B i b l i o g r a f y a : A D N A N TURANİ
BATİ
ANLAYIŞINA
D Ö N Ü K .
TÖRK RESİM
SANATI
©
Adnan Turanî'nın hazırladığı, Türkiye İş Bankası kültür yayınları san'at seri-sinden olan "batı anlayışına dönük Türk resim san'atı" kitabı 19. y. yıldan günü-müze kadar Türk resminin geçirdiği aşa-maları kısa ve özlü bir şekilde okuyu-cuya sunmaktadır.
Yağlı boya tual Türk resminin baş-langıç tarihinden günümüze kadarki ta-rihçesini bir metin halinde yazarın gö-rüşüne göre sunan kitabın önemli kısmı, çoğu İş bankası kolleksiyonundaki tablo-lardan ve özel kolleksiyontablo-lardan derlen-miş 20 x 30 cm. renkli 150 tabloyu kap-sıyor. Bu suretle okuyucu 1850'lerden bugüne kadar muhtelif ekollerdeki res-samlarımızın eserlerini toplu bir halde incelemek fırsatını bulmaktadır. Bu eser-le, Türkiye İş Bankası kültür ve san'at müşavirliği Türk san'atına önemli bir ya-pıt kazandırmış bulunmaktadır. Kitabı bü-tün san'at severlere hararetle tavsiye
Z.S. i o n i a P r o f . d r . B i l g e U m a r AK Yayınları Kültür kitapları serisi: 2 100.00 TL.
Bu küçük kitapta, Anadolumuzun ilk çağlarda IONIA diye anılan bölgesindeki ilk çağ kentlerinin ve kalıntılarının baş-lıcalarının üzerine özetlenmiş bilgi veril-mekte ve kalıntılardan olabildiğince fo-toğraflar sunulmaktadır. Bundan güdülen amaç, tarih, arkeoloji, turizm ve gezi fo-toğrafçılığı amatörlerinin Türkçe yayın-lanmış yol gösterici bir eser İçin duy-dukları gereksinimi karşılanmasıdır.
Kitabı tavsiye ederiz.
A n a d o l u ö n c e s i T ü r k I e r ' d e Ş e h i r v e m i m a r l ı k Mustafa CEZAR Türkiye İş bankası kültür yayınları san'at dizisi: 28 Fiyatı 225.— TL. 1977
İstanbul devlet güzel san'atlar aka-demisi öğretim üyesi Prof. Mustafa CE-ZAR tarafından yazılmış olan bu önem-li kitabın önsözünün başında müelönem-lif, şöyle demektedir: "Uygarlığın gelişmesi-ni sağlayacak en uygun ortam şehirlerde doğar. Tarihî gerçekler şimdiye değin san'at ve bilimin şehirlerde geliştiğini gösterir. Gerçi göçebelerin de san'atı vardır. Hattâ, ilkel insanların bile san'-at varlıklarından söz etmek mümkündür. Amma, bilimin doğup gelişebilmesi için her şeyden önce şehir yaşamı şarttır." Yüzyıllar boyu orta asya steplerinde yaşamış olan Türklerin bir çok kentler kurarak buralarda yerleştikleri bugün ay-dınlığa çıkmış bir gerçektir. Ne var ki. bir çok yazarlar bu gerçeği değerlendi-rememiştir. Batılı araştırmacılar, Kara-hanlılar, Gazneliler, Selçuklular gibi Türk devletlerinin san'at yapıtların islâm san'-atı ve iran san'san'-atı içinde mütalâa etmiş-lerdir.
Mustafa CEZAR, birçok kaynaklara müracaat ederek yaptığı incelemelerden sonra hazırladığı bu önemli yapıtında şimdiye kadar lâyık olduğu şekilde iş-lenmemiş bu konuya bir başlangıç olma-sına rağmen ışık tutmaktadır.
