lll. ULUSLARARASI
Illi.
INTERNATIONAL ÖGRENci SEMPOZVUMU STUDENT SYMPOSIUM iSTANBUl. 24-25 Mart 2017 ISTANBUl. 24·25 March 2017"İslam Dünyasında
Dini Al{ımlar ve Güncel Meseleler"
ırtDJır~oy® !D)ôy~Dil~it ~@)~fo
~~~o lUJ~(UJ§~~[f(§)f(@J~fl
Ö@ rr~Hi)«:Ü ~~m [p)@lbl'lUJ m lUl
Mart2017
. Furkan ÖCAL 1 Balı~esir Üniversitesi ilahiyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi
~---
TÜRKiYE'DE DiNi AKIMLARIN YAYILMASlNDA SiNEMANIN ETKiSi:
SÜBLiMiNAL MESAJ iÇEREN FETÖ FiLMLERi ÖRNEGi
Furkan ÖCAL 1
Özet
Bir fikri aktarması bakımından sinema filmleriyle kitaplar veya camii vaaz-
ları kıyaslandığında sinemanın topluma ulaşılabilirliğinin daha fazla olduğu açık bir şekilde görülmektedir. Bunun en somut _Ç:>rneği ise 2009 yılı verilerine göre Türkiye'de toplam satılan kitap sayısı 2 milyonken toplam gişe sayısının
70 milyona yakın olmasıdır. Sinemanın kitleleri etkilernesinin en önemli aracı
hiç şüphesiz kullandığı sübliminal (bilinçaltı) mesajiard ır. Bilinçaltı algılama: Bi- linçli tepki uyandırmayacak düzeydeki, belirsiz ve alaca lı uyarıların kişi tarafın
dan fark edilmeden algılanmasıdır. Sinema-televizyon sektöründe etkin olarak kullanılan' bu sistem, insanları hatta büyük kitleleri farkında olmaksızın yönlen- dirmekte ve harekete geçirmektedir. Çektikleri sinema filmlerinde sübliminal mesajiara ağırlık veren bazı dini akımlar, izledikleri bu yöntem ile insanları ken- di fikir dünyaianna çekmede büyük bir başarı sağlamaktadırlar. Türkiye'de ise 1970'1i yıllardan 15 Temmuz 2016 tarihine kadar dini akım statüsüne sokulan FETÖ'nün özellikle son 1 O yılda sinema-televizyon sektörüyle insanları etkisi altına aldığı tespit edilmiştir. Çektikleri filmlerde islam dinine ait argümanlar ile diğer dinlerdeki kavramları ve değerleri birleştirip, toplumun din algısında
zihin bulanıklıkianna sebep oldukları görülmüştür. Bu bildiride ise islam dinini bir araç olarak kullanan FETÖ'nün son 1 O yılda çekmiş olduğu sinema filmlerin- de kullandığı sübliminal mesajlar ile kitleleri nasıl harekete geçirdiği ve etkisi
altına almaya çalıştığı, tespit edilen filmlerden kesitler sunularak saptanacaktır.
Çıkarılan sonuçlar neticesinde Enfal Suresi 60. Ayeti meali ışığında "Düşmanın silahıyla silahlanınız"tefsirine binaen, toplumun zihninde yer edinen din tahri- batını gidermek için sinema sektörü ile dini akımlar arasındaki kolektif bağ açı
sından yapılabilecek temel eylemler tespit edilecektir. Sinemanın dini akımlar vesilesiyle islam dini açısından kullanılabilirliği konusundaki argümanlar delil- lendirilerek somut maddeler halinde sunulacaktır.
Anahtar Kelimeler: islam, Dini 1\kımlar, Sübliminal Mesaj, Sinema, FETÖ
• Balıkesir Üniversitesi Ilah iyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi
r
r
f!
TÜRKiYE DiYANET VAKFI
~ islam DOnyası nda
DiniAkımla~ ~~~
G_üncel Meseleler.
.
"""'""'·- - -- ---"
THE EFFECT OF CINEMAIN THE SPREAD OF RELIGIOOS FLOWS IN TURKEY:
THE EXAMPLE OF FETO FILMS CONTAINING SUBLIMINAL MESSAGE
Abstract
In te rm s of transferring an idea, the ability of the cinema to access the co ll e- eti on is clear when comparing movies and sermons. The most concrete examp- le of this is the fact that according to 2009 data, the total number of books sold in Turkey is 2 million whereas the total number of box office is cl os e to 70 milli- on. The subcliminal (subconscious) messages that this effect of cinema uses in influencing the masses. Subconscious perception is "perceived by the person unnoticed and ambiguous stimuli at the level that do es not induce a conscious reaction". This system, which is used effectively in the cinema-television sector, directs and activates people and therefore the masses without being aware.
