Endemik Guatr Bölgesinde Opere Edilen 789 Tiroid Olgusunun Retrospektif De¤erlendirmesi
Alp ÖZÇEL‹K (*), Memduh SOLAK (**), Ak›n KOCAOLUK (*), Niyazi ÜLGEN (**), Canan ERENGÜL (***)
ÖZET
Endemik guatr; Dünya populasyonunun % 12’sini kapsayan, ortak bir problemdir. ‹odinasyon çok etkilidir ve geçici olarak hipertirodizmde art›fla neden olsa da faydalar› risklerinin üzerindedir. Baz› hastalarda, tiroid hormonu ile tedavi guatr›n büyüklü¤ünü stabilize etmede yada küçültmede fay- dal›d›r.
Tiroidektomi, mekanik ve kozmetik sebeplerle yada olas› veya ortaya konmufl malignensilerde endikedir.
Bu çal›flmada, Türkiye’deki endemik guatr bölgesinde yafla- yan, klinik, biyokimyasal, sintigrafik ve radyolojik de¤erlen- dirmeler sonucu guatr teflhisi konan ve opere edilen 789 hasta preoperatif ve patolojik tan›lar› ve post operatif erken dönem komplikasyonlar› aç›s›ndan incelenmifl ve literatür eflli¤inde sunulmufltur.
Anahtar kelimeler:Guatr, tiroidektomi
SUMMARY
Evaluation of 789 Patients who Lives in the Endemic goitre Parts of Turkey
Endemic goiter is preventable and is common worldwide problem, since about 12 % of the world’s population has goi- ter. Iodination is costeffective and although it results in a transient increase in hyperthyroidism, overall the benefits greatly outweigh the risks. Treatment with thyroid hormone is helpful in some patients in stabilizing or decreasing goiter size. Thyroidectomy is indicated for mechanical and cosmetic reasons or because of possible ordocumented malignancy.
In this study, we examined 789 patients who lives in the endemic goitre parts of Turkey and operated, after clinical, biochemistrical, syntigrafic, radilogical evaluation. 789 case presented after the evaluation of the preoperative diagnosis, pathological diagnosis and post operative early complica- tions and accompany of literature.
Key words:Goitre, thyroidectomy
Göztepe SSK Hastanesi 2. Cerrahi Klini¤i, Asist. Dr.*; Uz. Dr.**; Klinik fiefi***
Tiroidin herhangi bir nedenle büyümesi “guatr” hastal›-
¤› olarak de¤erlendirilmektedir (1). Ülkemizde guatr s›k karfl›lafl›lan bir sa¤l›k sorunudur. Özellikle Do¤u Ka- radeniz’de endemik olarak görülmektedir. “Endemik hastal›k” belli bir nedene ba¤l› olarak geliflen ve yöre halk›n›n % 5’inin üzerinde olan bölümünde saptanan hastal›kt›r (2).
Tiroid, diffüz veya diffüz-nodüler olarak büyür. Tiroid fonksiyonlar› normal veya normale yak›nd›r. Genelde neden iyot eksikli¤idir. Ülkemizde Do¤u Karadeniz bölgesinde görülen guatr basit diffüz ve basit-nodüler flekildedir. Dünyadaki ortalama prevalans› % 12, Do¤u Karadeniz’de ise % 42.5 olarak de¤erlendirilmifltir (3-5). Do¤u Karadeniz bölgesinde ana neden olarak iyot ek-
sikli¤i gösterilmektedir (12). Kara lahana gibi guatrojen g›dalar ise ana neden olarak de¤erlendirilmemektedir
(3,4,6). Yafla ba¤l› olarak al›nmas› gereken iyot miktar›
Tablo 1’de gösterilmifltir (12).
Endemik guatr bölgesinin saptanmas›nda palpasyon ve inspeksiyona dayal› prevalans çal›flmalar› yap›lm›fl ve ülkemizde de bu yöntemle endemik bölgeler saptanm›fl- t›r (1,3-5,7). World Health Organization (WHO) ve Inter- national Council for the Control of Iodine Deficiency Disorders (ICCIDD) ise prevalans çal›flmalar›nda ultra- sonografik de¤erlendirmeyi önermektedir (8,9,11). Ülkemizdeki endemi bölgeleri Trabzon (% 68.5), Ma- latya (% 46.5), Bayburt (% 44.3), Kastamonu (% 35.3)
KL‹N‹K ARAfiTIRMA Cerrahi
Göztepe T›p Dergisi 16: 234-236, 2001
234
ISSN 1300-526X
Al›m miktar› (µg/gün) 40
70-12050 120-150
175 200
olarak tesbit edilmifltir (4,5,7,10). MATERYAL ve METOD
Bu çal›flmada tamam› ülkemizin endemik guatr bölgesi olarak tan›mlanan Do¤u Karadeniz bölgesinde yaflayan klinik, labo- ratuvar ve sintigrafik olarak guatr tan›s› ile ötroid olarak ope- rasyon endikasyonu konulan ve Trabzon SSK hastanesinde tek cerrah taraf›ndan 1981-1997 y›llar› aras›nda opere edilen 909 guatr olgusu preoperatif tan›, postoperatif komplikasyon- lar, histopatolojik sonuçlar, morbidite ve mortalite oranlar›
aç›s›ndan retrospektif olarak de¤erlendirilmifl ve literatür eflli-
¤inde sunulmufltur.
