Türkiye ekonomisi 2013 te %4.0 büyüdü.

(1)

Türkiye ekonomisi 2013’te %4.0 büyüdü.

Gayri Safi Yurtiçi Hasıla (GSYH) 2013 yılının son çeyreğinde geçen yılın aynı çeyreğine göre sabit fiyatlarla %4.4 artarak %3.8 düzeyindeki beklentimizin ve %4.0 seviyesindeki piyasa beklentisinin üzerinde gerçekleşti. TÜİK tarafından yayımlanan verilerde, 2013’ün ilk üç çeyreği ve 2012 yılına ilişkin güncellemeler dikkati çekti. Buna göre, 2013 yılı birinci çeyrek büyüme oranı %3.0’ten %2.9’a, üçüncü çeyrek büyüme oranı ise %4.4’ten %4.3’e revize edildi. 2012 yılı ikinci ve üçüncü çeyrek verilerinde yapılan güncellemeler ile 2012 yılı reel büyüme oranı %2.2’den %2.1’e geriledi. Bu rakamlarla Türkiye ekonomisi 2013 yılını %4.0 oranında büyüyerek, %3.6 seviyesindeki Orta Vadeli Program (OVP) hedefinin üzerinde bir büyüme performansı ile tamamladı.

Bu sonuçlarla, Türkiye’nin GSYH’sı 2013 yılında reel olarak 122.4 milyar TL’ye ulaştı. GSYH cari fiyatlarla ise 2012 yılına göre %10.2 artışla 1 trilyon 561. 5 milyar TL’ye ulaştı.

2013’ün dördüncü çeyreğinde takvim etkisinden arındırılmış GSYH, 2012 yılının son çeyreğine göre

%4.7 büyüyerek 2012’nin son çeyreğinde başladığı artış eğilimini sürdürdü. Mevsim ve takvim etkisinden arındırılmış GSYH ise bir önceki çeyreğe göre %0.5 arttı. 2013’ün ilk üç çeyreğinde ortalama %1.4 artan mevsim ve takvim etkilerinden arındırılmış GSYH, son çeyrekte artan büyüme temposunda büyük ölçüde mevsimsel faktörlerin etkili olduğuna işaret ediyor. 2012 yılının son çeyreğinde azalan büyüme performansına bağlı oluşan baz etkisinin 2013 yılı büyüme oranına olumlu yansıdığı da ayrıca dikkati çekiyor.

Harcamalar Yöntemi ile GSYH

Reel büyüme verileri harcamalar yönetimiyle incelendiğinde, ilk olarak, kamu kesimi harcamalarındaki artış göze çarpıyor. Üçüncü çeyrekte reel olarak %1.7 artan kamunun tüketim harcamaları dördüncü çeyrekte %6.8 artarken, yatırım harcamaları %11.5 arttı. İlk üç çeyrekteki yıllık artış ortalaması %32 olan kamunun yatırım harcamalarının, artış hızındaki yavaşlamaya karşın, ilk yarıda küçülen ve üçüncü çeyrekte %3.6 artan özel

4.4 0.5

-20 -10 0 10 20

Reel GSYH (y-y,%)

Mevsim ve Takvim Etkilerinden Arındırılmış GSYH (ç-ç,%)

Kaynak: TÜİK

-20 -10 0 10 20 30 40 50

2010-III 2010-IV 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV

Hanehalkı Tüketimi Kamu Tüketimi

Yatırım İhracat

İthalat GSYİH (%)

Kaynak: TÜİK

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

(2)

VakıfBank Ekonomik Araştırmalar Müdürlüğü | İstanbul

2 sektör yatırım harcamaları son çeyrekte biraz daha hız kazanarak %4.9 arttı ve 2011’in üçüncü

çeyreğinden bu yana en hızlı performansını yakaladı. İlk yarıda yıllık bazda ortalama %5.1 artan hanehalkı tüketim harcamaları ise üçüncü çeyrekteki %4.5 oranındaki artışın ardından son çeyrekte

%4.8 büyüme yakaladı. Bu rakamlara göre, reel yurtiçi tüketim harcamaları dördüncü çeyrekte %5.5 artarken, 2013 yılının genelinde yıllık bazda %4.8 arttı.

