Tiirk Kardiyol Dem Arş 1997:25: 14-18
Behçet Hastalığında Semptomsuz Kalp Tutulumunun Ekokardiyografi ile
Değerlendirilmesi*
Uz. Dr. Mehmet KABUKÇU, Doç. Dr. Serdar AKSÖYEK, Doç. Dr. Osman ÖZCEBE*, Doç. Dr. Giray KABAK ÇI, Dr. Kudret A YTEMİR, Doç. Dr. Keman ÖVÜNÇ,
Doç. Dr. Lale TOKGÖZOGLU, Prof. Dr. Semra DÜNDAR*, Prof. Dr. Aysel ORAM, Prof. Dr. Sırrı KES Haccitepe Üniv. Tıp Fak. Kardiyoloji Anabilimdalı re* 1/emmo/oji Bilimdalı, Ankara
ÖZET
Belıçet hastafığmda kalp tutulumu az görii/mekle birlikte
morıalite riskini ari/ırması nedeni ile iinemlidir. Sol ı·ent
rikiil fonksiyon/arım inceleyen çalışma sayısı lıeniiz az sa-
yıdadır. Bu nedenle klinik olarak kalp lwswlı,~ı olmayan 53 Belıçetlıastası ile yaş ı·e cinsi hasta gmlmna uygun 42
sağlıklı kontrol o/gusımda ekokardiyografi ile kalp 111/ıılu
mu değerlendirildi. Tiim hasta ve kontrol gmbıma 12 de-
riı•myonlu elektrokardiyografi, telekardiografi ı·e iki bo-
yllllıt Doppler ekokardiyografi yapıldı.
Ekokardiyografi ile: 1- Tiim hasta ı·e kontrol gmhunda sol ı·entrikiil sisro/ikfonksiyon/an ı·e !Jiilgesel duı·ar hare- ketleri normal bulundu. 2-Hasta gm!Junda izoı·oliimik re- laksasyon zamanı uzun (129.3±31.5 m sn ı·e 97.1 ±27.3 msn: p<0.05); mitral akım hızrmn doruk değerinin gq· di- yastolde erken diyastolden daha biiyiik obnası (EIA<I 8 hastada ı•e 2 kontrol olgusımda: p<0.05) sık lmlurulu. 3- Perikardiyal efiizyon saptanmadı. iki hastada mitral \'(/1-
ı·r'i/ prolapsusu, bir hastada hafif mitral yetersi:liği ı·e hir hastada hafif mitral ı·e trikibpit yetersi:liği. bir kowrol olgusunda hafif mitral yetersi:li,~i ı•e başka bir kontrolol- gu.l'rmda hafif trikiispit yetersi:liği saptandı.
Sonuç olarak 1-Belıçel lrastalrğıll(/a sol ı·entrikiil sisw/ik
fonksiyonların normal olduğu 2- Belıçel haswlığında di- yastolik fonksiyon ho:::ukluğrma sık olarak rastlandt,qr. 3- Miyokardiya/. kapak ı•e perikardiyal 111111/umwı seyrek ol-
duğu izlenimine varıldı. Belıçel hastalığı tatusı konuldu-
ğunda Doppler ekokardiyografik inceleme yapılmalıdır.
Diyastolik fonksiyon bozukluğwıwı klinik iinemi bu tuma- lann takibi ile an/aşı lacaktır.
Anahtar kelimeler: Belıçel hastalığı, ekokardiyografi, diyaswlikfonksiyon bozukluğu
Mulıisisteınik, vasküliıik, kronik bir hastalık olan
Belıçel hastalığı remisyon ve relapslar ile seyreder.
Tekrarlıyan oral afıöz lezyonlar, hipopiyonlu irido- siklit ve geniıal ülserasyonlru· hastalığın karakteristik özellikleridir. Daha sonralan bu "major ıriad"a ek
Alındığı tarih: 7 Mart. revi7.yon 3 I Ekim I 996 .
*Bu çalışma 23-26 Eylül 1995 tarihleri arasında lsıanhul'tla yapı
lan Xl. Ulusal Kartliyoloji Kongresinde sunulmuştur.