Bu suretle, geçmişte islâm - Türk devletleri kurmuş olan Türklerin kendi-lerine özgü bir kent yapısı ve bu kent-lerde devrin koşullarına göre gelişen mi-marlık ve diğer güzel san'at yapıtları ya-ratmış oldukları bugün kesinlikle ortaya çıkmaktadır.
Kitap aşağıdaki bölümlerden oluş-maktadır:
bölüm 1 — Türklerde şehir yaşamının başlangıcı sorunu
bölüm 2 — iç Asya'da şehirler ve Türk-lerde şehir yaşamının gelişmesi bölüm 3 — islâmlarda şehir bölüm 4 — Karahanlılar
bölüm 5 — Kaynak ve içerik yönünden ribât - Hanakâh - Kervansaray bölünt 6 — Saray yapıları
bölüm 7 — Orta Asya mimarisinde du-var resmi ve süslemeler bölüm 8 — Şehirler ve mimarlık açı-sından büyük şehirler
bölüm 9 — XI, XII y. yıllarda Türkistan şehirlerinin genel durumu bölüm 10 — Türkistan - Anadolu ekse-ninde Selçuklulardan sonra genel durum bölüm 11 — Şehirlerin kuruluş, gelişim ve değişimleri açısından Türklerden önce Anadolu.
Kitabı mimarlar ve sanat severlere tavsiye ederiz.
I s o I a t ı o n T h e r m i q u e Yeni binalarda ısı yalıtımı ve havalandırma A. ON DİL
mühendis, UTI-CATED teşkilâtı servis şefi
J. HRABOVSKY
UTI - CATED teşkilâtı baş mühendisi 192 sayfa - 137 şekil
Librairie de l'enseignement technique 61, bd. St-Germain 75240 Paris
Konut ve diğer hizmet binaları için 1973'den beri bir ısı yönetmeliği yapıl-mıştır. Aynı yazarların evvelce bu say-falarda tanıttığımız kitabın birinci cildin-de, konutlar bahis konusu edilmişti. Bu 2. cild ise, büro, ticarethane, eğitim naları, hoteller, hastaneler ve sanayi bi-nalarında ısıtmada ekonomisi sorunu iş lenmiştir.
Kitabın özel bir bölümünde atölye ve büyük hallerin teras veya çatılarında, konutlardaki % 20 - 30 ısı zayiatına kar-şın % 40 gibi bir rakkama vardığı ince-lenmektedir.
Kitabın içindekileri: Enerji ekonomisi enerji yasaları -ısı yalıtımı yönetmeliği - havalandırma yönetmeliği - 12.3.1976 yasası - tesisatla-rın ve yönetmeliklerin kontrolü - hava-landırma ve ısıtma usullerinden örnekler - G 1 hesabı - teshin hakkında umumî bilgiler - K, k ve kg. emsalleri. G 1 em-sali endüstri binaları çatılarında ısı yalı-tım etüdleri - çatı ve teraslarda beton dal, amyant - çimento gibi ısının muha-fazası - bu hususdaki yönetmelikler ve sistemler - ısının malzeme içinde toplan-ması sistemi - muhtelif ve özel ısı top-layıcı ve koruyucuları.
B i b l i o g r a f y a :
G ü n e * e n e r j i s i Sıcak su ile ısıtma tekniği N e ş e D e r i ş * Makine Y. Mühendisi Bütün dünyada enerji sorunu had bir safhadadır. Doğal kaynakların bir sür? sonra tükeneceğini göz önünde tutan bi-lim dünyası yeni kaynaklar aramaktadır. Son yıllarda güneş enerjisinden fayda-lanmak için yapılan araştırmalar İyi so-nuçlar vermektedir.
Yapılan yoğun çalışmalar yeterli ol-mamakla beraber, bazı uygulamalar ya-pılmakta ve iyi sonuçlar alınmaktadır. Bilhassa konutların sıcak su ihtiyaç-larının temininde bazı ülkelerde, ileri uy-gulamalar vardır. Bu sahada daha baş-langıçta bulunulduğu aşikârdır. Fakat ile-ride güneş enerjisinin çok daha geniş bir alanda kullanılacağına kesin bir na-zarla bakılmaktadır.