Net ihracatın büyümeye negatif katkısı son çeyrekte üçüncü çeyreğe kıyasla yükseldi. İkinci yarıda küçülmeye başlayan mal ve hizmet ihracatı üçüncü çeyrekteki %2.3’lük daralmanın ardından son çeyrekte %1.5 oranında yavaşladı. Buna karşın, ilk üç çeyrekte yıllık artış ortalaması %8.2 olan ithalat son çeyrekte %9.3 arttı. Harcamalar yöntemiyle GSYH verilerine genel olarak bakıldığında, kamu yatırımlarının GSYH içindeki payı ve yıllık artış hızının yavaşlamaya devam ettiği ve özel sektör yatırımlarında üçüncü çeyrekte yaşanan belirgin toparlanmanın sürdüğü görülüyor.

Dördüncü çeyrek GSYH verileri, hanehalkı tüketim harcamaları ılımlı artışını korurken, kamu kesimi mal ve hizmet alımlarının büyüme hızının ve büyümeye katkısının üçüncü çeyreğe kıyasla arttığını ortaya koyuyor. Stoklardaki değişimin büyümeye katkısının ise üçüncü çeyreğe göre gerileyerek 1.4 puana indiği göze çarpıyor. GSYH verilerinde dikkat çeken bir diğer husus ise, TL’nin 2013 yılının ikinci çeyreğinden itibaren değer kaybetme eğiliminde olmasına rağmen, net ihracatın büyümeye negatif katkısının üçüncü çeyrekte %3.4’ten %2.2’ye gerilemesine karşılık, dördüncü çeyrekte tekrar artarak 3 puana çıkması. Bu sonucu GSYH’daki mevsimsel canlanmanın ve kredi genişlemesinde sert bir düşüş yaşanmamasının bir sonucu olarak yorumlamak doğru olacaktır. Döviz kurundaki yükselişin net ihracatın büyümeye katkısını artırıcı etkisinin 2014 yılında daha belirgin şekilde hissedilmesini bekliyoruz.

Üretim Yöntemi ile GSYH

Reel GSYH verileri üretim yöntemiyle incelendiğinde, 2013 yılı dördüncü çeyreğinde geçen yılın aynı dönemine göre en hızlı büyüyen sektörün, mali aracı kuruluşlar olduğu dikkat çekiyor. GSYH içindeki %12.7’lik payı ile dördüncü en büyük sektör olan mali sektör, 2013 yılı reel büyüme performansı açısından da

%9.8 oranındaki büyümesi ile en hızlı büyüyen sektör oldu. 2013 rakamları ile sektör ayrıca, 2007 yılından bu yana en hızlı yıllık büyüme performasını kaydetti.

Dördüncü çeyrek büyüme performansı açısından ikinci sırada gelen sektör %6.9 oranındaki yıllık reel büyüme ile gayrimenkul kiralama ve iş faaliyetleri sektörü oldu. 2013 yılı performansına baktığımızda ise 2012 yılına göre reel olarak %9.2 büyüyen oteller ve lokantalar sektörü ikinci sırada dikkatimizi çekerken, bu sektörü yıllık bazda %7.1 büyüyen inşaat sektörü izledi. GSYH içinde %24.3 oranındaki payı ile en büyük sektör olan imalat sanayi, 2013 yılının son çeyreğini %4.8 yıllık büyüme ile yatay tamamlarken, 2013 yılı genelinde 2012 yılına göre %3.8 büyüyerek geçmiş yıllar ortalaması olan

%4.1’e yakın bir tempo sergiledi.

