GİYSİ TARİHİ
1920’li yıllar
Öğr. Gör. Sinem KIRDEMİR 6. HAFTA
1.Dünya Savaşı'nın 3 Ağustos 1914 tarihinde başlamasıyla güzel çağ dönemi sona ermiştir. Politik ve ekonomik çalkantılar moda dünyasını da etkilemiştir. Dönemin genç moda tasarımcısı Gabriel Coco Chanel zengin gönüllüler ve kızılhaç için hemşire kıyafetleri tasarlarken geride kalan moda evleri ise zor
şartlar altında çalışmalarını sürdürmeye devam ettirmişlerdir ve eğlence sektörü durma noktasına gelmiştir. Savaş bitimine kadar Paris’te gece kıyafeti, tuvalet giymek, aksesuar ve mücevherler takmak yasaklanmıştır.
Erkeklerin savaşta olması nedeniyle kadınlar otobüs sürücüsü tramvay sürücüsü postacı, asansörcü hatta demirci gibi ağır sanayide aktif olarak görev
1.Dünya Savaşı'ı esnasında yaşanan ekonomik sıkıntılar materyal ve kumaş kıtlığına sebep olmuştur.Yeni kumaş dokuma ve boyama tekniklerinin yapıldığı atölyelerin açılmasına sebebiyet vermiştir. Avrupa'da
yaşanan İspanyol gribi sebebiyle 20 milyon insanın ölmesi ve saç dökülmelerine sebep olan bu gribin kadınları iddialı saç kesimlerine
Taklit edilen trendlerin yerine yenilerinin gelme süreci hızlanmıştır. Savaş dönemi boyunca iş hayatında olan kadınların savaştan sonra da iş hayatında kalmaları kaçınılmaz olmuştur.
Savaş bitimi ile moda evlerinin kapıları tekrar açılmış Channel gibi genç modacıların tasarımlarıyla dünya moda pazarında büyük bir gelişme yaşanmıştır. Düz ve yalın formlar moda sahnesinde kalmaya devam etmiştir.
1920’ler üçüncü on yıllık periyottur bir çok tarihsel gelişmeye sebep olmuştur. Bundan dolayı yeni bir dönemin başlangıcı olarak kabul edilmektedir. Savaşın sona ermesiyle dünyada bir çok sosyal ve ekonomik değişiklikler olmuştur. Bu da farklı eğilimlerin doğmasına neden olmuştur sürrealist ve kübizm akımları da modayı etkilemiştir bu sebeple fonksiyonellik önem kazanmıştır.
Yazı fontlarının çıkması ve grafik tasarımının gelişmesi bu döneme denktir. Reklam afişlerine duyulan ihtiyaç ekonomik yapıda
medyanın önem kazanması ile moda basını önemli tirajlara ulaşmıştır.
Erte’nin artdeco illustrasyonları dergi kapaklarını süslemiştir. Art deco mimari ve dekoratif tarz . Art Nouveau (zarif dekoratif süslemelerin ön plana çıktığı, kıvrımların ve bitkisel desenlerin sıklıkla kullanıldığı
bir sanat akımıdır.) akımına tepki olarka doğmuştur.
Dönemin bir diğer gelişmesi ise moda fotoğrafçılığıdır. Artık
modeller poz vermenin önemini kavramışlardır.
Tarzı ile modayı etkileyen bir diğer isim ise sosyete ve
gazeteci -yazar Zelda Fitzgerald’dır.
Bacağı güzel göstermenin önemli aracının ayakkabı olduğu bu dönemde kavranmıştır ve ayakkabı imalatında önemli gelişmeler olmuştur.
Moda dergileri şehir dışındaki kitleye de posta yoluyla dağıtılması ile büyük bir yenilik olarak tarihe geçmiştir. 1923 yılında Vogue dergisi 12 ünlü tasarımcıya yer vermiş ve onların giyim yaşam güzellik ile ilgili yazılarını yayımlamışlardır.
Coco erkek modasını kadın modasına adapte etmiştir. Düz kesimli erkek ceketleri, diz altı düz etekler, daha önce kullanılmamış olan jarse gibi sentetik kumaşlar kadınların görünümünü tamamen değiştirmiş, bu yeni görünüm günümüz modern kadınların temellerini oluşturmuştur. Kürk etol ve mantolar, otrişler kullanılmıştır.
