AKADEMİSYENLERİN MOBBİNG İLE KARŞILAŞMA SIKLIKLARI VE BAŞ ETME YÖNTEMLERİ
Arş.Gör. Handan Eren*, Arş.Gör. Demet Çelik* GİRİŞ
“Mobbing (psikolojik şiddet), bir veya birkaç kişi tarafından diğer bir kişiye sistemli bir şekilde ahlakdışı bir iletişim kullanılarak uygulanan psikolojik terördür1. Bir ya da daha fazla kişi tarafından uygulanan; din, dil, ırk, cinsiyete bağlı olarak sistemli, etik olmayan, iftira atıcı, düşmanca, ikiyüzlü, yok sayıcı, tehdit edici, hata bulucu, haksız eleştirici, asıl niyeti gizleyici davranışlardır2
.
İş yerinde mobbing; çalışılan kurumda bir ya da birkaç kişinin tek bir kişiye sistemli olarak yönelttikleri, etik dışı iletişim ile düşmanca davranışlarda bulunulması olarak tanımlanmaktadır3
. İşyerinde yapılan yanlışlardan sorumlu tutulması, kişiye mantıksız görevler verilmesi, yeteneğinin eleştirilmesi, küçük düşürülme ve hakaret edilmesi iş yerinde en çok uygulanan mobbing davranışlarıdır4
. AMAÇ
Bu derleme akademisyenlerin mobbing ile karşılaşma sıklıkları ve baş etme yöntemlerini belirlemek amacıyla yazılmıştır.
BULGULAR
Öztürk ve arkadaşlarının (2008) 162 akademisyen ile yaptığı çalışmada katılımcıların %61’inin, Yıldırım ve arkadaşlarının (2010) 210 akademisyen ile yaptığı çalışmada katılımcıların %90’ının meslek yaşamı boyunca en az bir kez mobbinge uğradığı belirtilmiştir5,6
. Akademik personeller ile yapılan çalışmalarda, kişilerin iş yerinde karşılaşılan psikolojik şiddet davranışlarından kurtulmak için yaptıklarının başında “uğradığı haksızlığı ilgili kişiyle yüz yüze konuşarak çözmeye çalışma” ve ardından “maruz kaldığı davranışı bir üst makama bildirme’ nin geldiği görülmüştür7,8
. İşyerinde psikolojik taciz sürecinde durumla baş edemeyip genellikle mağdurun işten ayrılması ile sonlandığına ilişkin çalışmalar da bulunmaktadır1,9,
.
SONUÇ VE ÖNERİLER
Akademisyenlerde mobbinge uğrama sıklığının yüksek olduğu söylenebilmektedir. Baş etme yöntemleri çeşitlilik göstermektedir. Dünyada bütün işyerlerinde görülebilen, kimi zaman zorbaca kimi zaman özel taktiklerle gerçekleşen iş yerinde yıldırma davranışlarını engellemek, hem çalışanlar
hem de kurumlar açısından oldukça önemlidir. Bunun için kurumsal farkındalığın yaratılarak, kurumsal yaptırımların belirlenmesi ve konuyla ilgili yasal düzenlemeler geliştirilmesi önerilebilir.
Anahtar Sözcükler: Akademisyen, Mobbing, İş yeri, Baş etme, Bullying
KAYNAKLAR
1. Leymann H. The Content And Development Of Mobbing At Work. European Journal Of Work And Organizational Psychology. 1996 ;5(2) :165-184..
2. Yavuz H. Çalışanlarda Mobbing (Psikolojik Şiddet) Algısını Etkileyen Faktörler: Sdü Tıp Fakültesi Üzerine Bir Araştırma. YüksekLisans Tezi. Isparta : Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Ana Bilim Dalı; 2007.
3. Karakaş SA. Okanlı A. Hemşirelik ve Mobbing. Gümüşhane University Journal of Health Sciences: 2013;2(4): 562-563.
4. 1.Çalışma Hayatında Psikolojik Taciz (Mobbing) Panel ve Çalıştayı Bildiriler Kitabı. Ankara.(http://casgem.gov.tr/EditorFiles/files/09Mobbing%20Bask%C4%B1.pdf)
Erişim Tarihi:15.03.2014
5. Öztürk H. Sökmen S. Yılmaz F. Çilingir D. Measuring Mobbing Experiences of Academic Nurses: Development of A Mobbing Scale. Journal of The American Academy Of Nurse Practitioners. 2008; 20: 435-42.
6. Yıldırım D, Yıldırım A, Timuçin A. Mobbing behaviors encountered by nurse teaching staff. Nursing Ethics. 2007; 4(4): 447-63.
7. Yıldırım D. Yıldırım A. Sağlık Alanında Çalışan Akademisyenlerin Karşılaştıkları Psikolojik Şiddet Davranışları ve Bu Davranışların Etkileri. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2010;30(2): 559-70.
8. Hala R. et all. Mobbing Behaviors Against Demonstrators and Assistant Lecturers Working at Assiut University. Life Science Journal. 2013;10(3): 901-912.
9. Dieter Z. Gross C. Conflict Escalation and Coping with Workplace Bullying: A Replication And Extension. European Journal of Work and Organizational Psychology. 2001;10(4):497-522.
