml/kg doıunda retrograd olarak verildi Baıı olgularda lavman yapılarak kalın barsaklar hoşaltıldıktan sonra ın-direkt radyografik muayene yapıldı. Perfc,ırasyondan şüp-heli durumlarda i: i oranında serum fizyolojik ilc su-landırılmış Ürografin LO ml/kg dozunda verildi. Kontrası maddenin verilmesinden sonra latero-Iaıcral ve venım-dorsal pozisyonda grafiler alındı.
Mide. ince ve kalın harsak grafikri 12.24 saaılık açlık döneminden sonra alındı. Kontrası madde verildik ten sonra I .. 15 .. 30., 60. ve 120. dakikalarda grafikr alın dı, gerekli olduğu durumlarda i saat aralıklarla tck rarlandı.
Bulgular
Radyografik muayeneye alınan tüm olgularda
i~-tahsızlık. kilo kayhı. kusma ve halsizluk gihi klinik he linilere rastlandı. Radyografik muayenclerek farenks ilc ilgili lezyona rastlanmadı. Yapılan incdeme sonucunda:
10 olguda özefagus (ek17). 36 olguda mide ('HiO). i4 ol-guda da barsaklarla (%23) ilgili lezyonlara rastlandı.
Özefagusla ilgili lczyon belirlenen iO olgumll1 5' inde (%50) özefagiıis belirlendi. Özefagitis bulunan hu ol-gularda kontrast maddenin mideye gC\;i~inden sonra (ize-fagus mukozası kontrast maddel'le sıva!ı olarak ızlendı Özefagusta yahancı cisim belirlenen 4 olgumın (%40) 3'ünde yabancı eisimler direkt radyografide radyoopak olarak izlendiği halde (Şekil il. i olguda hasıa sahibinin
Ankara eni\ Vet Fak Derg, '!R.2001 191
Şekıl I. Ö/.dagu,ıa radyoopak yabancı ci,im (LlL radyografi). Fı~ıııc I. Radiopaııııc forcıııg hody ın oc,ophagıı, (LlL radiog-IdPIı~ i.
~ck il 2. Oıcldgıl.,ta koııtra,ı mdddcyle ,ıvah radyolu,eııı ya b,meı eı,im (LlL radyografi).
Fıgıırc 2. RadiollIcelll loreıgıı hocly cüvered wiıh eoıılra,t mc dıııııı ııı ıhe oc,ophag.ı, (llLradiography).
anamnezine dayanılarak alınan indirekt radyografi son-rasında kontrast madde ile sıvanmış olarak izlendi (Şekil 2) Bu olguda perforasyon şüphesine karşı kontrast madde olarak urografin %76 kullanıldı. Megaözefagus belirlenen bir olguda (9() iO) ise çekilen indirekt rad-yografi sonrasında özefagusta dilatasyon belirlendi.
Mideyle ilgili !ezyon bulunan 36 olgunun 14 'ünde ('kıy) gastritis belirlendi. Gastrilİs bulunan bu olgularda midede kontrast madde kalıntısı ve Il1llkozada düzensizlik sap ıan dı (Şekil 3). Gastrik ülser belirlenen 7 olguda
(oi i9) ise mide ımıkozasında dolma fazlalığı (ülser nişi) belirlendi (Şekil 4). Pilorik obstruksiyon belirlenen 4 01-guch! (lk iI) kontraq maddenin 24 saat sonra dahi pi-lorııstan geçişinin olmadığı belirlendi. Pilorus spazmlı 3 olguda (r/'8) indirekt radyografide kontrası maddenin
mi-Şekil 3. Mıdede ga,triti.' (LlL radyografı).
f-ıgure 3. Ga,triıi, iıı ıhe stomach (LlL radiogıarlı)').
Şekil 4. Midcdc iil,cr nı~i (Vf D radyografi). Figıırc 4. lJlecr in the ,toıııach (Vf D radiograrlıy).
deden geçişinin sızıntı tarzında olduğu giirlildii. (Iastrik dilatasyon bulunan 2 olguda (%6) direkt radyograride mı-denin gazlı dilaıasyonu izlendi. Sol blem .Iateral po-zisyonda mide dilatasyonu belirlenen 3 olguıııın sağlate-ro-lateral grafisinde pilorusun deplasınanı ortaya çıkarıldı ve gastrik dilatasyon-volvulus tanısı kondu. Yabancı eisim belirlenen 3 olgunun 2'sinde direkt radyogral'i ilc
1')2 Ali Bııınin - Sava~ Öztürk - Mıırat Kibar - M. Doga Tcmi/soylıı - Zeki Alkan
Şekıl 5. Mq~;ıkolon iLlL rauyogral'ı). hgıııe 5. Megacolon (LlL radiogr<ıphy).
