• Sonuç bulunamadı

Cahiliye şiirleri: Muallakât تاَقَّلَعُلمِبِ ِةّيِلِهاَلجا ِدِئاَصَقلا ِةَيِمْسَت ُّرِس

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2021

Share "Cahiliye şiirleri: Muallakât تاَقَّلَعُلمِبِ ِةّيِلِهاَلجا ِدِئاَصَقلا ِةَيِمْسَت ُّرِس"

Copied!
7
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

تاَقَّلَعُلمِبِ ِةّيِلِهاَلجا ِدِئاَصَقلا ِةَيِمْسَت ُّرِس

1

Cahiliye şiirleri: Muallakât

ِلِهاحلجا ِدئاصحقلا هذه ِةحيِمْسحت ِ رِس في ِْيْحيْأحر حماحمأ ُنْحنَ لمِبِ ِةحروهْشلما ِةَّي :احُمُو ِتاحقَّلحع ُلَّوحلأا ُيْأَّرلا لإ ُبحهْذحيو ،ِةحبْعحكلا ىلحع ْتحقِ لُع اَّنَّحأ : حنودلحخ ُنْباو ،ِدْقِعلا في هِ بحر ِدْبحع ُنْبا ِهي ،ةحمِ دحقلما في ْعَّ تلا حليِقو .حنويرثحك ْمهحعِبحتو ِبحدحلأا ِةحناحزِخ في يِدادْغح بلاو و ٍظاحكُع ِقوس في حناحك ُقيل ِقو ؛ يِسوللآا ُيْأحر وه حلي حكْسِلاا ُيْأحر وهو ِةحمْيحلخا ِوأ ِقاحوَّرلا في حناحك حقيلْعَّ تلا َّنإ ِةحناحزِخ في حناحك حقيلْعَّ تلا َّنإ حليِقو ؛ يِرحدْن ُيْأحر وهو ِكلحلما ( ِبيدحلأا يِوحغُّللا ِِلِاحعلا ِساَّحَّنلا رحفْعحج ِبِأ 328 حعحل وهو )م ِبِ ُديرُي هَّل ِرِذْنلما ِنْبا حناحمْعُّ نلا ِكِللم هحدْنِع حناحك يذلا رحفْعحج وبحأ ُرِكْنُ يو ،ِلوحُفلا حراحعْشحأ هيف حعحجَ ٌبوتْكحم ٌناحويِد ح ت لا حكِلحذَ َّنحأ ارِكاحذَ ِةبعحكلا ىلحع اهحقيلْع ٌدحححأ هُفِرْعح ي يِطويُّسلاو قيِشحر ِنْباك حيْثِحابلا ُضْعح بو .ِةاوُّرلا نِم َّرلا ُركذحي في ْوأ ِةبعحكلا ىلحع ْتحقِ لُع اَّنَّأ" ِْيْحيْأ ِةحناحزِخ ." ِكِللما ِناَّثلا ُيْأَّرلا اَّمأ ِ يحِبِ احهِقيلْعح ت حةحلحأْسحم ُرِكْنُ يف : حش نِمو ،ِناحوْلحلأا نِم ٍنْوحلو ِلاحكْشحلأا نِم ٍلْك ِباححْصحأ وُن ِناحمْلحلأا ُقِرْشحتْسلما ِيْأَّرلا اذه اثْحبَ حبحتحك يذلا هحكحدْل حم ِتاحقَّلحعلما َّنحأ ححََّجحرو ،ِعِوضْولما اذه في ُتاحبحخحتْ نلما احهاحنْع ُقَّلحعُ ت تيلا ِدِئلاحقلِبِ اححلَ اهِبْشحت حكِلحذِب ْتحي ُِس احَّنَّأو حْسأ نِم َّنحِبِ حكِلحذَ ىلحع َّلحدحتْساو ،ِروُحُّنلا في حطوُمُّسلا احهِئا ِئلاحقلاو ( راويه ناميلك ُذَاحتْسلأا هحيْأحر حدَّيحأ ْدحقو .