So me religious movements that emphasize subliminal messages intheir films are a great success in attracting people to the ir own world of idea s through this method. In Turkey, it has been determined,that FETO, which has been introdu- ced to the religious flow status from 1970's until 1 S July 2016, has especially affected the people in the cinema--television seeter in the last 10 years. lt has been seen that in the movies they are drawn, the concepts of lslamic religion and the concepts and values of other religions have been combined and ca- used the society to be confused by the perception of religion. In this report, the subliminal messages used in the fılms of the last 1 O years by FETO, which uses lslamic religion as a tool, will be determined by showing the sections of the fılms that have been actuated and influenced by the masses. In the lig ht of the results obtained, the basic acts that can be done in terms of the collective connection betw-een the cinema seeter and the religious movements in order to get rid of the religious devastation that ta kes place in the mi nd of the so- ciety, in the interpretation of the Surat AI-Qufan 60th verse in the lig ht of the meandering lig ht of the "weapon of the enemy's weapon'~ and the -usability of the cinema as an lslamic religion Will be presented in concrete terms with the arguments on the subject.
Key words: Islam, Religious Movements, Subliminal Message, Cinema, FETO.
. 'F.urkan ÖCAL 1 Balıkesir Üniversitesi ilahiyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi
Giriş
Türkiye'de Cumhuriyet rejimi sonrasında ortaya çıkan ve günümüzde ciddi manada belirginleşen dini akımlar çeşitli yollarla insanlar arasında yayılıp, kendi nüfuz gücünü oluşturmuş ve oluşturmaya da devam etmektedir. Dini akımların birbirleri üzerlerinde kurmak istedikleri hakimiyetle birey ve toplum üzerinde etkin güç olma gayesi için kullandıkları argümanlar da ilerleyen zaman içerisin- de çeşitlilik göstermiştir. Bu argümanlardan en etkili ve en verimli olanlarından
birisi de bittabi görsel sanatlardan olan sinemadır.
Ana fikri itibariyle eğlendirme amaçlı ve seyirlik sanatlardan olan sinema, bugün insan hayatını şekillendirmede önemli işlev gören bir konuma gelmiştir.
insan hayatındaki tüm alanlar gibi din de doğrudan veya dalaylı olarak sine- manın konusu olmuştur. Farklı dinlerin ve din mensuplarının doğru olarak ta- nınması konusunda sinemanın büyük bir güce sahip olduğu varsayılmaktadır.2
A. Türkiye'de Dini Akımlar
Türkiye'de dini akımlar konusunda ileri sürülen görüşlerin Osmanlı'nın son dönemlerinde ortaya çıkan "Batıcılık" ve "Türkçülük" gibi akımların karşısında
"islamcı lık" akımı ile Cumhuriyet dönemindeki siyasi iktidarla ters düşen bazı dini şahsiyetlerin çevresinde odaklaştığını görürüz.3 Cumhuriyet döneminde görülmeye başlanan bu durum yıllar boyunca değişime ve gelişime uğrayarak bugüne gelmiştir. GünümüzTürkiye'sinde dini akımlardan söz edildiğinde pkla ilk gelen çeşitli cemaatleri n varlığıdır. Bu cemaatler de varlığını yukarıda değin
diğimiz olgudan almaktadır. Çünkü bunlar ya bir alim zatın ya da bir mutasav-
vıfın çekirdek vazifesi gördüğü oluşumlardır. Bu oluşumların halka mal olma- sındaki temel espri de burada yatmaktadır. Türk tarihinde bunun birçok örneği mevcuttur.4
Türk toplumunda Müslümanların aksiyener bir performans içinde oldukları inkar edilemez. Bunun sebebi meseleleri insan bazında ele alan ve toplumun islamileştirilmesinden başka hiçbir amacı bulunmayan ve bir takım hesaplar peşinde koşmayan bazı kurum ve kuruluşların varlığıdır. Onları halkla bütün- leştiren ne bir takım siyasi beklentiler ne de ekonomik çıkarlardır.5 Dini akım
ların asli görevlerinin ve kimliklerinin belirtilen nit~liklerde olması gerekirken özellikle son dönemlerde Türkiye'de yaşanan büyük çapta ki sıkıntılar sonucuyla
2 Asi fe O nal, Uyumlu Bir Dünya inşası Bağlamında Sinema ve Din Ilişkisi:
·u
re ofPi" örneği, Speciallssue on the Proceedings of the 4th ıses
Conference- PART B, Ağustos, 2015, s569.3 izzet Kaçar, Türkiye'de Dini Akımların Din Eğitimi Açısından Değerlendirilmesi, Selçuk Üniversitesi So- syal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı Din Eğitimi Bilim Dalı (Yayımlanmış Doktora Tezi), Konya 1994, s.1-·
4 lzzet Kaçar, a.g.e, s.2 S lzzet Kaçar, a.g.e, s.3.
