Hastane Enfeksiyonları ve İzolasyon Önlemleri

Hastane Enfeksiyonları ve

İzolasyon Önlemleri

Öğr. Gör. Dr. F. Özlem ÖZTÜRK

• Nosos: Hastalık

• Nosocomium: Hastane

• Nozokomiyal: Hastane kökenli veya kaynaklı

Nazokomiyal

Hastane İnfeksiyonları-1

• Hastalar hastaneye başvurduktan sonra gelişen ve başvuru anında inkübasyon döneminde

olmayan veya hastanede gelişmesine rağmen bazen taburcu olduktan sonra ortaya çıkabilen infeksiyonlardır.

• Genellikle hastaneye yattıktan 48-72 saat sonra ve taburcu olduktan sonra ilk 10 gün içinde

gelişen infeksiyonlardır.

• Ancak enfeksiyonun tipine göre bu tanım değişiklik gösterir.

• Örneğin; cerrahi bir girişimi takiben, ilk 30 gün içinde yara bölgesinde gelişen

enfeksiyonlar hastane enfeksiyonu kabul edilir.

Hastane İnfeksiyonları-2

• Eğer cerrahi girişim sırasında kalıcı olarak yerleştirilmiş bir yabancı cisim varsa (eklem protezi, protez kalp kapağı gibi) ameliyattan sonraki 1 yıl içinde cerrahi girişim

bölgesinde gelişen enfeksiyonlar, hastane enfeksiyonu olarak tanımlanır.

Hastane İnfeksiyonları-3

Hastane İnfeksiyonu sıklığı

• Hastanede yatan hastaların % 5-10 kadarında görülmektedir.

• Yoğun bakım ünitesinde yatan hastalarda

görülme oranı % 20-30 dolayındadır.

Hastane Enfeksiyonları Tarihçe-1

• 1843 Oliver Wendell Holmes, “Lohusalık Ateşi” nin doktorların ebelerin kontamine

olmuş elleriyle yayıldığı

hipotezini ileri sürmüş

ve bunu klinik gözlem,

laboratuvar sonuçları ile

kanıtlamıştır.

• Florance Nightingale 1850’li yıllarda Kırım savaşında

enfeksiyonların çevre

kirliliğinden kaynaklandığına işaret etmiştir.

• Kırım’da 2 yıllık sürede

hastaneye temiz besin, temiz su ve temiz çevre sağlayarak ölüm oranını %42’den %2 ye düşürmüştür.

Hastane Enfeksiyonları Tarihçe-2

• Lister 1860’lı yıllarda yara enfeksiyonlarından mo’ların sorumlu olduğunu ifade etmiş.

• 1910’lara kadar büyük hastanelerde steril

enstrümanlar, eldivenler, maskeler kullanılmaya başlamış.

• 1970’lerin başında İngiltere’de ilk enfeksiyon kontrol hemşiresi görevlendirilmiştir.

Hastane Enfeksiyonları Tarihçe-3

• 2005 yılında DSÖ tarafından yeni bir proje başlatıldı.

• Projenin sloganı;

“Clean Care is Safer Care”

“Temiz bakım daha güvenli bakımdır”

• Bu projenin bir parçası olan;

“Hayat kurtar: Ellerini temizle” başlıklı

‘Save Lives: Clean Your Hands” programı ile çok sayıda ülkede el hijyenine uyumun arttırılmasına yönelik faaliyetler yürütüldü

Hastane Enfeksiyonları Tarihçe-4

• Ülkemizde hastane enfeksiyonları ile ilgili çalışmalar oldukça yenidir.

• 1970’lerden sonra enfeksiyon kontrol ekipleri kurulmaya başlanmış.

• 2000 yılından bu yana da tüm hastanelerde enfeksiyon kontrol çalışmaları sürmektedir.

Hastane Enfeksiyonları Tarihçe-5

• 2005’de “Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına

Dair Yönetmelik” ile Enfeksiyon Kontrol Komitesi hastanelerde zorunlu hale

getirildi.

Hastane Enfeksiyonları Tarihçe-6

Enfeksiyon Kontrol Komitesinin Yapısı

• EKK BAŞKANI

– Başhekim Yardımcısı

– Cerrahi Bilimler Temsilcisi – Dahili Bilimler Temsilcisi – Enfeksiyon Kontrol Hekimi

– Enfeksiyon Kontrol Hemşiresi (Her 250 yatak için 1 hem) – Mikrobiyoloji Lab. Temsilcisi

– Hastane Müdürü – Eczane Sorumlusu – Başhemşire

EKK Görevleri

• Enf. kontrol prog. belirleme, uygulama,

• Sürveyans yapmak, 3 ayda bir hastane yönetimine rapor sunmak,

• Sağlık çalışanlarına, hastane enf. önlenmesi ile ilgili eğitim yapmak,

• Bir enfeksiyon riski belirlendiğinde inceleme yapmak,izolasyon tedbirlerini belirlemek,