حد Clément Huart ْنحرحفلا ِةحغُّللِبِ حفَّلحأ يذلا يِسْنحرحفلا ) بِاحتك ِة يِس حِب ٍةحقَّلحعُم ُعْحجَ ِتاحقَّلحعلما َّنأ ىحأحرح ف ، ِبِحرحعلا ِبحدحلأا في أ احنَّوُّمحسُي ْمَّنَّحأ ِليلحدِب ِةحدلاِقلا حنَىْع اضْي حنَىْعحِب حطومُّسلا ويْراحكْبأ احغأ رحدنحكْسِا" حيْأَّرلا اذه حدَّيحأو . ِلِ َّلَّلاو ِدوقُعلا حبْ نحأ في بحرحلأا ِةحياحِنَّ ُيْيْزح ت" ِهِباتك في "س "بحرحعلا ِءا ح ن نِم اوبحخحتْ نا ِدحق حيْمِ دحقح تلما نِم حءاحمحلُعلا َّنإ :حلاق ُثْيحح ِءاحمحدُقلا ِراحعْشحأ ِسِئاحف حعَّ بحسلما حدِئاصحقلا حيِه تيلا ِتا يِباسأ ُةحعْ بحس اوحرو حع حه تاحقَّلحعلما الََّوأو ِةحرحهْمحلجا ُبِحاحص ا و " لما يِزيلِنجلإا ُقِرْشحتْسلما نوسْلكيِن ُحَِ جحرُ ي َّنأ ُروهْش َّنلا ُئشلا وُهو "قْلِع" ْمِلَْوح ق نِم ْتَّقح تْشا ِدق ةحق لحعُم حةحمِلحك ُيْمَّثلا ُسيف َّنحلأ حكِلذَو ،ىحوح تْسلما ِلِاحعلا حناسْنلإا ٌةحفارُخ ْتحرحهحظ ْدقو :حلاحق َُّثُ اديدحش اقُّلحعح ت احِبِ ُقَّلحعح تح ي ِمْسِلاا اذِبِ ِتاقَّلحعلما حةحيِمْسحت َّنأ ُمُعْزح ت احهِقيلْعح تِل ٌةحعِجاحر احلَ ىحضحق يذلا احهِلْضحفِل اريدْقح ت ِةحبْعحكلا ِراحتْسحِبِ حنوم ِكحلمحا ْحيَجْ ُثْيح حةَّكحم نِم ٍةحبحرْقحم ىلحع ٍظاكُع في ُءارحعُّشلا ُعِمحت حك اَّنَّحأو ْمِهِحِئاحرح ق هْتححمَحد احم ِعِحوْرحأ ِداشْنإ في حيْسِفانحتُم ا يِطاحبُقلا ىلحع ِبحهَّذلا ِءاحِب ُبحتْكُت ْتحنا حرْصِم نِم ِةحدِراحول حبْعحكلا ىلحع احهِقيلْعح ت حلْبح ق حع احهحقيلْعح ت حدحعح بح تْسا ْنَِّمُو .ِة ْأحر حدَّيأو ىحفطْصُم دِماحح ُذَاحتْسلأا ِةحبْعكلا ىل ،ٍةَّلِدحأ ِةَّدِعِب هحي في اهِظْفِحو احهِقُّلحعح تِل ِتاقَّلحعلمِبِ ْتحيِ ُس احَّنَّأ لىإ حبحهحذَو ح نِل احِبِ ةحياحنِع ِرِتاحفَّدلا في ْوأ ِسْأَّرلا .احهِتحساحف

