PROFESÖR HAMDİ RAGIP ATADEMİR
2 Mart 1976 günü Kıymetli hocamız, Hamdi Ragıp Atademir aramızdan ayrılarak Allah'ın güfdin ve rahmetine kavuştu.
Profesör H.R. Atademir Türk Fikir ve Siyasi mahfeIlerinde büyük saygı ve aHika gören bir zat idi. Gerek hoca, gerek fikir ve ilim adamı, gerekse politikacı olarak memlekete yaptığı hizmetler, nesiller boyu hatırlanacak ve rahmetle anılmasına vesile olacak mahiyettedir.
Hayat Hikayesi
Profesör namdi Ragıp Atademir 1909 (1326) da (Kendi ifadesine göre asıl doğumu 1324 imiş) Konya'da doğmuştur. Aslen Konya'nın Bozkır kazasındandır. tık ve orta tahsilini Konya'da yaptı. 1928 de Konya Lisesini bitirince Milli Eğitim Bakanlığının açtığı bir müsabakayı kazanarak Fransa'ya Felsefe tahsiline gönderildi. Aix- en-provenee'de Lycee Mığnet'de son sınıf'ta 8 aylık stajdan sonra Besançon ve Nancy Üniversitelerinde Felsefe Tarihi, Umumi Felsefe ve Mantık, Sosyoloji ve Ahlak, Psikoloji, Pedagojik psikoloji tahsil etti. Rougier ve Cuvilier gibi tanınmış kimselerin talebesi oldu. 1932 yılı sonunda yurda döndü.
Önce Samsun Lisesine (1932) daha soma Konya Lisesine (1935) tfıyin edildi. Bu Liselerde Felsefe ve Sosyoloji hocalığı yaptı.
Bu arada Konya'da Halkevi haşkanlığı, Gençlerbirliği Spor Kliibii (Konya Spor) başkanlıb'I yaptı.
Daha sonra Ankara Üniversitesi D.T.C. Fakültesi Felsefe asistanı oldu (1939). 1942 de "Aristo'nun Mantık ve İlim Anlayışı" adlı
00-çentlik tezi ik "Doçent" ünvanını aldı ve İlimler Fclsefe~i okuttu. 1949 da ise "Profesör" ünvanını aldı.Rahmetli hocamız, sosyal faaliyetleri sev(~r ve kendisinin sosyal hayattaki hağlarını devam ettirehilmek için hilfiil hu faaliyetlere ka-tılırdı. Bu katılış çoğu zaman ön planda olmuştur. Sosyal faaliyetleri, hir düşüniiI' ve ilim adamı için toplumdaki hir uzaqtısı onun tesirli-liğinin devamı olarak görürdü.
Bu hakımdan o, T. Eğitim-Derneği'nin Konya Şuhesi Kurucula-rından olmuş, yıllarca Ankara'da aynı teşekkülün Genel Merkez aza-lığını yapmıştır. 1943 de ky.rueuları arasına katıldığı Türkiye Öğret-men Dernekleri Milli Birliği (Federasyonu)nin 1956 a kadar fasılasız gencl haşkanlığını yapmıştır.
1949 dan 1959 a kadar UNESCO Türkiye Milli Komisyonu Yöne-tim Kurulu Üycliği ve haşkan vckilliği aynı teşekkülün, Montevıdea ve Paris Konferansıarında Türk Delegasyonu haşkanlığında hulunarak 'memleketimizi haşarı ilc temsil etmiştir.
1954 de Konya'dan D.P. Milletvekili seçilmiş ve 1960 ihtilaline kadar milletvekili olarak l~izmet görmüştiir. Bu esnada Milli Eğitim ~e Dışişleri Komisyonlarında vazife almış, Dünya Parlamentolar Birliği Türk Gruhu Genel Sekreterliği ve başkanvekilliği vazifelerini görmüş, aynı teşekkülü n Viyana Konfera~sına delege olarak katılmış; 1955 den 1960 a kadar Avrupa Konseyi'nde Türkiye'yi temsil eden Türk heyetine başkanlık yapmış, Maarif, İdareler ve Daimi Komis-yonlarda çalışmış, Mahalli İdareler Komisyonu 1. başkanvekili ve Avrupa Konseyi
II.
haşkanı seçilmiştir.:M.S. K. Moral Seferherlik Kurulu çalışmalarında ve M. Eğitim Bakanlığı Din Eğitimi v(~ Öğretimi için teşkil edilen ihtisas komisyon-larında Üniversiteyi temsil göreviyle çalışmıştır.
