M a l z e m e f i a t l a r ı n d a y ü k s e l m e
Altı aydanberi; malzeme fiatlarında m ü h i m yükselme- ler meydana geldi. Bu yükselmelerin sebebi muhtelif âmiller olup henüz memleketimizde, bakımsız ve kontrolsuz olan b u şubede herkes istediği gibi hareket ediyor. Şüphesiz ki b u hareketlerin doğurduğu neticelerden, kâh devlet, k â h şahsî sermaye zarara uğruyor; inşaat âlemimizde henüz ne müte- ahhitlerin bir teşekkülü, n e bir malzeme borsası ve n e d e bütün bunların üzerinde bir devlet kotrolu mevcut değildir.
Bunlar mevcut olmayınca, çök defa, fiatların temevvücü, malzeme âmillerinin arzularına bağlı kalmaktadır.
B u n d a n başka; fiatları yükselten âmilleri; malzeme sanayii ile alâkadar olan mevzuat ve kanunların bunlara te- sirlerinde de a r a m a k lâzım gelir. Ormanlarımızın muhafazası için tatbik mevkiine konulan son Ormanlar K a n u n u ile, ke- reste fiatlarında % 30 nisbetinde bir yükselme görüldü. İş bu yükselme ile de kalmıyarak, piyasada ihtiyaca kifayet edecek dercede mal bulmak imkânı kalmamıştır. İstanbul piyasasın- da tüccardan faraza bir defada 250 metromikâp mal bulmak kabil olmuyor. Evvelce büyük siparişler bekliyen tüccar bu- gün büyücek bir siparişi kabul etmekten korkmaktadır. Çün- kü fabrikalardan istediği m i k t a r d a mal alacağından emin bulunmuyor ve bu suretle t a a h h ü d e giremiyor.
Biz sür'atle inşa etmek mecburiyetinde bulunmaktayız.
Esasen malî, fennî bir çok müşküllerle yurdumuzun inşaat işlerini başarmağa uğraşmaktayız. Bunlara birde malzeme darlığı inzimam ederse gerek şehirlerimizdeki hususî inşaat, gerek devlet programındaki resmî inşaat, normal müddetle- rinden çok geç ikmal edilecektir. İnşacılıkta ise, yapıya ya- tırılan sermayenin, süratle işletilmeğe başlamasını temin et- mek bir gayedir.
Türkiyede, yapı ve t a h t a sanayii faaliyetlerine kifayet edecek ve ihtiyacı karşılıyacak miktarda-kereste istihsali k a - bil değil midir ve dünya kereste piyasası düşük bir halde iken meselâ bugün Romanyadan metromikâbı 18 liraya kereste ithal etmek kabil olabilirken; bizim i ç memleketten 32 - 34 liraya kereste kullanmamız n e dereceye kadar doğrudur?
Bunlar incelenecek mevzulardır.
Yukarıda, kereste b u h r a n ı n d a n bahsettim. Şimdi yeni bir malzeme buhranı ile d a h a karşılaşmak üzere bulunuyo- ruz. Bu yaz havaların çok yağmurlu gitmesi, amele yevmi- yelerinin yüksek olması tuğla fiatlarında ehemmiyetli bir yükselişe sebebiyet vermiştir. Şimdi tuğla fabrikatörleri, önü- müzdeki mevsimde çıkacak büyük inşaata intizar ederek, ellerindeki malları satmakta istiğna gösteriyor. Ve bu sebeple fiatları d a 1000 adedinde şimdiden 2 lira yükseltmiş bulu- nuyorlar.
Önümüzdeki ilkbaharda tuğla fiatlarının 18 liraya ka- dar yükseleceğini bekliyen tüccarlar mevcuttur. B i r kaç ay evvel Ankarada; başlanılan bir kaç büyük inşaattan dolayı tuğla fiatlarının 1000 adedinde 3 lira bir tezayüt görülmüştür.
Bu sene amele yevmiyelerinde de yükseliş vardır. Henüz ziraat işlerinin nihayetlenmemesi, devlet t a r a f ı n d a n sanayi programına dahil bir çok inşaatın mevçudiyeti neticesinde, amele yevmiyelerinde % 20 nisbetinde bir yükseliş var. G e - çen yıl 60 kuruş olan amele yevmiyeleri şimdi 80-90 kuruş arasındadır. Bunlara demir, cam, f a y a n s ve porselen mad- deler ve elektrik malzemesinin de m ü t h i ş yüksekliğini ilâve edersek, geçen ve evvelki seneki maliyetlere n a z a r a n bu yıl bütün yapı malzmesinin vasati olarak % 20 derecesinde bir tezayüt gösterdiğini görürüz.
z . s .
D u y u m l a r
H ü k ü m e t b i n a s ı o l m ı y a n v i l â y e t v e k a - s a b a l a r :
Dahiliye Vekâleti Hükümet binası olmıyan kaza ve vi- lâyetleri, yeni baştan tesbit ettirilmektedir.. Tesbit işi bittik- ten sonra hazırlanacak listeler Nafıa ve Maliye Vekâletlerine verilecektir.
Maliye Vekâleti 937 yılı bütçesine bu binaların yaptırıl- ması için lâzımgelen tahsisatı koyacak ve Nafıa Vekâleti d e ayni yıl içinde bu yerlerde Hükümet binalarını yaptırmağa başlıyacaktır. Kaza Hükümet binaları 30 bin, vilâyet Hükü- met binaları d a 80 bin liraya malolacaktır. (Akşam) dan
G ü z e l S a n a t l a r A k a d e m i s i n d e :
— Mimarî profesörlüğüne tayin edilen Mimar (Bruno T a u t ) gelerek derslerine başlamıştır.
— Şehircilik profesörü (Martin Wagner) Akademide İk- tisadî ve teknik şehircilik profesörlüğüne tayin edilmiştir.
——i- Ressam Zeki Kocamemiye müstakil bir resim atölyesi açılmıştır.
— Resim profesörlüğüne ressam (Leopold Levi) tayin edilmiştir.