1922 yılında tekstil sektörü ve kumaş firmaları kısalan etek boylarının sanayiyi olumsuz etkileyeceği düşünülmüş ve etek boylarının tekrar uzaması için harekete geçilmiştir. 1929 sonbaharında etek boylarını gündüz diz hizasında gece ise ayak bileği hizasında olmasına bir süreliğine karar verilmiştir.
“Pantolon kadınları özgürleştirir” sözleriyle yeni bir moda akımın öncüsü olan Coco
Chanel, kadınları içlerinde zorlandıkları
korselerden kurtardı ve giyinmeyi zulümden çıkarıp, zevk ve keyfe dönüştürdü. Bir tarz yeniliği de günümüz modasının en
vageçilmezleri arasında yer alan küçük siyah elbiselerdeydi.
Coco Chanel 1910’larda jarse ve özel olarak dokunmuş bir trikoyu kullanma tarzıyla hayranlık uyandırmıştı,1920’lere gelindiğinde ise hak ettiği yere geldi.Kadınların özgürleşmesine öncü olan önemli bir moda insanı olarak da hala
Flapper
1920’li yıllar 1. Dünya Savaşı'nın bütün dünyadaki karamsar, yıkıcı etkilerinin görüldüğü zor birdönemdir. Bu dönemin ardından ise yeni bir yapılanma dönemi
başlamıştır. Birçok alanda olduğu gibi modada da bir devrimin
yaşandığı bu önemli dönemde moda sahnesine özgürlüğüne sahip çıkan öncü ve cesur bir grup çıkmıştır. Flappers Kadınlar olarak
adlandırılan bu kişileri
benimseyenler rahat giyimin farkına varan ve cesur giyinmeye başlayan, partilere giden, saçlarını kısacık kestiren, toplum önünde sigara içen, flört eden, kısa etekler giyen, makyaj yapan, sigara içen rahat davranan kişilerdi.
Saçlarında nefis aksesuarlar, düşük bel elbiseler, püsküller, pastel renkler, ellerde yelpazeler, upuzun inci kolyeler, incecik kaşlar, kısa kesilmiş düz ve özellikle dalgalı saçlar, masum ama cesur makyajlarıyla hem cesur ve güzel hem de kendinden emin bir görünüm sergiliyorlardı.
Kadınlar devrim niteliğindeki bu akımla birlikte kol düğmeleri takmaya ağızlıklı sigaralar içmeye, erkeksi bir görünüme bürünmeye başladılar. Ancak 1920 yılının sonunda birden bir değişiklik daha oldu. Kadınlar vamplaştı. Daha seksi, daha rahat bir duruma büründüler. Kadınca kadınlığın rahatlığını yaşamaya başladılar.
1923 yılı itibariyle değişikliğe uğramış ve kıvrcık saçlar neredeyse tüm kadınların en az bir kere denediği bir model haline
20’li yılları tanımlayan bir diğer sözcük dans. Modernleşen ve özgürleşen
kadınlar akşamları dışarı çıkmaya ve caz barlarda vakit geçirmeye başladı. Caz
kültürü dans ile birleşerek yeni bir tarz yarattı. Bu dönem caz dönemi diye de
bilinir. Dönemin en popüler dansı çarlistondur. Kadınlar bu dansı yapabilmek
için daha kısa etekler giymeye hareketlerini daha estetik göstermek için
püsküller kullanmaya başladılar. Pul ve boncuk işlemeleri gece kıyafetlerinin
vazgeçilmezleriydi.
Bağımsızlık duygusu ve özgür hayata adım atma isteği modern sanayinin kuruluşu kumaş
teknolojisindeki ilerlemeler yirmili yılların modasına yön vermiştir. Hazır giyim ve sektördeki hızlı yükseliş dünya modasını etkilemiş ve Paris'i tekrar modanın başkenti yapmıştır. Makine estetiği tüm görsel
sanatları da etkilemiştir. Savaş psikolojisini
üzerinden atmak isteyen insanlar; sinema, tiyatro, kabare ve caz kulüplerine akın etmiştir.
