GELİŞİM DÖNEMİM HAKKINDA FARKINDALIK KAZANIYORUM
PARİS ORTAOKULU PSİKOLOJİK DANIŞMA
VE REHBERLİK SERVİSİ
Burada hangi sorularınızın cevaplarını bulacaksınız?
• Ergenlik dönemimin belirtileri nelerdir?
• Ergenlik dönemimin evreleri nelerdir?
• Ergenlik dönemim ne zaman başlayıp ne zaman biter?
• Ergenlik dönemimde fiziksel ve cinsel gelişimim
• Ergenlik dönemimde duygusal ve sosyal değişimim
ve yardımcı olacak ipuçları
Ergenlik dönemimin
belirtileri nelerdir?
Ergenlik belirtileri kız ve erkek çocuklarda
farklı zaman ve farklı bulgular ile başlar.
Kızlarda ergenlik belirtileri;
Meme tomurcuklanması
Genital bölge ve koltukaltı kıllanması Adet kanamasının görülmesi olarak sıralanabilir.
Not: Kız çocuklarda adet kanamasının
görülmesi ilk başlarda olmaz.
Erkeklerde ergenlik
belirtileri
Yumurtalık hacminde artış
Genital bölge ve koltuk altında tüylenme,
Genital bölgede renk koyulaşması,
Penis boyunda büyüme
Sabah ejakülasyonu (penis sertleşmesi) olarak devam eder.
Ses kalınlaşması sıklıkla 13-14 yaş civarında
başlamaktadır.
Ergenliğimin
evreleri nelerdir?
Evre 1; ergenlik öncesi dönemdir. Bebeklikten itibaren çocukların ergenlik belirtileri olan meme tomurcuklanması, tüylenme veya yumurtalık hacminin artışına kadar olan dönemdir.
Evre 2; kızlarda meme tomurcuklanması erkeklerde yumurtalık hacminin artmaya başladığı dönemdir.
Evre 3 ve Evre 4; Meme gelişiminin devam ettiği, kız çocukları için hızlı boy uzamasının olduğu ve iç organların adet olmaya hazırlandığı dönemdir. Kız çocukları ergenliğin başlaması ile beraber hızlı boy atma dönemine girerken erkek çocukları ergenliğin orta-son dönemlerinde hızlı boy atma ve ses kalınlaşması gibi bulgular yaşamaktadır.
Evre 5; ergenliğin tamamlandığı, final boya ulaşıldığı dönemdir.
Kızlarda adet, erkeklerde sperm üretimi başlar
Ergenlik ne
zaman başlayıp ne zaman biter?
■ Ergenliğin başlaması değişik ırklarda farklılıklar göstermekle beraber çocuğun takvim yaşından çok kemik yaşı ile ilişkilidir. Kızlarda kemik yaşı 10 yaş, erkeklerde kemik yaşı 11 yaşa ulaştığında ergenlik
belirtileri oluşmaya başlar.
■ Türk toplumu ele alındığında ortalama olarak ergenlik kız çocukları için 10-11 yaşlarında başlamaktadır. Erkek çocuklarında ise kız çocuklardan 1-2 yıl daha geç ergenlik belirtileri ortaya çıkmaktadır.
■ Ortalama olarak kız çocukları 12,5-13 yaşlarında adet olarak ergenliklerini tamamlarken, erkek çocukları 14-15 yaşlarında ergenliklerini tamamlamaktadır.
■ İlk meme gelişiminden adet dönemine kadar geçen süre ortalama 2-4 yıl gibi bir süre almaktadır. Bu evreler arasındaki geçiş en az 6 ay
olmalıdır.
Fiziksel ve
Cinsel Gelişimim
Kızlarda ve erkelerde farklı hormonlar farklı miktarlarda üretilir.
Bu dönemde oluşan değişiklikler sonucunda insan vücudu üreme yeteneği kazanır.
Ergenin bu yaşta gördüğü
değişiklikler doğaldır.
