PROJEN øN ADI:
ÇEVREYLE DOST BALIK YET øùTøRøCøLøöø SøSTEMLERø
1. PROJENøN AMACI
Önerilen projeyle aúa÷ıdaki amaçların gerçekleútirilmesi hedeflenmektedir. Bunlar:
1.Biyofiltre olarak sularımızda do÷al olarak da÷ılım gösteren su piresi (Daphnia) ve mikroalg (Scenedesmus spp.) türlerinin balık çiftliklerinde kullanılma olasılı÷ının belirlenmesi,
2.Daphnia’ ların ve alglerin suda kirlili÷e neden olan nütrientlerin uzaklaútırılmasındaki rollerinin belirlenmesi,
3. Suda bulunan katı atıkların Daphnia ve çözünmüú nütrientlerin (amonyum, nitrit, nitrat, fosfat) algal büyüme üzerine etkilerinin belirlenmesidir.
2. GøRøù
Balık yetiútiricili÷i sektörü ve ya di÷er adıyla Akvakültür, son yıllarda çok hızlı geliúen bir sektördür. Artan akvakültür faaliyetleri suyun taúıma kapasitesini olumsuz yönde etkilemektedir. Akvakültür’ün çevreye olan olumsuz etkileri balıkların dıúkılarından ve balık tarafından tüketilemeyen yemlerinden kaynaklanan partikül ve çözünmüú nütrientler nedeniyle oluúur (Krom ve Neori, 1989).
Atık sularda partikül maddenin uzaklaútırılması için günümüzde kullanılan teknikler daha çok sedimentasyon ve mikro elekten geçirmek gibi mekanik sistemlerden oluúur (Gowen ve di÷., 1989; Cripps, 1991). Ancak partikül maddenin uzaklaútırılmasında sedimentasyon tekni÷i tek baúına yeterli de÷ildir (Hennessy, 1991) ve mikro elek sistemi de oldukça da pahalıdır ve düzenli bakım gibi ek maliyet gerektirir (Heerfordt, 1991).
Balık çiftliklerinin, alglerin hızlı geliúimi üzerinde gözle görülür bir etkiye sahip oldu÷u bildirilmiútir (Rosenthal ve di÷., 1988). Balık çiftliklerinin çevresindeki alglerin, kontrol istasyondakilerle karúılaútırıldı÷ında 20 kat daha, fazla yo÷un oldu÷u bulunmuútur (Leskinen ve di÷., 1986). Alglerin balık havuzlarında oluúan çözünmüú nitrojeni uzaklaútırılması konusu pek çok araútırmacı tarafından çalıúılmıútır (De Boer ve Ryther, 1977; Fralick, 1979).
Harlym ve di÷. (1979) kırmızı bir alg türü olan Gracilaria sp.’yi bir akvaryum balı÷ı (Fundulus heteroclitus) tarafından üretilen amonyumun uzaklaútırılması için kullanılmıúlardır ve aynı biyomasa sahip balı÷ın üretti÷i amonyumdan biraz fazlasını Gracilaria’ nın tüketti÷ini bulmuúlardır. Benzer sonuçlar Haglund ve Pedessen (1993) yaptı÷ı çalıúmada da G.
tenuistipitata için de bulunmuútur.
Vandermeulen ve Gordin (1990) Çipura (Sparus aurata) havuzlarından gelen suda yetiúen
Ulva’ nın nütrientlerin uzaklaútırılmasında kullanılabilirli÷ini göstermiúlerdir. øsrail’de dıú ortamda bulunan alg havuzlarında, balık havuzlarından gelen suyu kullanarak U. lactuca yetiútiren Neori ve di÷. (1991), U. lactuca’ nın yüksek büyüme oranına, yüksek biyomasa, ve kompozisyonunda azalan C/N oranlarına dikkati çekmiútir. Shipigel ve di÷. (1993) U. lactuca’
nın yo÷unlu÷unun 1 kg Ulva/m2 olarak ayarlandı÷ında, sudaki 2 gr TAN/m2/gün miktarın U.
lactuca tarafından %90 ‘ının uzaklaútırıldı÷ını bulmuútur. Jimenez del Rio ve di÷. (1994) Ulva’nın Gracilaria’dan daha fazla azotu uzaklaútırma kapasitesine sahip oldu÷unu bulmuúlardır. Aynı Araútırmacılar 1996 yılında yapmıú oldukları çalıúmada Biyofiltre olarak U.
