BİY 481 VİROLOJİ
Prof.Dr. Gönül DÖNMEZ
BİY - 481 VİROLOJİ DERS NOTLARI
Prof. Dr. Gönül DÖNMEZ
Virüslerin Genel Özellikleri
Virüslerin yapısal özellikleri
Virüslerin çoğalması
Virüs taksonomisi
Virüslerin evrimi
Virolojide kullanılan metodlar
Morfolojik Yapının Belirlenmesi
Virüslerin Üretilmesi
Virüslerin Saflaştırılması
Virüs Miktarının Belirlenmesi
BİY - 481 VİROLOJİ DERS NOTLARI Prof. Dr. Gönül DÖNMEZ
RNA virüsleri
Kılıfsız pozitif anlamlı tek iplikli RNA virüsleri
Kılıflı pozitif anlamlı tek iplikli RNA virüsleri
Kılıflı negatif anlamlı yada ambisens tek iplikli RNA virüsleri
Çift iplikli RNA virüsleri
Replikasyonlarında ters transkripsiyon kullanan virüsler
DNA virüsleri
Diğer enfeksiyon ajanları
Transformasyon Yapan DNA ve RNA Virüsleri
Viral Enfeksiyonlara Bağışıklık
İnterferon
Tıp ve Biyoteknolojide Virüslerin Kullanım Alanları
Principles of Virology (2 Volume) 4th Edition, S. Jane Flint, Vincent R. Racaniello, Glenn F. Rall, Anna Marie Skalka, Lynn W. Enquist.ASM Press 2015.
Understanding Viruses, third Edition Teri Shors Jones &
Bartlett Learning, 2016.
Basic Virology (Second Edition), Wagner, E.K., Hewlett, M.J.
Blackwell Publishing, 2004.
Güncel bilgiler için, konuyla ilgili süreli yayınlar ve internet siteleri kullanılacaktır.
http://www.ictvonline.org/virusTaxonomy.asp
https://viralzone.expasy.org
KAYNAKLAR
Bilinen ilk viral enfeksiyonlar
Milattan önce 1143 - 1147 yılları arasında,
mısır firavunu olan Ramsesin mumyasında,
çiçek hastalığından kaynaklanan çiçek bozukluğu belirtileri saptandı.
Bilinen ilk viral enfeksiyonlar
Virüs enfeksiyonunun yazılı olarak anlatıldığı ilk kaynak Milattan önce yaklaşık 1400 yılında, antik Mısırın başkenti olan Memphisten gelen ve Siptah (Mısır Kralı Hheralde) ı anlatan bir hiyeroglifte görüldü.
Mumyasından bulunanlara göre Siptah yaklaşık 20’li yaşlarda öldü.
Bedeninin deforme olan sol bacağında Aneuromuscular disease (poliomyelitis) vardı.
18. yüzyıl başlarında viral hastalıkların önlenmesi
Leydi Montagu çiçek hastalığına aşı
1721 Londra’da aşılama işlemi başlamış
1740 kraliyet ailesinin çocuklarında çiçeğe karşı bağışıklık gelişmiştir.
1798 Edward Jenner çiçek aşısını yaptı
19. yüzyılda virüs (latince zehir) Pasteur
1884 Charles Chamberland bakteri filtresi
1892 Dimitri Iwanowski, bu filtreyi kullanarak bitkilerdeki tütün mozaik hastalığına sebep olan tütün mozaik virüsünü göstermiştir.
1911 Peyton Rous tavuklarda Rous sarcoma virüsü tümör oluşumu
1915 Frederick W. Tworth
bakteriyofajlar 1917 Felix dHerelle
Shigella dysenteriae’li bir hastadan faj
izolasyon
1933 R. E. Shape Tavşan Papilloma
virüsü Memelilerde kanser
Embriyolu yumurtada (1920) ve insan hücre kültürlerinde (1949) virüsler çoğaltılmış.
J. F. Enders ve arkadaşları ilk kez Poliovirüsü bu şekilde
üretmişlerdir.
Virüslerin protein ve nükleik asitten (DNA yada RNA) oluştuğu saptanmıştır.
Wendell M. Stanley 1935 tütün mozaik virüsünü kristalize etti
Amerikalı mikrobiyolog Wendell M. STANLEY, tütün mozaik virüsünü, yaşadığı bitkiden ayırmayı
başarmıştır. Bu araştırmacı, saf olarak elde ettiği virüs kitlesini mikroskopta incelediğinde, iğne şeklinde kristaller görmüştür. Daha sonra bu kristallerin nükloproteinler olduğu anlaşılmıştır.
Aynı yıllarda STANLEY, izole ettiği tütün mozaik virüsü (TMV) kristallerini elektron mikroskobunda
inceleyerek çubuk şeklinde yapılar olduğunu görmüştür.
İzole edilmiş tütün mozaik virüsleri cansız gibi
görünmesine rağmen, suda biraz bekletilerek tütün yaprağına sürüldüğünde, bitkinin hastalandığı tespit edilmiştir. Bu çalışmalarla, virüslerin ancak canlı
hücrelere üreyebildiği anlaşılmıştır.
1955 yılında ise F. L. Schaffer ve C. E. Schwardt bir insan virüsü Poliovirüs kristalize edilmiştir.
Ancak insan virüslerinin tam yapısı 1970-80’li yıllarda çözülebilmiştir.
1940 Ruska elektron mikroskobunda
bakteriyofajların yapılarını gözlemlemiştir.
