FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

(1)

FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI

Programın Yürütücüsü : Prof.Dr. Göknur AKTAY Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri :Yrd.Doç.Dr.İsmet YILMAZ

Programa Kabul İçin Gerekli Ön Koşullar: Eczacılık Fakültesi mezunları kabul edilir.

ZORUNLU DERSLER

Dersin Kodu ve Adı T P Kr

3841004992004 Akademik Kazanımlar 1 0 1

3823000012008 Uzmanlık Alanı 2 0 0

3823000022008 Tez Çalışması 0 1 0

3823000032008 Seminer - - -

3823000042008 Genel Farmakoloji 3 0 3

3823000052008 Sistem Farmakolojisine Giriş 3 0 3

SEÇMELİ DERSLER

Dersin Kodu ve Adı T P Kr

3841004972007 Biyoistatistik 3 0 3

3823000062008 Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşmeleri 2 0 2

3823000072008 Advers İlaç Reaksiyonları 2 0 2

3823000082008 Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Teorik) 3 0 3

3823000092008 Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Pratik) 0 6 3

3823000102008 Deney Hayvanları Kullanma Teknikleri (Teorik) 2 0 2

3823000112008 Deney Hayvanları Kullanma Teknikleri (Pratik) 0 6 3

3823000122008 İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Teorik) 2 0 2

3823000132008 İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Pratik) 0 4 2

3823000142008 Adli Eczacılık ve Adli Farmakoloji 2 0 2

3823000152008 Farmakovijilans 2 0 2

3823000162008 Farmakogenetik 2 0 2

3823000172008 Antidotlar ve Etki Mekanizmaları 2 0 2

3823000182008 Serbest Radikal Farmakolojsi 1 0 1

3823000192008 Fitoterapiye Farmakolojik Yaklaşım 1 0 1

3823000202008 Merkezi Sinir Sisteminde İlaç Etki Mekanizmaları 2 0 2

3823000212008 Bitkilerdeki Toksik Maddeler 1 0 1

3823000222008 Kronofarmakoloji 2 0 2

3823000232008 İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri 1 0 1

3823000242008 Diyabette Deneysel Yaklaşımlar 2 2 3

3823000252008 Farmakoekonomi 1 0 1

ZORUNLU DERSLER

Uzmanlık Alanı Tez Çalışması Seminer

(2)

Genel Farmakoloji (Teo)

Farmakolojinin tanımı, ilgi alanları, ilaçların emilimi-dağılımı-metabolizması-atılımı, ilaç etkisinin temel ilkeleri, ilaçların veriliş yolları, ilaç-reseptör kavramı, doz-konsantrasyon yanıtlarının değerlendirilmesi, ilaçların etkisini değiştiren faktörler, ilaçlar arası etkileşmeler, ilaçların toksik etkileri, ilaç geliştirme yöntemleri.

Sistem Farmakolojisine Giriş (Teo)

İlaçların organizmadaki sistemler üzerine etkilerinde temel ilkeler ve etki mekanizmalarına genel bakış.

Bitkilerle Tedavi ve İlaç Etkileşmeleri

Halk ilacı olarak kullanılan bitkilerin tıbbi medikasyon amacıyla kullanılan ilaçlarla etkileşme mekanizmaları, kombine tedavi sırasında görülen yan etkiler, toplumun tıbbi bitki-ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmesinde eczacının görev ve sorumlulukları.

Advers İlaç Reaksiyonları

İlaçların istenmeyen yan etkileri, ilaç alerjisi, ilaç toksisitesi ve ilaç advers reaksiyonları kavramları, sıklıkla advers reaksiyonlara neden olan ilaç grupları, akılcı ilaç kullanımının advers reaksiyonların önlenmesinde önemi.

Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Teo)

Bitkisel kaynaklı veya sentez yoluyla elde edilmiş bileşiklerin farmakolojik aktivite (analjezik, antienflamatuvar, antidiyabetik, hepatoprotektif vd.) açısından değerlendirilmesi amacıyla yapılan araştırmalar, yapı-aktivite yorumlarıyla bileşiklerin etki mekanizmalarının aydınlatılması çalışmaları, farmakolojik aktivite tarama araştırmalarının yeni ilaç geliştirme çalışmalarına olan katkıları.

