ANKARA - ÇUBUK AGATLARININ UZAKTAN ALGILANMASI REMOTE SENSING STUDY OF AGATES FROM ÇUBUK COUNTY, ANKARA, CENTRAL ANATOLIA

(1)

Kızılırmak Mahallesi, Dumlupınar Bulvarı, Next Level İş Merkezi, 3A, 4/10, Çankaya/ANKARA https://jeomodel.com - (0312) 945 87 17

ANKARA - ÇUBUK AGATLARININ UZAKTAN ALGILANMASI REMOTE SENSING STUDY OF AGATES FROM ÇUBUK COUNTY, ANKARA, CENTRAL ANATOLIA

JEOMODEL RESOURCES

ANKARA ARALIK – 2021

jeomodel.com – instagram.com/jeomodel – facebook.com/jeomodel- twitter.com/jeomodel

(2)

1. GİRİŞ

Bu bölümde çalışmanın amacı, çalışma alanının jeolojisi, agat bulunduran kayaçların tanımı ve jeokimyası yapılmıştır. Çalışmanın amacı meşhur Çubuk Agatını içerisinde bulunduran zonların uydu teknolojileri ile haritalanması ve net sınırların belirlenmesidir.

Metot ile ilglili olarak 2. Bölümde detaylı anlatım yapılmıştır. Çalışma alanının jeolojisi Bostancı (2014) tezinden alınmış olup alttan üste Metakonglomera-metakumtaşı Elmadağ Fm., Volkanoklastik Sele Volkaniti ve Yukarı Emirler Volkaniti, Riyolit bileşimli Susuz Riyoliti, ve sedimanter birimler olarak bölgedeki kayaçlar belirtilmiştir.

Şekil.1 Bölgenin Jeolojisi (Bostancı, 2014)

(3)

Şekil 2. Çalışma alanının stratigrafisi (Bostancı, 2014)

“Hatipoğlu, M. (1996), Ankara-Çubuk agatlarını incelemiş ve ilçe kuzeyinde bulunan Susuz Köy yakınlarında Neojen yaşlı andezit birimlerinin riyolit stoklarıyla olan dokanağında yaklaşık 1 km. uzunluğundaki damar zonu içinde agatların bulunduğunu belirtmiştir. Araştırmacı, bölgeye ait agatların şekilsiz küçük yumrular halinde gözenek boşluklarını veya çatlakları doldurarak katmansı kütleler halinde ve dış kabuksuz olarak bulunduğu söylemiştir.”(Bostancı, 2014).

(4)

Hatipoğlu, M., ve Dora, Ö. (2000), Ankara-Çubuk agatlarıyla ilgili çalışmalarında, agatların Miyosen yaşlı andezit ve riyolitlerin içinde yarık ve çatlak boşlukları içerisinde, açık boşluk dolguları olarak yataklandıklarını belirtmişlerdir. Ayrıca agat oluşumunun düşük basınç ve sıcaklık koşulları altında olduğunu, kökeninin hidrotermal sirkülasyonun yüksek silis konsantrasyonunda ve 7-9 pH’a tekabül ettiğini ifade etmişlerdir. (Bostancı, 2014).

Şekil 3. TAS diyagramı (Bostancı, 2014)

(5)

Çalışma alanı ile ilgli olarak andezit ve riyolitler agatları içerisinde bulunduran kayaçlardır. Uzaktan algılama metotları ile andezit ve riyolitler haritalanmıştır.

2. UZAKTAN ALGILAMA YÖNTEMİ

Uzaktan algılama basitçe uzaydan dünyayı gözetlemektir. Gözetleme işi için belirli periyotlar ile aynı yer üzerinden geçen uyduların üzerine takılı olan gelişmiş kameralardan alınan verilerle yer yüzünde bu iş için geliştirilen yazılımlar ile yapılır.

Jeolojide uzaktan algılama ise NASA/ESA/JAXA/MAXAR gibi kurum ve şirketlerin sağladığı uydu görüntüleri ile yapılmaktadır. Dünya üzerindeki her madde ışığı farklı şekilde yansıtmaktadır. Kayalar, bitkiler, mineraller, çatıdaki kiremitler, göldeki ve nehirdeki suyun ışığı yansıtması yani reflektansı farklıdır. Uzaktan algılamada farklı kayaların farklı reflektanslarından faydalanılarak haritalama yapılır. Bu çalışma için ASTER verisi üzerinde uzaktan algılama yapılmıştır.

3. SONUÇLAR

USGS spektral kütüphanesinden faydalanılarak spektral tarama haritası oluşturulmuştur. Böylece litolojilerin mekânsal durumunu araziye gitmeden tespit etmek amaçlanmıştır. Ayrıca temel bileşenler analizi ile uygun görüntü oluşturulmuştur.

Farklılık içeren litolojiler belirlenmiştir. Yani PCA analizi ile litolojilerin durumu, spektral tarama ile de litolojinin ne olduğu belirlenmiştir. (Şekil-4 ve 5)

(6)

Şekil 4. Çalışma alanının jeolojisi

Önceki çalışmalarla agatların andezit ve riyolitler içerisinde ayrıca andezit-riyolit dokanağında olduğu belirtilmiştir.

(7)

Şekil 5. PCA analizi sonuçları PC145 FCC

Önceki çalışmalarla agatların andezit ve riyolitler içerisinde ayrıca andezit-riyolit dokanağında olduğu belirtilmiştir.

(8)

4. KAYNAK

Bostancı, 2014, Ankara – Çubuk Bölgesi Agat Oluşumlarının Jeokimyasal Ve Mineralojik İncelenmesi, İTÜ Yüksek Lisans Tezi

(9)