rigida ‘nın yaz aylarında 2.2 gr DIN (Çözünmüú ønorganik Nitrojen)/m2/gün ve kıú aylarında 1.1 gr DIN/m2/gün yi uzaklaútırdı÷ını rapor etmiúlerdir (Jimenez del Rio ve di÷., 1996). Neori ve di÷. (2000) yılında yaptıkları çalıúmada balı÷ın, kabukluların ve makroalglerden oluúan 3.3 m3 lük bir sistem geliútirerek, U. lactuca’ nın sistemde meydana gelen TAN’ ın %67’ sini uzaklaútırdı÷ını bulmuúlardır. Schuenhoff ve di÷. (2003) 3 aúamalı makroalg sistemini intensif balık havuzuyla birleútirerek, U. lactuca’ nın sudaki TAN’ ın %70 ini uzaklaútırdı÷ını ifade etmiúlerdir. Neori ve di÷. (2003) yılında yapmıú oldukları benzeri çalıúmada ise U. lactuca’
nın bu defa TAN’ ın %85-90’ ını uzaklaútırma kapasitesiyle günlük 2.9 gr TAN/m2 nın uzaklaútırıldı÷ını kaydetmiúlerdir. Msuya ve di÷. (2006) yılında U. reticulata’ nın biyofiltre olarak performansı üzerine çalıúarak, balık havuzlarının çıkıú kanalına yerleútirilen alglerin yetiútiricili÷inin yapılabilirli÷ini ve balık havuzlarından gelen kirli suyun temizlenmesinde U.
reticulata’ nın kullanılabilirli÷ini göstermiútir.
1960’lı yıllarda Gracilaria’ nın yetiútiricili÷i agar endüstrisi için ilk kez Tayvan’da baúladı.
Önceleri Gracilaria’ lar Tilapia (Oreochromis massambicus) ve Süt balı÷ı (Chanos chanos) havuzlarının su çıkıú kanallarına yerleútirilerek yetiútirildi (Casalduero, 2000). Daha sonraları, özellikle 1967 yılından itibaren Gracilaria’ lar balık havuzlarının içine yerleútirilerek yetiútirilmeye baúlandı. Bu sistemde, Gracilaria’ nın balık atık materyalini gübre olarak daha etkili kullanması ve Gracilaria üzerinde oluúan ve epifit bir alg türü olan Entromorpha’ nın (yeni adıyla Filamentli Ulva) balıklar tarafından tüketilmesiyle daha iyi verim alınmıútır (Casalduero, 2000).
Kırmızı algler özellikle Gracilaria ve Graciariopsis spp. Balık çiftliklerinde oluúan çözünmüú Azot ve fosfat atıklarını Ulva gibi etkili bir úekilde uzaklaútırarak iúletmeye hem çevresel hem de ekonomik yönden pek çok faydalar sa÷lamaktadır (Buchmann ve di÷., 1996; Troel ve di÷., 1997; Alcantara ve di÷., 1999; Jones ve di÷., 2001)
Hernandez ve di÷. (2006) Gracilariopsis longissiman’ ın biyofiltre kapasitesinin yüksek oldu÷unu hem laboratuar ortamında hem de büyük ölçekli yaptıkları çalıúmalarda kanıtlayarak, G. longissiman’ ın etkin bir úekilde Azot ve Fosfatı uzaklaútırdıklarını bulmuúlardır.
øçinde alglerin de bulundu÷u Entegre yarı-kapalı veya kapalı devre sistemlerinin yüksek maliyet gerektiren yatırımlar gerektirmesi nedeniyle bir süre askıya alınmasına ra÷men, øsrail’de örnek bir yarı-kapalı entegre sistem kurulmuútur. Bu sistemde Japon abalon (Haliotis sp.) kültür tanklarından geçen su, peletle beslenen Çipura (Sparus aurata) tankına aktarılmıútır. Balık tankından çıkan su alg (Ulva veya Gracilaria) tanklarına ulaúır. Burada yetiúen algler abalonları beslemek için kullanılır (Neori, 2004). Bu sistemde abalon ve çipuralar bol miktarda yetiúir. Alg ekstra olarak üretilen ürünlerdendir. Algler sayesinde sistemde kullanılan suyun sadece %20’lik bölümüne taze deniz suyu ilavesi yapılır.
Sistemdeki toplam azot %10 azaltılır.
