Tekirdağ ili merkez ilçesi tarım işletmelerinin mekanizasyon düzeyi ve bir traktör için optimal işletme büyüklüğünün saptanması üzerine bir araştırma

Ulud. Vniv. Zir. Fak. Derg., (1987) 6: 141·148

TEKIRDAG ILI MERKEZ ILÇESI T ARlM

IŞLETMELERININ

MEKANIZASYON DüZEYI VE BIR TRAKTÖR IÇIN

OPTIMAL

IŞLETME

BüYüKLOGüNüN SAPTANMASI

üZERINE BIR

ARAŞTIRMA

ÖZET

Bahattin ÇETIN* Erkan REHBER**

Bu araştırmada 1985-86 üretim yılmda te110dü(i ömekleme ile belirlenen 72 itletmeden elde edilen verilerden hareketle, Tekirdal ili Merkez ilçeıi tarım işlet· melerinin mekani:za.yon düzeylerinin belirlenmui yanında, planlı çalıtma kotulla· rında 'bölge için, bir traktör kapaıiteıine gerekli olan itletme genişlifinin heiKlplan· maıı amaçlanmıttır.

Incelenen itletmelerde ortalama işletme genişiili 119.86 dekardır. ltletme-lerin % 74.73'ünde traktör ve ekipmanları bulunmakta ve dekara 0.33 BG dÜf· mektedir.

Işletmeler ortalamaımda, üretim alternatifleri ve ıınırlılıklar dikkate alınarak, 46 BG 'ünde ki bir traktör için, optimal koşullarda çalıtıldJimda 311,63 dekar ara· zinin gerekli oldulu dolru110l programlama yöntemi ile belirlenmiştir. Optimal or· gani:za.yonda, bulday % 60, arpa % 17 ve ayçiçeli% 33 oranında yer alırken, 3.33

ünite ıüt ineli ve 2.66 ünite de koyun plana gelmittir.

1 _{Bölgedeki ortalama itletme genişlifi, bir traktör için gerekli genişiiiıle kartı·}

lattırıldılında, aşırı makinaiatmadan ıöz etmek ·mümkündür. Bu durumda bölge için, traktör ve gerekli ekipmaniarına ıahip olmanın yarattılı yüklek yatırım ve if·

letme mcura{ları gözönüne alınarak, ortak makina kullarıımı yoluna gidilmeıi veya kiralama yoluyla makina kullanımı önerilebilir.

· SUMMARY

An Investigation on the Mechanization Level and Optimal Farm-Size for a Tractor Capacity in the Central District of Tekirdağ Province

The main aimı of thi8 ıtudy were to inveıtigate mecluıni:zation level and to determine optimal farm._i:ze for a tractor capacity in the Central di8trict of Tekir· dal province based on the data collected from 72ıample farmı in 1986.

*

Yard. Doç. Dr.; U. V. Ziraat Fakülteıi Tarım Ekonomi8i Bölümü.

**

Doç. Dr.; U. V. Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomlıi Bölümü.

-Average farm~ize wa8 119.85 decares in the farmı analyııed. 75 percent of the farms had tractor and their equipments and !h_e_l(P__per decare waı O.J3.

Required acreage was determined as 311.63 decare8 for a tractor capacity

imder optimal forming conditions, taking consideration available production possibilities and resource restrictions, by linear programming method. Wheat, barley and sunflower took place with 50.00, 17.00, 33.00 percentageı respectively

besides 3.33 units of dairy cows and 2.65 units sheeps in the optimal plan.

It is possible to mention about over-mechanization when we compare required

with acreage the present farm-size. Because of having tractor and its equipmentı

need high investment capital and operating costs, partnership or leasing could be

advised in using them.