TÜRKIYE DiYANET VAKFI
/ısıam Dünyasınd~
q·iniAkımlar
ve GüncelMe~eleler
anlaşılan bazı dini akım gibi görünen ihanet şebekelerinin aslında bu kimlikte bulunmadığı ortaya çıkmıştır. Son 40 yılda dini akım maskesi altında ilerleyen ve devletin içine sızmış bir ihanet şebekesi olan FETÖ, islam dinini kullanarak insanların duyguları ve zihinleriyle oynamış, Türkiye'nin aleyhinde faaliyetler içerisinde yer almıştır. Öyleki ülkemizin Allah'ın izni, milletimizin ve devletimi- zin dik duruşu ile atiattığı 15 Temmuz işgal girişiminde, bu ihanet şebekesinin
islam yahut başka hiçbir dini unsuru barındırmağı, kendisine müntesip akılla
rı vakfedilmiş kanı bozuk vatan hainlerinin kendi milletine ve devletine silah doğrultmasıyla anlaşılmıştır. Bu olayların oluşumunda asli sebeplerden birisi de Cumhuriyet rejimi ile gelen laiklik kavramının, dönemin siyasi figürleri ve sonra- sında gelen aynı zihniyete mensup kişi ve kurumları tarafından ideolojik olarak islam karşıtlığı şeklinde kullanmalarından kaynaklanmaktadır. ·
Devlet din politikasını belirlerken toplumun tarihsel kimliğini de dikkate
almalı, toplumsal yapıya uzak kalmamalıdır. Aydın-halk arasındaki kopukluğu
gidermeye çalışıp yapısal düzeyde bü gerçekleri temel alarak canlı bir kültür or- tamı oluşturmalıdır. Bütün bunlarTürkiye'de Islami inkişafın geleceği açısından önemli hususlardır. Çünkü günümüz Müslümanı görünürde batı kültürüne kar-
şıdır, ancak bilinçaltında batı kültürünün etki alanındadır. Kendi kültüründen ziyade batı kültürüyle yoğrulmuştur. Düşünceler islamiilliikten çok batı felsefesi üzerinde yogunlaşmış, halka verilen mesajlar da hayata geçirilemeyerek sözde bırakıl mıştır. Bütün bu sorunların gelenekselislami yapıların güçlendirilmesiyle
çözüleceği görülmektedir.6
B. Sinema ve Din
Avrupa'da başlayıp kısa sürede başta Amerika (Hollywood) olmak üzere tüm dünyayı etkisine alan sinema, baş döndürücü teknolojik gelişmelerin de etkisi ile günümüz insanının hayatında önemli bir yer edinmiştir.7 Sanat tarihinde et- kili olan birçok akımın, yedinci sanat olarak kabul edilen sinemaya dayansıdığı
görülmektedir. Sinema tarihinde Dışavurumculuk, izlenimcilik, Gerçeküstülük, Gelecekçilik ve Çatkıcılık, Yeni Gerçekçilik, Yeni Dalga, Özgür Sinema ve Grup belli başlı akımlar olarak sıralanabilir.8 Sinema başlangıcından itibaren toplu- ma ayna tutmuş toplumu ilgilendiren her husus gibi dini de konu edinmiştir.
Si nemada din konusunun ele alınması doğrudan veya dotaylı bir dini n anlatımı şeklinde olabildiği gibi, modernizm sonrası seküler hayat tarzının getirdiği bi- çimde dini görmezden gelmek, olumsuz din algısı yaratmak ya da inancı red- detmek şeklinde de olabilmiştir.9
6 lzzet Kaçar, a.g.e, s.4.
7 Asife O nal, a.g.e, s.S69.
8 Ruken Öztürk, "Si nemada Akımlar~ Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi,{1993) 26/1, ss. 228-233.
9 Asife ünal, a.g.e, s.S70.
. Furkan ÖCAL 1 Balıkesir Üniversitesi Ilahiyat Fakilliesi 3. Sınıf Öğrencisi
Sinema-din ilişkisi sinemanın başlangıç yıllarından itibaren ortaya çıkmış bir mevzudur. Türk sineması açısından din, zengin bir kültürel kaynak teşkil et- mesine rağmen Türkiye'de sosyal bilimler alanlarında sinema-din ilişkisi ve uza- nımları ancak sınırlı sayıdaki çalışmalarla incelenmiştir. Fakat din olgusu, batı toplumlarında sinema araştırmaları içerisinde alt disiplin oluşturacak biçimde değerlendirilmiştir.10 Türkiye'deki yaklaşımlar böyleyken sinema sektörünün devlerinden olan Avrupa ve ABD'de sinema-din olgusu sistematik bir biçimde ele alınmıştır.