• Atıklar, çamaşırhane, mutfak için enf.

kontrolü denetimi yapmak

17.12.21 16

ENFEKSİYON KONTROLÜNDE ;

En Büyük İdari Yetkiliden,

Temizlik Personeline Kadar Tüm Çalışanların, Kendi Görevi Kapsamında Sorumluluğu Vardır

17.12.21 17

HASTANE ENFEKSİYONU

OLUŞUMUNDA PEK ÇOK FAKTÖR ROL OYNAR

YATIŞ SÜRESİ İLE, RİSK DOĞRU

ORANTILI OLARAK ARTAR

17.12.21 18

CDC

The Hospital Infection Program



HASTANE ENFEKSİYONLARI GÖRÜLME HIZI

BİR KALİTE İNDİKATÖRÜDÜR.

17.12.21 19

HASTANE ENFEKSİYONU NEDEN

ÖNEMLİDİR

17.12.21 20

İş gücü kaybı olur

17.12.21 21

Hastanede Yatış süresi uzar

17.12.21 22

Laboratuvar tetkikleri artar

17.12.21 23

Girişimlerde artış olur

17.12.21 24

Genellikle enfeksiyon etkeninin çoklu antibiyotik direnci olabileceği

için tedavileri daha güç ve pahalı

olur

17.12.21 25

PRİMER HASTALIK İYİLEŞSE DE, HASTANE ENFEKSİYONU

NEDENİYLE HASTA YAŞAMINI

YİTİREBİLİR

Hastane İnfeksiyonlarının Nedenleri

1. Hastanede yapılan invaziv girişimler 2. Temizlik kurallarına dikkat edilmemesi 3. Sağlık çalışanlarının sayısal yetersizliği 4. Hastanın bağışıklık sistemini olumsuz

etkileyen faktörler

• Bir enfeksiyonun HE olup olmadığına klinik gözlem, laboratuvar sonuçları ve diğer

hasta kayıtlarının değerlendirilmesi ile karar verilir.

Hastane İnfeksiyonları

17.12.21 28

Eksojen bulaş

• Hastane ortamında, hasta ile ilişkili olan tüm kişi ve objeler enfeksiyon kaynağıdır

• Diğer hastalar

• Doktor

• Hemşire

• Yardımcı personel

• Tedavi amaçlı uygulanan kateterler (üriner ve damar)

• Solunum desteği

• Endoskopi

• Cerrahi işlemler

• Diğer girişimler

17.12.21 29

Endojen bulaş

• Flora dengesinin bozulması ve/veya

içerdiği mikroorganizmanın başka bir vücut bölgesine taşınması ile olur

• Flora dengesinin bozulmasında en önemli

etken antibiyotik kullanımıdır

17.12.21 30

KAYNAK

İNSAN-OBJELER

HAVA YOLU SOLUNUM S pyogenes M tuberculosis

Legionella Aspergillus InfluenzaRSV

DİREKT TEMAS Deri-Mukozalar

S aureus Gram negatif KNS

Basiller VRE

İNDİREKT TEMAS

Gram negatif KNS Basiller

VRE

DİĞER (Gıda, kan,

IV sıvılar, Dezenfektan)

Salmonella Pseudomonas Gram negatif

Basiller HBV, HCV

17.12.21 31

HASTANE ENFEKSİYON KLİNİK TABLOLARI

• Bakteriyemi

• Sepsis

• Üriner sistem enfeksiyonları

• Alt solunum sistemi enfeksiyonları

• Cerrahi alan enfeksiyonları

• MSS enfeksiyonları

• Diğer

Amaç: Hastane enfeksiyonları (HE) özellikle yoğun bakım üniteleri (YBÜ) gibi yüksek riskli alanlarda yatan hasta gruplarında ciddi tehdit oluşturmaktadır. Bu alanlardaki enfeksiyon

etkenlerinin tanınması ve bu enfeksiyonların tedavisi hem primer hastalığın prognozu hem de hastanede kalış süresi üzerinde etkilidir. Bu çalışmada nöroloji YBÜ’de (NYBÜ) aktif

enfeksiyon surveyans değerlendirmesi yapmayı planladık.

Gereç ve Yöntem: NYBÜ’de on iki aylık sürede 291 hasta çalışmaya dahil edilmiştir.

Fakültemiz enfeksiyon kontrol komitesi tarafından tutulan kayıtlar “Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi” (Centers for Disease Control and Prevention) tanı kriterlerine göre incelenmiş ve HE tanısı konulmuştur. İzole edilen mikroorganizmalar ve sistemik tutulumları incelenmiştir.

