A TA TÜ R K Ü N DIŞ
İŞLERİ BAKANI
mmTevfik Rüştü
A ras dün
vefat elli
Uzun yıllar Dışişleri Bakanlığı ve Londra
Elçiliği yapan Aras'ın naşı bugün Bebek
Camiinden kald.rılacak.
—j'f l .
güven
TEV FİK RÜŞTÜ ARAS
A
TATÜRK döneminin ünlü Dışişleri Ba kanı Dr Tevfik Rüştü Araş, önceki gece saat 24’te Bebek’teki evinde 89 ya şında vefat etmiştir. Merhum Dr. Aras’ın ce nazesi bugün öğle namazından sonra Bebek Camiinden kaldırılarak Rumelihisar mezar lığındaki aile kabristanına defnedilecektir.HAYAT HİKÂYESİ
1883 yılında Çanakkale’de doğan Dr. Tev fik Rüştü Araş, Üsküp İdadisi’nden sonra Numune-i Terraki’de öğrenimine devam et miş, Beyrut ve Paris Tıp Fakültelerinden me zun olmuştur.
Selanik Umum Sağlık Başmüfettişliği ve 1914 -1918 yılları arasında askerî doktorluk yapan Araş, ilk T.B.M.M. ne üye olarak ka tılmıştır. İki defa Sağlık Bakanlığında bulun duktan başka Türk - Yunan Muhacir Müba dele Heyeti Başkanlığı da yapmıştır.
Dr. Tevfik Rüştü Araş, 1925 yılında Dış işleri Bakanı olmuş ve 1938’e kadar bu gö revde kalmıştır.
1939 -1942 yılları arasında Londra Büyük elçiliği yapan Dr. Araş, Cemiyet-i Akvam de legeliği ve Başkanlığında da bulunmuştur. 1952 yılından sonra İş Bankası İdare Heyeti Başkanı, Denizcilik Bankası Deniz Nakliyat
|
Devamı Sa. 9, Sü. 2 de
TARİH İÇİNDE ARAŞ
C um huriyetin k u ru lu şu n d an sonra tü rk ’ün en v ak m a rk a d aşla rın d a n lunda) A tatü rk ’ün 1937 y ılın ın son ile uğ u rlark en görüyorsunuz.
İlk D ışişleri B ak a n la rım ızd a n b iri olan Tevfik R üştü A raş, Ata. b iriydi. Y u k a rd a k i resim de Tevfik R ü ştü A ras’ı (A ta tü rk ’ün so- a y ların d a güney illerin e yapacağı gezi dolayısıyle B ay ar ve İnönü [F oto: Cem al Işık sel’in koleksiyonundan]
1972' nin çok verimli bir yıl
olacağını belirten Odalar Birliği
Başkanı, hür teşebbüsü hükümete
yardımcı olmağa çağırdı
ANKARA,
AA, ÖZEL,
THAT
ÜRKİYE Odalar Birliği Yönetim
Kurulu Başkanı Raif Onger,
«İkin ci Erim hükümetinin yeni dış ti caret rejimini iyi bulduklarını»belirt
miş ve
«Bu hükümet bize güven verdi. Az kâr, çok ciro prensibi ile kamuya yararlı olmak kararındayız»demiştir.
Dün Ankara’da bir basın toplantısı düzenleyen Onger, «Yeni yatırımlara başlanaca ğını» açıklamış, «Hür teşeb büsü güven İçinde hükümete yardımcı olmaya» çağırmış ve «1972 yılının çok verimli bir yıl olacağını» bildirmiş tir. ’■ •
Birinci Erim hükümetiyle gerekli diyalogu maalesef ku ramamıştır. Bu yüzden dış ticaret işlerimizde bir takım aksamalar olmuştu. İkinci Erim hükümetiyle bu diyalo gu kurmuş bulunuyoruz.» di yen Önger, «Bunun neticesi olarak, Odalar Birliğinin esas görevi olan iktisadi, ticarî, sınaî, malî konularda. özel sektörün görüşlerini zaman zaman hükümete duyurmak, raporlar vermek suretiyle ça lışmalarım sürdürdüklerini» belirtmiştir.