Erkeklerde Fiziksel ve Cinsel
Gelişim
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir. Bu değişiklik genellikle 11,5-12
yaşlarında başlar. Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma, peniste büyüme fark edilir.
Yine 13-13,5 yaşlarında sesi kalınlaşır, gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur.
Aynı yaşlarda dudakların üzerinde, daha sonra yüzde, vücutta kıllanma başlar.
Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 13-15 yaş arasında boy hızla uzar. Deri ve saçlar yağlanır,
yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir. Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder.
Erkeklerde Fiziksel
ve Cinsel Gelişim
Ses değişimi: Erkek çocuklarda ergenlikle birlikte seste de değişimler görülür. Gırtlak kıkırdağı öne doğru çıkar, ses kalınlaşır. Önce ses çatallanır ve çatlar. Ses telleri de bedenin diğer bölümleri gibi gelişmektedir. Sesin tonu ses tellerinin uzunluğuna ve gırtlak yapısına bağlıdır. Bu nedenle büyüme süresince seste çatallanma
görülebilmektedir.
Kıllanma:Koltuk altı, genital bölge, yüz, kol ve bacaklarda kıllanma başlar. Genellikle sakallar ergenliğin sonuna kadar belirmez. Başlangıçta tüy şeklinde olan sakallar zamanla ve tıraş edilmeyle sertleşir
ERKEK ÜREME SİSTEMİNDE BİLİNMESİ GEREKEN KAVRAMLAR
Penis:
İdrarın ve spermlerin dışarı boşalmasını sağlar.
Strotum (torbalar):
Penisin altında yer alan, testisleri saran ve koruyan
torba şeklindeki deri parçasıdır.
Testis:
Strotumun içinde yer alan, içinde erkek tohum
hücreleri bulunan iki organdır. Testosteron ve
sperm üretir.
Prostat:
Spermleri taşıyan sıvıyı
salgılayan bir bezdir.
Erkeklerde Fiziksel ve Cinsel
Gelişim
Erkeklerde ergenliğin ilk belirtisi testislerin büyümesidir. Bu değişiklik genellikle 11,5-12
yaşlarında başlar. Bundan yaklaşık 1 yıl sonra cinsel bölgede kıllanma, peniste büyüme fark edilir.
Yine 13-13,5 yaşlarında sesi kalınlaşır, gırtlağındaki kıkırdak dokuda bir çıkıntı oluşur.
Aynı yaşlarda dudakların üzerinde, daha sonra yüzde, vücutta kıllanma başlar.
Ayaklar büyür, bacaklar ve kollar uzar, 13-15 yaş arasında boy hızla uzar. Deri ve saçlar yağlanır,
yüzünde sivilceler ve siyah noktalar oluşabilir. Kasları geliştiği için daha güçlü olduğunu hisseder.
Erkeklerde Fiziksel ve Cinsel Gelişim
Peniste sertleşme ve boşalma: Penis içerisinde süngere benzeyen bir yapı vardır.
Sünger nasıl suyu içine çekerek emerse, penisteki süngere benzer yapı da içinde bulunan damarlardan kan çekerek şişer, sertleşir. Ergenlik dönemine giren
erkeklerde olmadık yerde ve beklenmedik durumlarda penis sertleşmesi yaşanabilir.
Erkek tohum hücreleri (sperm) ergenlik dönemiyle çoğalmaya başlar. Sperm yumurtanın döllenmesi ve bebek oluşumu için gereklidir. Penis sertleşmesi sonrasında çok sayıda sperm boşaltılabilir.
Sperm hücreleri meninin yalnızca küçük bir bölümünü oluşturduğu halde tek bir boşalmada 500 milyon kadar sperm hücresi bulunur. Cinsel ilişki sonucunda bu hücrelerden tek bir tanesi yumurtaya ulaşarak döllemeyi başarabilir. Ergenliğin 4 ve 5. evresinde sperm boşaltma sık yaşanır ancak yaş ilerledikçe azalır. Bu
olayların gerçekleşmesi hormonlara bağlıdır.