Bulgular: NYBÜ’deki enfeksiyonlar tüm HE’lerin %6,39’unu oluşturmaktadır. Bunlar; deri ve yumuşak doku enfeksiyonları (%3,13), kan dolaşımı enfeksiyonları (%9,38), mekanik

ventilatörden bağımsız pnömoniler (%9,38), ventilatör ile ilişkili pnömoniler (%6,25) ve üriner sistem enfeksiyonlarıdır (ÜSE) (%71,88). Bu ünitede on iki ayda on dört farklı

mikroorganizma tespit edilmiştir.

Sonuç: YBÜ’de en sık tespit edilen enfeksiyon ÜSE olduğundan üriner kateter takılması ve bakımında daha dikkatli olunması gerekmektedir. Ayrıca HE’lerin tanınması ve neden olan mikroorganizmaların antibiyotik duyarlılıklarının belirlenmesi hem ampirik tedaviyi belirlemede, hem de mortalite ve morbiditeyi azaltmada oldukça önemlidir.

Nöroloji Yoğun Bakım Ünitesinde Bir Yıllık Hastane Enfeksiyonu Oranları:

Patojenik ve Klinik Değerlendirme

(Eren F., Öngün G., Ural O., Öztürk Ş., 2017)

Hastane Enfeksiyonlarının Önlenmesi-1

• Araçların temizlik, sterilizasyon ve dezenfeksiyonu

• El yıkamanın gerekli olduğu durumların bilinmesi, doğru uygulanması

• Eldiven ve maske kulllanımının gerekli olduğu durumların bilinmesi, doğru

kullanılması

• Enfekte atıkların toplanması,

• Çamaşır ve örtülerin yıkanması

• İmmün sistemi baskılanmış ve diğer nedenlerle enfeksiyona duyarlı hasta ya da personelin,

bulaşıcı hastalığı olan hastalardan ayrılması

• Mutfak temizliği ve yiyeceklerin hazırlanması

• Havalandırma sistemleri, laboratuvardaki biyolojik kaplar vs. mühendislik kontrolleri

Hastane Enfeksiyonlarının

Önlenmesi-2

17.12.21 35

Enfeksiyon kontrol programı

Kişisel hijyen

Yoğun bakımda enf kontrolü Uygun

antibiyotik kullanımı

Enfeksiyon kontrolü

İzolasyon önlemleri

Kateter enf önlenmesi Dezenfeksiyon

uygulamaları

Dezenfeksiyon sterilizasyon

EL HİJYENİ Tıbbi atıklar

Hastane temizliği

HIV önlenmesi Sürveyans

17.12.21 36

Tüm yapılan

işlemler sırasında el teması

gerektiğinden hemen her

aşamada

ELLERİN HİJYENİ

önemlidir.

17.12.21 38

NE ZAMAN

ELİMİZİ YIKAYALIM?

El Hijyeni Ne Zaman ?

ÖNCE

• Hasta ile temas

• Hasta çevresindeki yüzeylerle temas

• Her tür invaziv girişim

• Eldiven giyme

• İlaçların hazırlanması

• Yemek

• Tuvalet

• İşten ayrılma

SONRA

• Hasta ile temas

• Hasta çevresindeki yüzeylerle temas

• Her tür invaziv girişim

• Eldivenlerin çıkartılması

• Kan, kanlı sekresyon ile kontamine olma olasılığı olan herhangi bir alet veya objeye temas

• Diğer vücut sekresyonları ile temas

• Yemek

• Tuvalet

39

17.12.21 40

EL HİJYENİ (YIKAMA)NE ZAMAN GEREKLİ?

ASEPTİK

İŞLEMLERDEN ÖNCE

HASTA İLE TEMAS

ÖNCESİNDE

VÜCUT SIVILARI İLE TEMAS

SONRASINDA HASTA

ÇEVRESİNDEKİ YÜZEYLERLE

TEMAS SONRASINDA

HASTA İLE TEMAS SONRASINDA

17.12.21 41

El hijyeni ve el y

El hijyeni ve el y ı ı kama kama

• El yıkama; hastane enfeksiyonlarını önlemede tek başına en etkin ve ucuz y öntemdir

• Ne yazık ki, sağlık çalışanları tarafından yeterli sıklık ve etkinlikte

uygulanmamaktadır

• El yıkama uyumu %10-30 d üzeylerinde

saptanmaktadır

17.12.21 42

Hastane içerisinde çoklu ilaç direnci gösteren

mikroorganizmaların hastalar arasında taşınması ve

yayılmasında %40 kaynak,

sağlık çalışanlarının kirli

elleridir.

