Beşinci Kalkınma Planı (1985- 1989)
Beşinci Kalkınma Planı (1985-1989) döneminde, “beden eğitimi ve sporun yaygınlaştırılması ve amatör sporun teşvik edilmesi, geleneksel spor dallarının geliştirilmesi, kamu ve özel sektör kuruluşlarında
çalıştırılan işçi sayısının belli bir oranı kadar sporcu istihdam eden
kuruluşların teşvik edilmesi” benimsenmiştir. Ayrıca “sporun semtlere ve köylere yayılabilmesi için basit, ekonomik tesisler yapılması, kamunun ve özel sektörün spor tesisleri yapımının teşvik edilmesi, kitle sporuna önem verilmesi, beden eğitimi ve spor alanında gerekli insan gücünün yetiştirilmesi ve okullarda spora ve spor eğitimine ağırlık verilmesi”
görüşleri benimsenmiştir (BKP, 1985).
Altıncı Kalkınma Planı (1990- 1994)
Altıncı Kalkınma Planı (1990-1994) döneminde, “her yaştan kişilerin seyirci durumundan kurtarılarak, aktif spor yapmalarını sağlayacak
imkânların artırılması ve amatör sporda uluslararası seviyede başarı gösterecek sporcuların yetiştirilmesi, spor yapmak isteyen herkese açık spor tesislerinin semtlere ve köylere kadar yaygınlaştırılması” görüşleri benimsenmiştir. Ayrıca bu plan döneminde önceki plan dönemlerinin tersine “profesyonelliğe uygun olan dallarda, profesyonelliğin teşvik edilmesi” görüşü benimsenmiştir (AKP, 1990).
Yedinci Kalkınma Planı (1995- 2000)
Yedinci Kalkınma Planı (1995- 2000) döneminde, “sporun geniş kitlelerce yapılmasını teşvik etme, olimpik sporların tüm branşlarına ağırlık verilmesi, devletin spordaki ağırlığı azaltılırken özel kesimin katkısının artırılması” görüşleri benimsenmiştir (YKP, 1995).
Sekizinci Kalkınma Planı (2001–
2005)
Sekizinci Kalkınma Planı (2001–2005) döneminde, “sporun toplumun tüm kesimlerine yaygınlaştırılması, sporcu ve spor elemanlarının eğitim ve istihdam sorunlarının giderilmesi, spor tesis sayısının artırılması ve rasyonel kullanılması, Olimpiyat Oyunları için gerekli altyapının
oluşturulması, okulların spor alt yapı imkânlarının geliştirilmesi,
sponsorluk uygulamalarının yaygınlaştırılması” görüşleri benimsenmiştir (SKP, 2000).
Onuncu Kalkınma Planı (2014 – 2018)
Onuncu Kalkınma Planı (2014 – 2018) döneminde “yerel yönetimlerin spor alanındaki etkinliğinin artırılması, sponsorluk
uygulamalarının teşvik edilmesi, spor federasyonlarının idari, mali ve sportif yönden güçlendirilmesi, Olimpiyat Oyunlarının Türkiye’de
düzenlenmesi, uluslararası müsabakalarda başarılı olan sporcu sayısının artırılması, lisanslı sporcu sayısının artırılması, Olimpik dallarda olimpik sporcu yetiştirme kamp ve eğitim merkezleri kurulması, engellilere
yönelik spor hizmetlerinin iyileştirilmesi” görüşleri benimsenmiştir (OKP- ÖİK, 2014). 2006 ile 2012 yılları arasında önceki yıllara göre, antrenör sayısı 3,2 kat, sporcu sayısı % 98, spor kulübü sayısı % 55 artmıştır (OKP, 2014).