Erkeklerde Fiziksel ve
Cinsel Gelişim
Islak rüyalar: Erkeklerde bazı sabahlar yatağını meni ile ıslanmış bulabilir. Bu ıslaklık, cinsel ilişkide olduğu gibi herhangi bir uyarı ile oluşabilen
ereksiyon sonucu görülen meni salgısıdır.
Bu salgı canlı spermler içerir ve cinsel üretkenliğin başladığının göstergesidir.
Bütün bunlar, üreme organlarının geliştiğini ve ergenin erişkin bir erkek olmaya başladığını
gösteren belirtilerdir. Bu gelişme, genellikle 18-20
yaşlarına kadar belirginleşerek devam eder.
Erkekler Fiziksel ve Cinsel
Gelişiminizin geciktiğini
düşünüyorsanız endişelenmeyin!
Ergenliğin gecikmesine erkeklerde oldukça sık rastlanır. 13-14 yaşlarına kadar hiçbir ergenlik belirtisi ortaya çıkmayan, bu nedenle boyu akranlarına göre küçük ve görünüşü de
çocuksu olan birçok sağlıklı erkek çocuk vardır.
Arkadaşlarınızda ergenlik belirtileri başlamış,
kendi vücudunuzda henüz bir değişiklik yoksa
gecikme doğaldır. Her birey farklı olduğundan
vücudu da farklı zamanlarda kendi yapısına
uygun olarak gelişimini tamamlayacaktır.
KIZLARDA FİZİKSEL VE CİNSEL
GELİŞİM
Kalçalar genişler, bel daralır.
Karın ve bacak bölgelerinde de yağ depolanmaya başlar.
Göğüsler büyümeye başlar.
Hormonların etkisi ile ciltte yağlanma
artar ve sivilceler çıkar.
KIZLARDA FİZİKSEL VE CİNSEL GELİŞİM
Ergenlikteki fiziksel gelişme, kız ve erkek
çocuklarda aynı zamanda ve aynı hızda olmaz.
Kızlar ergenliğe daha erken girerler.
Ergenlik çağındaki kız çocuklarda; boy uzar, kilo artar, göğüsler belirginleşir, ağırlıklı olarak cinsel bölgelerde ve koltuk altlarında olmak üzere
vücudun diğer bölgelerinde kıllanma olur.
Ergenlik döneminin değişikliklerden biri de,
hipofiz bezinin salgıları ile başlayan koltuk altı
ve üreme organı bölgesindeki tüylenmedir.
Kız üreme sisteminde bilinmesi gereken kavramlar
Vajina ( hazne ) : Rahim ile dış ortam arasındaki bağlantıyı
sağlayan boru şeklinde, esneme yeteneği çok gelişmiş
organdır. Doğumda bebek buradan dünyaya gelir.
Rahim ( döl yatağı ) : Karın içinde tersine duran bir armuta
benzeyen bu organ bebeğin anne karnında geliştiği yerdir.
Rahim içyüzü ince bir doku ile örtülüdür ve adet kanaması sırasında bu tabaka dökülür.
Kız üreme sisteminde bilinmesi gereken kavramlar
Tüpler ( rahim kanalları ) : Rahmin iki yanından çıkarak yumurtalıklara doğru uzanan 8 - 10 cm. uzunluğunda, boru şeklinde kanallardır. Görevi;
yumurtalıktan atılan yumurta hücresini yakalayıp rahim içine taşımaktır.
Yumurtalıklar : Rahmin her iki yanında, içinde gelişmeye hazır 400 - 500 bin yumurtanın bulunduğu ve kadınlık hormonlarının üretildiği organlardır.
Ergenlik çağının başlamasıyla yumurtalıklarda bulunan 400 - 500 bin
yumurtadan her ay bin kadarı olgunlaşmak ( ve döllenmek ) için yola çıkar, ancak çoğu kez bir tanesi olgunlaşır ve yumurtalık dışına çıkarılır.