17.12.21 43

Deri  ve Flora

• Kafa derisi 1x10

• Aksilla 5X10*5

• Abdomen üzeri 4x10

• Önkol 1x10

  CFU/cm

bakteri

• Sağlık personelinin ellerindeki bakteri

sayısı 5X10*6 cfu/cm

17.12.21 45

a-Kalıcı flora

• Patojen bakterilere karşı konağın savunmasında etkilidir.

• El yıkama işlemlerinden sonra  bu bakteri topluluğunda azalma olmaz

• Bu floranın üyeleri KNS, Mikrococcus,

Propionibacterium ve Corynebacterium

türleridir.

17.12.21 46

b-Geçici flora

• Günlük aktiviteler sırasında cilde bulaşan mo’dan oluşur.

• Hastaya ait kan, balgam, çeşitli vücut

sıvıları ile kontamine araç ve gereçlerden sağlık personelinin eline bulaşırlar.

• Hastalık oluşturma potansiyelleri

yüksektir ve sağlık personelinin kontamine elleri ile ilişkili çok sayıda salgından

sorumludurlar.

El Hijyeni ve “Temiz İşlemler”

Hemşirelerin elleri

– Hastayı kaldırma,

– Nabız, tansiyon ölçme

– Hastanın vücut sıcaklığını ölçme

– Hastaya dokunma

Hastanın kasığına temas 10-600 cfu/ml P.mirabilis üremesi

47

El Yıkama

1. Sosyal El Yıkama

2. Hijyenik El Yıkama

3. Cerrahi El Yıkama

1. Sosyal El Yıkama

Sabun ile ellerin 20 sn kadar yıkanmasıdır.

SOSYAL EL YIKAMA

• Yiyecek tatmadan, yemek yemeden ve hastaya yemek yedirmeden önce,

• Tuvalete gittikten sonra,

• Hasta bakımına başlamadan önce (yatak banyosu, ağız bakımı.... gibi)

• Ellerin her kirlenmesinde yapılmalıdır.

2. Hijyenik El Yıkama-1

• Hijyenik el yıkamada antibakteriyel etkinliği olan ajanlar (iyodofor, klorheksidin vb.)

kullanılmaktadır.

• Hijyenik el yıkamada öncelikle musluk kağıt havlu ile açılarak eller ılık su ile ıslandıktan sonra 3-5 mL tercih edilen sabun alınarak en az 15 saniye uygun teknikle

yıkanmalıdır.

2. Hijyenik El Yıkama-2

• Hijyenik el yıkamada ellerin iç yüzeyleri, ellerin dış yüzeyleri, parmak araları, baş parmak arası, avuç ortası ve bileklere özen gösterilmeli, sırayla bu yüzeylere iyice friksiyon yapılmalıdır.

• Eller ılık su altında iyice durulanmalı ve kağıt havlu ile kurulanmalıdır.

• Musluk yine kağıt havlu ile kapatılmalıdır.

2. Hijyenik el yıkama-3

• Tüm invaziv girişimlerden önce,

• Bağışıklık sistemi baskılanmış hastalarla temastan önce,

• Yaralara, üretral kateterlere dokunmadan önce ve dokunduktan sonra,

• Eldiven takmadan önce ve eldiveni çıkardıktan sonra,

• Kanlı atıklarla temas ve mikrobik

kontaminasyonu düşündürebilecek durumlarla

karşılaşıldıktan sonra yapılmalıdır.

3. Cerrahi El Yıkama

• Geçici mikroorganizmaların öldürülüp,

uzaklaştırılması, kalıcı mikroorganizmaların ise mümkün olduğunca azaltılması

amacıyla cerrahi ortamda cerrahi tüm

girişimler öncesinde ellerin su ve sabunla yıkanarak fırçalanması esasına dayanır.

• Tüm cerrahi girişimlerden önce cerrahi el

yıkamadan sonra eldiven giyilir.

El Hijyeni

Hijyenik el yıkama

El antisepsisi Cerrahi el hijyeni

Antimikrobiyal

sabun El

antiseptiği Antimikrobiyal

sabun El

antiseptiği

yıkama El

Antiseptik sabun

Normal sabun

57 Eğitim Birimi 2014

17.12.21 58

Enfeksiyon Kontrol Önlemlerinde

En Önemli Unsur El Hijyenidir

Neden??

17.12.21 59

SADECE EL YIKAMA İLE HASTANE ENFEKSİYONLARI

AZALTILABİLİR

17.12.21 60

Uygun bir el yıkamada ellerinizdeki Uygun bir el yıkamada ellerinizdeki

mikropların %90’ından mikropların %90’ından

kurtulabilirsiniz.

kurtulabilirsiniz.