Ya7.ışma adresi: Doç. Dr. Sertlar Aksöyek. Bestekar Sok. No:
14/13 06680 Kavakltdere-Ankara
olarak deri, eklem, merkezi sinir sistemi. gastrointes- tinal sistem, pulmoner sistem ve kardiyovasküler sis- tem tutulumu olabileceği bildirilıııi~ıir (1-5).
Behçeı hastalığında kalb ıuıulumu seyrek olarak gö- rülmekle birlikte, hastanın prognozunu önemli dere- cede eıkileıııesi ve mortalite riskini artıırınası nedeni ile önemlidir. Liıeratlirde bu hastalarda perikardiı (6).
nıiyokanliı
m,
ileti sistemi bozukluklarım .
koronerarıerit ve akut ıııiyok:ırd infarktüsü (Xl, sessiz ıııiyo
kard iskemisi (9), koroner arter ancvrizması (10), en- dokardit (1 1.12), sağ kalbin endokardiyal fibrosizi
(13}, endokardiy:ıl ırombus (12.14), pankardil (15J, tri- kiispit kapak fibrozisi (15), pulmoner hipertansiyon ve sağ kalp yetersizliği (IJ} ile dilale kardiyoıııiyopa
ıi (15) bildirilmiştir. Hastalığın patolojisinde bulunan immünolojik kökenli vaskülitin kalp ıuıuluımından
sorumlu olduğu düşünülmektedir (lll). İki boyutlu Doppler ekokardiyografi perikard, kapak morfolojisi ve miyokardın sistolik ve diyastolik fonksiyonlarını değerlendirmede sık kullanılan. invaziv olmayan ve hassas bir yöntemdir (19). Behçeı hastalığında sol ventrikül doluşunun özelliklerini araştıran az sayıda çalışma vardır (20-23). Bağ doku hastalıkları ve vas- külillerin önemli bir kısmında kalp tutulumunun semptomsuz olduğu bilinmektedir t<J-24).
Bu çalışmada iki boyutu Doppler ekokardiyografi
kullanılarak kardiyak semptom ve bulguları olmayan
Behçeı hastalannda perikard ve kapak tutulumu ilc sol ventrikül sistolik ve diyastolik fonksiyonları de-
ğerlendirildi.
MA TERYEL ve METOD
a) Hastalar ve kontrol grubu: Bu çalışınada Haceııepe Üni- versitesi Tıp Fakültesi Heıııaıoloji Bilimdalı Behçeı Hasla- lan Polikliniğinde Behçcı hastalığı tanısı ilc 7.7±6.5 yıldır
izlenen 53 Hasıa (30 kadın ve 23 erkek) değerlendirildi.
M. Kalıukçuı•e ark.: /Jehçetllastalığuıda Scmptomsu: Kalp "tutulımıwullı l:"kokardiyograji ile De.~aleudirilme.,i
Hastalara tanı Japon Belıçel Sendromu Araştırma Komite- si tanı kriterlerine göre konuldu mı. Hastaların l 8'indc
komplctıip, 35'indc inkomplcı tip Bclıçcılıasıalığı saptan-
dı. llasıaların tamamı ckokardiyografik inceleme yapıldığı
dönemde klinik durumlarına göre tıbbi tedavi (kolşisin,
oral steroid, sitotoksik ilaç, nonstcroidal antiinllamatuvar ilaç veya antiagregan ilaç) almakta idi. Ekokardiyografik inceleme hastaların klinik olarakrcmisyonda olduğu, rutin kontrol takiplerinin yapıldığı dönemlerde yapılmıştır. Kar- diyak scmptoın veya bulgusu olan hastalar dcğcrlendiııne
yc alııınıadı (sistemik hipcı1ansiyon sapıanan iki hasta ve yeterli görüntü alınamayan iki hasta dcğcrlcndiııııe dışı bı
rakıldı). Elcktrokardiyografilcri ve telckardiyografilcri normal olan hastaların hiçbiri ckokardiyografik incclcıııc sırasında kalbi etkileyebilecek ilaç (digoksin, beıa adrcner- jik, rescptör blokcri, kalsiyum kanal blokcri, anıilıipcrıan
sif ilaç vb.) kullanmamakıa idi.