ONBİRİNCİ KALKINMA PLANI (2019-2023)
11. Kalkınma planı Cumhurbaşkanlığı Strateji Ve Bütçe Başkanlığı tarafından hazırlanmıştır.
Amaç; Sporun bir yaşam alışkanlığı haline geldiği, talep eden herkesin spor faaliyetlerine eriştiği, uluslararası şampiyonalarda başarı elde eden, prestijli spor organizasyonlarına ev sahipliği yapan ve böylelikle sporun her dalında dünya çapında rekabet edebilen bir seviyeye ulaşmaktır.
Politika ve Tedbirler
Erken yaşlardan itibaren spor eğitimi verilecek; örgün eğitimde beden eğitimi ve spor derslerinin
niteliği artırılacak; mahallinde spor imkânları geliştirilerek her yaştan vatandaşların sportif faaliyetlere düzenli katılımı teşvik edilecektir.
Halkın spora olan ilgisini artıracak proje ve kampanyalar geliştirilecek, spor tesislerine erişim imkânları iyileştirilecektir.
Spor eğitimi, okul öncesinden başlayarak ilk ve ortaöğretim kademelerinde yaygınlaştırılacak, okul spor müsabakaları faaliyet çeşitliliği ile okul spor kulübü sayısı artırılarak çocukların farklı spor branşlarına yönlendirilmesi sağlanacaktır.
Başta engelli vatandaşlar olmak üzere herkesin sportif faaliyetlere katılımı teşvik edilecektir.
Engelli bireylerin spora katılımına yönelik antrenör-öğretmen yeterlilikleri geliştirilecek;
zenginleştirilmiş eğitim materyalleri, görsel ve yazılı dokümanlar hazırlanarak uygulamaya konulacaktır.
Okul ve mahalle spor kulüplerinin dijital ortamda da entegrasyonu ile bu kulüplerin izleme ve değerlendirme işlemi kolaylaştırılacak ve performans göstergelerinin doğrulanabilir olması sağlanacaktır.
İlköğretim çağındaki öğrencilere yönelik yetenek taraması ile öğrenciler, sportif anlamda başarılı olabileceği branşlara yönlendirilecek, elit sporcu yetiştirilmesi sağlanacak ve yaşam boyu aktif spor katılımını teşvik edecek branş yönlendirmesi yapılacaktır.
ONBİRİNCİ KALKINMA PLANI (2019-2023)
• Elit kategorisinde yer alma potansiyeli taşıyan sporcuları seçme, yönlendirme ve normlandırma sistemleri geliştirilecektir.
• Ülke genelinde uygulanacak standart yetenek tarama modeli oluşturulacaktır.
• Eğitim kurumlarındaki sportif faaliyetler yeniden düzenlenerek yetenekli sporcuların bireysel gelişimi desteklenecektir.
• Coğrafi konum, iklim ve demografik yapıyı dikkate alan ulusal düzeyde spor tesislerinin yapımı ve etkin kullanılması sağlanacaktır.
• Tesislerin yapımı ve özellikle etkin işletimine dair modeller geliştirilecektir.
• Eğitim kurumları ile kamuya ait spor tesislerinin Gençlik ve Spor Bakanlığı
koordinasyonunda ortak kullanıma ve vatandaşların erişimine açılması sağlanacaktır.
• Spor alanına ait veri setleri yeniden yapılandırılarak veri kalitesi artırılacak ve uluslararası karşılaştırmalara imkân veren bir veri altyapısı oluşturulacaktır.
• Uluslararası düzeyde rekabet gücüne sahip yüksek katma değerli spor ürünleri geliştirmeye yönelik çalışmalar başlatılarak ülkemizin dünya spor endüstrisinden aldığı pay artırılacaktır.
• Spor endüstrisi ve teknolojileri alanındaki çalışmalar desteklenecektir. Spor endüstrisinde faaliyette bulunan firmaların bilişim teknolojileri ve e-ticaret uygulamalarının
sundukları imkânlardan faydalanılması suretiyle rekabetçi bir yapıya kavuşturulmaları sağlanacaktır.