Farmakolojik Aktivite Tarama Yöntemleri (Pr)

Bitkisel kaynaklı ve sentez yoluyla elde edilen bileşiklerin deney hayvanlarına uygulanarak uygun laboratuar yöntemleriyle (Koster testi, hot plate, Carrageenan induced rat paw oedema vd.) farmakolojik aktivite açısından değerlendirilmesi.ve referans aktif bileşiklerle aktivite karşılaştırmalarının uygulamalı olarak yapılması.

Deney Hayvanı Kullanma Teknikleri (Teo)

Deneysel farmakoloji çalışmalarına uygun deney hayvanının seçimi, ilaç uygulama yolları, deney hayvanlarının saklama koşulları, deney hayvanlarının genel anatomik yapısı, doku ve organların çıkarılmasında dikkat edilecek konular.

Deney Hayvanı Kullanma Teknikleri (Pr)

Deney hayvanlarını tutma, kullanma, ilaç uygulama yollarıyla ilgili pratiklerin yapılması, doku ve organ alınmasıyla ilgili uygulamalarda yapılan hataların ve doğru uygulamaların pratikte gösterilmesi.

İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Teo)

İlaç analizlerinde kullanılan analitik yöntemlerin temel prensibleri. İlaç düzeyi izleme yöntemleri.

İlaç Analizlerinde Kullanılan Yöntemler (Pr)

İlaç analizlerinde kullanılan UV-VIS spektrofotometresi, atomik absorpsiyon spektrofotometresi (AAS), basit ve ileri kromatografik yöntemlerin uygulamaları, analiz sonuçlarının yorumlanması.

Adli Eczacılık ve Adli Farmakoloji

Adli eczacı, adli eczacılık ve adli farmakoloji kavramları, ilaçların neden olduğu fizyolojik ve davranışsal bozuklukların araştırılması ve analiz sonuçlarının adli açıdan değerlendirilmesinde eczacının görev ve sorumlulukları.

Farmakovijilans

İlaçların istenmeyen etkilerini izleme, önleme ve bu etkilerin gerçekten ilacın alınması ile nedensel ilişkisinin olup olmadığını, ilişki varsa bunun derecesini araştıran çalışmaların değerlendirilmesi, farmakovijilans çalışmalarında hekim, eczacı, sağlık çalışanları ve toplumun görev ve sorumlulukları.

(3)

Farmakogenetik

İlaçların farmakokinetiğinin ve farmakodinamiğinin genetik polimorfizme bağlı olarak değişmesi. İlaç metabolize eden enzimlerin, ilaç reseptörlerinin ve hedef enzimlerinin genetik polimorfları Fenotipleme ve genotipleme yöntemleri. Değişik toplum ve bireyler arasında ilaca verilen yanıtın değişmesi ve sonuçları.

Antidotlar ve Etki Mekanizmaları

Zehirlenmelerde kullanılan spesifik antidotlar, kullanım şekilleri, etki mekanizmaları.

Serbest Radikal Farmakolojisi

Oksidatif strese bağlı hücresel hasar, İlaçların zararlı etkilerinde serbest radikallerin rolü, hücresel antioksidan savunma sistemleri, antioksidan ilaçlar,etki mekanizmaları ve klinikte kullanım alanları.

Fitoterapiye Farmakolojik Yaklaşım

Farmakolojik önemi olan tıbbi bitkiler, bitkilerdeki biyolojik etkin moleküller ve olası etki mekanizmaları, halk ilaçlarının farmakolojik açıdan değerlendirilmesi.

Merkezi Sinir Sisteminde İlaç Etki Mekanizmaları

Sinir hücreleri arasında iletişimin mekanizmaları, nöromediyatör sistemler, kan beyin bariyeri ve ilaçların geçişi, anestezikler, nöromusküler bloke edici ilaçlar, hipnosedatifler, alkoller, antipsikotikler, antidepresanlar, antiepileptikler, antiparkinson ilaçlar, merkezi sinir sistemi uyarıcıları, narkotik analjezikler ve merkezi sinir sistemi hastalıklarında deneysel modeller.

Bitkilerdeki Toksik Maddeler

Zehirli bitkiler, bitkilerdeki önemli toksik maddeler ve etki mekanizmaları, mantar zehirlenmeleri, önemli bitki zehirlenmeleri ve tedavileri.

Kronofarmakoloji

Biyolojik ritim, biyolojik saat, hücre döngü saatleri, ilaç etkisinde kronofarmakolojinin önemi.

İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri

Endojen maddeler veya ilaçlar ile oluşan reseptör aracılıklı ve aracılıksız hücre yanıtlarında yer alan sinyal ileti yolları, sinyal ileti yollarının yapısı ve fonksiyonları.

Diyabette Deneysel Yaklaşımlar

Deneysel diyabet modelleri, Diabetes mellitus tipleri, diyabete bağlı komplikasyonlar ve tedavide yaklaşımlar, antidiyabetik ilaç hedefleri ve yeni araştırmalar.

Farmakoekonomi

Temel farmakoekonomi kavram ve yöntemleri, özel hastane ve sigorta sistemleri, ilaç geliştirme sürecinde farmakoekonominin yeri ve önemi,Türkiye’deki maliyet ve farmakoekonomi çalışmaları.

(4)

İNÖNÜ ÜNİVERSİTESİ VE GAZİ ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK BİLİMLERİ ENSTİTÜSÜ FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI ORTAK DOKTORA PROGRAMI

Program Yürütücüsü : Prof.Dr. Göknur AKTAY Programın Kadrolu Öğretim Üyeleri : Yrd.Doç.Dr. İsmet YILMAZ

Prof.Dr. Nurettin ABACIOĞLU Prof.Dr. Fatma AKAR

Doç.Dr. Nilüfer N. TURAN DURAL Doç.Dr. Mustafa ARK

Doç.Dr. Macit ORHAN ULUDAĞ Öğr.Gör. Bilgen BAŞGUT

Programa Kabul İçin Gerekli Ön Koşullar

Doktora programına, 4 (dört) yıllık eczacılık fakültesi mezunlarından yüksek lisansını Farmakoloji anabilim dalında yapmış olanlar ile 5 (Beş) yıllık Eczacılık Fakültesi mezunları kabul edilir.

ZORUNLU DERSLER

Dersin Kodu ve Adı T P Kr

3841004992004 Akademik Kazanımlar 1 0 1

3823005012010 Uzmanlık Alanı 2 0 0

3823005022010 Tez Çalışması 0 1 0

3823005032010 Seminer I - - -

3823005042010 Seminer II - - -

3823005052010 Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Teorik) 3 0 3

3823005062010 Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Uygulama) 0 6 3

3823005072010 Farmakolojide Ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler I 3 0 3 3823005082010 Farmakolojide Ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler II 3 0 3 3823005092010 İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri 3 0 3

3823005282012 Genel Farmakoloji 3 0 3

3823005292012 Litaratür Sunumu 1 0 1

Dersin Kodu ve Adı T P Kr

3841004982004 Hücre 3 0 3

3841004972007 Biyoistatistik 3 0 3

3823005102010 Otakoidler 3 0 3

3823005112010 Otonom Sinir Sistemi Farmakolojisi 3 0 3

3823005122010 İlaç Araştırma ve Geliştirme 3 0 3

3823005132010 Solunum Sistemi Farmakolojisi 3 0 3

3823005142010 Moleküler Farmakoloji 3 0 3

3823005152010 Farmakovijilans 3 0 3

3823005162010 Santral Sinir Sistemi Farmakolojisi 3 0 3

3823005172010 Endokrin Sistem Farmakolojisi 3 0 3

3823005182010 Proteomikler 3 0 3

3823005192010 İskelet, Kalp ve Düz Kas Farmakolojisi 3 0 3

3823005202010 İlaç Etkileşmeleri 3 0 3

3823005212010 Farmakogenetik 3 0 3

3823005222010 Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi 3 0 3

3823005232010 Kemoterapötikler ve Antikanser İlaçlar 3 0 3

(5)

3823005242010 Renal Sistem Farmakolojisi 3 0 3

3823005252010 Gastrointestinal Sistem Farmakolojisi 3 0 3

3823005262010 Kronofarmakoloji 3 0 3

3823005272010 Farmakoekonomi 3 0 3

ZORUNLU DERSLER Uzmanlık Alanı

Tez Çalışması Seminer I Seminer II

Genel Farmakoloji

Farmakolojinin tanımı, ilgi alanları, ilaçların emilimi-dağılımı-metabolizması-atılımı, ilaç etkisinin temel ilkeleri, ilaçların veriliş yolları, ilaç-reseptör kavramı, doz-konsantrasyon yanıtlarının değerlendirilmesi, ilaçların etkisini değiştiren faktörler, ilaçlar arası etkileşmeler, ilaçların toksik etkileri, ilaç geliştirme yöntemleri.

Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Teorik)

Deneysel farmakolojinin temel alanları, insan ve hayvan çalışmalarında etik kurallar, deney hayvanları, bioassay yöntemleri (izole organ, perfüze ve süperfüze organ sistemleri), fizyolojik solüsyonların haz ırlanması, konsantrasyon hesapları, in vivo anesteziye hayvanda hemodinamik parametreler, biyoaktif maddelerin, izolasyon, saflaştırma ve ölçüm teknikleri, protein ve gen ekspresyon yöntemleri

Farmakolojide Deneysel Yöntemler (Uygulama)

Hayvan çalışmalarında etik kurallar, in-vitro ve in vivo deneylerde optimum koşullar, fizyolojik solüsyonların hazırlanması, konsantrasyon hesapları, izole organ deneyleri, perfüzyon deneyleri, in vivo iskemi reperfüzyon yöntemleri, biyoaktif maddelerin izolasyon, saflaştırma, ölçüm teknikleri ile protein ekspresyon yöntemleri (Western blot, Northern Blot ve Southern Blot) ve gen ekspresyon yöntemleri

Farmakolojide ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler I

Deneysel tasarım yöntemleri, temel kavramlar, örnek dağılım ve ölçümleri, teorik dağılımlar, hipotez testleri, parametrik testler, non-parametrik testler

Farmakolojide ölçme/Değerlendirme ve Biyoistatistiksel Yöntemler II

Basit linear regresyon, Basit linear regresyon denklemlerindeki karşılaştırmalar, Basit linear korelasyon, Çoklu regresyon ve korelasyon, Farmakolojide kullanılan özel istatistiki yöntemler, Uygulama

İlaç Etki Mekanizmaları ve Sinyal İleti Sistemleri

Hücrenin yapısı ve sinyalin oluşması, hücre içine sinyalin transferi, sitoplazmik sinyalin amfilikasyonu ve efektör sistemlerin modülasyonu

SEÇMELİ DERSLER

Otakoidler

Prostaglandinler, lökotrienler, endotel bağımlı gevşetici ve kastırıcı faktörler, histamin, serotonin,

anjiyotensin, bradikinin, enterik kaynaklı otakoidler ve antagonistleri.

(6)

Otonom Sinir Sistemi Farmakolojisi

Otonom sinir sistemi farmakolojisine giriş, parasempatomimetikler, parasempatolitikler, sempatomimetikler, sempatolitikler, otonomik ganglion blokörleri, nöromüsküler kavşakta etkili ilaçlar.

İlaç Araştırma ve Geliştirme

İlaçların temel etki mekanizmaları, hastalık patogenezi, ilaç-etki arasındaki ilişki, ilaç geliştirilmesindeki safhalar ve uyulan kurallar, laboratuar testleri ve sonuçların değerlendirilmesi, bulguların kliniğe uyarlanması, ruhsat sonrası araştırmalar, klinik araştırmalar.

Solunum Sistemi Farmakolojisi

Solunum sistemi hastalıklarının patofizyolojisi, astım tedavisinde kullanılan ilaçlar, antitussifler, mukolitikler, ekspektoran ilaçlar, solunum sistemi stimülanları ve depresanları, soğuk algınlığı ve KOAH tedavisinde kullanılan ilaçlar

Moleküler Farmakoloji

İlaç etki tipleri, ilaç etki teorileri, termodinamik özellikler, Ferguson prensibi, yapı-aktivite ilişkileri, fizikokimyasal özelliklerin etkileri, molekül kısımlarının farmakolojik etkileri, ilaçların stereokimyasal özellikleri, reseptör kavramı, reseptörler, ilaç-reseptör etkileşmeleri

Farmakovijilans

Farmakovijilans ‘ın Dünya’da ve Türkiye’ deki önemi, advers ilaç reaksiyonları geribildirimi nedir, nasıl yapılır? farmakovijilans yönetmeliği, dünya sağlık örgütü farmakovijilans merkezi, klinik çalışmalarda farmakovijilans, farmakovijilans ve ilaç firmaları, farmakovijilans ve ekonomi, örnekler üzerinde advers ilaç reaksiyonlarının incelenmesi

Santral Sinir Sistemi Farmakolojisi

Sedatif-hipnotikler, genel anestezikler, alkoller, antiepileptikler, antiparkinson ilaçlar, antipsikotikler ve lityum, antidepresanlar, opioid analjezikler

Endokrin Sistem Farmakolojisi

Hipotalamus ve hipofiz hormonları, tiroid hormonları, seks hormonları, kortikosteroidler, insülin ve glukagon, paratiroid hormon, kalsitonin ve D vitamini ve endokrin sistem hastalıkları.