Hastalar›n tamam› Trabzon, Rize, Bayburt, Günüflhane, Art- vin, Giresun vilayetlerinde yaflamaktayd›. Hastalar preoperatif 1 gün önce interne edilmifl ve operasyonu takiben postoperatif 2. gün drenleri al›narak taburcu edilmifltir. Rutin olarak sump dren kullan›lm›flt›r. 120 hasta dosyadaki eksiklikler sebebiyle çal›flma d›fl›nda b›rak›lm›flt›r. Hastalar, rutin olarak postop. 7.
gün kontrole ça¤r›lm›fl ve 2 ay sonra T3, T4, TSH de¤erleri kontrol edilmifltir.
Hastalar›n 676’s› kad›n (% 85), 113’ü erkek (% 15), ortalama
yafl kad›nlarda 45 (17-83), erkeklerde 47 (22-64) idi.
Operasyonlardan önce ince i¤ne aspirasyon biyopsisi, klinik, sintigrafik ve radyolojik olarak konulan preoperatif endikas- yonlar Tablo 2’de; operasyonlarda uygulanan cerrahi tek- nikler Tablo 3 ve komplikasyonlar Tablo 4’te gösterilmifltir.
Postoperatif komplikasyonlardan kanama, n. laringeus rekür- rens paralizisi, hipoparatroidizm de¤erlendirmeye al›nm›flt›r.
BULGULAR
Postoperatif takipte kanama 4 olguda saptand› (% 0.5) ve reoperasyona al›nd›. Morbidite (% 2.5) olarak belir- lendi, mortalite saptanmad›. Toplam 6 olguda; 2’si ka- l›c› 4’ü geçici n. laryngeus recurrens paralizisi saptand›, bilateral paralizi saptanmad›. 7’si geçici, 3’ü kal›c› ol- mak üzere 10 olguda (% 1.25) hipoparatroidizm klinik bulgu ve bunu destekleyen laboratuvar bulgusu olarak saptand› (Tablo 4). Histopatolojik sonuçlar Tablo 5’de görülmektedir.
TARTIfiMA
Guatr›n tedavi yöntemi cerrah›n klinik, laboratuvar, sin- tigrafik ve radyolojik sonuçlar› de¤erlendirmesi ile ko- nulur, fakat istenirse her durumda cerrahi tedavi uygu- lanabilir (1).
Tablo 1. Yafla ba¤l› olarak al›nmas› gereken iyot miktar›.
Yafl 0-6 ayl›k 6-12 ayl›k 1-10 yafl 11 yafl üzeri Pregnancy Lactation
Tablo 2. Primer ve reoperatif giriflimlerde endikasyonlar›.
Multinodüler guatr Toksik m.nodüler guatr Basedow
Karsinom Toplam
n 545 20213 5 765
% 69 25.61.6
0.6 97
n 21
3- - 24
% 2.6 0.6- - 3
n 566 20513 5 789
% 71 1.626 0.6 100 Toplam Reoperatif
Giriflim Primer
Giriflim
Tablo 3. Operasyon teknikleri.
Bilateral subtotal tiroidektomi Unilateral subtotal tiroidektomi Total tiroidektomi
Toplam
n 7532
10 675
% 0.295 1.25
97 n 159
- 24
% 21 - 3
n 76811
10 789
% 1.397 1.25
100 Toplam Reoperatif
Giriflim Primer
Giriflim
Tablo 4. Komplikasyonlar.
Kanama
Bilateral n.recurrens paralizisi Unilateral n.recurrens paralizisi (geçici) Unilateral n.recurrens paralizisi (kal›c›) Hipoparatiroidizm (geçici)
Hipoparatiroidizm (kal›c›) Toplam
n 4- 42 73
20
% 0.90.5 0.25 0.90.4
2.5
Tablo 5. Histopatolojik tan›lar.
Nodüler kolloidal guatr Folliküler adenoma Lenfositik tiroidit Tiroid hiperplazisi Riedel struma De Quervain Papiller karsinom Medüller karsinom
‹ndifferansiye karsinom Toplam
n 68641
3216 21 72 2 789
% 875 42 0.20.1 0.70.2 0.2 100 A. Özçelik ve ark., Endemik Guatr Bölgesinde Opere Edilen 789 Tiroid Olgusunun Retrospektif De¤erlendirmesi
235
taliteden flimdilerde bahsedilmemektedir.
KAYNAKLAR
1. Erdo¤an G: Guatr›n tan›m› ve basit diffüz guatr. In: Tiroit hastal›klar› ve cerrahisi. Ed: ‹flgör A. 1. bask› p:215-221, 2000.