Hawaii’de yüzer kafes sistemlerinde yetiútirilen Gracilaria’ lar karides çiftli÷inden gelen suyun gübre olarak kullanılmasıyla yetiútirilir. Brezilya’da karideslerin açık denizlerde kafes sistemlerinde yetiútiricili÷i, karides endüstrinin çevreye olan etkilerini azaltmak için geliútirilmiútir. Alglerin karides çiftliklerinde yetiútirilmesi hem karides hem de algin ekonomik sonuçlarını daha da iyileútirmiútir.Bu tip sistemlerde G. parvispora suda bulunan toplam nitrojenin %3 ‘ünü kullanır (Casalduero, 2000).
ùili’de Gracilaria yetiútiricili÷i Salmon çiftli÷i ile entegre edildi÷inde, alg’ in iyi geliúti÷i ve balıktan atılan amonyum miktarının büyük bir bölümünün uzaklaútırıldı÷ı görülmüútür. Bu sistemde balık çiftli÷inden gelen çözünmüú inorganik nitrojenin %5’ i ve fosfatın %27’si algler tarafından kullanılır (Troell ve di÷., 1997).
Fransa’da, Gracilaria ’nın kapalı ve yarı-kapalı sistemlerde yetiútiricili÷i yapılan østiridyelerin atık sularında Gracilaria’ ların iyi bir geliúim gösterdi÷i ve meydana gelen Amonyumun
%90’nın Gracilaria’ lar tarafından uzaklaútırıldı÷ı belirlenmiútir (Casalduero, 2000).
Türkiye denizlerinde do÷al olarak bulunan alglerin yetiútiricili÷inin yo÷un akvakültür sistemlerinde yapılması hem ekonomik hem de çevresel yönden pek çok avantajlar sa÷layacaktır. Denizlerimiz alg yönünden oldukça zengindir. Alg türleri azot yönünden çok zengin ortamlarda daha iyi geliúme gösterdi÷inden dolayı nitrofil formlar olarak da adlandırılır (Cirik ve Cirik, 1999). Nitrojen Gracilaria tarafından 24 saat boyunca alınabilmektedir. Di÷er alglerin aksine Gracilaria’da karanlıkta dahi nitrojen emilim miktarı azalmamaktadır.
Alglerden beslenme üzerideki nitrojenin etkisi fazla olmakla beraber, Gracilaria üzerinde fosforun etkisi nitrojenden daha fazladır. Büyük kapasiteli yosun üretim çiftliklerinde tüm makro ve mikro besinler içeren gübre türü yemlerin mutlaka verilmesi gerekmektedir. Örnek olarak fermantasyon iúleme ünitelerinin artıkları Gracilaria için besin kayna÷ıdır.
Alg kaynaklarımızın akvakültür baúta olmak üzere elde edilen biyomasın sonraki aúamalarda eczacılık, kozmetoloji, tıp, gıda, gübre, ve enerji alanında de÷erlendirilmesini sa÷layarak Ülke ekonomisine katkıda bulunacaktır.
3. MATERYAL VE METOD
Balıkların, Daphnia ve Alglerin Temini: Dere lepistesi, Daphnia ve Scenedesmus spp. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Urla Araútırma Merkezinde bulunan Akvaryum Ünitesinden ve Alg Laboratuarından temin edilecektir. Çalıúma için hazırlanan canlılar, Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Laboratuar Ünitesine (Bornova) getirilecek ve burada uygun akvaryumlara yerleútirilecektir.
Suyun Nütrient (Besleyici element) Tayin Analizleri:
Sudaki Nitrit, Nitrat ve Fosfat miktarlarının belirlenmesinde Ateks kimyadan alınan kitler kullanılmıútır.
ùekil 1: Nitrit, Nitrat ve Fosfat tayininde kullanılan kitler.
NøTRøT TAYøNø øúlem:
1. Deney kabına 5ml numune alınır, saf suyla 5 litreye seyreltilir ve iyice karıútırılır.
2. Deney kabına hazırlanan çözeltiden 5ml alınır, üzerine ½ mikrokaúık NO-A ilave edilir,iyice çalkalanır.
3.Üç dakika sonra oluúan renk,renk skalası ile karıútırılır.
NøTRAT TAYøNø øúlem:
1.Analiz edilecek numuneden 2.5ml mezüre alınır.
2.Üzerine N-1 dikkatli bir úekilde konularak 5ml ye tamamlanır.Numune ısınır.