-20.0 -15.0 -10.0 -5.0 0.0 5.0 10.0 15.0 20.0 25.0 30.0

2010-III 2010-IV 2011-I 2011-II 2011-III 2011-IV 2012-I 2012-II 2012-III 2012-IV 2013-I 2013-II 2013-III 2013-IV

Sektörel Büyüme Hızları (%)

Tarım Sanayi İnşaat

Ticaret Ulaştırma GSYİH (%)

Kaynak: TÜİK

(3)

3 Sektörlerin çoğunda 2013 yılı üçüncü çeyreğindeki performansın üzerinde bir aktivite gerçekleşti.

2013 yılı büyüme oranları için de benzer bir tespitte bulunabiliriz. Öte yandan, en büyük beşinci sektör olan tarımın son çeyrekteki azalan performansı ve 2012 yılı ile aynı seviyede gerçekleşen 2013 yılı yıllık reel büyüme performansına dikkat çekmekte fayda var. Sektörde 2013 yılı içinde gözlenen söz konusu ivme kaybında baz etkisinin de belirleyici olduğunu vurgulamak gerek.

Harcama Kalemleri ve Sektörlerin Büyümeye Katkıları

Tablo 1: Harcama Kalemlerinin Büyümeye Katkıları

GSYH içindeki Payı (%) Büyümeye Katkısı (puan)

2013 2011 2012 Q1 2013 Q2 2013 Q3 2013 Q4 2013 2013

Tüketim 81.8 5.8 4.1 3.7 5.0 3.4 4.3 4.1

Hanehalkı 70.9 5.3 3.4 3.0 4.2 3.2 3.4 3.4

Kamu 10.9 0,5 0.6 0.7 0.8 0.2 0.9 0.6

Yatırım 24.7 4.3 -0.7 0.4 0.9 1.3 1.6 1.1

Özel 19.9 4.4 -1,1 -1.0 -0.2 0.7 0.9 0.1

Kamu 4.8 -0.1 0.4 1.4 1.1 0.7 0.6 0.9

Stok Değişimi 0.1 -0.2 -1.5 0.1 2.9 1.9 1.4 1.6

Net İhracat -1.7 -1.1 4.0 -0.7 -3.4 -2.2 -3.0 -2.3

İhracat 26.2 1.9 3.9 1.3 0.0 -0.6 -0.4 0.0

İthalat -29.0 -3.0 -0.1 -2.0 -3.4 -1.5 -2.6 -2.4

Kaynak: TÜİK, VakıfBank

2013 yılında büyüme en yüksek katkı 4.1 puan ile tüketim harcamalarından geldi. GSYH’nın %71’ini oluşturan tüketim harcamalarının katkısı yılın son çeyreğinde 0.2 puan artışla 3.4 oldu. GSYH’nın yaklaşık %25’ini oluşturan ve 2012’de büyümeye 0.7 puan negatif katkıda bulunan toplam yatırımlar, 2013’te 1.1 puan katkı sağladı. 2012’de büyümeye 1.5 puan negatif katkı yapan stok değişimi 2013’te 1.6 puan pozitif katkıda bulundu. Net ihracatın 2012’deki 4 puanlık pozitif katkısı ise 2013’te -2.3’e dönüştü.

Tablo 2’de yer alan sektörlerin GSYH’ya katkılarını incelediğimizde ise mali sektörden gelen 1.2 puanlık katkı ilk olarak dikkatimizi çekiyor. Hemen hemen tüm sektörlerin GSYH’ya katkısı 2013’te 2012 yılına göre artarken enerji sektöründen 2012 yılında gelen 0.1 puanlık katkının 2013’te ortadan kalktığı dikkatimizi çekiyor. Toptan ve perakende ticaret, imalat sanayi ve inşaat sektörlerinin GSYH’ya katkılarında 2012’ye göre gerçekleşen artışın diğer sektörlere göre nispeten belirgin olduğunu söyleyebiliriz. Sektörlerin gerek büyüme oranlarında gerekse büyümeye katkılarında 2012 yılına göre yaşanan toparlanmanın 2014 yılında büyüme üzerindeki riskler nedeniyle devam edeceğini söylemek ise şu an için güç.