Hacettepe Üniversitesi Hastanesi Kardiyoloji Polikliniğinc
kontrol olmak anıacı ilc (check up) başvuran ve herhangi bir scmptom veya bulgusu olmayan, ilaç kullanmayan 42
sağlıklı birey (24 kadın ve 18 erkek) kontrol grubu olarak
değerlendi ri Id i.
b) Ekokardiyografik inceleme: Ekokardiyografik inceleme
Toslıiba Sonolayer SSH 60 System ekokardiyografi cihazı
ilc 2,5 ml-Iz dublcx transdüscr kullanılarak yapıldı. Hasta- lara sol yaıJ dckibütüs pm:isyonu verildi. Öncelikle M ıııod ve 2 boyutlu ekokardiyografi ilc pcrikard, kapak moıfolo
jileri ve duvar hareketleri değerlendirildi !26·2Kl. Sol vcnıri
kiil çapları parastcrııal uzun aks konumunda mitral kapa-
ğın hemen altında; mitral akım hız ölçümleri apikal 4 boş
luk konumunda "pulscd wavc" Doppler ekokardiyografi
"samplc volumc" mitral kapakların tanı uç kısmına yerleş
tirilcrek yapıldı. Ölçümler 3 kez tekrarlandı ve ortalanıala
rı alındı.
Ekokardiyografik incelemede yeterli görüntü elde edile- meyen hastalar dcğcrlcndirıncyc alınmadı. Parasıcrnal
uzun aks konumunda aorı çapı, sol aıriyum çapı, sol vcnı
rikül diyasıol ve sistol sonu çapları ölçülerek cjeksiyon fraksiyonu ve fraksiyonel kısalma hesaplandı. Mitral ka- pak Doppler akını ırascsinden doruk E vclositesi (sol vcnı
rikül erken diyastolik doruk doluş hızı), A vclositcsi (sol vcntrikül prcsisıolik doruk doyuş hızı), doruk E vclosiıc
si/doruk A vclositcsi oranı, E dalgasının deselerasyon za-
manı ölçüldü. Daha sonra "pulscd wavc" Doppler ekokar- diyografi "saıııplc voluıııc" hem aorı hem de mitral akımı
kayhcdcbilcn bir bölgeye yerleştirildi. Aort akımının bitişi
ilc mitral akımın başlanınası arası geçen süre ölçülerek
izovolüıııik rclaksasyon zamanı hesaplandı. Kapak yeter- sizlikleri sıandaı1 yöntem ilc değerlendirildi ı:ı<n.
c) İstatistik yönıcııılcr: Sonuçlar orıalaına±sıandart sapımı olarak gösterildi. Elde edilen sonuçlar Studcnt ı testi ve Fishcr kesin Ki-kare testi ilc değerlendirildi. p<0.05 an-
lamlı olarak kabul edildi.
BULGULAR
1-Hastaların yaş ve cinsiyetleri: Hasta grubunda 53
Belıçel hastası (20 kadın ve 23 erkek) ve kontrol grubunda 42 sağlıklı birey (24 kadın ve 18 erkek)
değerlendirmeye alındı. Hasta grubun ortalama yaşı
35.5±7 .1 yıl kontrol grubunun ortalama yaşı
34. J ±8.0 yıl bulundu. İki grubun yaş ve cinsiyet da-
ğılımları arasında fark yoktLı.
2-Sol ventrikül sistolik fonksiyonları ilc aort ve sol atriyum çaplarının değerlendirilmesi: Hasta ve kont- rol grubunun sol ventrikül diyastol sonu ve sistol so- nu çapları, ejeksiyon fraksiyonu ve fraksiyonel kısal ması, aort çapı ve sol atriyum çaplan arasında ista- tistiki önemli farklı 1 ık saptanmadı (Tablo 1 ). Bölge- sel duvar hareket bozukluğu olan hasta ve kontrol olgusu saptanmadı.
3- Sol ventrikül diyastolik fonksiyonlarının değer
lendirilmesi: Hasta ve kontrol grubunun E hız doruk
değeri, A hız donık değeri, E deselerasyon zaımını
ve E hız donık
1
A hız doruk oranları arasında ista- tistiki önemli farklılık saptanmadı. İzovolünıik re- leksasyon zamanı hasta grubunda daha uzun bulun- du (p<0.05), (Tablo 2). E hız tloruk1
A hız dorukoranının l'in altında olduğu olgu sayısı hasta gru- bunda daha fazla bulundu (p<0.05). (Tablo 3).