GlRJŞ

Tanm,ülkemiz ekonomisinde halen önemini muhafaza eden bir sektördür. Ni·

tekim, nüfusun% 57'sine sa~ladı~ı istihdam imkanı, GSYtH'nın% 19.2'sini oluştur·

ması, ihracatımızın % 18.2'sini teşkil etmesi gibi ekonomik göstergelerde sektörün

a~rlı~mı göstermektedir.

önemi geri plana atılamaz bir sektör olan tanmda, üretim artışı için verimli·

li~in arttınlmasına yönelik önlemler alınması elzemdir. öte yandan, verinılililin art·

tırılması ve elde edilen ürünlerde kayıplann minimuma indirilmesi yönlerinden ise, mekanizasyonun önemli bir faktör oldu~ bilinen gerçektir. Tanmsal alanlan geliş·

tirmek, tarımsal üretim yapmak ve tarımsal ürünlerin temel deAerlendirme işlemle·

rini yerine getirme amacıyla, her türlü enerji kay~mın, mekanik araç ve gerecin; tasanmı, geliştirilmesi, da~ıtım ve pazarlanması, yayımı ve etltimi, işletilmesi ve

kullanılması ile ilgili tüm konulan içermekte olan tanmsal mekanizasyon (Yavuz· can, 1983), ülkemiz tarımının geleneksel yapısı içinde; işgücünün bol ve işgücü iic·

retlerinin düşük olması, sermaye darlııtı, tanm işletmelerimizin % 99'unun küçük işletme olması (Açıl ve Demirci, 1984) gibi nedenlerle oldukça geç başlamıştır. An·

cak 1950'li yıllardan itibaren bu konuda önemli gelişmeler elde edilmiş olup, 1948

yılında kullanılan traktör sayısı 1756 iken sözkonusu dejter 1985 yılında 583.974'e

yükselmiştir. Bu artışa ba~lı olarak di~er alet~kipmanlann sayısında da öııemJrar· tışlann meydana geldiıti bir gerçektir.

Ancak, tüm bu gelişmeler işletmelerin yapılmnda Sırçok olumlu deıişimier meydana getirirken, aynı zamanda onlara önemli derecede masraflar da yüklemek· tedir. Bu nedenle mekanizasyona giderken işletmelerin içinde bulundulu koşullan

da dikkate almak gerekmektedir.

Bu çalışma ile, Te kirda~

m

·

merkez ilçesindeki tanm işletmelerinde mekani· zasyon düzeyi ~lirlenmeye çalışılmı"f,"aynca belirli büyüklükteki bir traktörün

ras-yonel çalışahilmesi için işlemesi gerekli arazi miktarınında mevcut şartlar gözöniiı· de tutularak tespit edilmesi amaçlanmıştır.

MATERYAL VE METOD

' Araştırmanın materyalini, 1985-1986 üretim yılında Tekirda~ ili merkez ilçe· ye ba~lı 9 köyde tesadüfi örnekleme metoduyla belirlenen toplam olarak 72 işlet· meden anket yoluyla elde edilen bilgiler oluşturmaktadır. Anketler yardımıyla

saR·

lanan bu bilgiler yanısıra, konuya ilişkin literatür ve istatistiki verilerle birlikte İl Tanm Müdürlü~ü'nün bilgilerinden de yararlanılmıştır.

-İncelenen işletmelerde mekanizasyon düzeyinin ortaya konması açısından iş· letmeler üç büyüklük grubuna aynlmış (100 dekara kadar, 101-250 dekar ve 251 de-kardan· daha büyükler) ve her bir işletme büyüklük grubu ile işletmeler ortalamasına ait de~erler ayrı ayrı de~erlendirilmiştir. öte yandan araştırma alanmda bir traktör kapasitesi Için mevcut şartlar dikkate alındı~ı durumda yeterli arazi genişli~i ise, sadece işletmeler ortalaması itibariyle ve LP metodu kullanılarak hesaplanmıştır.