(4)

4 Tablo 2: Sektörlerin Büyümeye Katkısı (2013 Q3)

Pay (%) Büyüme Oranı (y-y, %) GSYH Büyüme Oranına Katkısı (puan)

2013 2012 2013 2012 2013

İmalat Sanayi 24.3 1.7 3.8 0.4 0.9

Ulaştırma, depolama ve haberleşme 14.8 3.1 3.2 0.5 0.5

Toptan ve Perakende Ticaret 12.8 0.0 4.9 0.0 0,6

Mali aracı kuruluşların faaliyetleri 12.7 3.2 9.8 0.4 1.2

İnşaat 5.9 0.6 7.1 0.0 0.4

Gayrimenkul, kiralama ve iş faaliyetleri 4.0 6.6 6.6 0.2 0.3

Konut Sahipliği 4.4 1.7 1.5 0.1 0.1

Tarım, avcılık ve ormancılık 8.9 3.1 3.1 0.3 0.3

Elektrik, gaz, buhar ve sıcak su ür. ve dağ. 2.0 3.5 1.4 0.1 0.0 Kaynak: TÜİK, Vakıfbank

Sonuç

2013 yılı büyüme verilerini genel olarak değerlendirdiğimizde, özel sektör yatırım harcamalarında üçüncü çeyrekte görülen artışın sürmesi buna karşılık kamu yatırımlarının görece hız kesmesi, toplam yurtiçi tüketim harcamalarının geçmiş yıllar ortalaması olan %4’ün üzerinde artması ve net ihracatın büyümeye negatif katkısının artarak devam etmesi önemli noktalar olarak karşımıza çıkıyor. 2012 yılının son çeyreğindeki düşük büyüme performansına bağlı olarak baz etkisinin 2013 büyüme oranlarını artırıcı rol oynaması ve mevsimsel faktörlerin olumlu etkisi büyümenin 2013 yılının son çeyreğinde ve beklenenin üstünde gerçekleşmesinde etkili oldu.

Türkiye ekonomisi bu verilerle 2014 yılına artan bir performansla girmiş oldu. 2014’ün ilk çeyreğinde yerel seçimler nedeniyle artan harcamaların, piyasalardaki belirsizlik atmosferine rağmen iç talebi desteklemiş olması mümkün görünüyor. Ocak ayı sanayi üretimi ile Şubat ve Mart aylarına ilişkin diğer öncül göstergeler, beklentilerdeki değişime rağmen, ekonomik aktivitede bir yavaşlama olmadığına işaret ediyor. Türkiye’nin 2014 yılında iki önemli seçim gerçekleştiriyor olması, ekonominin yurt dışı konjonktürdeki değişimlere karşı hassasiyetini biraz daha artırıyor. Ağustos ayında yapılacak Cumhurbaşkanlığı seçimleri ile 2015 yılında yapılacak genel seçimlere kadar olan süreçte ikinci önemli aşamayı yaşayacak olan Türkiye’nin 2014 büyüme temposuna ilişkin en önemli riski, ABD’de altı yıldır süren parasal genişlemenin sona ermesi oluşturuyor.

ABD Merkez Bankası Fed’in varlık alımlarını azaltım sürecini 2014 yılında sona erdirmesi bekleniyor.

Bu sürecin olumlu ekonomik görünüme bağlı olarak kısalması gelişmekte olan ülkelerle birlikte Türkiye’den fon çıkışlarını gündeme getirecektir. Uluslararası likiditenin gelişmekte olan ülkelerden uzaklaşma hızının artması Türk firmaları için borçlanma ve yatırım imkanlarının azalması anlamına gelecektir.

(5)

5 TCMB’nin Ocak ayındaki sert faiz artırımının enflasyondaki artışı beklendiği şekilde baskılayabilmesi

halinde, yılın ikinci yarısında zorunlu karşılık oranları ve Rezerv Opsiyon Mekanizması aracılığı ile bankacılık sektörü kredilerini genişleterek büyümeyi destekleyici önlemleri devreye sokması mümkün olacaktır.