3.Daha sonra N-2 den 5 damla damlatılır.Eser miktarda ( en düúük 1 ppm ) Nitrat pembe rengi verir.Nitrat konsantrasyonunun yüksek olması halinde renk sarı ve sarı-kahverengi tonuna döner.
FOSFAT TAYøNø øúlem:
1.Deney kabına 10 ml numune doldurunuz.
2. Üzerine 5 damla PR-1 ve 1 damla RP-2 damlatır. Oluúan renk skala ile karúılaútırılır.
3. Damlatma iúlemi damlalık dik tutularak yapılmalıdır.
Standart çözeltilerden, kör örneklerden ve analizi yapılacak örneklerden 50 ml alınır, üzerlerine 5 ml reaktif karıúımı ilave edilip iyice karıútırılır, 10 dakika beklenip 700 nm de spektrofotometre ile absorbansları saptanır. Faktör bulunduktan sonra ortamdaki fosfat miktarı formüle göre bulunur.
4-SONUÇLAR VE TARTIùMA
Yapmıú oldu÷umuz projede çevreye hiçbir zarar vermeden, bütün balık çiftliklerinde uygulanabilecek bir sistem oluúturduk. Bu sistemde var olan bütün canlılar çevre temizli÷inde rol oynamıúlardır. Bu sistemin kuruluúu ekonomik bakımdan ucuzdur. Kısaca yetiútirilen balıkların artıkları daphnialar tarafından sindirilir. Daphniaların sindirmedi÷i nitrit, nitrat ve fosfatıda mikroalgler sindirirler.
ùekil 2: Madde döngüsü
ùekil 3: Mikroalg, Daphnia ve Derelepistesinin yaúadı÷ı tanklardan alınana su örnekleri
ùekil 4: Mikroalg, Daphnia ve Lepistesin yaúadı÷ı tanklardan alınana su örneklerdeki Nitrit miktarları
ùekil 5: Mikroalg, Daphnia ve Lepistesin yaúadı÷ı tanklardan alınana su örneklerdeki Nitrat miktarları
ùekil 6: Mikroalg, Daphnia ve Lepistesin yaúadı÷ı tanklardan alınana su örneklerdeki Fosfat miktarları
Yaptı÷ımız deneylerde ve su analizlerinde en yüksek kirlilik en koyu renk ölçüleriyle sudaki küçük canlı ve cansız atıkları süzerek beslenen bir tür olan Su piresi (Daphnia ) ’larda gözlendi.Bunlarıùekil-3, ùekil-4, ùekil-5 ve ùekil-6’da görebiliyoruz. Su temizli÷ini çoktan aza do÷ru suda çözünmüú Nitrit, Nitrat ve Fosfat gibi kirleticilerle beslenen Mikro algler (Scenedesmus), Daphnia' lar ile beslenen Dere
Lepistes'leri ve mikroalg ve balık atıklarıyla beslenen Daphnia'lar olarak sıralayabiliriz. Bizim amacımızda artıkların ve besinlerin geri dönüúümlü kullanılıp balık tankında temiz su
elde etmek idi.
Türkiye’nin suları alg türü yönünden oldukça zengindir. Türkiye’de alg konusunda yapılmıú olan çalıúmaların ço÷u bunların taksonomisi üzerinedir. Türkiye’de bulunan Nitrofil alglerin
protokollerinin araútırılması gerekmektedir. Bu çalıúmaların kapsamı suların arıtılması için potansiyel türlerinin belirlenmesi, optimum verim için türlere ait kültür protokollerinin oluúturulması, türlerle metot seçimi, türün ve yo÷unlu÷unun etkinli÷inin belirlenmesi, protokol formlarının ve formüllerinin kurulması, etkisinin korunması, kimyasal, ve mikrobiyolojik sabitli÷in sa÷lanması gelecekte üzerinde yo÷un olarak çalıúılması gereken konulardır. Bu çalıúmaların tümü gerçekleúti÷inde ve sonuçları birleútirildi÷inde çevreyle dost akvakültür sistemlerinin geliúmesini bekleyebiliriz.
5-TEùEKKÜR
Projelerimizde bize destek veren okul müdürümüz Sayın Yavuz KAHRAMAN’a ve müdür yardımcımız Sayın Aylin MUSLUOöLU’na, her türlü problemimize koúan Özel Ege Lisesi Fen Bilimleri Bölümü Biyoloji Ö÷retmeni Sayın Mesut ESEN’e çok teúekkür ederiz.