4- Kalp kapakları ile ilgili bulgular: Hastalanınızın
ikisinde mitral valviil prolapsusu, birinde hafif mitral yetersizliği ve birinde hafif triküspit yetersiz-
liği; kontrol grubunda bir olguda hafif mitral yeter-
sizliği ve bir olguda da hafif triküspit yetersizliği saptandı.
5-Perikard ile ilgili bulgular: Hastalarda ve kontrol
olgularında perikardiyal efüzyon ve perikardiyal ka-
lııılaşma saptanmadı.
Tal>lo 1. llchçct hastaları ve kontrol gnılıııııda sul vcııtrikül
sistolik fonksi~·uııları ,.c aort çapı ilc sol :ılriyııın çaplarının k:ıı·şılaştıı·ıını
j lli\STAGRUilU
i
KO:--ITROLGRUilU j pd~ğ~ri ' n=5J~ orıal:ınıa±,s)
- -
- - - --
-~DSÇ ~ıı_) __ 4.72±0~.1~
S\'SSÇ (c nı) j 2.~ 1 ±0.3-l
-- -i .
EF (%) 70.94±6.00 - - --- -
-rS (%) 40.50±HS
AORT ÇAPI 3.06±0.41 (cm)
SOLA
TR. ÇAPı-ı 3.04±0.4~(SVDSÇ =Sol v~nırikül diyasıol ~onu ~~pı: SVSSÇ =Sul venırikiil ;i,ıol so- nu çıpı Er= Ejeksiyon frJksiyunu rS = rraksiyund kısalm~. SOLA TR. ÇA- PI =Sol atriyum ~~pı. AD= Anlamlı d~ğil. ss= ,ıandarı sapma)
Tiirk Kardiyol Dem Arş 1997; 25: 14-18
Tablo 2. Behçet hastalarında ve kontrol grubunda sol ventri- kül diyastolik fonksiyonlarının karşılaştırum
BEHÇET KONTROL p değeri
HASTALARI GRUBU n=53 n=42
(Ortalanıa±ss) (Ortalanıa±ss)
EDORUK 57.1±10.7 65.1±11.9 AD
(cm/sn)
A DORUK 48.6±9.8 50.27±9.08 AD (cm/sn)
EDES 120.9±39.7 I 15.4±28.4 AD
(nısn)
İVRT 129.3±31.5
(nısn) 97.1±27.3 p<O.OS
Eli\ 1.20±0.25 1.32±0.29 AD
E DORU K: E dalgası doruk hızı, A DO~ U K: i\ dalgası doruk hızı, E DES: E
dalgasının deselerasyon 1..anıanı, IVRT: lıovolünıik retaksasyon 7.anıaııı. E/i\:
Doruk E hızı/ Doruk A hızı AD= Anlanılı değil ss= standart sapnı
Tablo 3. Behçet hastaları ve kontrol grubunda E/A oranları
nın karşılaştırum
BEHÇET KONTROL TOPLAM
HASTALARI GRUBU
n o/o n 5 n o/o
E/A<I 8 ıs 2
s
lO IIE/A>I 4S 8S 40 9S
ss
89TOPLAM 53 100 42 100 95 100
p<O.OS (Fisher kesin Ki-Kare testine göre (Tablo 2'de verilen kısalımalar kullanılmıştır.)
TARTIŞMA
Behçet hastalığında klinik olarak kalb tutulumu sey- rek olarak görülmekle birlikte hastanın prognozunu önemli derecede etkiler ve mortalite riskini artırır.
Hastalığın kalp tutulumundan iınmünolojik kökeni i küçük daınar vaskülili sorumlu tutulmaktadır (18).