En büyük dış ticaret ortağımız olan Euro Bölgesi ekonomisinin beklenen canlanmayı gerçekleştirebilmesi dış talebin büyümeye katkısını artırarak 2014 büyüme performansını ayrıca olumlu etkileyebilecektir. Ancak, Euro Bölgesi’nin toparlanma hızına ilişkin halen var olan riskler göz ardı edilmemeli.

Özetleyecek olursak: Halen 2014 yılı ilk çeyreğine ilişkin yayımlanmış veriler büyüme temposunda bir yavaşlamaya işaret etmiyor. Ancak, faiz oranları ve kurdaki hızlı artışın ekonomik aktiviteyi baskılayıcı etkisi önümüzdeki aylardan itibaren belirgin hale gelebilir. Fed’in parasal genişlemeyi bitirme sürecinde olması ve faiz oranlarını beklenenden erken artırma olasılığının gündemde olması piyasa faizlerini yukarı çekebilir. Bu durum Türkiye’de de büyümeyi baskılayıcı rol oynayacaktır.

Bu doğrultuda Türkiye’nin büyüme performansı üzerindeki aşağı yönlü risklerin oldukça yüksek olduğunun altını çizmekte fayda var. Ancak, mevcut göstergeler şu an için büyüme hızının 2014 yılında %2 seviyelerine gerileyeceğine dair belirgin sinyaller içermiyor. Bu nedenle, mevcut güçlü aşağı yönlü riskler altında %3.5 seviyesindeki 2014 büyüme beklentimizi koruyoruz.

(6)

6 Haftalık Veri Takvimi (31 Mart – 04 Nisan 2014)

Tarih Ülke Açıklanacak Veri Önceki Beklenti

01.04.2014 Türkiye PMI İmalat Endeksi (Mart) 53.4 --

ABD PMI İmalat Endeksi (Mart) 55.5 55.9

ISM İmalat Endeksi (Mart) 53.2 54.0

Euro Bölgesi PMI İmalat Endeksi (Mart) 53.0 53.0

İşsizlik Oranı (Şubat) %12.0 %12.0

Almanya İşsizlik Oranı (Mart) 6.8% 6.8%

PMI İmalat Endeksi (Mart) 53.8 53.8

Fransa PMI İmalat Endeksi (Mart) 51.9 51.9

İtalya İşsizlik Oranı (Şubat) %12.9 %12.9

PMI İmalat Endeksi (Mart) 52.3 52.0

İngiltere PMI İmalat Endeksi (Mart) 56.9 56.6

02.04.2014 Japonya Tankan büyük şirketler endeksi (1.çeyrek) 16 19

ABD ADP Özel istihdam (Mart) 139 Bin 190 Bin

ISM New York Endeksi (Mart) 57.0 --

Fabrika Siparişleri (Şubat) -%0.7 %1.2

03.04.2014 Euro Bölgesi ÜFE (Şubat, y-y) -%1.4 -%1.6

Türkiye TÜFE (Mart, y-y) %7.89 %8.37

ÜFE (Mart, y-y) %12.40 --

ABD Dış Ticaret Dengesi (Şubat) -39.1 Milyar

$

-38.5 Milyar

$ Haftalık İşsizlik Maaşı Başvuruları 311 Bin 318 Bin

PMI Hizmetler Endeksi (Mart) 55.5 55.7

Euro Bölgesi PMI Hizmetler Endeksi (Mart) 52.4 52.4

ECB Toplantısı ve Faiz Kararı (Nisan) %0.25 %0.25

(7)

7 TÜRKİYE

Türkiye Büyüme Oranı Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Harcama Bileşenlerinin Büyüme Hızları (y-y, %) Sanayi Üretim Endeksi

-5 -3 -1 1 3 5 7

-5 0 5 10 15 20

Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14

Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (y-y, %)

Mevsim ve Takvim Etkisinden Arındırılmış Sanayi Üretim Endeksi (a-a, %) (Sağ Eksen)

Kaynak: TÜİK

0 10000 20000 30000 40000 50000 60000 70000

Şub.01 Ağu.01 Şub.02 Ağu.02 Şub.03 Ağu.03 Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14 Toplam Otomobil Üretimi (Adet) (12 aylık Har. Ort.)