17.12.21 61

El hijyeninin diğer önemli noktaları

• Suni tırnak Ø

• Tırnakların uzunluğu

tırnak etini geçmemeli

İzolasyon Önlemleri

• CDC’nin izolasyon önlemleri konusundaki son

kılavuzu 2007 yılında yayınlanmıştır (Guideline for Isolation Precautions: Preventing Transmission of Infectious Agents in Healthcare Settings 2007)

1. Standart önlemler

2. Genişletilmiş önlemler

Solunum izolasyonu (Airborne precautions)

Damlacık izolasyonu (Droplet precautions)

Temas izolasyonu (Contact precautions)

Koruyucu ortam

1. Standart önlemler-1

• Hastanın tanısına ve enfeksiyonu olup

olmadığına bakılmaksızın bütün hastalara

uygulanan önlemlerdir.

1. Standart Önlemler-2

• Kanla, her türlü vücut sıvısı ve ter dışında her tür vücut salgısı ile,

• Mukoza ile,

• Bütünlüğü bozulmuş ciltle temas sırasında steril olmayan ELDİVEN giyilmelidir.

• Temas sonrasında eldiven çıkarıldıktan sonra EL HİJYENİ sağlanmalıdır.

• Hasta üzerinde kirli bir alandan temiz bir

alana geçerken eldivenler değiştirilerek el

hijyeni sağlanmalıdır.

1. Standart Önlemler-3

• Vücut sıvı veya salgılarının çevreye sıçrama veya yayılma ihtimali olan durumlarda eldivene ek olarak diğer kişisel korunma malzemeleri (önlük, maske veya gözlük) kullanılmalıdır.

• Kan ve diğer vücut sıvı/salgılarının çevreye sıçrama/püskürme ihtimali olan durumlarda

(endotrakeal aspirasyon, endotrakeal entübasyon, vasküler invaziv girişimler, vb. ) cerrahi maske + gözlük veya siperli maske kullanılmalıdır.

• Her tür spinal girişim sırasında (miyelogram,

lomber ponksiyon, spinal anestezi, vb.) işlemi

yapan kişi cerrahi maske takmalıdır.

1. Standart Önlemler-4

• Solunum hijyeni:

– Öksüren/hapşıran hastaların çevreye yayabileceği infeksiyöz partiküllerin Acil Servis’in triyaj veya hasta kabul alanı ve poliklinik alanları gibi giriş noktalarında kontrolünü sağlayabilmek için

– Öksüren/hapşıran hastalara ağızlarını kağıt

mendil/peçete ille kapatmaları konusunda eğitim verilmeli.

– Öksüren/hapşıran hastalara mümkünse cerrahi

maske taktırılmalı ve diğer hastalarla aralarında en az bir metre mesafe olacak şekilde yerleştirme yapılmalı

1. Standart Önlemler-5

• Hastaların vücut sıvı/salgıları ile kirlenmiş yüzey/malzemelerle temas ederken eldiven giyilmeli, eldiven çıkarıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalıdır.

• Kirli malzemelerin transferi, ortamda

kontaminasyonuna neden olmayacak şekilde

yapılmalıdır.

Standart Önlemler

Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları

• Her tür parenteral enjeksiyon sırasında steril, tek kullanımlık enjektör ucu ve enjektör

kullanılmalı, bir kez kullanılmış veya herhangi bir nedenle sterilitesi bozulmuş enjektör /

enjektör uçları kesinlikle kullanılmamalıdır.

• Kullanım sonrasında iğne uçları enjektörden ayrılmamalı, uçlarına

kılıf takılmamalı, kıvrılıp bükülmemeli,

enjektörler uçları ile birlikte özel kesici- delici alet kutularına atılmalıdır.

Standart Önlemler

Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları

Standart Önlemler

Güvenli Enjeksiyon Uygulamaları

• Kesici-delici aletler, kesici-delici uçları vücudun herhangi bir bölümüne dönük şekilde elden ele tranfer edilmemelidir.

• Her tür kesici-delici alet özel kesici-delici alet kutularına atılmalıdır.

• Multidoz flakonlara her giriş için yeni ve steril bir enjektör ve enjektör ucu

kullanılmalıdır.

Standart Önlemler

• Ağızdan ağıza resusitasyondan kaçınılmalı, ambu ve diğer ventilasyon cihazlarının

kullanımı tercih edilmelidir.

• Vücut sıvı ve salgıları ile kirlenme ihtimali olan yüzeyler yakınında (servislerde hastalardan alınan numunelerin bulunduğu masalar,

laboratuvarlar, gibi) yiyecek-içecek

saklanmamalı ve birşeyler yenilip içilmemelidir.

– İlaç ve/veya mama/gıda saklanan buzdolaplarında vücut sıvısı ve salgısı bulundurulmamalıdır.