Bu hastaların küçük arter ve arterilollerinde fokal fibrinoid materyal birikimi ve fibroplastik proliferas- yon saptanmıştır (6). Koroner dolaşımının küçük ar- ter ve arteriyollerinde oluşabilen vaskülilik olaylar koroner tronıbus ve anevriznıaya neden olarak nıiyo
kard iskenıisi ve fibrosizine neden olabilnıekte ve
nıiyokardın sistolik ve diyastolik fonksiyonlarını et- kileyebilmektedir (9,10,24). Bazı hastalarda hastalığın
kalp tutulumu klinik semptonı ve bulgu vermeden sessiz bir seyir izieyebilmektedir (9.24).
Behçet hastalığında semptomsuz sol ventrikül fonk- siyon bozukluğu daha önceden çeşitli araştırınacılar tarafından incelenmiştir. Yapılan üç ekokardiyogra- fik çalışmanın ikisinde Behçet hastalarının sol veııt-
rikül sistolik fonksiyonlan normal olarak bulunmuş
(23.30), diğerinde 17 hastanın 3'ünde hafif sistolik fonksiyon bozukluğu saptanmı~tır (31)_ Radyonüklid ventrikülografi ile yapılan iki çalışınadan birinde sol ventrikül fonksiyonlan normal bulunurken (20) diğe
rinde ejeksiyon fraksiyonundu hafif azalma saptan-
mıştır (21). Bizim çalı~nıamızda Belıçel hastalarının
ve kontrol grubunun sol ventrikül sistol ve diyastol sonu çapları, ejeksiyon fraksiyonlan ve fraksiyonel
kısalmalan arasında fark saptanmamı~tır. Bu bulgu- lar Behçet hastalığında sistolik fonksiyon bozuklu-
ğunun önemli olmadığını ve bunun konjestif kardi- yomiyopati tablosuna ula~ınayacağını göstermekte- dir.
Belıçel hastalığında kalbin diyastolik fonksiyonları
ilgi çeken konulardan biri olmu~tur. Bağ doku hasta-
lıklarında diyastolik dolu~ anormallikleri çoğunlukla
sistolik fonksiyon bozukluklarından daha önce olu~
maktadır (24). Behçet hastalığında vaskül it tezyonla-
rın öncelikle sol verıirikül diyastolik fonksiyonları bozması beklenmektedir. Radyonüklid ventrikülog- rafi ile yapılan iki çalı~madan birinde (20) hastaların
%50'sinde (16 hastanın ~l'inde) ve diğer çalışınada
(21) %37,5 unda (24 hastanın 9 unda) sol ventrikül pik doluş hızının normalden dü~ük olduğu bulunmuş
ve bu bulgu diyastolik fonksiyon bozukluğu olarak
yorumlanmıştır. Doppler ekokardiyografi ile yapılan çalışmada 20 hastanın 5'inde sol venırikül diyasıolik doluş anormallikleri saptandığı bildirilıııi~tir (22).
Özkan ve arkadaşlarının yaptığı çalışmada (23) E dal-
gası doruk hızı ve A dalgası doruk hızı, A dalgası
doruk hızı E dalgası doruk hızı /A dalgası doruk hızı oranı kontrol grubuna benzer bulunmuştur. izovolü- mik retaksasyon süresi ise kontrol grubuna göre uzun bulunmuştur. Çalı~mamızda E dalgası doruk
hızı
1
A dalgası doru k hızı oranının 1 'in altında ol-ımısının sol ventrikül retaksasyon gecikmesi ile bir- likte olduğu gösterilmiştir (32-33). İzovolümik retak- sasyon süresinin kontrol grubuna göre uzun olması
ve E doruk hızı
1
A doru k hızı oranının 1 'in altında olduğu hasta sayısının fazla bulunmaması Behçethastalığında kalbin diyastolik fonksiyon bozukluğu
nun sık görüldüğü fikrini desteklemektedir. Diyasto- lik fonksiyon bozukluğunun klinik önemi bu hastala-
rın takibi ile anlaşılabilecektir.