Ayrıca; bilimsel destek ve alan bilgisi sa÷layan Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Araú.
Gör. Gamze Turan’a teúekkür ederiz.
6-KAYNAKLAR
1.Casalduero, F.G. (2000). Integrated systems: “Environmentally clean” aquaculture.
Estuarine, Costal and Shelf Science, 66:177-184.
2. Cirik, S. ve Cirik, ù. (1999). Su Bitkileri: Deniz Bitkilerinin Ekolojisi, Biyolojisi ve Kültür Teknikleri. Ege Üniversitesi, Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, No: 58, Bornova.
3. CøRøK, S., ve GÖKPINAR, ù. (2009). Plankton Bilgisi ve Kültürü. E.Ü. Su Ürünleri Fakültesi Yayın No: 47, Ders Kitabı Dizin No:17, Bornova, øzmir (6. BASKI)
4. CøRøK, S., GÖKPINAR, ù., KORU, E., SEYHANEYILDIZ, ù., TURAN, G., TEKOöUL, H., (2007). Evsel Atık Suların Planktonik Alg Spirulina platensis Geitler, øle Arıtılması Üzerine Gözlemler, XIV. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu 4-7 Eylül 2007 Mu÷la
5. CøRøK, S., TURAN, G., AK, ø., KORU, E. (2006). Gracilaria verrucosa (Rhodophyta) Culture in Turkey. International Conference on Coastal Oceanography and Sustainable Marine Aquaculture. – Confluence and Synergy, 2-4 May 2006, Sabah, Malaysia.
6. Cripps, S.J. (1991). Comparison of methods for the removal of suspended particles from aquaculture effluents. EAS (European Aquaculture Society) Özel Sayısı, No: 14, 18 sayfa.
7. De-Boer, J. Ve Ryther, J. (1977). Potential yields from a waste recycling algal mariculture system. The Marine Plant Biomass of the pacific Northwest Coast, R.W Krauss (yazar).
Oregon State University Yayını. 231-248.
8. Egemen, O. ve Sunlu, U. (1999). Su Kalitesi. Ege Üniversitesi Su Ürünleri Fakültesi Yayınları, No:14, Bornova.
9. Fralick, R.A. (1979). The growth of commercially useful seaweeeds in a nutrient enriched multipurpose aquculture system. Proceedings International Seaweed Symposium (IX), Jensen, A. Ve Stein, J.R. (yazarlar). Science Pres, Princeton, 629-698.
10. Gowen, R.J., ve Bradbury, N.B. (1987). The ecological impact of salmon farming in coastal waters: A review. Oceanography Marine Biology Annuals Review, 25: 563-575.
11. Gowen, R. J., Rosenthal, R., Makinen, T ve Ezzi, I. (1999). Environmental impact of aquaculture activities. EAS (European Aquaculture Society) Özel Sayısı, No:10, 300 sayfa.
12. Haglund, K., ve Pedersen, M. (1993). Outdoor pond cultivation of the subtropical marine red alga Gracilaria teniustipata in brackish water in Sweeden. Growth, nutrients uptake, co- cultivation with rainbow trout and epiphte control. Journal of Applied Phycology, 5: 271-284.
13. Harlym, M.M. Thorne-Miller, B. Ve Thursby, B.G. (1979). Ammonium uptake by Gracilaria sp. (Florideophycea) and Ulva lactuca (Chlorophycea) in closed system fish culture.
Proceedings International Seaweed Symposium (IX), Jensen, A. Ve Stein, J.R. (yazarlar).
Science Pres, Princeton, 285-293.
14. Heerfordt, L. (1991). Test of the efficiency of alternative treatment system on the effluent from traditional trout farms in Denmark. EAS (European Aquaculture Society) Özel
Sayısı, No: 14, 142 sayfa.
15. Hennessy, M. (1991). The efficiency of two aquaculture effluent treatment system in use in Scotland. EAS (European Aquaculture Society) Özel Sayısı, No: 14, 142 sayfa.
16. Jiménez del Rio, M., Ramazanov, Z., Garcia-Reina, G. (1994). Optimization of yield and biofiltering efficiences of Ulva rigida cultivated with Sparus aurata in wastewaters. Scientia Marina, 58: 329-335.
17. Jiménez del Rio, M., Ramazanov, Z., Garcia-Reina, G. (1996). Ulva rigida (Ulvales, Chlorophyta) tank culture as biofilters for dissolved inorganic nitrogen from fish effuents.