(2)
(3)

ج

لاَح :ةَّيِوَْنَ تاَظَحلاُم

Cümlede fâil, nâib-i fâil, meful gibi ögelerden birinin veya birden fazlasının durumunu açıklayan mansûb müştak (türemiş) kelimelere müfret hâl denir. Cümlenin fiiline yöneltilen ( حفْيحك) “nasıl?” sorusuna cevap mahiyetindedir. Genellikle nekre olarak gelir. Türkçede durum zarfı olarak bilinen hâl konusu, Arapçada mansûb kelimeler başlığı altında ele alınır. Müştak kaydı önemlidir, bundan ism-i fâil, ism-i meful, sıfat-ı müşebbehe gibi fiilden türemiş isim olması kastedilmektedir. Yani her kelimeden hâl ögesi olmaz, türemiş isim olması gerekir. Fâilin durumunu bildiren hâle örnek: اكِحاحض ُدحْحْأ ءاحج

Nâib-i fâilin durumunu bildiren hâle örnek: ادِرحبِ ُءاحلما ُبحرْشُي Mefulün durumunu bildiren hâle örnek: ادِرحبِ حبيلحلحا ُضيرحلما حبِرحش

Hâl ögesinin durumunu bildirdiği kelimeye sâhibu’l-hâl veya zû’l-hâl adı verilir. Bu öge dâimâ marife olmak durumundadır. Cinsiyet ve sayı bakımından hâl ile sâhibu’l-hâl arasında aranan uyum hâlin müfret olmasıyla sınırlıdır. Şayet hâl bir sonraki derste ele alınacağı gibi, cümle veya şibih cümle ise, bu durumda söz konusu uyum vâv-ı hâliyyeden sonra gelen veya tek başına kullanılan âid zamir ile sâhibu’l-hâl arasında aranır. Hâl, cümlenin temel (olmazsa olmaz) ögelerinden değildir.

Müfret hâlle ilgili bazı örnekler:

ِهِدلاِب لىإ ُّوُدحعلا حعحجحر اموُزْهحم ” . döndü mağlup olarak ülkesine , Düşman “ امِئاحد ةَّيِوْكحم ِناصْمُق يِدحترحأ ” . giyerim ütülü Gömleklerimi daima “ حيْ يبَّنلا ُالله حثحعح بح ف" حنيرِ شبُم "حنيرِذنُمو ” . ve uyarıcı olarak gönderdi müjdeleyici

gamberleri pey

Allah

(4)

ُةَهاَكُفلاو ُفِئارَّطلاو ُرِداوَّنلا

2

Esprili Anekdotlar

احِب ُديش رلا احعحدحف ،ديشَّرلا ىلحع اموحي كاَّمَّسلا ُنْبِا حلخحد :لاحقح ف ،هحبحرْشحيِل ٍء ءاحم ،حالله حكُتْدحشحنَ ! حتْيحأحرحأ حل ْو ُك" :ُديشَّرلا حلاحقح ف ؟ُهحلِعاحف حتْنُك يذلا احم ِهِبْرُش نِم حتْعِنُم حرْشِا" :حلاحق ."يِكْلُم ِفْصِنِب ِهيِدحتْ فحأ ُتْن ائينحه ْب حتْيحأحرحأ .حالله حكُتْدحشحنَ :حلاحق هِبْرُش نِم حغحرح ف اَّملحف ."حكحل حل احق ؟ُلحعْفح ت حتْنُك احم ِهِجورُخ نِم حتْعِنُم ْو ُتْنُك" :حل ِةحبْرُشِب ىحدحتْفُ ي اكْلُم َّنإ" :حلاحق ."يِكْلُم ِفْصِنِب ِهيِدحتْ فحأ حسحفاحنح تُ ي َّلاحِبِ ٌقيلححلخ ،ٍءاحم .ص(."ِهيلحع 17 )

ء ِّبَّنَ تُم

احقح ف ،ِهْيلإ ِهِب حِتُِأحف ،ِنوُمْألما ِمَّيَّحأ في ٌلُجحر حأَّبح نح ت ُم احمحف حلاحق .ْمحعح ن :حلاحق ؟ٌِّبِحن حتْنحأ :هحل حل احم :حلاحق ؟حكُتحزِجْع ِنِْلِهْمحأ" :حلاحق . ةحخي طِب ِضْرحلأا نِم احنحل ْجِرْخحأ :حلاحق .حتْئِش حأ حةحثلاحث اَّسلا ِلحب :نوُمْألما حلاحق .ٍمَّيَّ :لاحق ،احهُديرُأ حةحع احهُ تِبْنُ ي حالله َّنأ ُمحلعحت حتْنأ ، ِنِْفِصْنأ ،حيْنمْؤلما حيرمحأ حيَّ لاحث في نِِم احهُلح بْقح ت لاحف ،ٍرُهْشحأ ِةحثلاحث في حكِححضحف ؟ٍمَّيَّحأ ِةحث حصحوو ُهحباحتح تْساو ٌلاحتُْمُ هَّنأ حمِلحعو ،هنِم .ص( .هحل 31 )