Belıçel hastalığında perikardit seyrek olarak bildiril-
miştir (6). Perikardiyal efi.izyonu olan bir hastadan
alınan perikard biyopsisinde fibrinöz eksuda ve len-
M. Kabukçıtl'e ark.: Belıçetl/astaltğmda Senıptomsuz Kalp Tutulumunwı E/.:o/.:ardiyografl ile Dc.~crletulirilmcsi
fosit infıltrasyonu saptanmıştır. Bu bulgular perikard tutulumunun küçük damar vaskülili sonucunda oluş
tuğu fikrini desteklemektedir (6). Hastalarımızın M mode ve 2 boyutlu ekokardiyografik incelemesinde perikardiyal efüzyon saptanmamıştır. Bu durum Behçet hastalığında peıikard tutulumunun son dere- ce seyrek olması ile açıklanabilir.
Behçet hastalarında vaskülitik koroner arter okluz- yonu ile oluşan akut miyokard infarktüsü vakaları bildirilmiştir (8). Miyokard infarktüsü geçiren ve ko- roner ateroskleroz ile uyumlu bulguları olmayan
hastaların ayıncı tanısında Behçet hastalığı düşünül
melidir. Çalışmamızda Behçet hastalarının ve kont- rol grubunun isıirahat elektrokardiyografileri normal
bulunmuş ve ekokardiyografide sol ventrikülde mi- yokard iskemi veya nekrozunun neden olduğu böl- gesel duvar hareket bozukluğuna rastlanmaınıştır.
Ekokardiyografi ve radyonüklid ventrikülografi ile
yapılan çalışınada 24 Behçet hastasında bölgesel du- var hareket bozukluğu saptanmamış, sadece bir has- tada elektrokardiyografide şüpheli inferiyor duvar miyokard infarktüsü bulunmuştur (21). Bu bulgular Behçet hastalığında epikardiyal koroner damar tutu- lumunun seyrek olduğunu göstermektedir.
Behçet hastalığında kapak lezyonları seyrektir. Lite- ratürden derlenen 13 vakalık kapak lezyonları olan Behçet hastaları serisinde 5 vakada aort valvül p·er- forasyonu, 5 vakada aoıt valvül prolapsusu, 6 vaka- da sinüs valsalva anevrizınası ve 3 vakada aort val- vül yetersizliği bulunmuş, 6 vakada bunlarla birlikte mitral yetersizliği saptanmıştır (17). M. Çalgüneri ve
arkadaşlannın yaptığı çalışmada (21) hastanın birinde hafif mitral yetersizliği, birinde hafif mitral ve aort yetersizliği saptanmıştır (21). M. Özkan ve arkadaşla
rı 65 vakalık serilerinde (23) Doppler ekokardiyogra- fi ile kontrol grubuna benzer oranda hemodinamik önemi olmayan mitral veya triküspit yetersizliği sap-
tandığını bildirmişlerdir. Bizim hastalarıınızın ikisin- de mitral valvül prolapsusu, birinde hafif mitral ye-
tersizliği ve birinde hafif triküspit yetersizliği bulun-
muştur. Doppler ekokardiyografide hafif mitral veya tirküspit yetersizliği sık görülen bir bulgu olup biz- zat kapak patolojisi anlamına gelmemektedir (29). İki boyutlu ekokardiyografide mitral ve triküspit yeter-
sizliği olan hastaların sol ve sağ atıiyuın genişlikleri
nin ve kapak morfolojilerinin normal oldukları gö-
rülmüştür. Temel patolojisi vaskül it olan Behçet has-
talığında sık görülen bir bağ doku hastalığı olan mit- ral valvül prolapsusunun rastlantısal olarak birlikte
olabileceği veya vaskülitin neden olduğu fonksiyo- nel bir bozukluk olabileceği ileri sürülmüştür (18).
Bu sonuçlar i le Behçet hastalığında hemodinamik olarak önemli kapak lezyonlarının oluşmadığı sonu- cuna varılmıştır.
Behçet hastalığındaaort anevrizması ve akut aort ye-
tersizliği oluşubileceği bildirilmektedir{34). Ekokar- diyografi aort kapak patolojilerinin değerlendirilme
sinde değerli bir yönteındir. Vakalanmızda aort ka- pak anormulliği veya aorı kökü anormalliği saptan-
mamıştır. Aortik kapak bizasından ölçülen aoıt çapı
kontroller ile farklılık gösternıemiştir. Bu bulgular Behçet hastalığında aortik kapak ve proksimal aorta tutulumunun nadir olduğu fikrini desteklemektedir.