Hydrobiologica, 62: 61-66.
18. Krom, M.D. ve Neori, A. (1989). A total nutrient budget for an experimental intensive fish pond with circulatory moving seawater. Aquaculture, 88: 345-358.
19. Leskinen, E., Kolemainen, O. Ve Istalo, I. (1986). The response of periphytic organisms to the load of organic and inorganic nutrients from a fish farm. Water Resource Institution, Nutritional Waters. Fillandiya, 68: 155-159.
20. Neori, A., Chopin, T., Troell, M., Buschmann, H., Kraemer, G.P., Halling, C., Shpigel, M., ve Yarish,C. (2004). Integrated aquaculture: rationale, evolution and state of the art emphasizing saeweed biofiltration in modern mariculture. Aquaculture. 231: 361-391.
21. Rosenthal, H., Weston, D., Gowen, R., ve Black, E. (1988). Report of the ad hoc Study
22. Seyhaneyıldız, ù, Cirik, S., and Turan, G. (2005) Culture of Botryococcuss braunii in different mediums. The Second International Exergy, Energy and Environment Symposium (IEEES2), 3-7 July 2005, Kos Island, Greece.
23. Troell, M., Halling, C., Nilson, A., Buchmann, A.H., Kautsky, N., and Kautsky, L. (1997).
Integrated maricultivation of Gracilaria chilensis (gracilariales, Rhodophyta) and salmon cages for reduced environmental impact and increased economic output. Aquaculture, 156:
45-61.
24. Teko÷ul, H., Cirik, S., Turan, G. (2005). A small scale study on treatment of nutrient rich waste waters by duckweed, Lemna minor: Changes in water quality and biomass. The Second International Exergy, Energy and Environment Symposium (IEEES2), 3-7
25. TEKOöUL, H., CøRøK, S., TURAN, G., KORU, E., SEYHANEYILDIZ, ù., (2007). Atık Suların Lemna minor (Su Mercime÷i) øle Biyolojik Arıtımı üzerine øncelemeler, XIV. Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu 4-7 Eylül 2007 Mu÷la
26. TURAN, G., ve CøRøK, S., (2008). Culture, mineral-vitamin composition and applications in Thalassotherapy of Seaweeds. 11th International Society of Applied Phycology, 21-27 June 2008, Galway, Irland.
27. TURAN, G., KORU, E., TEKOöUL, H., SEYHANEYILDIZ, ù., CAN, E., PEKER, O., CøRøK, S., (2007). Seaweed Aquaculture in Turkey: Pilot Projects With potential For Integrated Aquaculture Systems, Aquaculture Europe 07 October 24-27, 2007, - Istanbul- Turkey, 564
28. TURAN, G., KORU, E., TEKOöUL, H., SEYHANEYILDIZ, ù., PEKER, O., CøRøK, S., (2007). Seaweed Resources of Turkey, Aquaculture Europe 07 October 24-27, 2007, - Istanbul-Turkey, 565-566 p.
29. TURAN, G., CøRøK, S., TEKOöUL, H., KORU, E., SEYHANEYILDIZ, ù., PEKER, O., CAN, E. (2007). Entegre Akvakültür Sistemlerinde Deniz Yosunlarının Yetiútiricili÷i, XIV.
Ulusal Su Ürünleri Sempozyumu 4-7 Eylül 2007 Mu÷la
30. TURAN, G., TEKOöUL, H., SEYHANEYILDIZ CAN, ù., CøRøK, (2007). Endüstriyel deniz yosun kaynaklarımız, kullanım alanları ve yetiútiricilik çalıúmaları. “Inno-venture 2007” Proje Pazarı, 13-14 Aralık 2007. Ege Üniversitesi Atatürk Kültür Merkezi, øzmir.
31. TURAN, G., AK, ø, CøRøK, S., KORU, E., ve KAYMAKÇI BAùARAN, A., (2006). Entansif Balık kültüründe Gracilaria verrucosa (Hudson) Papenfuss Yetiútiricili÷i. EÜ Su Ürünleri Dergisi Cilt:23, Ek:1/2, Sayfa: 305-309.
32. TURAN, G., AK, I., CIRIK, S., KORU, E., and KAYMAKCI-BASARAN, A. (2005).
Gracilaria verrucosa culture at Intensive Marine fish aquaculture systems. The XIII Natiaonal Aquaculture and Fisheries Symposium, 1-3 September 2005, Canakkale Onsekiz Mart University