ِيمَلأا ُلْقَع

ِمحكحلحا نب ناحوْرحم ُنْب ُةحيِواحعُم احمحنْ يح ب حفحقاحو ح ي حقْشحمِدِب َّححط ِبحبِ ىلحع ُهاحخحأ ِكِللما حدْبحع ُرِظحتْ ن هُراحِحْو ،ٍنا حعحج حِلِ :ِناَّحَّطلِل حلاحق ،ٌلُجْلُج ِهِقُنُع فيو ،ىححَّرلِبِ ُرودحي حمِلحا اذه ِقُنُع في حتْل حَّبُر :حلاحق ؟ لاُجْلُج ِرا ِنِْتحكحرْدحأ ا َّنأ ُتْمِلحع ِلُجْلُلجا حتْوحص ْعحْسحأ ْحلِ اذَإف ،ٌةحسْعح ن ْوأ ٌةحمآحس ِشْمحيِل ِهِب ُتْحِصحف ،حفَّقحوح ت ْدحق حراحمِلحا :ُةحيِواعُم حلاحق ،حي حُي حلحعحجو ،اذكهو اذكه هحسْأحر َّزحه ُثُ حفَّقحوح ت ْنإ حتْيحأحرح فأ ِ ر حوح تُم هَّنأ حكيِرْدُي احمف ، ةحرْسحيو ةحنْحيَ ُك :ُناَّحَّطلا حلاحق ؟ٌفِ ق نحمو .ص( !؟ِيرمحلأا ِلْقحع حلْثِم ُلِقْعي ٍراحمِِبَ ِلِ 34 )

ْمُكَّنَديِزَلأ ُْتُْرَكَش ْنِئَل

ِع ُلوقحي وُهو ،ٍطْوحس ِةحئاِمحعْ بحس ا يِباحرْعحأ ُجاَّجحلحا حبحرحض حس ِ لُك حدْن ِقحلح ف ، ِبحر حيَّ حكحل ارْكُش :ٍطْو ،ٌدحححأ ُهحي حق ؟ٍطْوحس ِةحئاِمحعْ بحس ُجاَّجحلحا حكحبحرحض حِلِ يِرْدحتحأ :هحل حلاحقح ف حمحأ ،حكِرْكُش ِةحرْ ثحكِل :حلاحق .يرْدحأ احم :حلا حالله َّنأ حتْمِلحع ا .ص( ."ْمُكَّنحديِزحلأ ُْتُْرحكحش ْنِئحل " :ُلوقحي حلىاحعح ت 39 )

2 Sirâcuddin Muhammed, en-Nevâdir ve’t-Tarâif ve’l-Fukâhe fi’ş-Şi‘r’il-Arabî, Dâru’r-Râtib

(5)
(6)

ب

نع ُةلئسلأا

ِّصّنلا

١ – "الله حكُتدحشحنَ" حنَىعحم احم ؟ ٢ – ُديشحرلا حبحلحط احذَاحم ؟ ٣ – ِلُجرلا نِم ُنومألما حبحلحط اذَاحم َّبّحنح ت يذلا ؟ ٤ – ُناَّحَّطلا حلحعحج حِلِ في لاُجْلُج ِراحمِلحا ِقُنُع ؟ ٥ – حبحرحض احمَّلُك ُِّبِارعلأا ُلوقي اذَاحم ٍطوحسِب ُجاَّجحلحا ه ؟ ٦ – حنيأ حأحر امحدنِع حيِْ تلا ُلُجرلا ىحفخأ َِّبِاحرعلأا ى ؟ ٧ – ُهحتَأ احذَإ ِرِئا زلِل ُّيِزحورلما ُلوقي اذَاحم ؟ ٨ – حبحلحط اذَام بْرحكي ِدْعحم ِنْب ورْمحع نِم ِباَّطحلخا ُنْب ُرحمُع ؟ ٩ – حروهشلما حفيَّسلا اذه ُرحمُع حدحجحو حفيحك ؟ ١٠ – حع اعافِد ورمحع حباحجأ اذَاحم ِهِفيحس ن ؟

ج

لاَح :ةَّيِوَْنَ تاَظَحلاُم

Birinci derste, hâl çeşitlerinden müfret hâl ele alınmıştı. Bu derste ise, isim cümlesi, fiil cümlesi ve şibih cümle olarak gelen hâli işleyeceğiz.