Yedek suhay olarak üç defa askere alınmış, muhahere üsteğmeııi olarak çeşitli kıt'alarda vazife görmüştür.
Prof. H. H.agıp Atademir
1968
senesinde İlahiyat Fakültesi Fel-sefe Tarihi Profesörliiğiine tayin edilmiş,]969-1970
yılları arasında aynı fakültenin dekanlığını yapmıştır. Vefatı gününe kadar İlahiyat Fakültesi Felsefe Tarihi Kürsüsü Başkanı idi.Kendisi Fransızca, İngilizce, Almanca ve Farsea bilirdi. Arapça')'ı da bir hayli anlardı.
İslami Kültürünü Konya'nın ıneşhur illimlerinden olan hahası Ylehmet Ragıp Efendiden almıştır. Mantıkçılığı da aslen lıabasından gelmektedir. Babasının sualli-eevaplı olarak hazırlayıp bastırdığı 48 sayfalık kitahı ona ilk kaynak va7.ifesi görmüştür.
I-localığı :
Prof. Haındi Ragıp Atadı~mir'in hocalığı, bilinen klasik ders ho-ealığından çok farklı idi. Derslerjnd(~ hilgi hamallığı yapmazdı. Kendisi meseleler arasında münasebetler kurarak hilgi edindiği için, talehclerine aynı şeyi vermek isterdi. Böylece onları belli hilgi yığınlarını hafıza-larına yerleştirmekten ve ezberci olmaktan kurtarınlı. Talebderine daima doğru ve tenkitçi bir düşünce tarzını kazandırmağa çok ünem verirdi. İmtihanlardaki soruları da hep bu hı'defe yönelikti. Soruların çoğu bilgi sorusu olmaktan çok, kafa sorusu idi. Talebderin, e7.berci çalıştıkları takdirde, bunları eevaplandırmalarma imkan yoktu. Sorulara verilen cevaplarda eümleIerin muhtevalarındaıı çok, hiribirleri araslD-daki olması gereken mantıki hağa dikkat ederdi. Bu bakımdan bir talebe, soruya menfi eevap vermiş olsa hile, fikri~i iyi miidafaa edehil-mişsc, mantıki sağlamlık ve tutarlılık varsa, ona hakkını verirdi. Ders-lerinde ve imtihanlarda taleheleri, kendi fikirlerinin aksini düşünmeye teşvik ederdi. Haddi aşmadan yapılan tenkitleri takdirlc karşılardı. Öğretirnde mukayese metodunu ön planda tutardı. İhtisas sahası olan Batı Felsefesi yanında İslam düıüne(~siııi de iyi hilirdi. Derslerinde hu iki fikir dünyasmı mukayeseli hir tarzda helirtir, her iki düşüncenin dini kaynaklarını gösterir, yerine göre hunları ayet ve hadisIc delillen-dirir, varsa müşterek yunani kaynaklara da mutlaka işaret ederdi. Derslerinde hiç hir fikir askıda kalma7.dl. Bilhassa felsefi fikirleri mutlaka günlük hayata bağlar, onlardan ürnekler vı~rir ve böylece felsefe, muallakta kalmaktan kurtulur, talebcnin kafasmda müeenet, boşu boşuna bir yer işgal eden fikirler olmaktan çıkar, felsefI'yi yaşa-nılan hayatla kaynaştırırdı. Derslerinde ve sohbetlerinde daima akli düşüncenin hilkimiyet kurmasını g:ıye edinmişti.
Kafası işleyen ve çalışkan talebeyle mutlaka ilgilenir, onu kahi-liyeti istikametinde teşvik eder. bu husustaki noksanlarının tamamlan-ması için gereken yolları gösterir, kendisi de bizıat yardımcı olur, bu cümleden olarak Osmanlıca ve Fransızca öğretmek için hususi kurslar açar, bunları başarı ile yürütürdü.
Rahmetli hocamız, bir profesörün kahiliyetli talebeleri ve asistan-larını her bakımdan yetiştirmek ve noksanlarını tamamlamak mec-buriyetinde olduğuna inanırdı. Bu hususta gayret sarfetmektcn, vakit harcamaktan da büyük zevk alırdı.