Atılan bu yumurta tüp tarafından yakalanarak rahime taşınır. Bu sırada
"adet döngüsü" dediğimiz bir dizi değişiklik başlar.
KIZLARDA FİZİKSEL VE CİNSEL GELİŞİM
ADET DÖNGÜSÜ: Kızlar, çocukluktan ergenliğe geçerken genellikle 9 - 10 yaş civarında adet görmeye başlar.
İlk adet görme yaşı bir kızdan diğerine değişir. 9 ile 16 arasında herhangi bir yaşta olabilir. Adet döngüsü, bir kanamanın başlamasından, diğer kanamanın başlangıcına kadar geçen süredir.
Kişiye göre değişiklik gösterebilirse de iki adet dönemi arasındaki süre ortalama 28 gündür. 21 ile 35 gün arasındaki süreler normal kabul edilir.
Bu döneme yeni giren genç kızlarda ilk 1 - 2 yılda adet düzensizlikleri olabilir.
Kanama miktarı ve süresi de ( 3 - 7 gün ) kişiye göre değişir. Ortalama olarak 45 - 50 yaşları arasında adet görme sona erer ( Menapoz )
KIZLARDA FİZİKSEL VE CİNSEL GELİŞİM
•
ADET DÖNEMİNDE TEMİZLİK: Adet kanaması boyunca hazır pedlerin kullanılması yararlıdır. Hazır pedler kullanıldığında; kan iç çamaşırı ve giysileri kirletmez.Temizlik ve kuruluğu sağlar. Zararlı mikropların üremesini engeller. Kötü kokuların oluşmasını önler.
•
Kirlenen hazır ped, naylon poşetlere konarak çöp kutularına atılır. Pedinizi ilk koyduğunuzda hissettiğiniz temizlik ve hafiflik duygusu eskimeye yüz tuttuğunda pedinizi değiştirin.•
Çünkü adet günlerinde temiz ve ferah hissetmeniz de kendinize duyduğunuz güven açısından çok önemlidir.Yanınızda yedek ped bulundurmanızda önemli bir nokta.
ERGENLİK DÖNEMİMDE SOSYAL VE DUYGUSAL DEĞİŞİM VE BAŞETME İPUÇLARI
Ergenlik döneminde zihinsel düzeyiniz hızla gelişir. Artık bir konuyla ilgili daha çok seçeneği aynı anda düşünüp, seçim yapabilirisiniz. Ancak çok yönlü düşünme yeteneğinin eğitimle geliştirilebileceğini unutmayın!
Gençlik çağı insanın benliğini arama ve geliştirme dönemidir. Bu dönemde artık kendinize özgü fikirler geliştirirsiniz. Başlangıçta henüz çok yönlü düşünemediğiniz için bunlara körü körüne bağlanırsınız. Bu denli savunduğunuz görüşünüzden çok kolay vazgeçebilirsiniz. Bu dönemde sizler en acımasız
eleştirmenler olursunuz. Sürekli değişime açık oluşunuzla, yenilikleri öğrenmek ve denemek çabası içine girersiniz. Soyut değerlendirmeler yapabilme yetisini kazanmaya başlarsınız.
Başkalarının duygu ve düşüncelerini paylaşma, anlamaya çalışma ve empati yapma yeteneğiniz artacaktır.
ERGENLİK DÖNEMİMDE SOSYAL VE DUYGUSAL DEĞİŞİM VE BAŞETME İPUÇLARI
Cinsel organlarınızın büyüme ve gelişmesiyle hem gizli bir övünç hem de utanma duyabilirsiniz.
Şu an kendinize yabancı gelen dürtü ve duygularla başaçıkmaya çalışıyorsunuz. Bu gelişmeyi daha iyi anlayabilmek, daha çok özümsemek için fırsat bulduğunuz her an aynanın karşısına geçmeniz doğal.