Kaynak: OSD, VakıfBank

Toplam Otomobil Üretimi Sanayi Ciro Endeksi

70 90 110 130 150 170 190

Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13 Oca.14

Aylık Sanayi Ciro Endeksi (2010=100)

Kaynak:TÜİK 4.4

-20 -15 -10 -5 0 5 10 15

1999Ç2 1999Ç4 2000Ç2 2000Ç4 2001Ç2 2001Ç4 2002Ç2 2002Ç4 2003Ç2 2003Ç4 2004Ç2 2004Ç4 2005Ç2 2005Ç4 2006Ç2 2006Ç4 2007Ç2 2007Ç4 2008Ç2 2008Ç4 2009Ç2 2009Ç4 2010Ç2 2010Ç4 2011Ç2 2011Ç4 2012Ç2 2012Ç4 2013Ç2 2013Ç4 Reel GSYH (y-y, %)

Kaynak:TÜİK

-10 0 10 20 30 40 50

Harcama Bileşenleri Büyüme Hızları (%)

Tüketim Devlet Yatırım İhracat İthalat Kaynak: TÜİK

-5 0 5 10 15

20 Sektörel Büyüme Hızları (y-y, %)

Tarım Sanayi İnşaat Ticaret Ulaştırma Kaynak:TÜİK

(8)

8 Kapasite Kullanım Oranı

55 60 65 70 75 80 85

Kapasite Kullanım Oranı (%)

Kaynak: TCMB

Beyaz Eşya Üretimi

700000 900000 1100000 1300000 1500000 1700000 1900000 2100000 2300000

Beyaz Eşya Üretimi (Adet)

Kaynak:Hazine Müsteşarlığı

PMI Endeksi

30 35 40 45 50 55

60 PMI Imalat Endeksi

Kaynak:Reuters

(9)

9 ENFLASYON GÖSTERGELERİ

8.43 0

2 4 6 8 10 12 14

Şub.04 Ağu.04 Şub.05 Ağu.05 Şub.06 Ağu.06 Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14

TÜFE (y-y, %)

Çekirdek-I Endeksi (y-y, %)

Kaynak: TCMB

-05 00 05 10 15 20 25

ÜFE (y-y, %)

Kaynak: TCMB

0.00 5.00 10.00 15.00 20.00 25.00 30.00 35.00

Kas.08 Şub.09 May.09 Ağu.09 Kas.09 Şub.10 May.10 Ağu.10 Kas.10 Şub.11 May.11 Ağu.11 Kas.11 Şub.12 May.12 Ağu.12 Kas.12 Şub.13 May.13 Ağu.13 Kas.13 Şub.14

Gıda Enerji Tüfe

Kaynak: TCMB

Gıda ve Enerji Enflasyonu (y-y, %) Dünya Gıda ve Emtia Fiyat Endeksi

7.31

6.69 5

5.5 6 6.5 7 7.5 8 8.5 9 9.5

12 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%) 24 Ay Sonrasının Yıllık TÜFE Beklentisi (%)

Kaynak: TCMB

Enflasyon Beklentileri

500 700 900 1100 1300 1500 1700 1900 2100 2300

100 120 140 160 180 200 220 240 260

30.09.2005 31.03.2006 29.09.2006 30.03.2007 28.09.2007 31.03.2008 30.09.2008 31.03.2009 30.09.2009 31.03.2010 30.09.2010 31.03.2011 30.09.2011 31.03.2012 30.09.2012 31.03.2013 29.09.2013 31.03.2014 BM Dünya Gıda Fiyat Endeksi UBS Emtia Fiyat Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: Bloomberg

