Analitik Kimya, Temel İlkeler, Cilt 1Enstrumental Analiz (Prof.Dr.Turgut Gündüz)Enstrumental Analiz Temel İlkeleri(Skoog-Holler-Nieman) Kaynaklar

Kaynaklar

Analitik Kimya, Temel İlkeler, Cilt 1 Enstrumental Analiz

(Prof.Dr.Turgut Gündüz)

Enstrumental Analiz Temel İlkeleri (Skoog-Holler-Nieman)

12/19/2021 2

BÖLÜM15

Karmaşık

asit-baz sistemleri

Kuvvetli asit ve zayıf asitlerin veya kuvvetli ve zayıf bazlar bir arada ise zayıf asit ve bazların iyonlaşma sabitleri 10^-4 den biraz daha küçük ise, bu karışımdaki bileşenlerin her birinin derişimleri

tayin edilebilir.

12/19/2021 4

•Zayıf ve kuvvetli asitlerin bir karışımı için titrasyon eğrisinin şekli, zayıf asidin kuvvetine bağlıdır.

Fosforik asit tipik bir poliprotik asittir. Üç iyonlaşma dengesi vardır.

Ardışık iki denge toplandığında elde edilen toplu reaksiyonun denge sabiti iki sabitin

çarpımına eşittir.

Poliprotik asitler ve bazlar

12/19/2021 6

Poliprotik asitlerin tampon çözeltileri

•Bir zayıf dibazik asit ve onun tuzundan iki tampon sistemi hazırlanabilir. Biri H₂A asidi ve onun

konjuge bazı olan NaHA’dan oluşur. İkincisi ise NaHA asidi ile konjuge bazı Na₂A’dan oluşur

•İkinci sistemin pH’sı birincisinden daha yüksektir.

.

Poliprotik asitler için titrasyon eğrileri:

•İki veya daha fazla asidik grup içeren bileşiklerin asitlik kuvvetleri farklı ise titrasyonda birden fazla dönüm noktası gözlenir.

•Ka1/Ka2 oranı 10³ den büyük ise bu asitler için titrasyon eğrileri türetilebilir.

12/19/2021 8

Örnek: 25 mL 0,1 M maleik asitin 0,1 M NaOH ile

titrasyon eğrisini çiziniz

Çözüm için ip ucu: Ka1/Ka2 oranı 2x10⁴ olduğu için titrasyon eğrisi çizilebilir.

•Başlangıç pH: Sadece birinci iyonlaşma dikkate

alınır.

•Birinci tampon bölgesi: H2M/NaHM tamponu oluşur.

•Birinci eşdeğerlik noktası: Amfiprotik bileşik

oluşur.

•İkinci tampon bölgesi: HM^-/M^2- den oluşan tampon meydana gelir.

•İkinci eşdeğerlik noktası: Na2M bileşiği oluşur.

•İkinci eşdeğerlik noktasından

sonra:Ortama ilave edilen NaOH den

12/19/2021 10

K_wK_a1 << K_a1K_a2C_HL K_a1 << C_HL

Amfiprotik türler

HL a1

a1 w

HL a2

a1

C K

K K C

K ] K

[H 

 



Diprotik asitler

K_a1 = 10^-2.328 = 4.7 x 10^-3 K_a2 = 10^-9.744 = 1.8 x 10^-10

12/19/2021 12

Örnek sodyum lösinatın pH ‘ı kaçtır.

K_a1 = 10^-2.328 = 4.7 x 10-3 K_a2 = 10^-9.744 = 1.8 x 10^-10

Başlangıçta 0,05 M H₂L⁺ nın pH sı hesaplanır

12/19/2021 14

K_a1 = 10^-2.328 = 4.7 x 10-3 K_a2 = 10^-9.744 = 1.8 x 10^-10

2. Bazik L^_ formu

0,05 M Sodyum lösinat çözeltisinin pH sı

16

Poliprotik bazlar için titrasyon eğrileri

•Asitler için geçerli olan prensip burada da geçerlidir.Örneğin sodyum karbonet

çözeltisinin hidroklorik asitle titrasyonu verilebilir.

•Karbonat iyonunun su ile reaksiyonu çözeltinin başlangıç pH sını belirler.

Asit ilave edildiğinde, karbonat/hidrojen

karbonat tamponu oluşur. Bu bölgede pH kb1 den hesaplama yapılabilir. Veya ka2 den

hesaplama yapılabilir.

•Birinci eşdeğerlik noktası: Sodyum hidrojen karbonat bileşği oluşur.

Amfiprotik türden hesaplama yapılır.

•Birinci eşdeğerlik noktası sonrası:

Sodyumhidrojen karbonat/karbonik asit tamponu oluşur.

•İkinci eşdeğerlik noktası: Çözelti karbondioksit ve sodyumklorür

12/19/2021 18

•Amfiprotik türler asitler karşısında baz, bazlar karşısında asit özelliği gösteren

türlerdir.

•Maddenin asidik veya bazik özelliğinden hangisi baskınsa, buna göre kuvvetli baz veya asitle

titrasyonu mümkündür.

Örnek:Sodyumdihidrojen fosfat çözeltisi

Amfiprotik türler için titrasyon eğrileri

Örnek: 50 mL 0,02M Na2CO3 ın 0,1 M HCl ile titrasyonu

12/19/2021 20

Poliprotik asit çözeltilerinim pHnın fonksiyonu olarak bileşimi

Poliprotik asitler ve bazlar için de monoprotik

zayıf asitler ve bazlar için türetilen alfa değerleri türetilebilir. Maleik asit için alfa 0, alfa1 ve alfa 2 değerleri hangi türün hangi pH var olduğu