Genç kızların adet görmeleri, erkeklerin gece boşalmaları, sizlerin önceden bilgilendirilmesi ve hazırlanması gereken yeni yaşantılardır. Böylece yanlış bilgiler edinmeden ya da suçluluk duygusuna kapılmadan kendinizle barışık olabilirsiniz. Cinsel gelişimin de büyümenin doğal bir parçası olduğunu sakın unutmayın.
Bu dönemde kendinizdeki ruhsal ve bedensel değişikliklerin neler olduğunu fark etmek ve anlamak önemlidir. Bunu izleyen yıllarda artık kendinizi tanıdığınız biçimi ile çevrenizdekilere kabul ettirme çabası içine gireceksiniz. Bağımsızlığınızı doyasıya yaşamak en büyük uğraşınız olacaktır. Bu nedenle daha çok zamanınızı ev dışında geçirmek isteyebilirsiniz. Nerede olduğunuzun sorulmasını kimliğinize yapılan bir saldırı gibi algılayabilirsiniz. Gidilecek yerler ve dönüş saatinin tartışılması genellikle sancılıdır. Oysa bunun denetim ihtiyacından çok birlikte yaşayan insanların birbirlerine saygılarının bir gereği olduğu unutulmamalıdır.
ERGENLİK
DÖNEMİMDE SOSYAL VE DUYGUSAL
DEĞİŞİM VE BAŞETME İPUÇLARI
Ergenlik döneminde kendi kararlarınızı kendiniz vermek ve özgür olmak istersiniz; ancak sizler henüz tümüyle bağımsız olmaya da hazır değilsiniz. Bu nedenle anne ve babanızın önerilerine kulak vermenizde yarar var.
Pencerenin önünde otururken tam "üşüdüm, üstüme bir şeyler giyeyim" dediğiniz sırada annenizin aynı şeyi yüksek sesle
söylemesi sizi bu davranışı yapmaktan alıkoyuyorsa, "kendi temel isteğinizi" gözden kaçırıyorsunuz demektir.
Böyle bir durumda tepki göstermek adına kendi isteğinizi gözardı ediyorsunuz.
Bu yaşlarda arkadaşlarınızla ilişkilerinizde de farklılıklar
yaşayabilirsiniz. Aynı yaş ve aynı cinsiyetten kişiler; pek çok ortak değişim ve ortak sorun yaşadıkları için hemcinsleriyle daha yakın ilişki içine girebilirler.
ERGENLİK DÖNEMİMDE SOSYAL VE DUYGUSAL DEĞİŞİM VE BAŞETME İPUÇLARI
Bu arada karşı cinsiyet biraz uzaklaşılan ancak bir ölçüde çekici bulunan ve merak edilen bir özellik kazanır.
Sizlerin, bedensel özellikleriniz, duygularınız, zekanız, hoşlandığınız şeyler, yapabildikleriniz ve yapamadıklarınız ile siz "biriciksiniz, teksiniz".
Düşünceleriniz, duygularınız ve bedeniniz sizindir. Onları geliştirmek ve korumak artık sizin de
görevinizdir. Bu nedenle örneğin size istemediğiniz davranışlarla yaklaşan kişilerin durdurulması birincil hakkınızdır. Böyle bir durumda güvenebileceğiniz bir büyüğünüzden yardım isteyin. Gereksinim
duyduğunuz her konuda okulumuzun Danışma ve Rehberlik Servisi'nden yardım alabileceğinizi unutmayın!
KAYNAKLAR
•
https://www.memorial.com.tr/saglik-rehberi/ergenlik-donemi-ve-ozellikleri#baslik-20•
https://www.hurriyet.com.tr/aile/erkeklerde-ergenlik-donemi-degisimleri-410514•
https://www.tedankara.k12.tr/index.php/2015-08-12-08-33-01/item/126-ergenlik-donemi-ozellikleri#:~:text=Ergenlik%20%C3%A7a%C4%9F%C4%B1ndaki%20k%C4%B1z%20%C3%A7ocukla rda%3B%20boy,kilo%20artar%2C%20kas%20g%C3%BCc%C3%BC%20geli%C5%9Fir.