Şek116. \1egakolon (VIDr<ıdyogral'i). hgııre 6. Megacolon (V ID radiography).
radyoorak yabancı cisim tammlandı. Bir olguda ise per-forasyon şüphesine karşı Urografin %76 ile alınan in-direkt radyografi sonrasında radyolusent yabancı cisim kontrası madde ile sıvanmış halde belirlendi.
Barsaklarla ilgili lezyon belirlenen 14olgunun 9'unda
«(11,64) megakolon (Şekil 5 ve 6) görüldü. Bu olgularda alınan indirekt radyografiden sonra kolonun 7. lumbal verlebranın çapından daha geniş olduğu görüldü. Hernia
Şekil 7. Herni,ı dıal'ragnıatib'ya bağlı olaLık ınce barsakldllll gögüs bo~lugunda, kalbin kranialine dcplase oldıığu gralı (L.!l. radyografi ).
Figııre 7. Small intestine are deplaeed to the nani,ıl ol' the heart in the diaphragmatieal hcrııia (LlL radiography)
diafragmatika bulunan 2 olguda (%14) uygulanan che-liografide ise ince barsaklar göğüs bo~luğunda izlendi (Şekil 7). Rektul11 divertikülü ~ekillenen i olguda ('j, 17)
indirekt radyografi sonrasında rektunıda dilatasyon i/,len-di, Olgulardan i'inde (%7) direkt radyografi sonucu har-saklarda yabancı cisim belirlendi. Bir olguda da indirekt radyografi yardımıyla rektumda dolımı defekti ~eklinde ortaya çıkan kitlesellezyon (tümör) tespit edildi.
Tartışma ve Sonuç
Sindirim kanalının radyografik muayenesinde direkt ve indirekt yöntemler kullanılmaktadır. Abdominal or. ganların pozisyonlarının tespit edilmesi. :;indirim kanalın da herhangi bir opasitenin bulunur bulunmadığının araş-tırılması ve uygun radyografik yöntemin seçilmesi ama-cıyla, daima direkt muayenenin. indirekt radyografik ımı ayeneden önce yapılmasının gerektiği literatürde belirtil-miştir (2.10,13). Radyografide: ventro-dorsal, dorso-venıral. sağ latero-Iateral. sol latero-Iateral ve duruma göre ha/en oblik pozisyonlarda grafilerin alınması gerektiği hil-dirilmektedir (1,2,13,15.16). Çalışmada ıüm olgularda önce direkt radyografilcr, bunu takiben de indirekt rad-yografiler alıiıdı. Genel olarak sollatero-Iateral ve ventro-dorsal pozisyonda grafiler alındı. Sol latero-Iateral ve ventro-dorsal grafide gastrik dilatasyon helirlenen 3 ol-gunun sağ latero-lateral grafisinde pilorLısun deplasmaııı ortaya çıkarıldı ve buna bağlı olarak gastrik dilatasyon-volvulus tanısı konuldu. Direkt grafi ilc: 3 olguda öze fagusta radyoopak yahancı cisim, 2 olguda midede ga/lı dilatasyon. 2 olguda midede radyoopak yabancı cisim ve
i olguda da barsaklarda radyoopak yabancı cisim be-lirlendi. tndirekt radyografik muayene ilc: 5 olguda
(ize-Ankara Ünİv Vet Fak Derg. 48. 2001 193
ragitis. i olguda özefagusıa radyolusent yabancı cisim. 1 olguda megaözefagus, 14 olguda gastritis, 7 olguda gast-rik ülser. 4 olguda pilorik obstruksiyon, Jolguda piloros-pa;,m, 3 olguda gastrikdilatasyon-volvulus, }. olguda mi-dede radyolusent yabancı cisim. 9 olguda megakolon, 2 cılguda herni< diafragmatikaya bağlı olarak ince bar-sakların göğü:; boşluğuna deplasmanı. i olguda rektum divertikülü ve i olguda da rektumda tümör belirlendi.