Reel Efektif Döviz Kuru

100 105 110 115 120 125 130 135

Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14

TÜFE Bazlı (2003=100)

Kaynak: TCMB

101.48

TÜFE ve Çekirdek Enflasyon ÜFE

(10)

10 İŞGÜCÜ GÖSTERGELERİ

07 09 11 13 15 17

Mevsimsellikten Arındırılmış İşsizlik Oranı (%) İşsizlik Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

19,000 21,000 23,000 25,000 27,000 29,000 31,000

Tem.08 Eki.08 Oca.09 Nis.09 Tem.09 Eki.09 Oca.10 Nis.10 Tem.10 Eki.10 Oca.11 Nis.11 Tem.11 Eki.11 Oca.12 Nis.12 Tem.12 Eki.12 Oca.13 Nis.13 Tem.13 Eki.13

İşgücü Arzı (kişi) İstihdam Edilenler (kişi)

35.00 37.00 39.00 41.00 43.00 45.00 47.00 49.00 51.00 53.00

Eyl.08 Ara.08 Mar.09 Haz.09 Eyl.09 Ara.09 Mar.10 Haz.10 Eyl.10 Ara.10 Mar.11 Haz.11 Eyl.11 Ara.11 Mar.12 Haz.12 Eyl.12 Ara.12 Mar.13 Haz.13 Eyl.13 Ara.13

İşgücüne Katılma Oranı (%) İstihdam Oranı (%)

Kaynak: TÜİK

İşgücüne Katılım Oranı

700 1,200 1,700 2,200 2,700 3,200 3,700 4,200 4,700

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı (Adet)

Kaynak: TOBB

Kurulan-Kapanan Şirket Sayısı İşsizlik Oranı

(11)

11 DIŞ TİCARET GÖSTERGELERİ

TÜKETİM GÖSTERGELERİ

İthalat-İhracat Dış Ticaret Dengesi

Tüketici Güveni ve Reel Kesim Güveni

0 5000 10000 15000 20000 25000

İhracat (milyon dolar) İthalat (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

Cari İşlemler Dengesi Sermaye ve Finans Hesabı

-11000 -9000 -7000 -5000 -3000 -1000 1000 3000

-84000 -74000 -64000 -54000 -44000 -34000 -24000 -14000 -4000 6000

Cari İşlemler Dengesi (12 Aylık-milyon dolar) Cari İşlemler Dengesi (milyon dolar-sağ eksen) Kaynak: TCMB

40 50 60 70 80 90 100 110 120 130

55 65 75 85 95 105

Tüketici Güven Endeksi

Reel Kesim Güven Endeksi (sağ eksen)

Kaynak: TCMB

-12000 -10000 -8000 -6000 -4000 -2000 0

Dış Ticaret Dengesi (milyon dolar)

Kaynak: TCMB

-20000 -10000 0 10000 20000 30000 40000 50000 60000

Doğrudan Yatırımlar (12 aylık-milyon dolar) Portföy Yatırımları (12 aylık-milyon dolar) Diğer Yatırımlar(12 aylık-milyon dolar) Kaynak: TCMB

(12)

12 KAMU MALİYESİ GÖSTERGELERİ

-60000 -50000 -40000 -30000 -20000 -10000 0 10000

Şub.07 Ağu.07 Şub.08 Ağu.08 Şub.09 Ağu.09 Şub.10 Ağu.10 Şub.11 Ağu.11 Şub.12 Ağu.12 Şub.13 Ağu.13 Şub.14

Bütçe Dengesi (12 aylık toplam-milyar TL)

Kaynak: TCMB

Bütçe Dengesi

0 5 10 15 20 25 30 35 40 45

2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012

Türkiye'nin Net Dış Borç Stoku/GSYH (%)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

Türkiye’nin Net Dış Borç Stoku İç ve Dış Borç Stoku

Faiz Dışı Denge

27.30

-3 7 17 27 37 47 57

Faiz Dışı Denge (12 aylık-milyar TL)