Proteomikler

Proteom teknolojisine giriş, hücre protein içeriklerinin belirlenmesinin önemi, proteom analizlerinde kullanılan genel stratejiler, protein array ve antibody arrayler, iki boyutlu jel elektroforezi,jellerin görüntülenmesi ve değerlendirilmesi, ayrılan proteinlerin tanımlanmasında kullanılan teknikler.

İskelet, Kalp ve Düz Kas Farmakolojisi

İskelet kası fizyolojisi, iskelet kası gevşeticileri, kalp kası fizyolojisi,pozitif inotropik ilaçlar, kalp kası üzerine etkili diğer ilaçlar, düz kas fizyolojisi, damar düz kası tonüsünün kontrolünde endotelinin rolü, vazokonstriktör ve vazodilatör maddeler, düz kas üzerine etkili diğer ilaçlar

İlaç Etkileşmeleri

İlaç etkileşimleri nedir? ADME’de ilaç-farmakokinetik etkileşimler, ilaç sitokrom P450 etkileşimleri,

ilaç farmakodinamik etkileşimler (Bireysel durumlar, reseptör), ilaç –OTC ilaç etkileşimi, ilaç–besin

etkileşimi, ilaç-tıbbi bitki etkileşimi ve bu çalışmaların düzenlenmesi, klinikte ilaç etkileşimini artıran

faktörler, farmakoterapi ve ilaç etkileşimi, örnekler üzerinde bu etkileşmelerin mekanizmalarının

tartışılması

(7)

Framakogenetik

Bireylerin genetik yapılarında varolan varyasyonlar nedeniyle ilaçlara karşı verdikleri yanıtlardaki değişiklikler. İlaçların metabolize olmasında rol alan veya mekanizmanın işlemesinde etkin olan genetik yapılardaki farklılıklar. İlaçların farmakolojik ve toksik etkilerinde genetik çeşitliliğin rolü.

Farmakogenetik analizler.

Kardiyovasküler Sistem Farmakolojisi

Kardiyovasküler sistem farmakolojisine giriş, antihipertansif ilaçlar, antiaritmik ilaçlar, antianjinal ilaçlar, konjestif kalp yetmezliği tedavisinde kullanılan ilaçlar, hiperkolesterolemi tedavisinde kullanılan ilaçlar, antitrombotik ilaçlar ve antikoagülan ilaçlar.

Kemoterapötikler ve Antikanser İlaçlar

Kemoterapötiklerin genel etki mekanizmaları, akılcı kemoterapötik kullanım ilkeleri, kemoterapötiklerin tedavide kullanım alanları, kanser kemoterapisi ve immünomodülatör ilaçlar.

Renal Sistem Farmakolojisi

Renal sistem farmakolojisine giriş, renin-anjiyotensin-aldosteron sistemi ve patofizyolojik olaylardaki rolü, vazopressin ve renal su tutulumunu etkileyen diğer ilaçlar, Diabetes insipidus ve tedavisinde kullanılan ilaçlar, Su-elektrolit ve asit-baz dengesi bozukluklarında kullanılan ilaçlar, diüretik ilaçlar Gastrointestinal Sistem Farmakolojisi

Gastrointestinal sistem farmakolojisine giriş, gastrik asidite ve peptik ülser tedavisinde kullanılan ilaçlar, gastrik özefagal reflu tedavisinde kullanılan ilaçlar, prokinetik ajanlar, antiemetikler, irritabl kolon sendromu ve tedavisinde kullanılan ilaçlar, inflamatuvar kolon hastalığı tedavisinde kullanılan ilaçlar, diyare tedavisinde kulla nılan ilaçlar, konstipasyon tedavisinde kullanılan ilaçlar, safra asidleri ve pankreatik enzimler, malabsorbsiyon ve tedavisinde kullanılan ilaçlar

FARMAKOLOJİ ANABİLİM DALI YÜKSEK LİSANS PROGRAMI