Ülkemizde bu alanda çalışmalar he-nüz yeterli bir düzeye varmamıştır.
Y. Makina mühendisi Neşe Deriş bu alanda çalışmalarına 1960'larda B. A. D. inde başlamış ve ülkemizde de faaliyeti-ni sürdürmüştür.
Türkiye jeolojik durumu itibarile. gü-neş enerjisi bakımından talihli ülkeler arasında olduğu halde, bu sahada başka ülkelerin vardıkları düzeyde bir çalışma yapamamıştır.
Neşe Deriş kitabının önsözünde bu hususta şunları yazmaktadır.
Türkiyede ise bu çalışmalar yeni başlamıştır. İsrail, ABD, Avustralya ve diğer bazı yabancı ülkelerde güneş ener-jisinden yararlanılmakta, sıcak su sağlan-makta .binalar ısıtılıp soğutulsağlan-maktadır. Ayrıca ziraat alanında, besin kurutmada, seralarda büyük yarar sağlanmaktadır. Yüksek sıcaklık (3500°) veren özel fırın uygulamaları da mevcuttur. Günümüzde en yaygın olarak kullanılan vöntem, sıcak su sağlamakta ve bina ısıtmakta yarar sağlamaktadır. Teknoloji geliştirilmiştir ve başarılıdır. Güneş enerjisi boldur. ABD'nin yüz ölçümünün yaklaşık % 4 kadar kısmına isabet eden güneş jisi, bu ülkenin tüm (endüstri dahil) ener-ji tüketimini karşılayabilmekte ve aynı ülkede 1985 yılına kadar 2.5 milyon evin güneş enerjisi ile ısıtılması plânlanmış bulunmaktadır. Bugünkü imalât hızı ile bu hedefin aşılacağı anlaşılmıştır. Japon-ya'da 2 milyon ev güneş enerjisinden yararlanmaktadır. Nüfusu 3.5 milyon olan
İsrail'de 200.000 ev güneş enerjisini
kul-lanmaktadır.
Türkiyede güneş enerjisi çalışmaları az ve dağınıktır. Bazı resmî ve özel ku-ruluşlar konuya girmişlerdir. TÜBİTAK ve MTA bazı çalışmalar yapmakta ve birkaç firma . imalâta geçmiş bulunmaktadır. Üniversitelerimizin bazıları konuyla ilgi-lenmeğe başlamışlardır. Ayrıca güneş enerjisi araştırma ve geliştirme vakfı ku-rulmuştur.
Türkiye güneş enerjisi bakımından çok talihlidir. Uyumlu çalışma yapıldığı takdirde kısa sürede fevkalâde yararlı sonuçlar alınacağına inanıyoruz. Güneş enerjisi araştırmalarının merkezî bir ör-güt içinde toplanması ve bu kuruluşun diğer çalışma alanları için bir katalizör görevi yapması uygun olacaktıtr. Bu ge-rekçe lie TÜRKİYE GÜNEŞ ENERJİSİ ARAŞTIRMA ENSTİTÜSÜ kurulmasını ve bunun bir devlet kuruluşu olmasını öne-riyoruz. Bu kuruluş ülkenin güneş ener-jisi sorunlarına kısa sürede çok önemli ve olumlu katkılarda bulunacaktır. Kitabı hararetle tavsiye ederiz. Z.S
Neşe Deriş 1923'de İstanbul'da doğ-du. Sişll Terakki lisesi ve Robert Ko-lej'de okuduktan sonra Michigan Üni-versitesinden 1946 yılında mezun ol-du. Isıtma havalandırma ve iklimlen-dirme konularında proje mühendisliği, müteahhitlik ve imalâtçılık yaptı. Gü-neş enerjisi ile ilgili çalışmalara 1960 yılında New York'ta Syska and Hen-nessy firmasında başladı. İlk güneş toplayıcısını 1969 yılında İstanbul'da imal etti. Güneş enerjisi dalında yap-tığı çalışmaları "GÜNEŞ ENERJİSİ — Sıcak su ile Isıtma Tekniği" kitabın-da meslekkitabın-daşlarının ve ilgililerin hiz-metine sundu.
