Örgütsel Özdeşleşmenin Örgütsel Bağlılıkla Biçimlenmesi: Malatya ve Tunceli Özel Eğitim Kurumları Örneği görünümü

İşletme Araştırmaları Dergisi 3/1 (2011) 89-121

Örgütsel Özdeşleşmenin Örgütsel Bağlılıkla Biçimlenmesi: Malatya ve

Tunceli Özel Eğitim Kurumları Örneği

Arzu ÇAKINBERK

Neslihan DERİN

Erkan T. DEMİREL

Bu çalışmada, örgütsel özdeşleşme kavramının örgütsel bağlılıkla biçimlenmesi araştırılmıştır. Yazında, söz konusu iki kavramın “aynı” kavramlar ve “farklı” kavramlar olduğuna yönelik tartışmalar sürmektedir. Bu çalışma ise “özdeşleşme ve bağlılık kavramlarının farklı kavramlar oldukları” ve “bağlılığın özdeşleşmenin öncülü olduğu” görüşünü benimsemektedir. Bu bakış açısıyla çalışmanın problem cümlesi, “örgütsel bağlılık örgütsel özdeşleşmesinin belirleyicisi midir?” ve temel hipotezi de “örgütsel bağlılık örgütsel özdeşleşmenin güçlü bir belirleyicisidir” şeklinde belirlenmiştir. Türkçe yazında, iki kavram arasında belirleyiciliği araştıran ve bunların birbirlerinden farklı olduklarını kabul eden araştırma bulgularını içeren yeterli sayıda çalışmaya rastlanmamıştır. Bu bağlamda, bu çalışmanın faydalı olacağı ve yazını genişleteceği düşünülmektedir.

Çalışmanın evrenini; Malatya ve Tunceli’de faaliyet gösteren özel eğitim kurumlarında görev yapan 232 öğretmen ve yönetici oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi ise 135 öğretmen ve yöneticiden oluşmaktadır. Araştırma verilerinin toplanmasında anket yöntemi kullanılmıştır. Temel hipotezi test etmek ve araştırma sorularına cevap verebilmek için “one sample t”, “korelasyon”, “çoklu regresyon”, “independent samples t” ve “one way anova testlerinden yararlanılmıştır.

Katılımcıların özdeşleşme düzeyleri yüksek bulunmuştur. Bağlılığın boyutları olan duygusal bağlılık ve normatif bağlılık ortalamaları yüksek iken devam bağlılığı ortalamaları orta düzeydedir. Regresyon modelinin anlamlı olduğu görülmüş ve temel hipotezin kabul edilmesi gerektiği kanaatine varılmıştır. Özdeşleşme ve bağlılık değerlerinin demografik özelliklere göre incelenmesi sonucunda kısmen yazınla uyumlu kısmen yazınla uyumsuz bulgulara da erişilmiştir. Bu durumun, iki kavram arasındaki teorik karmaşanın ölçeklere de yansımasından kaynaklanıyor olabileceği düşünülmek- tedir.

Anahtar Kelimeler: Örgütsel Özdeşleşme, Örgütsel Bağlılık, Öğretmenler, Özel