• Spor sektöründe mal ve hizmet üretiminde uluslararası kriterlere uygun rekabet şartlarını yerine getirecek marka ve kalite konusunda Ar-Ge çalışmaları
gerçekleştirilecektir.
• Sporcu sağlığı merkezleri, hizmet kalitesi ve çeşitliliği artırılarak yaygınlaştırılacak, spor hekimi ihtiyacının giderilmesine yönelik tedbirler alınacaktır.
ONBİRİNCİ KALKINMA PLANI (2019-2023)
Sporcu sağlığı merkezleri konusunda bölgeler itibarıyla mevcut durum ve ihtiyaç tespiti çalışması yapılacak, ihtiyaca göre yeni merkezlerin kurulması sağlanacaktır.
Spor hekimi ihtiyacı tespit edilerek yeterli sayıda uzman hekimin yetiştirilmesi sağlanacaktır.
Spor turizminin uzun vadeli ve sağlıklı gelişmesini sağlamak üzere bölge potansiyelini ve rekabet gücü yüksek spor branşlarını dikkate alan Türkiye Spor Turizmi Stratejisi hazırlanarak ülkemizin dünya spor turizm pazarından alacağı pay artırılacaktır.
Spor turizmine elverişli bölgelerin ve alanların tespiti ve değerlendirilmesi için kapsamlı bir envanter analiz çalışması hazırlanarak spor turizmi yol haritası oluşturulacaktır.
Geleneksel spor dallarının uluslararası düzeyde tanıtımının yapılması ve Türkiye’nin spor organizasyonlarına ev sahipliği yapması suretiyle spor turizminin gelişmesi sağlanacaktır.
Sporun bir iş kolu ve meslek haline getirilerek kayıt dışı istihdamın önlenmesi amacıyla spor sektöründe mesleki yeterlilikler ve alt meslek tanımları belirlenecek, sporun birincil iş kolu rolü güçlendirilecektir.
Milli sporcuların ortaöğretim ve yükseköğretim kademesine geçişlerini kolaylaştırıcı düzenlemeler yapılacaktır.
Spor liselerinin ve spor bilimleri fakültelerinin öğretim programları güncellenerek spor alanında istihdam imkânları iyileştirilecektir.
Sporla profesyonel olarak ilgilenen bireylerin spor yaşamları sonrasında aktif ve verimli bireyler olarak spora veya başka alanlara katkı vermeleri için mesleki rehberlik uygulamaları oluşturulacaktır.
Antrenörlüğe ilişkin eğitimler mevzuat, yöntemler, eğitim sonrası sınav ve değerlendirme süreçleri yeniden düzenlenecek ve antrenörlüğün niteliği artırılacaktır.
Antrenörlük kariyer sistemi hayata geçirilecektir.
ON BİRİNCİ KALKINMA PLANI (2019-2023)
Çizelge 1. Onbirinci kalkınma Planı Spor Hedefleri
Yıl 2018 2023
Tesislerden Yararlanan Kişi Sayısı 8.500.00 0
15.000.00 0
Sportif Yetenek Taramasına Katılan Genç/Öğrenci Sayısı 1.000.00 0
1.500.000
Uluslararası Müsabakalarda Kazanılan Madalya Sayısı 5.739
13.400
Kaynak: 2018 yılı verileri Gençlik ve Spor Bakanlığına aittir. 2023 yılı verileri On Birinci Kalkınma Planı tahminleridir.
KALKINMA PLANLARINI DEĞERLENDİRME
Kalkınma planlarında, kitle sporunu ve okul sporunu yaygınlaştırma, lisanslı sporcu sayısını artırma, spor tesislerini etkin kullanma, spor tesis sayısını artırma, amatör ve profesyonel sporu geliştirme, sponsorluk uygulamaları, Türkiye’de Olimpiyat düzenleme gibi konuların yer aldığı görülmektedir. Bir plan döneminde yer alan konu, bir sonraki plan döneminde de yer almış, sorunlar beş yıllık sürelerde çözülememiştir.