Sindirim kanalımn indirekt radyografisinde; pozitif kontras!. negatif kontrası veya çift kontrast radyografik 1lıuayene yöntemleri.nden yararlanılması gerektiği ve amaca göre kontrast maddenin ser,:ilmesinin uygun oL-duğu belirtilmektedir (3,8- 10.13). Sindirim kanalında per-rorasyondan şüphelenilen olgularda baryum sülfat yerine iodine preparatlarının kuııanılması gerektiği, perfore böl-geden baryum sülfatııı sızması durumunda irkihi ve gra-nülomaıö;, yan:~ı olu~tuğu ifade edilmektedir (I ,2.5,7, i2). Olguların tümünde baryum sülfat ile pozitif kontrast rad-yograrı tekniğ. kuııanılmıştır. Çalışmada literatür ve-rilerde önı:rildi:~i gibi direkt radyogramlarda belirleneme-yen ancak anamneze bağlı olarak yabancı cisim şüpheli olan 2 olguda Derforasyona karşı iyotlu preparatlar kul-lanılmıştır.
Sindirim kan:.ılının radyografik muayenesinde; fa-rı:nks. özefagu:;, mide. ince ve kalın barsakların sis-tematik olar:.ık incelenmesi gerektiği hildirilmektedir (12.13) Tüm colgularda sistematik muayene sonucunda özefagus. mide ','e harsaklarda anormalitelcre rastlandı.
Sindirim kanalına ait hastalıkların. kusma. kilo kaybı. regürgita:;yon ve yutkunma güçlüğü gibi klinik he-lirtilerle ortaya Çıklığı bildirilmektedir (1 0,12). Çalı~ma maıı:ryalini olu~1Lıran olgularda da hu tür klinik bulgular lespIl edildi.
Özefagus' L11 radyografik muayenesi ile; megaöze-Lıgus, vasküler ring anomalileri, yahancı cisimler, öze-fagi tis. özcfageal, neoplazma gibi anormalitelere rastlanıl-dığı ifade edilm::ktedir (12,13,17). Olguların (;(>1Tsinde ö;,efagusla ilgili anormaliıeye rastlandı. Bu anormalite-!erin %50'sinin özefagitis, 0i4()'nın özefageal yabancı cisiın ve r/ı IO'unun da megaözefagus olduğu belirlendi.
Midenin radyografik muayenesi ile; pilorospazm, pilorik sıenoz, yabancı cisimler, gastritis, ülser, neoplaz-ma ve mide rupturu gibi anormalitelerin belirlenebildiği bildirilmiştir (8,,2,13,14). Olguların %,60'lllda mideye ili~k.in anormaliteler belirlendi. Bu anormalitelcrin %39'u-nun gastritis. %i 9'unun gastrik ülser, %IL 'inin pilorik ohsıruksiyon, %8'inin pilorospazm, %8'inin gastrik dila-tasyon-volvulus, '/()8'inin gastrik yabancı eisim ve %6'sl-nııı da gastrik dilatasyon olduğu tespit edildi.
Barsaklarİa'ilgili olarak yabancı cisimler, lineer ya-bancı cisimler. nonülseratif ve ülseratif enteriıis. lll-vaginasyon, intramural kitleler (neoplanna. apse. gra-nuloma). inteslinal perforasyon, megakolon ve koliıis gibi anormalitelerin belirlenebileceği ifade edilmektedir (1\.12-14). Bu çalışmada. olguların %23'ünde bars~lklarla ilgili anormalitelere rastlandı. Bu anormaliıelcrin %()4'ünün megakolon, %14'ünlin hernia diafragmaıikaya bağlı ola-rak barsak deplasmanı. % iTsinin rekıunı divertikülü ve %Tsinin de rektum tümörü olduğu belirlendi.
Sonuç olarak; sindirim kanalı hastalıklarının ta-nısında direkt ve indirekt muayeneler ik önemli hilgiler sağlanmaktadır. Direkt grafinin sindirim kanalı has-talıklarında, indirekt nmayeneye giire yetersiz olduğu, in-direkt grafi' ile sindirim kanalında ohstnıksiyon. di-latasyon, gastrik dilatasyon-volvulus. ülser. yangı. lümiiL rotasyon ve pilorik hastalıkların daha kolay dcğcrlcndiri-lebileceği ve kesin tanının sağlanacağı kanısına varıldı.
