KANSER TARAMALARI NEDEN ÖNEMLİ

(1)

KANSER TARAMALARI NEDEN ÖNEMLİ

w w w . k a n s e r . s a g l i k . g o v . t r

(2)

Halk Sağlığı Genel Müdürlüğü Kanser Daire Başkanlığı www.kanser.saglik.gov.tr

Sunum Planı

 Kanser Taramalarının Önemi

 Kanser tarama istatistikleri

(3)

Tarama Nedir?

Hastalıkların erken tanısında iki ayrı yol vardır;

1. Erken belirtilerini yakalamak

2. Belirti dahi vermediği kişileri yakalamak

(4)

Tarama Nedir?

Belirti vermeden hastalığı olan kişiler;

 Tarama programları

 İyileşmesi-tedavisi

 Daha kolay

 Daha az maliyet

(5)

Tarama; görünüşte sağlam olan kişilere bazı testler, muayeneler veya diğer yöntemler uygulanarak henüz tanısı konulmamış, bilinmeyen hastalık veya bozuklukların yaklaşık olarak belirlenmesi

Tarama Nedir?

(6)

Tarama Testleri ;

 Kesin tanı koydurucu olması gerekmez

 Pozitif ve şüpheli sonuçlarda daha detaylı tetkiklerinin yapılması

 “kesin sağlamlar” ile “olası hastalar” şeklinde ikiye ayrılmış olur

 DSÖ tarafından belirlenmiş bir takım ölçütlerin karşılanması

Tarama Nedir?

(7)

Taramada DSÖ ölçütleri;

 Önemli bir sağlık sorunu olmalı

 Latent veya erken semptomatik bir dönemi bulunmalı

 Tüm klinik seyrine dair yeterli bilgi olmalı

 Hastaların iyileştirilmesi için uygun tedavi yöntemi olmalı

 Teşhisi ve tedavisi için gerekli tüm alt yapı (personel, ekipman vb) olanakları yeterli olmalı

Tarama Nedir?

(8)

Taramada DSÖ ölçütleri;

 Testlerin toplum tarafından kabul görmesinde sıkıntı olmamalı

 Testler kolaylıkla uygulanabilir olmalı

 Testlerin seçiciliği ve hassasiyeti olabildiğince yüksek olmalı

 Tarama sürekli bir işlem olmalı

Tarama Nedir?

(9)

Tarama programlarının yararlı olması için;

Toplum tarafından kabul görmeli

Toplum katılımı yüksek olmalıdır

Tarama Nedir?

(10)

Tarama programında toplum katılımını etkileyen en önemli faktörler:

 Taraması yapılmakta olan hastalığın;

• Ne olduğunun bilinmesi

• Sağlığa zararının kişi tarafından kabul edilmesi

• Kişinin de yakalanabileceğini kabul etmesi

Tarama Nedir?

(11)

Tarama programında toplum katılımını etkileyen en önemli faktörler:

 Tarama sonucunda eğer hastalık tespit edilirse hastalığa karşı önlemler alınacağına, bu durumun hastalık sürecini

etkileyeceğine dair inancının olması

 Tarama programlarının hedef gruba uygun olması

 Sağlık personelinin tarama programına karşı tutumu

 Tarama programlarının maliyeti

Tarama Nedir?

(12)

Erken Tanı Başkanlığımızın temel ilkelerinden biridir

Tarama Nedir?

(13)

Tarama programları ;

Yararın %100’e yakın olması

 Koruyucu sağlık uygulamaları için önemli bir bileşen

Tarama Nedir?