Standart Önlemler

• Eldiven:

– Kan, vücut sıvıları, salgılar ve çıkartılar, kontamine eşyalar, mukozalar ve bütünlüğü bozulmuş deriye dokunmadan önce eldiven giyilmelidir

– Aynı hastada farklı girişimler için eldiven değiştirilmelidir.

– Kullanımdan sonra hiçbir yere dokunmadan

eldivenler çıkarılıp el hijyeni sağlanmalıdır.

Standart Önlemler

• Maske, yüz-göz koruyucu:

– İşlemler sırasında vücut sıvıları, salgılar,

çıkartılar ve kan sıçrama olasılığı olduğunda

göz, burun ve ağız mukozasını koruma amaçlı

kullanılmalıdır

Standart Önlemler

• Önlük:

– İşlemler sırasında vücut sıvıları, salgılar,

çıkartılar ve kan sıçrayabileceğinden deri ve giysilerin kirlenmesini önlemek için giyilir

– Kirlenen önlük dış yüzüne dokunmadan

çıkarılmalı ve eller yıkanmalıdır

Standart Önlemler

• Hasta bakım malzemeleri:

– Kan, vücut sıvıları, salgılar ve çıkartılar, kontamine eşyalar, mukozalar ve deriye

dokunmadan, giysiler ve diğer malzemeler,

başka hastalar ve çevre kontamine edilmeden uzaklaştırılmalıdır

– Bir kullanımlık malzemeler hemen atılmalı, tekrar kullanılacak olanlar uygun yöntemlerle steril/dezenfekte edilmelidir

Standart Önlemler

• Yatak çarşafları

– Çevreyi kontamine etmeden uygun şekilde çamaşırhaneye gönderilmelidir

• Doğrudan ağızdan ağıza resüsitasyon

yaptırılmamalıdır

Koruyucu ekipmanın uygun kullanımı

• Giyme sırası

– Önlük – Maske

– Gözlük-yüz koruyucu

– Eldiven

Önlük giyerken

• Önlük malzemesi

uygulanacak işleme göre seçilmeli

• Uygun tip ve boyut seçilmeli

• Arkadan bağlanmalı

• Eğer çok küçük ise iki tane önlük giyilmeli

– Biri önden

– Diğeri arkadan

Maske takılırken

• Burnu, ağzı ve çeneyi tamamen içine almalıdır

• Yüze uygunluk tam olmalı

• N95 gibi özel tip

maskeler için yüze

uyum testi yapılmalı

Maske takıldıktan sonra

• Tükrük veya sekresyonlarla ıslandığı zaman değiştirilmeli

• Tekrar kullanılmamalı

• Ortak kullanılmamalı

Gözlük-yüz koruyucusu giyilmesi

• Gözleri ve yüzü tam olarak kapatmalı

• Yüze uygunluk tam olmalı

• Yüze oturmalı ancak

sıkmamalıdır

Eldiven giyilirken

• Eldivenler en son giyilmeli

• Doğru tip ve boyutta eldiven seçilmeli

• Eldiven giymeden önce eller yıkanmalı veya el dezenfektanı ile

ovalanmalı

• Önlüğün kol manşetleri

üzerine çekilmeli

Eldiven giyildikten sonra;

 Temizden kirliye doğru çalışılmalı

 Eldiven ile çalışırken kendine ve çevreye kontamine temas sınırlanmalı

 Eldivenler tekrar kullanılmamalı

 Eldiven çıkartıldıktan sonra el hijyeni sağlanmalı

 ELDİVEN ÜZERİNE EL DEZENFEKTANI

UYGULANMAMALI VEYA ELDİVENLİ ELLER YIKANMAMALIDIR.

• Çıkarma sırası

– Eldiven

– Gözlük-yüz koruyucu – Önlük

– Maske

Eldiven çıkarılırken

• Elin üzerinden sıyrılarak içi dışına çevrilir

• Diğer eldivenli el ile tutulur

• Eldivensiz parmakla bilekten diğer eldiven sıyrılır

• İçi dışına çevrilerek her iki eldivenden oluşan küçük

bir torba şeklinde atılır

Gözlük-yüz koruyucusu çıkarılırken

• Eldivensiz ellerle çıkarılır

Önlük çıkarılırken

• Omuz kısımlarından tutulur

• Kontamine dış yüz içe doğru çevrilir

• Yuvarlayarak katlanır

• Çıkarıldığında sadece temiz taraf

görünmelidir

Maske çıkarılırken

• Maske bağları (önce alttaki) çözülür

• Maskenin ön yüzü kontamine olduğu için elle temas

etmemelidir

• Bağlardan tutularak

atılır

İzolasyonlar

• Bulaşıcı hastalık tanısı veya şüphesi olan

hastalar, hastaneye yatırılma endikasyonları yönünden dikkatle değerlendirilmeli, mümkün olan her durumda ayaktan tanı ve tedavi

hizmeti almaları sağlanmalıdır. Bu hastaların elektif yatışları ertelenmelidir.