Avrupa ve özellikle ABD'de gerçekleştirilen sinema-din ilişkisi alanındaki akademik ve bilimsel araştırmalar üç temel yaklaşımla ele alınmaktadır. "Film içindeki din" (religion in film) olarak adlandırılan birinci yaklaşım, film içerikle- rindeki dini unsurları analiz etmeyi amaçlamaktadır. ikinci yaklaşım "din olarak film" (film as religion) ise temelde filmi n es tetiği ve dini pratikler arasındaki pa- ralelliğe önem vermektedir. Son olarak "si nemasal deneyim ve ritüel" ( cinema- tic experience and ritual) yaklaşımı seyirci ve dini ritüeller arasındaki ilişkiyi in- celemektedir.11 Çeşitli evrelerden geçen bu ilişki çağımızda yepyeni bir boyuta taşınmaktadır. Dinin ve inancın tüm toplumlarda yükselen değerler arasında yer alması, özellikle Doğu toplumlarında dinin yeniden ve yüzyıllarca önce ol-
duğu gibi toplumun hareketli, dinamik, yön verici ve siyasete de egemen ol- maya hevesli kurumlarından biri haline dönüşmesi, sinemanın da dinle olan
ilişkisini kuşkusuz yeniden ve ciddi biçimde gündeme getirmektedir.12 Toplu-
mun sinema ile var olan ilişkisi ve aynı şekilde din ile olan ilişkisi devam ettikçe sinema-din ilişkisi de kendisine yer bulacaktır. Toplumun, dini ve si nemayı ayrı ayrı etkileyip, aynı zamanda onlardan etkilendiği süreçte, dinin de, dini ritüel- lerin de, toplumda din kaynaklı ortaya çıkan meselelerin de sinemayı etkile- rnesi mümkün görünmektedir. Bu bağlamda etkileşim bu yapılar var olduğu müddetçe, farklı şekillerde kendisini gösterse de varlığını devam ettireceği bi- linmektedir.13
c .
Sinemanın Toplum Üzerindeki Etkisi Ve Bilinçaltı FaktörüSinemanın toplumla ilişkisi seyirci ile kurulan münasebetten çok önce baş
lamaktadır. Bir filmin öncesinde, filmi oluşturan en önemli öge olan, onu var eden sanatçının toplum ile az veya çok devam eden ilişkisi bu münasebetin başlangıcını oluşturmaktadır. Fert yaşarken, hayatın ayrıntı dEmilen kısmı akıp
10 lbrahim Yenen, Toplumsal Tezahürleri Bağlammda Türk Sinemasmda Din Dindarlık ve Din Adamı Ol- gusu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, 2011, s. 22 11 Yalçın Lüleci, Sinema ve Din: Türk Sineması Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi Sosyal
Bilimler Enstitüsü, istanbul; 2007, s.4.
12 Atilla Dorsay, Sinema ve Çağımız, s.216
13 Hayrunnisa Tunç, 2000 Sonrası Türk Sinemasmda Değişen Din-Toplum Algısı, Yüksek Lisans Tezi, Mar- mara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, istanbul, 2013, s.22.
_TÜRKIYE DiYANET VAKFI /
~~ islam DOnyasında
DiniAkı~l~r~ve
Gündel Meseleler-·
... ----~-·-
giderken, bu akışa akıllılar dünyasının bir kıyısında, sisli bir dağın başına çörek- lenerek, dünyayı kendince anlamiandırmaya çalışan bir deli olan sanatçı kendi penceresinden bir yön verir ve görsellik kazandırır.14 Sinema gerçekliği çok güç- lü ve inandırıcı bir biçimde sunmasıyla insanlar yani toplum üzerinde büyük bir etkiye sahiptir. Ama bu gerçeklik toplumun gerçeği değil sinemanın yeniden ürettiği bir gerçekliktir.15Toplumları etkilemede büyük bir güce sahip olan sine- ma filmleri, özellikle ülkemizde kitaplara nazaran daha çok rağbet görmekte ve yine yazılı yayınlara karşı etkisini daha aktif göstermektedir.
Bir fikri aktarması bakımından sinema filmleriyle kitaplar veya cami vaazları kıyaslandığında sinemanın topluma ulaşabilme kabiliyetinin daha yüksek ol-
ı
d uğu açık bir şekilde görülmektedir. Bunu birkaç örnekle açıklamak aydınlatıcı olacaktır. 2009 yılında Türkiye'de en çok satan 20 kitabın toplam satış rakamı 2 milyondur. En çok satan kitap ise Elif Şafak'ın 400.000 adet satılan Aşk adlı ro- manıdır.16 Elde edilen veriler neticesinde sinemanın toplumsal hayatın üzerind ki etkisi açıkça görülmektedir.
Sinemanın toplumsal dönüşüm üzerindeki etkisi onun politik olarak kulla- nımına da zemin hazırlamıştır. Yaşanılan kültürden devralınan temsili hikayeler içselleştirilerek benliğin bir parçası haline gelmeye başlamıştır. Bu gösteriler bir yandan ·da benliği, söz konusu kültürel tem,sillerde içkin olan değerleri de benimseyecek şekilde yoğurmaktadır. Bu nedenle bir kültüre egemen olan si- nema anlayışı büyük önem taşımaktadır. Sinema, tiyatro gibi kültürel temsiller yalnızca psikolojik duruşları şekillendirmekle kalmaz, sosyal ve siyasal gerçek- liğin nasıl inşa edileceğine ilişkin olarak da yani toplumsal hayatın, toplumsal kurumların şekillendirilmesinde himgi fıgUr ve sınırların· baskın çıkacağı konu- sunda da çok önemli roller oynamaktadır.17 Sinemanın, insanları ve doğal ola- rak toplumu etkisi altına aldığı temel nokta sübliminal bilinçaltı mesajlarıdır.