ARAŞTIRMA SONUÇLARI VE TARTIŞMA

Araştırma alanmda birim araziye düşen traktör sayısı incelenecek olursa, ala·

nın makinataşma derecesi hakkında bir fikir edinUebilir. 1985 yılı itibariyle ilçedeki

traktör sayısı 3240'dır. İlçenin tarla arazisi varlı~ı 668.187 dekar oldu~una göre (Anonymous, 1985), her bir traktöre düşen tarla arazisi miktan 206~2 dekardır.

-öte yandan Tekirda~'da ve Türkiye'de traktör sayısı sırasıyla 17.165 ile 583.974 adet ve tarla arazisi varlı~ı da yine sırasıyla 3.590.720 dekar ile 2;39.330.000 dekar

oldu~una göre, traktör başına düşen tarla arazisi miktarı 209,2 dekar ve 409,8 de

-kardır. Bu durumda ilçedeki makinataşma seviyesinin Tekirda~ ve Türkiye ortala·

masından!<laba yüksek oldu~u anlaşılmaktadır.

İncelenen işletmelerin % 7 4,7 3'ünde traktör bulunmakta olup, işletme grup-Jan itibariyle küçük işletme büyüklük grubunda yaklaşık 2 alleye bir traktör düşer·

ken, bu de~er ikinci grupta 1,05, üçüncü grupta ise 1,20.olmaktadır . .

Bu genel de~erlendirmeden sonra, merkez ilçeyi temsilen ömek olarak seçilen 72 işletmeye ait bazı genel özellikler ile mekanizasyon düzeyine ilişkin verilerin

de~erlendirilmesl konuya daha fazla açıklık getirecektir ..

İncelenen işletmelerde, çiftçi allesi başına düşen ortalama arazi genişll~i bütün işletmelerin ortalaması olarak 119,85 dekardır. Bu büyüklük 100 dekara kadar Işletme arazisine sahip bulunan grupta 58,87 dekar, 101-250 dekarlık işletme grubunda 177,45 dekar ve 251 dekar ve daha büyük araziye sahip işletme grubunda ise 439,00 dekardır. İşletmelerin büyük ço~unlu~unda bu~day yetlştiricili~i hakim durumda olup (% 50.65), bunu ayçiÇe~i (% 43.25) ve kuru so~an (% 2.80)

izle-mektedir. ·

Ele alınan işletmelerde traktöre sahip olan işletme sayısı 54 olup bu de~er

toplam işlebne sayısmm % 75'1 kadardır. Di~er bir deyişle incelenen işletmelerde ortalama 1.33 işletmeye bir traktör isabet etmektedir. İşletme sayısının 46 oldu~u

birinci grupta 26 traktör, 21 işletmenin yer aldı~ı ikinci grupta 22 traktör ve 5

işletmenin bulundu~u üçüncü grupta 6 traktör mevcuttur. Dekara isabet eden or· talama BG Ise, genişlik gruplarmm sırası itibariyle 0.45, 0.34, 0.20 de~erlerinde

ölup Işletmeler ortalamasıılda

ö

.

33

oiarak bulunmuştur. Sözkonusu de~erlerden

an-Jaşılabilece~i gibi, Işletme genişli~i arttıkça dekara düşen BG azalmaktadır. Bulu

-nan sonuçlar daha önce yapılmış çalışmalarla da paralellik göstermektedir (Erkuş,

1977; Alptekin, 1986; Nalbant ve Rehber,1987).

İnceleme yapılan işletmelerde traktörle beraber kullanılan aletler içinde ilk

sıralan toprak işleme aletleri almakta ve daha sonra ekim makinası ile tarım a:rabası (römork) gelmektedir. Traktörle birlikte kullanılan başlıca alet ve makmalann

kul-lanım yüzdeleri tablo 1 'de verilmiştir.