• Hastanede yatan ve bulaşıcı hastalık

tanısı/şüphesi olan hastalar uygun izolasyon

kategorisine göre izole edilmelidir.

Genişletilmiş Önlemler

• Temas izolasyonu (Contact precautions)

• Damlacık izolasyonu (Droplet precautions)

• Solunum izolasyonu (Airborne precautions)

• Koruyucu ortam

Temas İzolasyonu

• Mikroorganizmaların enfekte ya da kolonize hastalardan direkt temas ya da indirekt

temasla (enfekte objelerle temas)

bulaşmasını engellemek için kullanılır

Temas İzolasyonu

• Tek kişilik oda / kohort uygulaması

• Hasta ile veya çevresindeki cansız yüzeylerle temas ederken steril olmayan temiz eldiven giyilmelidir.

• Hasta ile veya odasındaki yüzeylerle temasın fazla olmasının beklendiği durumlarda,

hastada idrar veya gaita inkontinansı olması, ileostomi, kolostomi veya açık drenaj

varlığında odaya girerken eldivene ek olarak

steril olmayan temiz bir önlük giyilmelidir.

Temas İzolasyonu

• Eldiven ve önlüğün hasta odasını terk etmeden önce çıkarılmalıdır.

• El hijyeni

• Eldiven ve önlük çıkarılıp el hijyeni sağlandıktan sonra hastanın yakın

çevresindeki yüzeylerle temas edilmemelidir.

• Odalar veya hastalar arasında eşya ve tıbbi

malzeme transferi önlenmelidir.

Temas İzolasyonu Endikasyonlar

• Epidemiyolojik önem taşıyan çoğul dirençli bakteriler:

– MRSA

– Acinetobacter – P. aeruginosa

– ESBL-pozitif Klebsiella, E.coli, vb.

• Diğer:

– C. difficile, enterohemorajik E. Coli 0157:H7, Shigella, hepatit A, rotavirus

– Kutanöz difteri, HSV, impetigo, bit, uyuz, zoster (dissemine veya immünsuprese konakçıda)

– Viral/hemorajik infeksiyonlar (Lassa, Ebola, Kırım-Kongo) – RSV, PIV veya enteroviral infeksiyonlar

Temas İzolasyonunun Etkinliği

• 33 yataklı bir yenidoğan yoğun bakım ünitesindeki MRSA salgınının kontrolü:

-Temas izolasyonu uygulanan hastalardan diğer hastalara bulaş oranı : 0,009 bulaş/gün

-Temas izolasyonu uygulanmayan hastalardan diğer hastalara bulaş oranı : 0,14 bulaş/gün - Temas izolasyonu bulaş oranını 16 kat

azaltıyor.

Damlacık İzolasyonu

• Büyük partiküllü (> 5µm) damlacıkların geçişinin önlenmesinde kullanılır.

• Partiküller büyük olduğu için yere çöker

• Bulaşmanın olması için kaynak ve duyarlı

kişi arasında yakın mesafe (yaklaşık 1 m)

gereklidir

Damlacık İzolasyonu

• Duyarlı kişiye burun-ağız-konjonktiva yoluyla bulaşma olur:

– Enfekte hastaların konuşması, öksürmesi ya da burun silmesi,

– Aspirasyon, entubasyon, bronkoskopi gibi

işlemler sırasında.

Damlacık izolasyonu uygulanması gereken enfeksiyonlar

• Damlacık yoluyla yayılan ciddi hastalıklar

– İnvaziv H. influenzae tip B infeksiyonu,

• menenjit, pnömoni, epiglottit ve sepsis

– İnvaziv Neisseria meningitidis infeksiyonu,

• menenjit, pnömoni ve sepsis

• Damlacık yoluyla yayılan diğer ciddi

bakteriyel solunum yolu enfeksiyonları:

– Difteri,

– Mycoplasma pneumonia – Boğmaca

– Pnömonik veba

– Çocuklarda streptokokal (grup A) farenjit, pnömoni ve kızıl

Damlacık izolasyonu uygulanması gereken enfeksiyonlar

• Damlacık yoluyla yayılan diğer ciddi viral enfeksiyonlar:

– Adenovirus – İnfluenza – Kabakulak

– Parvovirüs B19 – Kızamıkçık

– KKHA

Damlacık İzolasyonu

• Hasta tek kişilik odaya alınmalıdır

• Eğer tek kişilik oda yoksa aynı mikroorganizma ile enfekte ve başka enfeksiyonu olmayan bir hasta ile aynı odayı paylaşabilir

• Eğer farklı tanılı hastalarla aynı odayı

paylaşması gerekiyorsa yataklar arası mesafe

en az 1 m olmalıdır.