Sinema filmleri içerisine yerleştirilen bilinçaltı mesajlar insanları ve toplumu far- kında olmadan yavaş ve etkili bir değişime itmektedir. Bilinçaltı algılama: bilinç- li tepki uyandırmayacak düzeydeki, belirsiz ve alacalı uyarıların kişi tarafından fark edilmeden algılanmasıdır.18 Üzüntü, sevinç, korku, mutluluk, heyecan gibi çeşitli duygu durumlarının insan üzerindeki etkisi bilinç ve bilinçdışı durum- larda farklılık gösterir. Bilim adamlarının genel kanaatine göre, insan beynine gelen verilerin ancak binde biri bilinç seviyesinde algılanıp işlenilebilmekte
14 Ayşe Şasa, Delilik Glkesinden Notlar, Gelenek Yayınları, Istanbul, 2003, s. 17 15 James Monaco, Bir Film Nasıl Okunur?, Oğlak Yayıncılık, Istanbul, 2009, s.249.
16 Suat Kavukluoğlu, "Edebiyat Para Kazandırır mı?" http://www.ntv.com.tr/id/24997224/ ; Erişim:
21.11.2009
17 Ryan Micheal-Douglas Kellner, Politik Kamera, Ayrıntı Yayınları, Istanbul, 1997, s. 37
18 Handan Güler, Algtların (Jtesi: Bilinçaltı Reklamctltk, Bilinçalti Reklamcıltğm Tüketici Oavrantşları Oze- rindeki Etkileri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi SBE,2008l s.70.
- - - - -
Furkan ÖCAL 1 Balı.kesir Üniversitesi ilahiyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi
- - - - -
---~-geri kalan veriler bilinçaltı tarafından algılanmakta ve kaydedilmektedir.19 Si- nema kullandığı arketip sembolleri duyguların içine işleyerek bilince "By-Pass"
yapar ve bilinçaltına iner. Seyrettiği fılmin renkli dünyasına dalmış olan seyirci egosunu kollamayı unutur. Böylece farkındalığı filtreleyen ilk engel aşılmış olur.
Demiriediği hikaye örgüsünden bilgileri bir araya toplamaya çalışan ego asli koruyuculuk görevini yerine getiremez. Bu arada, filmdeki simgelerin etkisiyle harekete geçen bilinçaltı, seyircinin ruhuna arketip enerji yükler. Seyircinin sü- rece katılımı tutukluklardan kurtulup duygusal dünyayla bağ kurmasına yarar.
Hayatıyla benzeşen durumlar ya da özdeşleşen karakterlerle karşılaşan izleyici, kendi kişiliğinin benimsemediği kusurlarını perdede bulur. Sonra da perdede
bulduklarını tekrar kendinde toplar.20
Belirtilen bu durumları kendi siyasi ve ideolojik çıkarları amacında kullanan dini akım maskesi altındaki terör örgütü FETÖ, çekmiş olduğu sinema filmle- riyle yaptığı ya da yapacağı işleri meşrulaştırma ve toplumun tepkisizleşmesi amacına yönelik bir yol izlemiştir. Analiz edilecek bu amaçtaki bazı filmlerde bilinçaltı uygulanan yerlere dikkat çekilerek uygulamak istedikleri fikir ve yön- tem tespit edilecektir.
19 Wil.son Bryan Key, The Ciam-Riate Orgy: Other Subliminals the Media Use to Manipulate Your Be·
havior, Prentice Hall, New Jersey, 1980, s.7.
20 John IZOD-Joanna DOVALIS, TerapiOlarak Sinema, !KO Yayınevi, lstanbul2015, s3.
1 . ;
! '
!
D. Film Analizleri 1. Selam Filmi Analizi Film Künyesi21
Selattı
'
Yönetmen Levent Demirkale
Yapımcı Haluk Örgiin
Eyüp Sabri Koç
Senari,st Necati Şahin
Oyuncular Burçfn Abdullah
Yunus Emre Yıldınmer Hasan Nihat Sütçü
\. Fatına Karanfil Ernre Karakoç
Müzik Yücel Arzen
Görüntü yö~_etmeni Aydın İz
Stüdyo NeyirFilm
Dağıtıcı WamerBros
Cinsi Sinema filmi
Türü Dram
Renk Renkli
Çıkış tarih(ler)i 29 Mart 20 İ3 ~ Tiirkiye
Ülke Tiirkiye
; Dil Tiirkçe
. '
.ı
Hasılat 14.910.817 TL ıııi Devam filmi Selam: Balıara Yolculuk
21 https://tr.wikipedia.org/wiki/Selam !film), Erişim; 18.oı .2017
-. 'furkan ÖCAL 1 Bah.kesir Üniversitesi ilahiyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi
--- ______________ ---~·---.-- ·- .. __________
,___ - - -
a. Filmiri Konusu
Harun, Zehra ve Adem idealleri olan üç öğretmendir. Eğitim aşkıyla geride ailelerini, yurtlarını bırakarak, 3 farklı kıtaya doğru yola koyulurlar. Adem, Bos- na Hersek'e doğru yollara düşerken ardında hamile eşini bırakmıştır. Zehra ise Afganistan'a doğru giderken aşık olduğu Harun'un sevgisini yüreğine gömer.