-Tablo: 1

Traktöre Sahip Işletmelerde Traktör1e Birlikte Kullanılan Tarım Alet ve Makinalarının Kullanım Oranları Tarım Alet ve Makinası

Pulluk (2 so k hı) Pulluk (3 soklu) Kültüvatör Tırmık Diskharrow Mibzer Römork Mücadele Aletleri Gübre Da~ıtıcısı KuDanım Oranı (%) 88.4_6 87.03 88.89 83.33 75.93 70.37 61.11 38.89 27.78

İncelenen işletmelerin alet-makina varlıklan ile bunlann toplam alet-makina

varlı~ı içindeki da~ılı'mlan incelendi~inde (Tablo: 2), çiftçi ailesi baŞına düşen orta-lama alet-makina kıymetinin işletme büyüklüjtüne paralel olarak artma gösterdi~i

görülmektedir. Nitekim, 100 dekara kadarki işletmelerde bu kıymet 2.457.609 TL. iken, 101-250 dekar arasındaki işletmelerde 5.682.144 TL. ye yUkselmekte, 251 de-kar ve daha büyük işletme grubunda ise 9.4 75.000 TL. ye ulaşmaktadır. Sözkonusu

de~er işletmeler ortalamast itibariyle ise 3.885.418 TL. dir.

Traktör ve ekipmanlarının toplam alet-maldna varbit içindeki nispeti işletme

genişli~i arttıkça genel olarak düşme göstermektedir. Bu durum ikinci ve üçüncü

grup işletmelerde biçerdöverio bulunmasından kaynaklanmaktadır.

Bilindi~i gibi tarımsal mekanizasyon, tanmsal üretim girdilerinin uygun bir

şekilde kullanımmı temin eden önemli bir faktördür. Bu sebeple hızlı bir şekilde ge

-lişen tarımsal üretim teknolojisi içirıde tanmsal mekanizasyonun önemi artmakta

olup uygun şekilde arttınlacak mekanizasyon ile verimlili~in yükseltilmesi mümkün olabilecektir. Ancak tanmsal üretim içirı son derece önemli olan makina ile ilgili masraflar, makinatann kullanım düzeyi ile çok sıkı ilişkili olup, işlenen arazinin genişli~i makinataşmanın ekonomiklijtini belirleyen önemli kriterlerden birisidir. Yani makirianın işletmeye ek külfetler yüklemeden ekonomik olarak çalışahilmesi yeter miktarda arazi veya iş alanı temirıi ile mümkündür. Bu nedenle incelenen işlet· melerde, bir traktör kapasitesi içirı yeterli olabilecek arazi genişiili LP yöntemi ile hesaplanmaya çalışılmıştır. Hesaplama sadece işletmeler ortalaması delerieri esas alınarak yapılmış ve traktörün, amortisman eşili olarak kabul edilen 1000 saatfyıl (Erkuş ve Demirci, 1985)m altmda çabştı~ı

hususu

dikkate alınmıştır. Hesapla· maya esas olmak üzere 45 BG'de bir traktör ele alınmış ve planiarnada yer alan çeşitli üretim faaliyetlerirıirı işgücü ve traktör saat ihtiyaçian buna göre bulun· muştur. Çeşitli üretim faaliyetlerinin başanimasa için gerekli traktör saat ihtiyaçla· nndan başka, planlama dışı bazı genel çiftlik işleri içirı gerekli traktör saati ibti· yaçlannı da dikkate almak gerekece~inden bu tür işler lçirı lüzumlu traktör saati ih·

tiyacı 318.0 saat/yıl olarak kabul edilmiş (KTL, 1965) ve böylece, 1000- 318 = 682 traktör saatlik bir traktör kapasitesine yeterli arazi genişiili ile mevcut durum için optimal işletme organizasyonu belirlenmiştir. Bu modele ait örnek matriks Ek tablo 1 'de görülmektedir.

-...

