YARATICILIK SÜREÇLERİ

(1)

(2)

Isınma Aşaması 2

Ben … gibiyimdir…

(3)

Somutlaştırma Aşaması 3

Analoji ve Metafor

(4)

Isınma Aşaması 4

(5)

Sorun Belirleme Aşaması 5

Sizce yaratıcılık nasıl bir süreçte ortaya çıkıyor?

(6)

Sorun Belirleme Aşaması 6

Öğrenme Çıktıları

Yaratıcılık sürecinin basamaklarını açıklayabilir,

Farklı yaratıcılık süreçlerini karşılaştırarak farklılıklarını ifade edebilir,

Yaratıcılık süreçlerinin basamaklarını takip ederek yaratıcı bir ürün geliştirebilir.

(7)

Bilgi Paylaşımı/Araştırma Aşaması 7

Yaratıcılık Süreçleri

(8)

Hazırlık Aşaması

(9)

Yaratıcı eylem, beynimizin konu üzerinde odaklanmasıyla başlar. Kişi, konuyla ilgili olarak bellekteki kayıtları değerlendirir, bilgi toplar, bunları amaca uygun biçimde düzenler ve değerlendirme yapar. Bu dönem, psikolojik olarak da kişiyi hazırlar, başarma dürtüsünü güçlendirir, konuya odaklanmayı sağlar. Yaratıcılık, kavram ve olaylar arasında yeni ilişkiler kurmaya dayandığına göre, mevcut malzemeler yani konu ile ilgili bilgiler ne kadar çoksa, yaratıcı fikir üretmek de o kadar kolaydır (Yıldırım,1998, Akt: Kılıç, 2011, s.9).

(10)

Bu evre problemlere karşı bilinçli mantıklı ve sistematik biçimde yaklaşma işlemlerini kapsar. Bu aşamada yaratıcı birey, bilgi edinir, problem hakkında fikirler üretir ve iyi fikirler yakalar. Hazırlık aşamasında birey, problem hakkındaki fikirler canlandırılarak hipotezler ve teoremler arasındaki ilişkileri inceler. Böylece problemi ortaya koyar ve detaylı bir şekilde tanımlar. Yani hazırlık aşamasında sorun açıklanır, tanımlanır, gerekli veriler toplanır ve mevcut materyal gözden geçirilir. Ayrıca, bu aşamada birey çözüm için gerekenleri inceler, sorunun değişik boyutlarını ve daha önceki çözüm önerilerini inceler. Kısaca bu aşamada birey problem hakkında detaylı bilgi toplar (San ve Güleryüz, 2004:27, Akt: Özyurt, 2011).

(11)

Kuluçka Aşaması

(12)

Hazırlık aşamasından sonra, bireyin kendini rahatlamaya bıraktığı dönemdir.

Problemlerin çözümü bilinçaltında gerçekleşir. Yeni ve orijinal görüşler ortaya çıkar. Dalgın düşünme, derin düşünme, bilinçaltı süreçler, görselleştirme ve duyumsama gibi yetiler iş başındadır (Doğan, 2007).

Bu dönem çok kısa olabileceği gibi, uzunca bir zamanı da alabilir. Beyin, konuyla ilgili bütün ilişkileri hemen kuramayabilir. Ancak, araya başka düşünceler de girse, o konu unutulsa da beyin çalışmasını sürdürür. Bu evre zorunluluktan kaynaklanır; çünkü çoğu zaman başka işlerle uğraşılırken veya dikkat dağıldığında çalışmalara ara verilmek zorunda

(13)

Kuluçka döneminde, problem çözümü için bilinenler yeterli değildir. Ancak, problem mayalanma aşamasındadır, beyin hemen ilişki kuramayabilir ve çalışmasını sürdürür.

Düşünülenler yeni kavramlarla ilgili yeni çağrışımlara yol açabilir, yeni seçenekler oluşturabilir (Rıza, 1999, Akt: Kılıç, 2011, s.9).