Damlacık İzolasyonu

• Özel havalandırma gerekmez

• Oda kapısı açık olabilir.

• Hasta odasına girerken cerrahi maske takılmalıdır.

• Sağlık personeli hastaya 1 metreden yakın mesafede çalışırken maske takmalıdır

• Hasta çok gerekmedikçe oda dışına çıkmamalıdır. Oda dışına çıkacaksa cerrahi maske ile çıkarılmalıdır

Solunum İzolasyonu

• Küçük partiküllerin (<5µm) geçişinin önlenmesinde kullanılır.

• Partiküller küçük olduğu için havada asılı kalır

• Bu asılı partiküller hava akımıyla çok uzak

mesafelere kadar gidebilirler

Solunum izolasyonu uygulanması gereken durumlar

• Aktif Akc. ve Larinks Tüberkülozu,

• Kızamık,

• Su çiçeği

• Yaygın zoster enfeksiyonu,

• SARS

• Viral hemorajik ateş

– Ebola, Lassa, Marburg, Kırım-Kongo

Solunum İzolasyonu

• Özel havalandırma ya da ventilasyon sistemi gereklidir

-Hava akımı koridordan odaya olmalı (negatif basınç)

-Saatte 6-12 kez hava değişimi sağlanmalı

• Çok geçerli nedenler olmadıkça hasta oda

dışına çıkarılmaz. Çıkması gerekiyorsa cerrahi maske takılır.

• Oda kapısı kapalı tutulmalıdır.

Solunum İzolasyonu

• Akc. tüberküloz tanısı ya da şüphesi olan hasta odasına girerken N95 solunum

maskesi takılmalıdır

• Kızamık, suçiçeği tanısı olan hasta odasına mümkünse bağışık olmayan kişiler girmemelidir.

– Mutlaka girmesi gerekiyorsa N95 solunum

maskesi ile girmelidirler.

Diğer Önemli Noktalar

• İzolasyon önlemleri ve önemi konusunda sağlık personeli, hastalar ve hasta yakınları Enfeksiyon Kontrol Ekibi tarafından bilgilendirilmelidir.

• Önlemlere uyum konusunda gözlem yapılarak,

kayıt altına alınmalı ve sonuçlar konusunda geri

bildirim verilmelidir.

Koruyucu Ortam

• Allojeneik kemik iliği nakli yapılan hastalar engrafman (Kök hücrelerin alıcı kemik iliğine

yerleşip kan yapımına başlaması) gerçekleşene kadar koruyucu ortamda izlenmelidir. (odada

yapılması mümkün olmayan diagnostik ve terapötik işlemler hariç)

• Oda tek kişilik olmalıdır.

Koruyucu Ortam

• Odaya giren hava 0,3 büyüklüğündeki partikülleri filtre edebilen HEPA (High

efficiency particulate air filtration) filtrelerinden geçirilmelidir (%99,97 etkinlik).

– Otolog kemik iliği alıcıları için HEPA

filtrelerinin gerekliliği, allojeneik kemik iliği

alıcılarınınki kadar iyi tanımlanmamıştır.

• Hasta odası ile oda dışındaki alanlar arasında

>2,5Pa’lık bir basınç farkı bulunmalı ve saatte

12 hava değişimi sağlanmalıdır.

• Filtre edilen havanın akım yönü hastadan koridora doğru olmalıdır (temizkirli).

Koruyucu Ortam

Koruyucu Ortam

• Dış ortamdan oda içine hava akımını önlemek için odanın izolasyonu iyi yapılmış olmalıdır

(duvarlar, tavan, pencereler, elektrik prizleri, vb.)

• Odada toz kontrolü etkin bir şekilde sağlanmalı, tüm yüzeyler kolay silinip temizlenebilir/

dezenfekte edilebilir nitelikte olmalıdır.

• Odada taze veya kuru çiçek bulundurulmamalıdır.

• Hastane içinde veya çevresinde yapım-onarım çalışması var ve hastanın koruyucu ortam dışına çıkması gerekli ise N95 maskesi takmalıdır.

Koruyucu Ortam

Özet

 Duyarlı hastalar ve personel korunmalı

 Önlemler -El hijyeni

-Eldiven kullanımı

-İzolasyon önlemleri (Kan, temas, damlacık, havayolu)

 Önlemlere uyma

-Hastalar, ziyaretçiler ve sağlık çalışanı

 Eğitim

SORU

İzolasyonu tanımlayarak genişletilmiş

izolasyon önlemlerini açıklayınız.