"""

. V'ı ı TanmAletve Makinası Traktör Römork

Pulluk (iki ve üç soklu)

Tırmık Kültüvatör Diskharrow Mibzer Gübre Da~ıtıcısı Mücadele Aletleri Biçer döver Di~erleri TOPLAM Tablo: 2

Incelenen Işletmelerde Alet-Makina Varlığı ve Oransal Dağılımı

IŞLETME BOYOKLOKLERI (DEKAR)

ı-ıoo 101-250 251-

+

1 tletmeler Ortalaması

Miktar (TL.) % Miktar (TL.) % Miktar (TL.) % Miktar (TL.) %

1.836.957.- 74.75 3.119.048.- 54.89 5.700.000.- 60.16 2.479.167.- 63.81 80.978.- 3.29 192.857.- 3.40 290.000.- 3.06 128.125.- 3.30 190.761.- 7.76 390.476.- 6.87 540.000.- 5.70 273.264.- 7.03 58.152.- 2.37 121.429.- 2.14 140.000.- 1.48 82.292.- 2.12 69.130.- 2.81 162.143.- 2.85 185.000.- 1.95 104.306. - 2.68 51.739.- 2.10 115.476.- 2.03 145.000.- 1.53 76.806.- 1.98 83.696.~ 3.41 228.571.- 4.02 340.000.- 3.59 143.750.- 3.70 9.891.- 0.40 37.143.- 0.65 85.000.- 0.90 23.056.- 0.59 14.674.- 0.60 64.286.- 1.13 200.000.- 2.11 42.014.- 1.08

-

-

1.119.048.- 19.70 ı .600.000 .- 16.89 437.500.- 11.26 61.631.- 2.51 131.667.- 2.32 250.000.- 2.63 95.138.- 2.45 2.457.609.- 100.00 5.682.144.- 100.00 9.475.000.- 100.00 3.885.418.- 100.00

EK Tablo: 1

Bir Traktör Kapasitesine Yeterli Arazi G~nişliğinin _Saptanması

g

g

~ .§

_c

_:§

c

:~

e

:s

~

:

~

~

·

~

c

.•

,-.. ~ ~ ::! ·~ >. ::.ı: ;co

_g

~

[

,;ı ,-..

s ,-..

::!

c

=

·

u li ~ _§ 'o '0 o

.a

~ _u

if~

... J2 .. c _{! .. ,g ~}

r~

z

·s

100

a.

....

c; >Ol)

~

;co >. ~"'o ,§ ~ 'o 1-< 'o~ C!~ C!~

~

3

::i ~ o

J

~

Q . C! .o

.,

.

..t:!ae

~

<

_a:ı :ı

<

_{>. o} vı>-

..

..

vı- ::.ı: p.§o ~j Q

.

...

. ..;co _C!::

_c:.!

C!:: "!~

< ::.ı: a:ı

"'

<~ =~ =:

SOTUN NO. ı 2 3 4 5 6 7 8 9 ı o l l 12 13 14 15 16 17 18 19 Ko

Amaç Fonksiyonu 22954 19292 17908 34101 94789 ı2074 -4420 208054 ı9689 -ı500 - 3000 -2ı5 -2ı5 -2ı5 -215 -2ı5 -2ı5

Toplam Tarla Arazisi 301 - 1 l l l 1 l l .;;o

Toplam Hububat

Arazisi (% 67) 302 0,33 0,33 -0,67 -0,67 -0,67 - 0,67 .;;o

Bu~day Arazisi 303 0,50 -o,5o - 0,50 -0,50 -0,50 -0,50 .;;o

(% 50)