Sonuç olarak 1) ki ini k olarak kalp tutulumu olmayan
Belıçel hastalığında sol ventrikül sistolik fonksiyon-
lannın normal olduğu 2) sol ventrikül diyastolik fonksiyon bozukluklannın kontrol grubuna göre da- ha fazla olduğu 3) perikard, miyokard, kapak ve aort tutulumunun nadir olduğu 4) Doppler ekokardiyog- rafinin Behçet hastalığında senıptomsuz kalp tutulu- munun saptanmasında kullanılabileceği izlenimine
varıldı. Bu bulgular ve literatür bilgilerinin ışığında
Behçet hastalığında kardiyak tutulumunun sanıldı ğından daha sık olduğunu düşünüyoruz.
KAYNAKLAR
l. Bchçet H. Übcr rczidivicrcncle aphılıöse, durclı cin Vi- rus vcrursachıc Gesclıwüre aın Mund, aın Auge und an elen Gcniıalien. Derınaıol Woclıcnsclır 1937; 105: 1052-7.
2. Slıimizu T, Erlich GE, İnalıa GE, ct al: Belıçeı disea- se (Bclıçcı Syndrome). Sem Arıh Rlıcuın 1979; 8: 223-60.
3. Chajck T, Fainaru :VI: Belıçeı's disease: Rcporı of 41 cases and a revicw of the liıcraıure. Medicine 1975; 54:
179-96.
4. Demman AM, Hylton W, Dcton BK, ct al: The viral
acıiology of Belıçcı's Sendrome. Lelıner T, Barncs CO (Eds) Reccnı advanccs in Belıçeı's disease. New York RSM Publ., 1986. p. 23.
5. O'Duffy JO, Carney .JA, Deodhar S: Belıçeı's disease.
Report of 10 cases 3 wiılı new ınanifesıation. Ann Inıerıı
Med 1971; 75:561-7.
6. Scar1ett JA, Kistncr ML, Yang LC: Bchçcı's syndro- me: Report of a case associaıcd wiılı pericardial elTusion and cryoglobulineınia ıreaıed wiılı indomcılıacin. Aın J Med 1979; 66: 146-8.
Tiirk Kardiyol Dem Arş 1997; 25: 14-18
7. Bowles CA, Ncison AM, Hammill SC, O'Duffy JD:
Cardiae involvemenl in Behçeı's disease. Arıhriıis Rheuın
1985; 28: 345-8
8. Schiff S, Moffatt R, Mandel W, Rubin S: Aeule ınyo
cardial infaretion and reeurrenl ventricular arrthytmias in Behçet's syndrome. Am Hearı J 1982; 103: 438-40 9. Güllü Hİ, Benekli M, Müderrisoğlu H, et al: Sileni myocardial isehemia in Behçeı's disease. J Rheum 1 996;
23: 323-7
10. Kaseda S, Koiwaya Y, Tajimi T, et al: Huge false aneurysm due to rupturc of the righı eoronary arıery in
Behçeı's syndrome. Am Hearl J 1982; 103:569-71 ll. Mc Donald GSA, Gad-AI.Rob J: Behçeı's disease with endocarditis and the Budd-Chiari syndrome. J Clin Pathal 1 980; 33: 660-9
12. Candan I, Erol C, Sonel A, Akalın H: Behçcı's dise- ase: eardiale and pulmonary involvcmenı. Eur Hearı J
1986; 7: 999-1002
13. Bletry O, Motattane A, Wechs1er B, et al. Cardiac
manifcstaıions of Bchçct's disease. Twclvc eascs. Prcsse Med 1988; 17: 2388-91
14. Augaüer A, Apter S, Tlıedor R: Righı vcnıricular
thrombus and pulınonary arterilis in Behçcı's Disease. Isr J Med Sci 1987; 23: 900-1
lS. Lakhanpal S, Tani K, Lie JT, Katoh K, Ishigatsubo Y, Ohokubo T: Pathologic features of Behçet's syndrome:
A revicw of Japanese auıopsy registry data. Hum Pathal 1985; 16: 790-5
16. Pena M, Garcia-A1egria J, Garcia-Fernandez F, Arnalich F, Barbara FJ, Vaquez JJ: Mitral and aortic rcgurgitation in Bchçct's syndrome. Ann Rlıcum Dis 1985;
44: 637-9
