İnsanın genetik kodunu çözme yarışına dahil olan ABD'li ünlü DNA araştırmacısı Craig Venter, laboratuvardaki kimyasallardan yapay kromozom elde etti. Etik tartışmalar yolda.ABD'li ünlü DNA araştırmacısı Craig Venter, laboratuvarda kromozom üretti. Dünya üstündeki ilk yeni yapay yaşam formunu birkaç hafta içinde resmen
açıklayacak olan Venter, bu keşfiyle 'tasarım genomu' gelişiminde dev bir adım atıyor. Venter, yeni türler yaratmanın etik açıdan doğru olup olmayacağı gibi ateşli tartışmalar başlatacağı kesin olan yapay kromozomun, küresel ısınmayla mücadelede yeni enerji kaynakları ve teknikleri geliştirmesini umuyor.
Genetik kodumuzu yazmak...
Yapay kromozomun türlerin tarihinde çok önemli bir felsefi adım olduğunu söyleyen Venter, "Artık genetik kodumuzu yazabileceğiz. Bu da bize daha önce düşünmediğimiz şeyleri yapma imkânı sağlayacak" diyor.
Venter, bir araya getirdiği, Nobel ödüllü bilim insanı Hamilton Smith'in yönettiği 20 önemli uzmanın oluşturduğu ekip, yapay kromozomu yaratarak, daha önce yapılmamış bir biyo-mühendislik harikası yaratmayı başardı.
Laboratuvar yapımı kimyasalları kullanan uzmanlar 381 gen uzunluğunda ve 580 bin genetik kod çiftini içeren kromozomu elde etti.
Ekip 'Mycoplasma genitalium' adlı bakterinin genetik yapısından, yaşamı destekleyecek kadarını alıp kromozomu yapay olarak yeniden oluşturdu. Yapay kromozom, daha sonra canlı bir bakteri hücresine yerleştirildi, İşlemin son aşamasında kromozomun, hücrenin kontrolünü
eline alıp yeni bir yaşam formu oluşturması konusunda onu etkilemesi bekleniyor.
Uzmanlar bir bakteri genomunu başka bir bakterinin hücresine yerleştirmeyi başardı. Venter, aynı tekniğin yapay yaratılmış kromozom için de işe yarayacağından 'yüzde 100 emin'.
Yeni yaşam formunun en önemli özellikleri, hücre bölünmesiyle çoğalması ve enjekte edildiği hücrenin
mekanizmasına benzer yapıya bürünebilmesi. Bu açıdan tam olarak yapay bir yaşam formu değil. Ancak kromozomun DNA'sı yapay ve hücreyi kontrol eden de DNA olduğu için yapay bir yaşam formu yaratılmış oluyor.
Bu keşif çok tartışılacak
Deneyden önce etik bir çalışma yaptıklarını belirten Venter, buluşuna patent almak için başvurdu. Kanada biyoetik organizasyonu ETC'nin yöneticisi Pat Mooney ise keşfin büyük tartışma yaratacağını söylüyor.
Doğru kullanılırsa tasarım genomlarında büyük bir potansiyel olduğuna inanan Venter, uzun vadede bakterilerin daha önce aklına gelmemiş alternatif enerji kaynakları geliştirileceğine inanıyor. Venter'e göre bakteriler, aşırı
karbondioksit kullanımını engelleyebilir veya şekerden propan ve metan gazı üretimini sağlayabilir.
Venter, "Büyük fikirlerle uğraşıyoruz. Böyle büyük bir şey üzerinde çalışırken herkesin mutlu olmasını bekleyemezsiniz" diyor.
07/10/2007