Arpa Arazisi (%25) 304 -0,25 0,75 - 0,25 - 0,25 -0,25 -0,25 o;;; o

Ayçiçel!i Arazisi 305 -0,33 l ;;.o

(% 33)

soııan Arazisi (%ı o) 306 -o,ıo -o,1o -o,10 0,90 -o,ıo -o,ıo o;;; o

Bostan Arazisi (% 10) 307 -o,ıo -o.1o -o,10 -o,ıo 0,90 -o,10 .;;o

Mısır Arazisi (%ı0) 308 -o,ıo -o,1o -o,ıo -o,10 -o,ıo 0,90 o;;; o

1. Dönem i.g..s. 309 0,08 0,08 ı,os ı5,08 3,98 ı,38 36,19 4,00 -ı .;; 1594

ll. Dönem i.g..s. 3ıO 0,16 0,16 10,97 16,02 ı5,42 6,80 28,79 3,ı9 -ı .;; 1266

III. Dönem i,a.s. 311 0,44 0,49 10,00 12,60 6,ıo 7,60 34,49 4,37 -ı .;; ı739

IV. Dönem i,a.s. 312 1,02 1,02 0,44 55,37 4,71 15,02 89,67 9,92 -ı .;; 3940

IV .a. Oönf!m i.r..s. 313 0,60 0,60 0,09 55,00 4,26 15,02 77,33 8,55 -ı .;; 3402

IV .b. Dönem i.g .s. 314 0,42 0,42 0,35 0,37 0,45 37,02 4,09 -ı .;; 1628

Saman 315 - 360 -345 1000 o;;; o

Kuru ot (Min)ND 316. 379 -a1,o <;o

Toplam Yem ND 317 - 175 1388 87 - 17,5 -31,0 <;o

Ahn Yeri m2 318 11,54 <; 38,40

AQ:ıl Yeri ml 319 1,36 <; 22,79

lıtletme SeTmayeai 320 88S8 8241 7197 12949 15173 4529 4420 72127 2181 1500 3000 215 215 215 215 216 215 -ı <o

TL.

Planlama sonuçlan tablo 3'de verilmiştir. Araştırma alanının mevcut şart­

lan (münavebe sınırlılıklan, üretim faaliyetlerinin kapasitelerden talepleri v.b.)

dik-kate alınarak yapılan hesaplama ile bir traktör kapasitesi için gerekli arazi miktarı

311.63 dekar olarak bulunmuştur. Bu de~er saat cinsinden ise yaklaşık 406 saate

karşılık gelmekte olup, daha önce bulunmuş olan 350-450 saat/yıl (Anonymous,

1982) de~erine de uygunluk göstermektedir.

Tablo:3

Araştırma Yöresinde Bir Traktör Kapasitesine Gerekli işletme

Arazisi Genişliği ile Optimum işletme Organizasyonu

Optimum I~Jetme Organizasyonu Birim Miktar

Bu~day (K) da 155.84

Arpa (K) da 52.99

Ayçiçe~i (K) da 102.80

Süt ineği üB 3.33

Koyun üB 2.65

Toplam Tarla Arazisi da 311.63

Sermaye lhtiyacı TL. 8.338.711

Optimum işletme organizasyonunda, üretim faaliyetlerinde bu~day ve ayçi

-çe~i, matrikste öngörülen en üst sınırlan ile plana gelirierken onlan traktör

kapa-sitesini dilter üretim faaliyetlerinden daha iyi delterlendiİ'en arpa izlemektedir. Hay-vansal üretim faaliyetlerinden süt ine~i, ahır kapasitesinin izin verdiğ"i ölçüde planda

yer alırken, a~ıl kapasitesinin gerektiğ"i şekilde değ"erlendirilemedi~i anlaşılmaktadır.

Planın uygulanabilmesi için 8.338.711 TL'lik işletme sermayesine ihtiyaç var

-dır. Daha öncede de~inildi~i gibi araştırma yöresinde işletmeler ortalaması itibariyle

arazi genişliğ"i 119.85 dekardır. Halbuki araştırma bulgularına göre orta büyüklük-teki ( 45 BG) bir traktörün işleyebilece~i alan 311.63 dekar olarak hesaplanmıştır. Bu durumda traktör ve ba~lı olarak ekipmanlarının etken kullanım katsayısı 2.60

(EKK = Kullanılması gerekli kapasite ) olarak belirlenmektedir. Yani mevcut trak

-Kullanılan kapasite

tör kapasitesinden iyi bir şekilde yararlanamama sözkonusudur.