2. Hetzel B: The iodine deficiency disorders. In: The thyroid and its diseases. Ed: De groot LY, Sixty edition, Churchill Livingstone p:711-744, 1996.
3. Erdo¤an G: Basit guatr ve troid neoplazileri. Klinik bilimlere girifl V. A.Ü T›p fak. Yay›nlar›, 79, 1996.
4. Kolo¤lu S: Türkiye’de endemik guatr. Elif Matbaas›, 1984.
5. Urganc›o¤lu ‹, Hatemi H, Uslu ve ark: Endemik guatr tara- malar›n›n 2. de¤erlendirmesi. Klinik Geliflim 36-38, 1987.
6. Drexhage HA: Evidence for thyroid growth stimulating immunoglobulins in some goitrous disease. Lancet 2:28, 1980.
7. Urganc›o¤lu ‹, Hatemi H: Türkiye’de endemik guatr. Cerrahpafla T›p Fak. Nükleer T›p Bilim Dal› Yay›n no 17, ‹stanbul, 1989.
8. Erdo¤an G: Türkiye’de endemik guatr etyolojisinin araflt›r›lmas›.
XXI. Metabolizma kongresi ‹stanbul, 1998.
9. Gutengust R: Requeriments for goiter survese and the determina- tion of goiter size. In: iodine deficiency in Europe p:109-118, 1993.
10. Aslan P: 15 ilde beslenme e¤itimi ve araflt›rma projesi. Ankara, 1996.
11. WHO/UN‹CEF/ICCIDD: Indicators for assensing iodine defi- ciency disorders and their control through salt iodinization Geneva, WO, 1994.
12. W’HO: Trace elements in human nutricion. Geneva, WHO, press. (John D. Carson, Thyroid surgery In: Endokrin surgery; p.15- 25, 2000’den al›nm›flt›r).
13. Kasemsuvan L: Recurrent laryngeal nerve paralysis: a complica- tion of thyroidektomy. J Otoloryngology 26(6):365, 1997.
14. de Roy van Zuidewinj DB: Complications of thyroid surgery.
Ann Surg Oncol 56, 1995.
15. Bourrel C: Transient hypocalcemia after thyroidektomy. Ann Otolaryn 102-496, 1993.
16. Lennquist S: The throid nodule. Surg Clin North Am 67(2):213, 1987.
17. Shull JH: Thyroid carcinoma: immunology, irradiation, and lym- photic infiltratiopn. Arch Surg 114:729-731, 1979.
18. Greenspan FS: Radiation exposure and thyroin cancer. JAMA 237, 1977.
Lennguist ve di¤er otörler, bilateral subtotal tiroidekto- miyi postoperatif hipotroidizm ve n. laryngeus parali- zisinin daha az olmas› aç›s›ndan basit diffüz ve diffüz- nodüler guatrlarda tercih etmifllerdir. Serimizde de en çok yap›lan operasyon bilateral subtotal tiroidekto- midir.
Literatürde kal›c› hipoparatroidizm 3 olguda (% 0.4), geçici hipoparatroidizm ise 7 olguda (% 0.9) gözlen- mifltir. Histopatolojik tetkiklerde tiroid ca iki grupta toplanm›flt›r. 1981-1986 y›llar› aras›nda 138 operasyon- da % 0.72, 1986-1997 y›llar› aras›nda 651 operasyonda ise % 1.53 s›kl›k gözlenmifltir. 1986 y›l› Çernobil nük- leer kazas›n›n oldu¤u y›ld›r. Her nekadar verilerin ista- tistiksel anlam› olmasa da radyasyon ile tiroid ca geliflimi aras›nda iliflki saptanm›flt›r (1,18,19). Radyasyon ençok 7 yafl grubu çocuklar› etkilemektedir. Özellikle 3 dekat sonra karsinom geliflim s›kl›¤› artmaktad›r (1). Bu nedenle, Çernobil facias›n›n üzerinden geçen süre zar- f›nda ayn› zamanda endemik guatr bölgesi olan do¤u Karadeniz bölgesinde, özellikle o y›llarda çocuk yaflta olan nüfusun taramaya tabi tutulmas› gerekti¤i inanc›n- day›z.
Serimizde de görüldü¤ü üzere, komplikasyon oranlar›- m›z literatürle karfl›laflt›r›ld›¤›nda oldukça tolere edile- bilir seviyededir. Bunda en büyük nedenin, 15 hizmet y›l›n› doldurmufl olan tecrübeli bir cerrah taraf›ndan ve hizmet hastanesinde gerçeklefltirilmifl olmas›n› düflünü- yoruz. Tiroidektomide ciddiyet sayesinde komplikas- yonlardan korunulabilece¤inin anlafl›lm›fl olmas› ile bir- likte, yüzy›l›n bafllar›nda % 1-2’lerle ifade edilen mor-
Göztepe T›p Dergisi 16: 234-236, 2001
236