Onger daha sonra şunlan söylemiştir:
«Yeni ilân edilecek ihracat
D U R U M
.
TEVFİK RÜŞTÜ ARAŞ
K
ATI ve aşırı görüşlere iltifat etmeyen, dog
matik ve fanatik saplantılara kapılmayan,
barışçı ve insancıl bir yapıya sahip bulu
nan devlet ve siyaset adamlarına daima ihtiyaç
duyulmuştur. Dün dünyamızdan göçen Tevfik
Rüştü Araş, bunlardan biriydi. Gerçi Araş aktif
politikadan çoktan uzaklaşmıştı. Ama çekildiği
köşede ilerlemiş yaşına, görmeyen gözlerine rağ
men yurt ve dünya olaylarım
—yerli ve yabancı
radyoların haber yayınlarını hiç kaçırmadan—
adım adım izliyordu. Bu olayları engin tarihi
tecrübesinden ve yıpranmamış hafızasından ya
rarlanarak değerlendiriyor, sonuçlar çıkarıyor ve
fırsat buldukça yazdığı yazılar, yaptığı konuşma
larla görüşlerini açıklamaya, yararlı olmaya ça
lışıyordu. Belki sesini gerektiği kadar duyuramı
yordu. Ama ondan istifade etmesini bilenler için
daima bir ilham kaynağı oluyordu.
Uyarmalarında
çabalarını
yoğunlaştırdığı
nokta Türkiye’nin Atatürkçü bir dış politika çiz
gisinde kalması ile ilgiliydi. Bunun için herşey
den önce «yurtta barış, cihanda barış» ilkesini
hatırlatıyor, Amerika ve Batı ile ittifaklara sa
dık kalırken Sovyetler Birliği ile dostluğa önem
verilmesini ve üçüncü dünya ülkeleriyle yakın
ilişkiler kurulmasını öneriyordu. Atatürk döne
minin gerçekçi ve şahsiyetli dış politikasını sür
dürmek için sadece Amerika’ya bağlı kalmayıp
Avrupa ülkeleriyle daha yakın temaslar kurul
masını, bu arada Atatürk’ün Balkan ittifakının
canlandırılması için Balkan ülkeleriyle de yakın
laşmanın sağlanmasını istiyordu. Çin gerçeğine
de herkesten önce dikkat çekmek istemiş bu ül
kenin dünya siyasetinin geleceğinde oynayacağı
rolün iyi değerlendirilmesini sağlamaya çalışmış
tı Bütün bu değerlendirmelerim yaparken dai
ma Atatürk’ü hatırlıyor ve hatırlatıyor, onun ba
rışçı, gerçekçi ve şahsiyetli politikasını yaşat
maya uğraşıyordu.
Barışçılık Ve gerçekçilik ilkelerini iç politi
kadaki gelişmeleri yorumlarken de titizlikle sa
vunuyordu. Aslında daima toplumcu ve ilerici
görüşlerden yana ölmüştü. Ama bunları doktri-
ner bir anlayışla savunmamış, Türkiyenin ger
çekleriyle yorumlamaya, bağdaştırmaya ve pra
tik çözüm yollan önermeye dikkat etmişti. Bı.
nu yaparken de ilham kaynağı Atatürk’ün prag
matizmi. realizmi idi...
Araş ile birlikte Atatürk’ten kalan birkaç ya
Çgârdon biri daha dünyamızdan göçtü. Allah
ttım e t eyleye...
‘Bir Boğazda doğdum
bir Boğazda öleceğim,
Çanakkale'de doğan Araş, «Boğazlarla ilgili anlaşma
yı imzalamak bana nasip oldu» diye gururlanırdı.
rejimi ve ihracatın teşviki ile ilgili çalışmalar yapılacaktır. Teşvik tedbirleri konusunda da yatırımların plânda öngö rülen hedefi bulması ve bu hedefi aşması gayesi ile evve lâ genel teşvik tedbirleri ha zırlanacak, bilâhare sektörler itibariyle gerekli tedbirleı etüd edilecektir. Bu meyan- da gıda, hayvancılık, tarım, kimya, montaj ve turizm sa nayii konulan için de bu sa nayilerin hususiyetlerine gö-
$
Devamı Sa. 9, Sü. 4 de
İR Boğaz’da doğ dum; Türk boğaz larına bağımsızlığı-nı kazandıran Montreux an laşmasını imzalamak şerefine nail oldum. Ve başka bir boğaz kenarında ebedî uy kuma yatacağım.»