Kaynaklar
i. Agul A, Sanchez-Valverdc MN, Lasaosa .IM, :\-larciano .I, Molina F (1993): Use
0/
wlwml as (/ gas/mınle,ı/iııa! m/:'diıım iıııh/:' dog. Vct Rad ULı.34. 171-177.2. Alkan Z (1999): Veteriner Radyolojı. Mina Apns Maı-haaeılık. Ankara.
3. Allım GS (i 9R7): RadlO!og.' ol' ılıe dıgesl/ı'e \\'.1/1'111 .\ıısı
Vet Praeı. 17.25-34.
4. Douglas SW, Hcrttagc ME, \YilHanıs HD (1987) Pııı/. cip!/:'s
0/
Veleriııar\' Radio!o).!.'. Fourth Ed, \VB S,lllııdcrs Company. Philadelphia.5. Holland M (1993): Co/llmsı ag/:'/ıls. Vcı CIlI) :'-Jort Anı: Snıall Anim Praet, 23, 269-279.
6. .Iakovljcvic S. Gihbs C (1993): RadlOgmphic IiSS(~SsI/U~1I1 ol' ga,ı/ric muco.l'(ı/ f{,!d ıhickııess iııdogı Anı J Vcı Res. 54. 1827-
ı
R307. Öza)'dın
t,
Okunıuş Z. Bııran V, Kılıç E (J 995) Krj.pl:'k!erde sod.'U/n ve meg!ul11/1ıe ililha!(///1aıe 17,'!ehrit-38j
i/e gasıroilllesliııa/ rad\'ogm/!, KAiJ Vct Lık Derg.
ı.
8')-95.
R. Polesc M, Bellcnger CR, Maddison .JE. Churdı DB
(1991): Per/in'med gasıric u/Cel' (/S.\oCi(/lel! wiıh
/w/o-rop/as!l' .Ii)r c!ımııic h\'perlrophic {!,\'/oric g(/SII'lJ/JlI/.' /11 (/
dog. J Smail Aninı Pracı. 32. 355-358.
9. Saxon WD (1994): The acıl/e (/IJd{)/l1en Vel etın :\iortAm Smail Anim Pract, 24. 1208-1223.
LO. Slatter D (1994): Terıbook o/ SııW!! Aıı/lııa! Sıtrgl'l'\ Vol. i.\VB Saunders Company. Philadelphia.
ı
1. SUcle Rı' (1984): Posiıiv/:'-coıılmsı c/:'!wgm/,/ı\,(pel'l/oııe-ogmphy)/i)r ıhe di(/gııosis ol' di(/phmgl11mic hemiıı /11 dogs
([nd eeils. JA VMA. 185. 295-29R.
ı
2. Tanıs TR (1996): /f{[ııdhook ii{ SIJIII!I AıııI/W! Gw/.roenıer%g)'. \VB Saunders C)nıp(lny. Phıleıdelplml.
ı
3. Thrall DE (I 994): Te.\'IiJıııık ii{VelI'milin /)lUglılı.I/lC Hu. diıı/ogy. 2"JEdition. \VB Saııııders Company. Phıleıdelplııa.---194 Ali Bumin - Savaş Öztürk - Murat Kibar - M. Doga Temizsoylu - Zeki Alkan
14. Watters.JW (1990) RadioKraphy. 7-17. In: 10 Hoskim (Ed), Veterinary Pediatries: Dogs and Cats from Birth to Six Months. WB Saunders Company. Philadelphia. i5. Williams
J.
BiIler DS. Miyabayashi T, Levcille R( 1993): Evaluarion oL iohexol as a ıw~ıroinıeslinal cOlıl-rası medium in normal cals, Vet Radiol Ult, 34, 310-314.
16. Williams
J.
Biller DS. Mycr CV. Miyabayashi T, Lc-vcille R (I 993): Use or iohe,wl as a gastroinıesıinal COlıt-rası aRen! in ıhree dORs. five cats and one hird. JA VMA,202. 624-627.
17. Yarım M. Gültlken ME. Öztürk S, Şahal M, Bumin A (I 999): Double aorıie arch iıı a Si(//nesf' caı. Vet Paıhol. 36. 340-34
ı.
Geli,~ tarihi: 26.1.2001/ Kabul tarihı: 1{)5.2001
Yazışma adresi:
Dr. Ali Bumiıı
Ankara ÜniversilI'si Veıeriııer Faktilıni Cerrahi Anabılim Dalı
