Çatışma Yönetiminde Liderlik
• «Yönetim bir örgütte önceden belirlenmiş amaçları gerçekleştirecek işleri yapmak için bir araya getirilen insanları örgütleyip eşgüdümleyerek eyleme geçirme sürecidir» (Başaran, 1989, s.14). İnsanları eyleme geçirme sürecinde çatışmaların olması kaçınılmazdır. Çatışmaları çözme işi yöneticinindir.
Yöneticinin liderlik özelliği çatışmayı çözme sürecini etkiler. Bu nedenle liderlik kavramının ve liderlik türlerinin incelenmesi gereklidir.
•
Çatışma Yönetiminde Liderlik
• Liderlik toplumun her alanında ihtiyaç duyulan geçmişten günümüze kuramsal olarak farklı şekillerde ele alınan bir kavramdır. Teknolojik değişimler, bilginin üretim ve yoğunluğunun hızla artması, kaynakların sınırlı olması rekabetin artması, örgütlerde liderlik anlayışlarının değişmesine yeni liderlik tiplerinin ortaya çıkmasına neden olmuştur.
(Özbek ve Kızılyallı, 2017).
Çatışma Yönetiminde Liderlik
• Örgütlerdeki insan ilişkileri, yöneticilerin ve işgörenlerin insanları anlama ve kavrama anlayışlarından etkilenir. Bu nedenle yöneticilerin liderlik tarzları ile çatışmaları çözme tarzları arasında bir benzerlik vardır.
(Ceylan, 2013, s., 168).
Çatışma Yönetimi ve Liderlik Türleri
• Çatışmayı ve çatışmanın yarattığı sorunları ortadan kaldırmak yöneticilerin görevidir.
Yönetici çatışmayı yöneterek örgütün yaratıcılık yeteneğini engellenmesini önler. Burada yöneticinin göstereceği liderlik davranışı çatışmanın çözümlenme biçimin de etkiler(Güney, 2007, 51). Katılımcı ve destekleyici liderlik tarzı çatışmanın daha sağlıklı yönetilmesini sağlayabilir (Yüksel, 2007, 165).
Lider ile Yönetici Arasındaki Farklar
Lider Yönetici
Değişmeyle ilgilenir.
Yönlendiricidir.
Konuşma metnini kendisi yazar.
Moral otoriteye dayanır.
İzleyenlere mücadele ruhu aşılar.
Vizyon sahibidir.
Paylaşılmış amaca dayalı gücü vardır. Güdüler.
İlham verir.
Aydınlatır.
Yapıyı korumayla ilgilenir.
Yöneticidir.
Yazılan konuşma metnin okur.
Bürokratik otoriteye dayanır.
Mutlu topluluğu korur.
Liste ve bütçe sahibidir.
Ödül ve cezaya dayalı gücü vardır.
Denetler.
Düzenler.
Eşgüdümler.
(Starrat, 1995’den Akt.; Çelik, 2003, 3)
Dönüşümcü Liderlik
- Dönüşümsel Liderlik insan ve değişim odaklı bir yaklaşımdır. Dönüşümsel lider, kendini izleyenlerin davranışları üzerinde dönüşüm sağlayarak örgütün değişimi ve çevreye uyumunu sağlar (Celep, 2004, 23).
- Dönüşümsel lider, güven, saygı çerçevesinde kurduğu ilişki ve işgörenle beraber çalışarak işgörenin doyumunu artırır. Dönüşümsel lider ahlaki değerler ve yüksek ideallerle işgöreni güdüleyerek etik davranışlarla örnek kişi olarak davranır (Celep, 2004, 24).
Karizmatik Liderlik
Karizmatik liderliğin kaynağı liderin kişiliğidir. Liderin kişiliğinden kaynaklanan çekicilik izleyenleri peşinden sürükler (Çalışkan, 2017, 249).
«Karizmatik liderde yüksek özgüven yüksek etkileme ve baskın olma gereksinimi ve kendi inançlarının ahlaki yönden doğru olduğuna güçlü şekilde ikna etme özelliği» vardır(Celep, 2004, 33).
Durumsal Liderlik
Bir örgüte uygun en iyi liderlik, liderin örgütteki çeşitli durumlara uyum sağlayabilmesi ile mümkündür (Ateş, 2017, 133).
Kaynaklar
• Özbek, O., Kızılyallı, M. (2017). Lisans öğrencilerinin liderlik davranışlarına ilişkin öz algıları: Ölçek geliştirme çalışması, Journal of Human Sciences 14 (4), 4112-4122.
• Başaran, İ. E. (1998). Yönetim. Gül yayınevi. Ankara.
• Ceylan, M (2013). Çatışma ve Stres Yönetimi I. «Çatışma Yönetiminde Liderlik Stilleri».
Anadolu Üniversitesi Yayınları: Eskişehir.
• Güney, S. (2007). «Yönetim ve organizasyonun bazı temel kavramları», Yönetim ve Organizasyon, Nobel yayın dağıtım: Ankara.
• Yüksel, Ö. (2007). «Örgüt Geliştirme», Yönetim ve Organizasyon, Nobel yayın dağıtım:
Ankara.
• Çelik, V. (2003). Eğitimsel Liderlik. PegemA Yayıncılık: Ankara.
• Celep, C. (2004). Dönüşümsel Liderlik. Anı yayıncılık: Ankara.
• Çalışkan, A. (2017). «Karizmatik Liderlik Teorisi». Yönetim ve Strateji 101 Teori ve Yaklaşım. (Editörler: Turunç Ö., Turgut H) Siyasal Kitabevi: Ankara.
• Ateş, A. (2017). «Durumsal Liderlik Teorisi». Yönetim ve Strateji 101 Teori ve Yaklaşım.
(Editörler: Turunç Ö., Turgut H) Siyasal Kitabevi: Ankara.