Talebelerini her fırsatta milli ve dini kültür araştırmalarına, dini ve milli konular üıerinde hassasiyetle durmaya sevk ederdi. Milletleri felsefeler yapar, ilim ve teknik yaşatır, derdi.
Yetiştirdiği yüılerce talebe arasında bugün akademik kari-yerin, idari ve siyasi kademelerin üst hasamaklarında temayüı etmiş kimselerin sayısı bir hayli kabarıktır. Bunların kendi sahalarında yük-selmelerinde, rahmetli hocamııın büyük gayreti ve emeği olmuştur.
Rahmetli hoeamız gururlu değil, fakat vekarlı ,ve şahsiyetli idi. Bilhassa şahsiyetine çok düşkündü. Gururun ve aşırı tevazuun aleyhin-de idi. Bu hususta derslerinde de telkinlerde bulunur, davranışları da sözlerine örnek teşkil ederdi.
Prof. H. Ragıp Atademir'in ölümü memleketimiz için büyük bir kayıptır. Başladığı ba7.l eserlerini tamamlayamadan, tasarladığı baıı konularda fikirlerini olgunlaştırdığı halde, ele alıp işleme imkanı bu-lamadan aramızdan ayrılırdı. Kendisi ondan-bundan aktararak kitap yazmanın aleyhinde idi. "Ben çiçeğin öıünü alırım" derdi. Fakat bun-ları bal yaptığı halde, petek haline getiremedi. Ama elden ne gelir? "Her nefis ölümü tadaeaktır". O, bu ilahi emre hazırlıklı olarak yola çıktı. Kendisini rahmetle andıracak bir çok izler bıraktı, hizmetler yaptı. Allah'ın rahmeti üzerine olsun.
ESERLERİ
i - Telif Eserleri:
A - Yayınlanmış olanlar.
1- Aristo'nun Mantık ve İlim Anlayışı, Ankara , 1975 2- FilozofIara göre Felsefe, Konya, 1947
3- ilim ve Muhit, Konya, 1958
4-
Demokrasi Üzerine, Konya, 1959B- Yayınlanmamış olanlar. 1- Metod Üzerine Dcneme (Basılacak) 2- Filozoflar Ansiklopedisi (Basılacak) 3- Tenkit Üzerine (Tamamlanmamış)
4- Fransızca Türkçe Deyimler Lugatı (Basılacak)
II-
Tercüme Eserleri: A- Yayınlanmış olanlar.1- Yanlış Üzerine Denemc (V. Brochard'an),
194.1
2- Nictzsehe ve Alman Felsefesi Düşüncesine giriş, (Groetuysen)'den 3- Organon
ı.
Kategoriler (Aristo)'dan, 2. hsk. 19634- Organon
II.
Onerme (Aristo'rlan 2. hsk. 1963;)- Organon
llL.
Birİnci Analitikler, (Aristo)'dan 2. hsk.,1966
6- OrganonIV.
İkinci Analitikler, (Aristo)'dan 2. hsk.,1966
7- Organon V. Topikler, (Aristo)'dan 2. hsk. 19678- İsagoji (Porphyrios'dan) 1948
9- Phaidon (Eflatun'dan, Suut Kemal Yetkin) ilc, 3. hsk.
10-
ilim Ye Metod (H. Poimcare)'den 2. hsk.,1965
11-
Son Düşünceler, (H. Poimcare)'den 2. hsk.,1965
12-
Tümevanmın Temel Üzcrine (J. Laehelicr)'den 2. bsk.,1966
13-
İhtilallerin Kanunu, (A. joııssain)'den.,1965
B- Yayınlanmamış olanlar.
1- Organon VI, Sofist!erin Çürütülnıesi, (Basılacak) 2- Büyük Fclsefeler (Ducass)'den, (Basılacak)
3- Yığınların İsyanı,
(.T.
Ortega, Y. Gasset)'den, (Basılacak) 4- Hz. Muhammed Hayat ve Doktrini (Tor. Andrca)'dan,(Bası-l~cak)
5- Hiristiyanlığa Reddiye (ScIce)'dcn, (Basılacak)
6- Modern Dünya'nın Krizi (R. Gucnon)'dan, (Basılacak) 7- Siyaset vc ilim (M. Weber)'den, (Basılacak)
8- Lojistik (Fı~vrier)'den, 1947 (Teksir notu olarak hasılmıştır.)