E s k i A n a d o l u m i m a r l ı ğ ı R u d o l f N a u m a n n Çeviren: B e r a l M a d r a Türk Tarih Kurumu yayınları IV. dizi — Sayı 9 Türk Tarih Kurumu basımevi Ankara — 1975
Kitap, Prof. U. Bahadır Alkım'ın kı-sa bir sunuş yazısile. Prof. dr. Rudolf
Naumann'ın önsözü ve 1. 2. baskılara ait ön sözlerile başlamaktadır. Saştarafta ki-tabın içindekilerinin dizini bulunmaktadır. Bu kitap önce 1955'de 2. dünya savaşın-dan sonra bilhassa ülkemizde yapılan müteaddit arkeolojik kazılardan da fayda-lanılarak 1971'de 2. kez yayınlanmıştır. Elimizdeki bu 2. baskı, 1975 yılında Türk-çe'ye çevrilmiştir.
R. Naumann kitabın ön sözünde: "1967 - 1975 yılları arasında İstanbul Üni-versitesinde Anadolu mimarlığı" konusun-da verdiğim konferansların temelini bu kitap oluşturmaktadır. Öğrencilerimin be-lirttikleri isteklere ve özellikle Türk mes-lekdaşlarımın teşviklerine dayanarak kita-bın bir çevirisini gerçekleştirmeğe karar verdim, demekte, bütün ilgililere teşek-kür etmekte ve II. önsözde şöyle devam etmektedir:
I. baskının yayınlanmasından bu ya-na geçen 16 yıl boyunca Çatalhöyük, Ha-cılar ve Mersin'de yapılan kazıların so-nucunda neolitik çağın eklenmesile, Ana-dolu mimarlığı konusundaki bilgilerimiz daha önceden hiç kestirmediğimiz bir öl-çüde genişlemiştir. M.Ö. 6. bindeki kent uygarlıklarının bulunması ve Beycesultan, Canhasan. Hacılar ve Mersin gibi yerler-de M.Ö. 5. ve 4. bin kalkolitik yerleşme-lerin ve iyi düzenlenmiş kermenyerleşme-lerin or-taya çıkarılması Anadolu mimarlığının başlangıçları konusundaki incelemelere yepyeni bir çıkış noktası kazandırmıştır. Özellikle Türk arkeologlarının orta Ana-dolu'da ve ülkenin güney doğusunda yap-tıkları çok sayıda kazılar sonucu Tunç çağda yoğun bir buluntu yeri ağı ile örül-müştür. Bunların yanında Alacahöyük, Boğazköy ve Kültepe-Kaneş gibi, eski araştırma yerlerindeki kazıların sürdürül-mesi de yeni düzenler anlamlandırmalar getiren ve bölgesel özelliklerin kesinlik-le sınırlandırılmasını sağlayan bol sayı-da bulgu vermiştir.
Ancak ülkenin Fırat'ın öteki yanında kalan doğu kesimi bu erken dönemler için henüz hemen hemen hiç tanınmayan bir bölge olmaktan kurtulamamıştır.
Yeni baskıJa işlenen konunun dizge-sel düzeni ^smen hemen değiştirilmeden bırakılmış, an-ak son bölümlerde pek az bir değişiklik ve genişleme yapılmış-tır."
Kitabı, yerleşme ve konut konuların-da inceleme yapmak isteyen şehirci mi-mar ve öğrencilere önemle tavsiye ede-riz.