Harun ise geçmişi bir kenara bırakarak, fakirliğin halen hüküm sürdüğü eski sömürge devleti Senegal'e doğru yola çıkar.22 Gittikleri bu ülkelerde çeşitli sı
kıntılarla karşılaşan "sözde" öğretmenlerin, olaylar karşısındaki tutumları sergi- lenmektedir.
b. Filmin Analizi
Sözde hizmet özde ajanlık faaliyeti hikayesingen yola çıkan "Selam" filmin- de, kilise, haç, Hristiyan cenazesi görüntüleriyle diyalog me.sajı verilmiştir.lrina Radovic1n cenaze törenine katılanAdem Hoca'nın şu sözleri filmi n mesajını ye- terince açıklamaktadır: "Çağfl filminde çok iç/i bir yer vardtr hocam. Habeş ktralt asast ile yeri çizer de işte sizinle bizim aramtzdaki fark bu çizgi kadar der ya lrina Radovic'le bizim aramtzdaki fark işte o çizgi kadar hocam. Ben o çizgiyi geçip gi- demem." Bu sözler söylenirken haç ve hilal yan yana gösterilmiştir. Filmin bir- çok yerinde islam'a ait argümanlar ile Hristiyan figürler iç içe geçirilmeye çalı
şılmış, bu ve buna benzer sahnelerle bilinçaltı mesajlar göndererek insanların zihinlerinde bulanıklığa sebep olunmuştur. Ayrıca fılmde, Afganistan'a giden
Zehra'nın savaş ortamındaki coğrafyada bulunmasına rağmen, başörtüsü, gi- yim-kuşam ve makyajı ile yine izleyeniere bilinçaltı mesaj verilmiş islam akide- sinin temel esasları ile oynanmıştır. islam ve temel esaslarının hiçe sayıldığı bu fılmde, islam'ın emir ve yasakları da Hristiyan akidesinin gerisine atılmış, asli amaçlarının islam dinine hizmetin değil, kendi oluşturmuş oldukları ve biat et- tikleri FETÖ dinine hizmetin esas olduğu açıkça ortaya konulmuştur. Bunu da en bariz şekilde filmi n sonunda gerçekleştirdikleri Türkçe Olimpiyatlarında bir kez daha a~ıkça göstermişlerdir.
22 http://www.beyazperde.com/filmler/film-218S30/, Erişim; 10.01.2017
l t
ot
l
2. Eşrefpaşahlar Film Analizi Film Künyesi 23
Eşrejjıaşalılar
Yönetmen Hüdaverdi Yavuz
Yapımcı M. YusufKulaksız
'
Senarist BurakTank
Oyuncular Sinan Albayrak
Turgay Taniill-ii Deniz Özpıoar BurakTank
AliYaylı
Müzik Yücel Arzen
Dağıtıcı Medya Vizyon
Türü Dram, Komedi
Renk Renkli
Yapım yılı - 2010
Çıkış tarih(ler)i 5 Maıt2010
Süre 100 dk.
Ülke ~Türkiye
Dil Türkçe
Hasılat $2.192.7!>6''1
23 https://tr.wikipedia.org/wjkj/E%CS%9Frefpa%CS%9Fa!%C4%Bllar, Erişim; 18.01.2017
---.
·. Furkan'ÖCAL 1 Balıkesir Üniversitesi Ilahiyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi
A. Filriıin Konusu
izmir Eşrefpaşa'dan gelip istanbul'a yerleşmiş iki arkadaştan birinin adı Tay- yar, ismi gibi güç ve iktidar tutkusu ile büyük bir mafya liderine dönüşürken;
Davut, küçük mahallesinde kendi yağıyla kavrulmakta ve kahvesini işletmekte
d ir. ikisi de aynı kadına gönül vermiştir fakat Madam Eleni, Davut'u sevmesi ne
rağmen Tayyarı tercih etmek durumunda kalmış ve onunla evlenmiştir. Bir de
kızı Duygu dünyaya gelir. FakatTayyar, Madam'ın gönlünün Davut'ta olduğunu hissettiğinden bunu sindiremeyip kızı ile birlikte Madam'ı yüzüstü ortada bıra
kır. Tayyar bir şekilde öcünü alacaktır ve bunu Davut'u'i1 evlatlığı Nusret'i kendi yoluna çekerek yapacaktır. Mahallenin dayısı Nusret ise bir tarafta sevdiği kız, sevdiği insanlar; diğertarafta ise para ve muktedirlik arasında kalır. Bu iki dünya arasında bocalarken mahallenin metruk camisine bir imam tayin olur ve olayla- rın seyri değişmeye başlar.24
B. Filmin Analizi
Eşrefpaşalılar'da hikayenin kahramanı, idealist bir imamdır. Film boyunca 'hoca' olarak anılır. Söz konusu 'hoca' camiye uğramayan mahalleliyi değiştir
meye çalışır. Filmdeki hocanın terörist başı Fetullah Gülen'i temsil ettiğine dair emareler vardır. Bu emarelerin başında fiziki görünüm gelmektedir. Başrol, te- rörist başı Fetullah Gülen'e bariz bir şekilde benzemektedir. Emarelerden bir diğeri ise elinde bulunan çantasının ic;inden Bediüzzaman Said Nursi'nin kitap- larının çıkmasıdır. Zira Bediüzzaman Said Nursi'nin talebesi olduğu bilinmek- tedir. Filmdeki diğer emarelerden birisi de terörist başı Fetullah Gülen'in hayat hikayesi ile filmin hikaye örgüsünün dikkat çekici ölçüde "paralel" gitmesidir.