A. Hâl isim cümlesi olduğunda bunu sâhibu’l-hâle bağlayan bir vâv (vâv-ı hâliyye) veya bir zamir (âid zamir) bulunur. Bu iki unsur aynı anda da bulunabilir. Örnekler:

احنح تيحب ُفويُّضلا حرحداحغ حنورورْسحم ْمُهو . حةلاَّصلا اوبحرْقح ت لاو" ىحراحكُس مُتنأو " َّفَّصلا ُذَاحتسُلأا حلحخحد ٌةحطيرحخ ِهِدحيِبو . ِلِ اولحعْحتَ لاحف" اداحدنأ حنومحلْعح ت مُتنأو "

Örneklerden de anlaşıldığı gibi, hâl mansûb bir öge olmasına rağmen, isim cümlesi olarak geldiği için artık lafzen değil, mahallen mansûbdur. Hâl ögesini oluşturan isim cümlesi kendi içinde irab olunur. Yani mübteda ve haberi normal irabını alır.

B. Hâl fiil cümlesi olduğunda şu üç duruma dikkat etmek gerekir: 1. Hâl olan fiil olumlu mazi ise, başına ( ْدحقو) getirilir. Örnekler:

ِبحر" ىحمْعحأ نِحترحشحح حِلِ ايرصحب ُتْنُك ْدحقو " – ٌملاُغ ِلِ ُنوكحي َّنَّحأ ِ بحر" لا حِنِحغحلح ب ْدحقو ُحبِْك "

2. Hâl durumundaki fiil olumsuz mazi ise, başına ( ْحلِو) veya (احمو) getirilir. Örnekler: أحطحخ ُتْرحطْفحأ ُسمَّشلا ِتحبحرحغ احمو – ُتقحولا ىحهح تْ نا دحق ِسرَّدلا حةحباحتِك ْلِمْكُأ ْحلِو

3. Hâl konumundaki fiil olumlu veya olumsuz muzari ise, bu durumda hiçbir şey getirilmeden (vâv-ı hâliyesiz) kullanılır. Örnekler:

ِماحدْقحلأا ىلحع يِشْحيَ ِةسردلما لىإ ُمِ لحعلما حلحصحو –

(7)

C. Eğer hâl, câr-mecrûr veya zarftan oluşan bir şibih cümleyse, bu durumda tıpkı muzari fiil gibi bağlaçsız (vâv-ı hâliyesiz) gelir. Örnekler:

Referanslar

Benzer Belgeler

Bileşik cümleler ya birden fazla temel cümleden (Hauptsatz) ya da bir temel cümle ve temel cümleyi tamamlayan bir ya da birden fazla yan cümleden (Nebensatz) oluşur..

Bir yerden bir yere yer değişikliği veya hareket belirten ve sein ile kullanılan geçişsiz eylemler bir nesne (Akkusativobjekt) aldıkları zaman geçişli eylem konumuna girer ve

 Verilen cümleyi parmağıyla takip ederek okur..  Verilen cümleyi gözüyle takip

Bu yapılar üretici dönüşümsel dilbilgisine göre, derin yapıda ayrı müstakil cümleler iken, dönüşümler sonucu yüzey yapıya içerisinde fiilimsi

Cümle içinde bulunan başka bir cümlenin yüklemin bir öğesi durumunda bulunduğu ya da bir öğenin tamamlayıcısı olduğu cümlelerdir. “İçeriye girerken duyduğum,

“O aslan kadar güçlüdür.” cümlesinde karşılaştırma vardır; çünkü birincisinde benzerlik, ikincisinde derecelendirme söz konusudur.. ÖZNELLİK

Aşağıdaki metinlerdeki cümleleri ayrı ayrı yazınız.. Esma sabah

Aşağıdaki cümleleri, vagonlardaki sözcüklerden uygun olanlarıyla tamamlayıp cümleler oluşturunuz... Aşağıda cümlelerin boşluklara yanda verilen uygun kelime