Oyuncu ve şarkıcı
Josephine Baker saç stili, dansları ve kostümleri ile döneme damgasını
1920’li yıllara Flapper Dönemi de denir. Dönemin önde gelen isimleri, Joan
Crawford (1905-1977) ve Zelda Fitzgerald (1900-1948)dır.
Bu özgür ama kısa dönem, tüm dünya kadınları için bir devrim niteliğindeydi. Flapper modası varlığını 1930lu yılların sonuna kadar sürdürmüştür, fakat
sonradan dünyada artan faşizm dalgası ve ardından İkinci Dünya Savaşı’nın patlak vermesi sonucunda flapper masalı sona ermiştir
• Bob kesimdalgalı saçlar
• Şapkalar ve saç aksesuarları (saç bantları, ışıltılı tokalar) • İnciler, uzun kolyeler
• Kısa topuklu Mary Jane ayakkabıları • Kürk etol ve mantolar, otrişler
1920 ERKEK
MODASI
• Geniş bacaklı pantolonlar, klüp yakalar, süveterler,
torba pantolonlar, çizgili takımlar, pinstripe terzilik, bejin tonları, siyah ve beyazın sıklık ile kullanıldığı bir dönem. Günlük yaşam da ve iş yerlerin de, her yaştan erkek takım elbise giydi. Yatay omuzları olan sıkı ve birazda dar görünümlü ceketler.Örgü kravatlar ve papyonlar ise vazgeçilmez aksesuarlardandı.Tenis ve golf dönemin önemli sporlarından olmuştur. Klasik kıyafetlerden vazgeçilmemiştir ancak popüler
sporcularında etkisiyle rahat giyinme, dönemi yavaş yavaş etkisi altına almaya başlamıştı. Çok renkli ve çok desenli kazak stilleri ortaya çıktı. Golf ve tenisin etkisi ile beyaz pantolonlar ve süveterler sokaklarda kendine ciddi bir yer edindi.
• Özellikle Caz kültürü 1920'lerin tarzını etkileyen başka bir
1929 yılında ‘Mens Dress Refom’ akımı ile erkeklerde bakım ve atletik görünüm ön plana çıkmış ve bu görünüm için erkekler spor yapmaya başlamıştır. Yüzme erkekler tarafından tercih edilen spor olmuştur
• Klasik siyah beyaz veya siyah bronz ayakkabılar, resmi günlerde ve
gösterilerde kullanılmış dönemin sembollerinden olmuştur.
• Bu dönemde şapkalar olmazsa olmazlardandı. Başlıca kullanılan şapka
stilleri; klasik top hot, bowler, newsboy kap, porkpie, fedora olmuştur.
• Klasik papyonlar.
• Yün takım elbiseler.
• Craze denilen oldukça geniş pantolonlar.
• Genellikle koyu renk çizgili ve klasik uzunluktaki
kravatlar.
• Cep saatleri
• Moda unsuru olarak atkılar
kullanıldı.
• Üç parçalı takımlar. (Ceket, Pantolon ve Yelek)
• Süveterler.
• Renkli kazaklar.
• 1920'lerin en önemli deseni olan çizgi takım elbiselerde ve
ceketlerde
sıkça kullanıldı.
• Pantolon askıları çokça tercih edildi.
• Kürk paltolar yine bu dönemde lüksün göstergesi olarak
erkeklere
sunulmuştur.
• Caz sanatçılarından etkilenmiş bacakları daralmış pantolonlar.
• Erkekler için çok önemli olan gömlek geniş bir renk yelpazesi ile
kullanıldı. (Mavi, kahverengi, yeşil, leylak, ada çayı yeşili, sarı
ve pembe.)
• Gömlekler kullanılan desen ise tabi ki çizgi idi.
2012 bahar koleksiyonlarında Ralph Lauren,Tory Burch,Gucci defilelerinde 1920'li yılların etkilerini hem aksesuar hem kıyafetlerde bolca görmüştük. Roberto
Muhteşem Gatsby, 1925 tarihli F. Scott Fitzgerald romanının sinemaya uyarlanmış olan ve Mayıs 2013'te vizyona giren filmde rol alan Carey Mulligan ın
canlandırdığı Daisy rolünde flappers modasını fazlasıyla görmek mümkün. İşte filmden kareler...
