Alan: Kuyumculuk Meslek Dalı: Takı İmalatçılığı
Ders Adı: Temel Tasarım Sınıf: 10.sınıf
Hafta: 1 Modül: Açık-Koyu
Konu:
1. Işık-Gölge 2. Açık-Koyu 3. Kompozisyon
Kazanımlar:
1. Işığa dikkat ederek açık-koyu ile geometrik formları hacimlendirebilir.
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
Bu faaliyette verilecek bilgiler doğrultusunda, uygun ortam sağlandığında, ışığa dikkat ederek açık-koyu ile geometrik formlara hacimlendirme yapabileceksiniz.
Değişik ortamlarda ışığın geliş yönüne göre objeleri inceleyiniz.
Çeşitli gazete ve dergilerden görseller araştırarak ışığın objeler üzerindeki etkisini içeren görseller dosya haline getirilip farklı tonları içeren üç görsel üzerinde Açık-koyu değerleri gözlemleyerek atölye ortamında öğretmeniniz ve arkadaşlarınızla paylaşınız.
1. AÇIK-KOYU 1.1. Tanımlar
1.1.1.Işık -Gölge
Işığın, farklı yüzeylere temas etmesi ile (obje, nesne,.. vb.)oluşturduğu açık, koyu ve orta ton değerlerine, ışık-gölge denir.
Şekil1.1:Işığın obje üzerindeki değerleri
ÖĞRENME FAALİYETİ–1
ARAŞTIRMA
ÖĞRENME KAZANIMI
Resim 1.1:Işığın farklı objelere etkisi
1.1.2. Açık –Koyu
Işık, bir obje veya nesnenin yüzeyini aynı ölçüde aydınlatmadığı için, farklı şiddetlerde ışık yansımaları meydana gelmektedir. Işığın direkt temas edebildiği nesne yüzeyinde bulunan noktalar açık olarak, ışığı az alan ya da hiç almayan yüzey ise koyu olarak değerlendirilir. Işığın şiddetinin azaldığı durumlarda ise ara tonlar görülmektedir.
Şekil1.2 Açık-koyu değerler
1.1.3. Ton
Obje üzerine yansıyan ışığın, aydınlıktan karanlığa geçiş değerine ton denir. Açıktan koyuya doğru yumuşak bir geçiş sağlayan orta ton değerleri, çizim kalemi ile yapılan bir çalışmada grinin tonları olarak görülür.
Sert Yumuşak
Şekil1.3:Ton değerleri
Şekil 1.4:Ton değerleri
Işığın şiddetine göre oluşan açıktan koyuya derecelendirilen gri değerlere ton çubuğu denir.
Şekil 1.5: Ton değerleri
1.1.4. Kompozisyon
Yüzey düzenlemesinde görsel elemanlardan olan nokta, çizgi, doku, şekil ve ton değerleri, belli bir disipline göre yerleştirilir. Kompozisyonda olması gereken bütün bu elemanlar dışında sanatın temel konularından biri olan estetik görüntüyü de dikkate almak gerekir.
Fotoğraf 1.1: Kompozisyon
Resim 1.2:Kompozisyon
1.1.4.1. Espas
Bir resimde bulunan kompozisyon elemanları içinde nesneler, formlar ve biçimler arasındaki bırakılması gereken boşluk, ara (mesafe)dir. Boşluktaki nesnelerin, formların ve biçimlerin birbirlerine göre ön-arka plan ilişkisidir. Çizimlerde üçüncü boyutu getirir. Espas, plastik sanatlarda olduğu gibi grafik tasarımda da kullanılan bir terimdir.
Resim 1.3:Espas
1.1.4.2.Detay
Birçok objeden oluşan bir kompozisyonda, sadece küçük bir kısmını çalışmak veya objeleri tüm hatları ile tamamen gözlemleyip bütün olarak aynen aktarmak, kısacası bir bütünün en ince ayrıntısıdır.
1.1.4.3.Eskiz
Tasarladığımız bir çalışmayı tuvale ya da başka bir yüzeye uygulamadan önce yapılan ön çalışma, taslak ve karalamalardır.
1.1.4.4.Doku
Yüzeyin gerçek ya da dokunsal değeridir. Her nesnenin kendine özgü bir yapısı vardır.
Objeler, pürüzlü, düz, girintili çıkıntılı, yumuşak veya kaygan özelliklere sahip olabilir.
Bunlar nesnenin dış dokusunu teşkil eder.
1.1.4.5.Yüzey
Tüm iki boyutlu sanat çalışmalarının uygulandığı, yani bir eni ve bir boyu olan kâğıt, tuval, duvar, kumaş, vb. malzemelere yüzey denir.
1.1.4.6. Zıtlık (Kontrast)
Zıtlık, görüntüdeki en parlak bölüm ile en karanlık bölüm arasındaki farka denir.
Yüzeye uygulanan çalışmalarda bazı objeleri ön plana çıkarmak için kullanılan en açık ve en koyu değerlerin yan yana kullanılmasıdır.
Resim 1.4:Zıt (Kontrast)
1.1.5.Form
Biçim, çizgi, renk ve açık-koyudan oluşmuş yüzeydir. Bunların hepsi bir biçim üzerinde bulunabilir veya bazıları bulunmayabilir. Form çeşitleri sınırsızdır: Simetrik, asimetrik, organik, inorganik, kübik, doğal, yapay, durgun veya dinamik görünümler gösterir.
1.1.6. Obje
Eni, boyu ve derinliği olan, belli bir ağırlığı, hacmi ve rengi olan her türlü cansız varlığa obje denir.
1.2. Gölgenin Formunu Değiştiren Faktörler
Obje üzerindeki dağılımına göre doğal ve yapay ışık farklı etkiler gösterdiği için, ışık türlerini incelemek, ışık gölgeyi anlamak açısından önemli bir faktördür.