öte yandan yörede yapılan bir çalışmada (Çetin, 1987), bir çiftçi ailesine

ye-ter geliri temin edebilecek arazi genişliğ"inin de yine işletmeler ortalaması girdi-çıktı

katsayıianna göre, 60.34.dekar olarak hesaplandığ"ı gözönünde tufulursa, işletmeler­

de gereğ"inden fazla traktör ve ekiprnanın varlı~ından söz etmek mümkündür.

İncelenen işletmelerin büyük bir çoğ"unlu~unu küçük tanm işletmeleri oluştur­

du~u Için, hem sahip olunması ve hem de masraflan işletmeler için ilave külfetler

getiren traktör ve ekipmanlannın kullanılmasında titiz bir şekilde fayda-masraf ana

-lizleri yapılmalı, mevcut üretim koşulları ile işletmenin büyüklü~ü gözönünde ıutul­

malı, ayrıca rasyonel bir kullanım için ortaklıklar (makina kooperatifleri v.b.) şek­

linde örgütlenmelere gidilmelidir.

-KAYNAKLAR

AÇIL, A.F ., DEMİR Ct, R., 1984. Tanm Ekonomisi D~rsleri, A.tL Ziraat Fakültesi Yay. No: 880, Ankara 1984, s. 372.

ANONYMOUS, 1982. V. Beş Yıllık Kalkınma Planı Tanm Alet ve Makinalan ölK.

Raporu I. Tasla~. Adana.

ANONYMOUS, 1985. Tarımsal Yapı ve üretim 1985, DİE Yayın No: 1236,s. 281. ANONYMOUS, 1985. DİE Tanm Şubesi Dosyalan.

ALPKENT, N., 1986. Türkiye'de Traktör ve Ekipmanlan Kullanımmda Verimlilik, MPM Yayınlan No: 347, s. 140.

ÇETİN, B., 1987. Te kirda~ İli Merkez İlçesirlde Ayçiçe~i Yetiştiren Tanm İşlet.

melerinin Do~sal Programlama Metodu lle Planlanması (Basılmamış Dok·

tora Tezi), Ankara, s. 142. '

ERKUŞ, A., 1977. Ankara İli Makmalı Tanm İşletmelerirıde Traktör Tamir·Bakım

Masraflan tlzetine Bir Araştırma, A.tl. Ziraat Fakültesi Yıllı~ı 1976, Cilt 3,

Fasikili 3, s. 587-597.

ERKUŞ, A. ve DEMtRCİ, R., 1985. Tanmsal lşletmecilik ve Planlama, Ankara Uni.

Ziraat Fak. Yay. No: 944, s. 131.

KTL, Kalkulationsunterlagen für die Betriebswirtschaft, Band 2. Maschinen.und Gebaudekosten, Kuratorium für Technik irı der Landwirtschaft e.v. Frankfurt, am Main, 1965, s. 31/2.

NAL BANT, M. ve REHBER, E., 1987. Samsun

tn

Merkez İlçesi Tanm İşletmelerin·

de Mekanizasyon Düzeyi ve Traktör Tamir-Bakım Masraflan Uzerine Bir Araş·

tırma, Ondokuz Mayıs Univ. Ziraat Fak. Dergisi, 2(1), s. 77-86 ..

YAVUZCAN, G., 1983. Ordu

t

n

ve Yöresiniri Tanmsal Mekanizasyon Sorunlan ve

Çözüm Yollan, Ordu ve Yöresirıirı Tanmsal Sosyo-Ekonomik Sorunlan ve Çö-züm Yollan Sempozyumu, Ordu 1983, s. 214-220.