Ölümü büyük üzüntü ya ratan Atatürk’ün Dışişleri Bakanı Dr. Tevfik Rüştü Aras, yakınlarına sık sık böyle derdi. Çanakkale’de do ğan Aras, İstanbul Boğazının güzel yeri Bebek’te vefat et ti ve yine boğaz kıyısında Rumelihisar mezarlığında ebedî uykusuna yattı.
Eski arkadaşı emekli Bü yükelçi Cemal Hüsnü Taray, Aras için şunları söyledi:
« Dr. Tevfik Rüştü Aras, İstiklâl mücadelesinde
Men-I
Devamı Sa. 9, Sü. 3 de
Gazeteci MURAT DAVMAN'ın son mâcerası :MUTLAKA
ÖLECEKSİN
Cinayetlerin, entrikaların birbirini izlediği, korku ve heyecanla örülmüş bu son macerasında: gözüpek, kor kusuz ve çapkın gazeteci MU RAT DAVMAN, keskin zekâ sıyla binbir düğümü çözerek suçluları adalete teslim eder Ren sizlere yine «Pes» dedir tecek...Yılın en güzel polis romanı
Pazar günü
MİLLÎYET'te
BEYKOZ TERSANESİNİ E
İÇİN FERİBOT YAP
BaTı A lm anya’nın K rem cr Sohn firm ası adınaDenizcilik Anonim Ş irketi ta ra fın d a n Beykoz Tersanesinde inşa edilen 999 tonluk «Wotan» gemisi dün törenle denize in d irilm iştir. 70 m et re boyunda ve 13 m etre genişliğindeki «Wo tan» gem isinin. Alman firm ası ta ra fın d a n De nizcilik Anonim Şirk etin e ısm arlan an 3 gem i den ilki olduğu ilgililerce a ç ık la n m ıştır.
Şir-ket M üdürü S a b a h attin Ülkü töre! konuşm ada A lm anya’ya ih raç edilect nin bedeli olarak net 1,5 m ilyon t viz sağlanacağını belirtm iş, «Bu lışm aların devam edeceğini umuyo ciliğe gerekli alâkayı gösterm esini rim izden bekliyoruz» d e m iştir. Re.‘ tan» ferib o tu denize indiği sıra d a
TEVFİK ROSTO
|
Baştarajı Birincide
ve Şilepçilik İdare Heyeti Başkanı olarak görev yap mıştır.
Fransızca ve İngilizce bi len Dr. Tevfik Btiştü Aras, bütün Balkanlar, İranı, Irak, Mısır, Lübnan, Suriye, Fran sa, İngiltere, İsviçre, İtalya, Almanya ve Amerika gibi ül kelerde bulunmuştur. Dr. A- ras ayrıca şu uluslararası konferanslara katılmıştır:
«Cemiyet-1 Akvam, Filistin Komisyonu, Montreux Kon feransı, Balkan Antantı, Si lâhsızlanma Konferansı, Sa- dâbâd Anlaşması, Türk-lran Hududunun Tanzimi, Ağrı Dağının Türk Topraklarına İthali.»
Meıhumun «Lozan’ın İzle
rinde» adlı bir kitabı vardır. İstanbul Valisi Vefa Poy raz, dün merhumun eşini zi yaret ederek. Cumhurbaşka nı Cevdet Sunay, Başbakan Nihat Erim, Hükümet ve İs tanbul halkı adına taziyette bulunmuştur.
BAYAR'IN MESAJI
Eski Cumhurbaşkanı Celâl
Bayar, dışişleri eski bakan larından Dr. Tevfik Rüştü
Aras’m vefatı nedeni ile dün bir taziyet mesajı yayınlamış ve hissesi bulunan değerli ar.
ve hsisesi bulunan değerli ar kadaşımıza tarihimizin lâyık olduğu sayfaları ayıracağın
dan eminim» demiştir. İstanbul Şehir Üniversitesi Kütüphanesi