17. Chikamori T, Doi YL, Yonczava Y, Takata J, Ka- wamura M, Ozawa T: Aortic rcgurgitaıion sccondary to Behçet's disease: A easc report and a revicw of the liıcra
türe. Eur I·lcart J 1990; ll: 572-6
18. Lunıli S, Guang-Gen C, Ru-Lian L: Valve prolapse in Behçet's syndrome. Br Hearı J 1985; 54: 100-1
19. Bessen M, Gordin J: Evaluation of lcfı ventricular di- astolie funetion. Cardiology Clinics 1990; 8: 315-32 20. Çağlar N, Erol Ç, Candan İ, ve ark: Belıçel hastalı
ğında sol ventrikül sistoiik ve diyastolik fonksiyonlannın
ineelenmesi. Türkiye Klin Kareliyol Derg 1989; 2: 92-4 21. Çalgüneri M, Erbaş B, Kes S, Karaaslan Y: Altcra- tion in lcft ventrieular function in patients with Behçet's
disease using raclionuelide ventrieulography anel Doppler eehocardiography. Carcliology 1993; 82: 309-16
22. Koııısuoğlu B, Göldeli Ö, Kul:ın K, et al: Doppler evaluation of lcft ventricular cliastolie filling in Behçeı's
disease. Int J Cardiol 1994; 47: 145-50
23. Özkan M, Emel O, Özdemir M, el al: M-ıııode, 2-D and doppler echocardiographic study in 65 patients with
Belıçeı's syndrome. E ur He art J 1992; ı 3: 638-4 ı
24. Erbaş B, Özdemir T, Çalgüneri M, Kes S, Oraın E, Bekdik C: Alterations in ınyoearclial diastolie funetion in patients with collagen tissue disease using radionuclide ventrieulography. Schıniclt HAE, Clı::ııııbron J, Cecls L (ecls) Nuele::ır Medicine: Quantitative analysis in iınagine
anel function. Stutgarı. Schattauer ı 990, p. 264
25. Behçct's Disease Research Commitlee of Japon.
Belıçet's disease, guide to diagnosis of Belıçet's Disease Jpn J Oplıtlıalmol 1974; 18: 291-4
26. Salın DJ, Dc:vlaria A, Kisslo .J and Weynıan .1: The
eonınıittee on M-Mode stanclardization or the American Society or Eelıoeardiography-Reeonıınendation regarding quantitation in M-nıode eehoeardiography: Results or a survey or eehoeardiographie nıeasureınents. Circulation 1978; 58: 1072-83
27. Henry WL, De:vlaria A, Gı-amiak R, et al. Report of the American Society of Echocardiography Comıniıtcc on nomenelature and standards in two dinıeıısional eclıocarcli
ograplıy. Circulation ı 980; 62: 2 ı 2-8.
28. Fonlana ME, Spaı-ks EA, Boudoulas H, Wooley CF: Mitral valve prolapse in the mitral valve prolapse syndrome. Curr Probl Cu·cliol ı99l; 16:315-75
29. Kostucki W, Vandenbossche .IL, Friart A, Englert M. Pulsed Doppler regurgitant rlow patterns or nonnal valves. Am J Cardiol l 986; 58: 309-13
30. Candan İ, Değer N, Çetin E, Gürler A: Belıçel has-
talığında sol veııtrikül ronksiyoııları. Türkiye Klin Derg, 13ehçet özel sayısı ı 985; 5: 427-3 ı
3 I. Torozi MF: Venıricular diastolic function of the he art in systenıie hypcrtcıısion. Am 1 Carcliol 1990; 65: 856-86 33. Philips RA, Caplan NL, Karakol'f LR, ct al: Doppler
eelıoeardiograplıic analysis or lcft veııtrieular Illiing in tre- ateel hypertensive patieııts. J Anı Coll Cardiol 1987; 9:
317-22
34. Comess KA, Zibelli LR, Goı-don D, Fredericson SR: Acute severe aortic regurgitation in Belıçeı's syndro- me. Ann Intern Med 1983; 99: 639-40