Parlak fikirlerin çoğu banyoda ya da sıkışık bir trafikte ortaya çıkmıştır. Eğer üzerinde çalışılan projeye birkaç gün ara verip, farklı bir şeylerle ilgilenme imkânı olursa; yapılanlar geniş bir şekilde değerlendirilir, yapılanlardan hareketle yeni fikirler üretilir ve bir zaman

(14)

Hazırlık aşamasından sonra bireyin kendini rahatlatmaya bırakarak problemin çözümünü bilinçaltında gerçekleştirdiği dönemdir. Kuluçka evresinde birey, sorun hakkında bilinçli düşünmez. Bu sırada birey diğer etkinliklere dalarken, birey zihnen problemi düşünmeye devam eder. Bu evrede birey, değişik düşünce ve fikirleri birleştirmiş, problemi tanımlamış ve çözümler üretmeye başlamıştır ancak problemi çözmek için bilinçli, olarak hiçbir şey yapmaz. Bu süreç çok kısa bir sürede tamamlanabileceği gibi çok uzun bir zaman da alabilir (San ve Güleryüz, 2004, s.28).

(15)

Aydınlanma Aşaması

(16)

Bu aşamada fikirler, duygular, düşünceler birdenbire birbirine uyar ve çözüm açık seçik olarak ortaya çıkar. Çözüm için gerekli olan düşüncenin aniden ortaya çıktığı bu aşama

“aydınlanma” ya da “kavrama” olarak da isimlendirilir (Demirci, 2007, Akt: Kılıç, 2011, s.9).

Aydınlanma aşaması, yaratıcı kişinin aklında bir anda çakan bir şimşek gibidir. Birey bazı fikirleri seçer ve diğerlerini geri çevirir. Bilimsel keşif, icat ve ürün oluşmaya başlamaktadır.

Yaratıcı kişi, bir fikri, kavramı veya problemin çözümünü birdenbire kavrayabilmektedir (Isenberg ve Jalongo, 2001, Akt: Kılıç, 2011, s.9).

(17)

Problemlere ilişkin çözümlerin zihinde canlandığı, belirginleştiği dönemdir. Çözümün bulunduğu aşamadır. Çözüm ya da yapılacak şey birden ortaya çıkar (Doğan, 2007). Yaratıcı bireylerin “işte buldum” dediği aşama olarak düşünülebilir (Kadayıfçı, 2008, Akt: Kılıç, 2011, s.9).

Bu evre probleme ilişkin çözümlerin bireyin zihninde canlandığı ve netleştiği dönemdir.

Bu aşamada fikirler, duygular, düşünceler birdenbire birbirine uyar ve çözüm açık seçik olarak ortaya çıkar. Çözüm için gerekli olan düşüncenin aniden ortaya çıkar. Ancak çözüm

(18)

Doğrulama Aşaması

(19)

Bu evrede problemin çözümü; uygunluk, pratiklik, geçerlilik bakımından kontrol edilir.

Mantıklı düşünmenin devreye girdiği ve fikirlerin daha ayrıntılı hâle getirildiği bu evre,

“doğrulama” ya da “gerçekleme” olarak da bilinir. Düşüncelerdeki zayıflıklar belirlenir ve çözümü uygulamak için gereken durumlarda bazı değişiklikler yapılır (Starko, 2005, Akt:

Kılıç, 2011, s.9).

Bu aşama aydınlanma aşamasında ortaya çıkan ne ise, onun gereksinimleri karşılayıp karşılamayacağının, hazırlık aşamasında saptanan ölçütlere uyup uymayacağının

(20)

Bu süreçlerin tamamı, kişinin merak duygusu ve esinleri ile ilişkili bir biçimde sürdürülmektedir. İnsanın merak etmesinin; yani sorular sorup cevaplarını aramasının, yaratıcılığın temelini oluşturduğu söylenebilir. Soru sorma, bulmanın ve yaratmanın ilk aşamasından da önce başlamakta ve sonuçta, ulaşılanın işe yarayıp yaramadığı veya ne düzeyde işe yaradığı soruları ile son adıma kadar devam etmektedir. Bu nedenle merak, ilgi veya soru sorma, yaratıcılığın tüm aşamalarında bulunan sabit öğedir (Üstündağ, 2003;

Özden, 2003, Akt: Kılıç, 2011, s.9).

Bilinçli ve mantıksal düşünmenin hâkim olduğu dönemdir. Bu evrede problemin çözümü

(21)

Analiz Aşaması 21

(22)

Analiz Aşaması 22

(23)

Somutlaştırma Aşaması 23

SBEurovision Beste Yarışması

(24)

Değerlendirme Aşaması 24

Birinciyi Seçiyoruz…

(25)

Değerlendirme Aşaması 25

Derse ilişkin görüş ve düşüncelerinizi

Katılımınız için teşekkürler…