Filmin bilinçaltı mesaj veren sahnelerinden birisi de sözde·imamın mahallenin kabadayısı ile rakı masasında rahatça oturabilmesidir. islam akidesi esaslarına aykırı olan bu sahne ile insanların ,bilinçaltlarına girerek temel olan helal ve haram kavramları tahribata uğratılmaya çalışılmıştır. Yine aynı zamanda filmin bir sahnesinde 'Başkalarının Günahına Ağlayan Adam' kitabı gösterilir. Filmde Peygamberimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) ait herhangi bir cümle yahut ibare geç- mezken, fılmin sonundaki 'Teşekkürler'listesinin en başında yer alan"O'na"iba- resinin Gülen'e bir atıf olduğu açıkça görülmektedir.
24 http://www.beyazperde com/filmler/film-180666/, Erişim; 20.01.2017
·rüRKIYE DiVAN ET VAKFI llslam 'Dünyasııida1ıılfni:Akırnlar ve Güncel-Meseleler ---=~---=~--~-~~~-~-~-~-~- ~-~----~---~
Sonuç
Sinema, içinde yaşanılan toplumu etkileme ve yönlendirmede etkin bir silah olarak günümüzde varlığını sürdürmektedir. Gelişen ve değişen küresel dünya düzeninde sinema, görsel ve işitsel öğeleriyle kitapiara oranla bireyle- ri etkisi altına almada daha etkin bir yöntem olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu gücün farkında olan üst akıl ve pratikleri, sinema yoluyla toplumları etkilemek ve kendi ideolojilerine sürüklemek adına insanların bilinçaltlarıyla oynayarak bilinç karmaşasına yol açmakta ve kendi fikirlerini toplumun ögelerine rahatça aktarabilmektedir. Bilinçaltına verilen mesajlar ile toplum farkında olmaksızın
verilen fikri kabullenmekte ve fikirlerini bu yönde şekillendirmektedir. Emper- yalist-Siyonist güçlerin ülkemizdeki maşalarından .olan FETÖ terör örgütü de sinemanın bu gücünü ve yaptırımını çekmiş olduğu sinema filmleriyle etkin bir
şekilde kullanmış ve toplumu n bilinçaltına mesajlar vererek yaptıkları illegal iş
leri toplum nezdinde meşrulaştırmışlardır. Çekmiş oldukları sinema filmlerinde insanların dini duygularını kullanıp, yapacak oldukları işlerde maddi-manevi temel hazırlamışlardır. 17-25 Aralık darbe girişimi ile baŞlayıp 15 Temmuz işgal
girişimi ile tam manasıyla anlaşılan bu terör örgütünün toplumda sinema yolu ile açmış olduğu tahribatı kapatmak ve yeniden milli-manevi duygular ışığında
toplumu bilinçfendirecek ve yönlendirecek yapıtların somut olarak meydana getirilebilmesi için;
1. Yerel bazda ülkemizde var olan bütün islami sivil toplum kuruluşları bir araya gelerek lslam'ı anlama ve aniatmada hem kendi ülkemizde hem de yurt dışında etkili alaca~ olan filmlerinin çekilmesi yönünde etkin ve
kapsamlı çalışmalar yaparak bu çalışmalara Kültür ve Turizm Bakanlığı'nı
da dahil e_tmelidir. ıs
2. Ulusal çapta ise kitap okumaya oranla görsel ve işitsel olarak bilgi edin- me yolunu daha çok kullanan islam coğrafyası ülkelerinin yapması ge- reken, islam iş Birliği Teşkilatı ve benzeri kurum-kuruluşlar gibi islam Sinema Film Akademisi gibi kurumlar oluşturarak yıllardır yapılan batı tahribatının önüne geçilmelidir. 26
3. ilahiyat Fakülteleri bünyesinde din ve medya ilişkilerini inceleyecek, bu alanda çalışmalar yapacak, akademik destek sağlayacak bölümler, anabi- lim dalları açılmalıdır.27
4. Filmlerde yer alan dini konulardaki yanlışların giderilmesi için yapım-
25 Furkan Öcal, •fslam'ı Anlama Ve Aniatma Arac.ı Olarak Sinema:"Reng-1 Huda 1 Cennetin Rengi" Filmi Örneğ"i, lslarn'ı Anlama ve Anlatma/Genç Bakış Ulusallisans Sempozyumu, Kütahya 2016,5.13 26 Furkan öcal, a.g.e. 5.13
27 Bilal Yorulmaz, Sinema ve Din Eğitimi, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları, Istanbul 201 S, s.296
~--
Furkari ÖCAL 1 Balıkesir Üniversitesi ilahiyat Fakültesi 3. Sınıf Öğrencisi ',
.... -
--
_.. ... -... ----~-· .. -~--- ~-··--- .._ --·· -~.'