(14)

Türkiye’de Kanser

 Yılda 170 bin yeni teşhis

 Önlenebilir kanserler %30

 Tarama ile tedavi edilebilir kanserler %25

(15)

Kanser Taramaları

Asemptomatik popülasyon

Amaç; tanı koymak değil, görünüşte sağlıklı olan kişilerde,

daha ileri yöntemler ile doğrulanmak üzere (varsa) pozitif bir

bulguyu erken dönemde ortaya çıkarmak

(16)

Kanser Taramaları

Asemptomatik popülasyon

Başarı; taranan kanserde mortalite ve morbidite

düşüşünün sağlanması

(17)

Testlerin Kabul Edilmemesi

 Hedef gruptaki bireylere kanser taramaları ve çekinceleri konusunda bilgi verilmeli

 Birey tarama testlerini red ederse;

• Kendi istekleri ile tetkiki istemediği konusunda imzalı beyanları alınır

• Bir yıl sonra taramaya tekrar davet edilir

(18)

Taranması Önerilen Kanserler (DSÖ Tarafından)

Servikal Kanser Meme Kanseri

Kolorektal Kanserler

(19)

Tarama Şekilleri

Toplum Tabanlı

Fırsatçı

(20)

Toplum Tabanlı Tarama

Toplum Tabanlı Tarama: Belli bir nüfusun ya da bölgenin

alınarak o bölgedeki taramaya uygun hedef nüfusun en az %

70’inin taramasının gerçekleştirilmesi

(21)

Fırsatçı Tarama

Fırsatçı Tarama: Bir sebeple sağlık kuruluşuna

başvuran kişilerin taramasının da yapılması

(22)

Kanser Taramalarının Önemi

(23)

Toplum tabanlı taramalar;

Kanser Taramaların Önemi

(24)

KETEM’lerin Durumu?

47 SHM İÇİNDE

(25)

Pembe Prensesler

(26)

Mobil Araçlar

•ADANA

•AFYON

•AKSARAY

•AYDIN

•BALIKESİR

•BARTIN

•BURDUR

•ÇANAKKALE

•ERZURUM

•ESKİŞEHİR

•GAZİANTEP

•KARABÜK

•KARAMAN

•KIRIKKALE

•KIRŞEHİR

•KÜTAHYA

•MUŞ NEVŞEHİR

•RİZE

•ŞANLIURFA

•ŞIRNAK

•TOKAT

•VAN

•YOZGAT

•TOBB

25 MOBİL

(27)

100 bin üstü tarama hızı

5,0 10,0 15,0 20,0 25,0

23,8 22,6

16,9 16,7

12,7 12,0

10,2

9,1 8,9 8,7

2017 MEME KANSERİ

(28)

100 bin üstü tarama hızı

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0

İzmir Ankara İstanbul Antalya Bursa

42,8

24,7 23,7 21,7

20,3

2017 SERVİKS KANSERİ

(29)

100 bin üstü tarama hızı

0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 30,0 35,0 40,0 45,0 50,0

49,5 46,1

38,7

32,0 26,4

24,9 24,2

23,4 23,2

20,8

2017 KOLOREKTAL KANSER

(30)

100 bin altı tarama hızı

Hakkari Bartın Tunceli Erzincan Kütahya Ardahan Amasya Aydın Iğdır Yalova 40,6

37,4

31,1 30,5

29,1 28,4 27,4

23,9 22,1

20,2

2017 MEME KANSERİ

(31)

100 bin altı tarama hızı

2017 SERVİKS KANSERİ

(32)

100 bin altı tarama hızı

2017 KOLOREKTAL KANSERİ

(33)

SÜREÇ?

(34)

Kanser Tarama İstatistikleri

YIL BİRİNCİ BASAMAK KANSER TARAMALARI

MEME SERVİKS KOLOREKTAL

2016 512.535 1.029.968 1.192.608

2017 640.673 1.043.624 1.336.484

(35)

Kanser Tarama İstatistikleri

(36)

Kanser Tarama İstatistikleri

YIL TÜRKİYE KANSER TARAMALARI

MEME SERVİKS KOLOREKTAL

2016 2.017.128 2.898.424 1.708.025

2017 2.197.753 2.866.757 1.875.767

(37)

-

Kanser Tarama İstatistikleri

(38)

TÜİK Verileri

(39)