ÜRETİM VE
MALİYETLER
ÜRETİM
Üretim; genel anlamda fayda yaratma eylemidir.
Üretim; ihtiyaçları dolaylı olarak ve doğrudan doğruya karşılayacak mal ve hizmetleri meydana getirme çabalarıdır.
Bir ekmeğin tüketiciye ulaştırılması için gerekli bütün işlemler, örneğin tarlanın sürülmesi, tohum atılması, bakım, hasat, buğdayın siloya ve değirmene, unun fırına taşınması, ekmeğin pişirilmesi ve tüketiciye ulaştırılması üretimdir. Buğday siloya taşınırken nasıl üretim eylemi gerçekleştiriliyorsa siloda muhafaza edilmesi de üretimdir.
ÜRETİCİ
Üretim işini planlayan, düzenleyen, gerçekleştiren ve bunların satışı konusunda karar veren birime firma ya da üretici denir.
Üretici birimler veya firmalar değişik
yapıda olabilirler kendi başına çalışan terzi,
gazete bayii bir firmadır. Ayrıca büyük alış-
veriş merkezi, holding, anonim şirket de bir
firmadır.
ÜRÜN
Ürün; üretim faktörlerinin (emek, sermaye, doğal kaynaklar) üretim sürecine katılmasıyla elde edilir.
Burada söz konusu olan sadece üretim
faktörlerinin maddi anlamda şekil
değiştirmesi değildir, hammadde veya yarı
mamullerin üretim süreci sonunda şeklini
değiştirerek yeni mamul elde edilmesi imalat
olarak adlandırılır.
ÜRETİM FONKSİYONU
Firmalar üretim etmenlerini yani girdileri (inputları) satın alarak, bunları mal ve hizmet üretmek için birleştirirler. Kullanılan girdilerin miktarı belli bir dönemde elde edilecek ürünün yani çıktının (output) miktarını belirler. Belli bir teknoloji söz konusuyken, bir ürünün miktarının arttırılması, girdilerin arttırılmasına bağlıdır.
Kullanılan girdilerle elde edilen ürün
arasındaki bağlılık ilişkisine üretim fonksiyonu
denir.
x = f (D, E, S, T)
olarak yazılır.
“x harfi” ekmeği, “D” doğal kaynakları,
“E” emeği,
“S” sermayeyi,
“T” teknolojiyi
ifade eder.
Üretim sürecine katılan ve üretimin gerçekleşmesine katkıda bulunan üretim faktörlerinden (girdiler) bir kısmı kısa sürede değişemez ya da değiştirilmesi mümkün değildir. Bunlar belli bir sürede ne azalırlar ne de artarlar. Bu girdiler sabit girdilerdir. Doğal çevre, binalar, büyük makine ve teçhizat örnek olarak verilebilir.
Bazı girdilerin ise çok kısa dönemde bile
üretime katılan miktarları değişebilir. Bu
girdiler değişken girdilerdir.
Değişken ve sabit girdi ayırımı yaparken,
zaman çok önemli bir unsurdur. Örneğin ekmek
üreten bir fabrika için bina sabit bir
girdidir. Çünkü kısa sürede büyütmek
mümkün değildir. Emek ve hammadde (buğday,
un, su, vb.) değişken girdidir. Fakat uzun bir
zaman dilimi göz önüne alındığında bina
genişletilebilir, ilave bölüm yapılabilir; hatta
yeni bina inşa edilebilir. Uzun dönemde sabit
girdiler de değişken girdi olarak kabul edilir.
KISA DÖNEMDE ÜRETİM VE AZALAN VERİMLER KANUNU
Kısa dönem, bazı şeylerin değiştirilebilmesi için yeterli ama her şeyin değiştirilmesi için yetersiz uzunlukta bir zaman parçasıdır.
Dolayısıyla kısa dönem üretim etmenlerinden sadece bir tanesinin değiştirilmesine olanak veren süredir.
Bu sürede üretim fonksiyonundaki
girdilerden sadece bir tanesinin
değişebileceği, diğer girdilerin ise sabit kalacağı
kabul edilir.
TOPLAM ÜRÜN
Belli bir dönemde üretime katılan değişken girdinin bu dönem sonunda sağladığı toplam ürün, bu girdinin toplam ürünü veya toplam fiziki ürünüdür.
Değişken girdi miktarının arttırılmasına
bağlı olarak elde edilen çıktıya toplam fiziki
ürün ya da toplam ürün denir.
MARJİNAL ÜRÜN
Belli bir dönemde üretime katılan girdilerden biri sabitken, değişken girdi bir birim arttırıldığında toplam üründe meydana gelen değişmeye marjinal fiziki ürün ya da marjinal ürün denir.
Ortalama Ürün
Emeğin ortalama fiziki ürünü ya da ortalama ürünü, emek birimi başına elde edilen ürün miktarıdır.
Ele edilen toplam ürünün, bu ürünü elde etmek için kullanılan girdi miktarına oranlanmasıyla bulunur.
Emeğin verimliliği ile anlatılmak istenen ortalama fiziki üründür. Bir firmanın verim artışından kastedilen emeğin birimi başına üretimin arttığıdır.