cıların ilahiyat alanındaki uzmanlardan destek almaları teşvik edilmeli, üniversitelerde yer alan Sinema-TV bölümlerine genel dini bilgilerin ve- rileceği bir ders konulmalıdır.28
5. Diyanet işleri Başkanlığı, Din Öğretimi Genel Müdürlüğü ve ilahiyat Fa- külteleri işbirliğiyle "Dini-Manevi Filmler Festivali" organize edilmeli, de- ğerli görülen filmler maddi yardımlarıa· desteklenmelidir.29
28 Bilal Ycirulmaz, Sinema ve Din Eğitimi, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları,l5tanbul2015, 5.296 29 Bilal Yorulmaz, Sinema ve Din Eğitimi, Değerler Eğitimi Merkezi Yayınları,l5tanbul2015, 5.296
--
---:;:-...--- - -- - - -
-TÜRKiYE DiVAN ET VAKFI islam Dünyasında Dini Akıml?r ve Güncel Meseleler
Kaynakça
(2003). A. Oorsay içinde, Sinema ve Çağtmtz (s. 216). istanbul, Remzi Ki tabevi.
(2013). Beyaz Perde: http://www.beyazperde.com/filmler/fılm-218530/
adresinden alındı
(2013, 3 30). Vikipedi: https://tr.wikipedia.org/wiki/Selam_(fılm) adresinden alındı
Güler, H. (2008). Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Algılarm ötesi: Bilinçaltı Reklamcı/tk, Bilinçaltı Reklamolığm Tüketici Davramşlan Üzerindeki Etkileri.
Kocaeli Üniversitesi SBE. ·
lzod, Dovalıs, J. (2015). J. IZOD, DOVALIS içinde, Terapi Olarak Sinema (s. 3).
istanbul: iKüYayınevi.
Kaçar,
i.
(1994). Türkiye'de Dini Akımların Din Eğitimi Açısmdan Değerlendirilmesi. Konya: Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Kavukluoğlu, S. (2009, 11 21 ). "Edebiyat Para Kazandırır mı?". http:/ /www.ntv. '
com.tr/id/24997224/ adresinden alındı
Key, W. (1980). W. Key içinde, The Clam-Piate Orgy: Other Subliminals the Media Use to Manipulate Your Behavior, Prentice Hall (s. 7). New Jersey.
\
Lüleci, Y. (2007). Yüksek Lisans Tezi. Sinema ve Din: Türk Sineması Örneği.
istanbul: Marmara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü:
Micheal, Kellner, R. (1997). R. Micheal, Kellner içinde, Politik Kamera (s. 37).
istanbul: Ayrntı Yayınları.
Monaco, J. (2009). M. James içinde, Bir Film Nasıl Okunur? (s. 249). istanbul:
Oğlak Yayıncılık.
Öcal, F. (2016). iSLAM'! ANLAMA VE AN LA TMA ARACI OLARAK SiNEMA:. islam'ı Anlama ve Anlatma/Genç Bakış Ulusal Lisans Sempozyumu, (s. 13). Kütahya.
Öztürk, R. (1993). Sinemada Akımlar. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 228-233.
Şasa, A. (2003). A. Şasa içinde, Delilik Ülkesinden Notlar (s. 17). istanbul:
Gelenek Yayınları.
Tunç,
H :
(2013). Yüksek Lisans Tezi. 2000 SONRASI TÜRK SiNEMASlNDA DEGiŞEN DiN-TOPLUM ALGISI. istanbul: MARMARA ÜNiVERSiTESi SOSYAL BiLiMLER ENSTiTÜSÜ.ünal, A. (2015). Uyumlu Bir Dünya inşası Bağlamında Sinema ve Din ilişkisi:
"Life of Pi" Örneği. Speciallssue on the Proceedings of the 4th ISCS Conference- PART B, (s. 569).
Yenen,
i.
(2011 ). Toplumsal Tezahürleri Bağlammda Türk Sinemasmda Din Dindarlik ve Din Adam1 Olgusu. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.Yorulmaz, B. (2015). Sinema ve Din Eğitimi (s. 296). içinde istanbul, DEM
Yayınları.