Kaynak:TCMB

60 110 160 210

200 250 300 350 400 450

İç Borç Stoku (milyar TL)

Dış Borç Stoku (milyar TL-sağ eksen)

Kaynak: Hazine Müsteşarlığı

(13)

13 LİKİDİTE GÖSTERGELERİ

-5 0 5 10 15 20 25

Reel Faiz Nominal Faiz

Kaynak:TCMB, VakıfBank

Reel Büyüme

(y-y,%) Enflasyon (y-y,%) Cari Denge/GSYH*

(%)

Merkez Bankası Faiz

Oranı (%)

Tüketici Güven Endeksi

ABD 2.6 1.1 -2.71 0.25 82.3

Euro Bölgesi 0.5 0.5 1.86 0.25 -9.30

Almanya 1.4 0.90 6.95 0.25 99

Fransa 0.80 1.10 -2.19 0.25 -20.20

İtalya -1.10 0.30 -0.74 0.25 101.70

Macaristan 2.70 0.10 1.11** 2.60 -15.90

Portekiz 1.70 -0.10 -1.55 0.25 -28.70

İspanya -0.20 -0.20 -1.12 0.25 -8.30

Yunanistan -5.50 -0.90 -3.37 0.25 -59.70

İngiltere 2.70 1.70 -3.79 0.50 -5.00

Japonya 2.60 1.50 1.01 0.10 38.30

Çin 7.70 2.00 2.35 6.00 101.10

Rusya 1.20 6.20 3.69 8.25 --

Hindistan 4.70 7.24 -4.79 8.00 --

Brezilya 1.93 5.68 -2.41 10.75 108.80

G.Afrika 2.00 5.90 -3.39*** 5.50 -7.00

Türkiye 4.40 7.89 -6.1**** 10.00 72.70

Kaynak: Bloomberg. *: Cari denge verileri IMF’den alınmaktadır ve 2012 verileridir.

***: 2011 verisi. **: 2010 verisi. ****: VakıfBank hesaplaması

TCMB Faiz Oranı Reel ve Nominal Faiz

0 5 10 15 20 25

Mar.06 Eyl.06 Mar.07 Eyl.07 Mar.08 Eyl.08 Mar.09 Eyl.09 Mar.10 Eyl.10 Mar.11 Eyl.11 Mar.12 Eyl.12 Mar.13 Eyl.13 Mar.14

Borç Alma Faiz Oranı (%) Borç Verme Faiz Oranı (%)

Kaynak:TCMB

Dünya Piyasalarında Son Açıklanan Ekonomik Göstergeler

(14)

14

2012 2013 En Son Yayımlanan

2014 Yılsonu Beklentimiz Reel Ekonomi

GSYH (Cari Fiyatlarla. Milyon TL) 1 415 786 1 561 510 405 384 (2013. 4Ç) --

GSYH Büyüme Oranı (Sabit Fiyatlarla. y-y%) 2.2 4.0 4.4 (2013. 4Ç) 3.5

Sanayi Üretim Endeksi (y-y. %)(takvim etk.arnd) 2.5 3.4 7.3 (Ocak 2014) --

Kapasite Kullanım Oranı (%) 74.2 74.6 73.1 (Mart 2014) --

İşsizlik Oranı (%) 9.2 9.7 10.0 (Aralık 2013) 9.3

Fiyat Gelişmeleri

TÜFE (y-y. %) 6.16 7.40 7.89 (Şubat 2014) --

ÜFE (y-y. %) 2.45 6.97 12.40 (Şubat 2014) --

Parasal Göstergeler (Milyon TL)

M1 167,404 225,331 228,965 (21.03.2014) --

M2 731,770 910,052 945,862 (21.03.2014) --

M3 774,651 950,979 988,809 (21.03.2014) --

Emisyon 54,565 67,756 70,945 (21.03.2014) --

TCMB Brüt Döviz Rezervleri (Milyon $) 100,320 112,002 105,823 (21.03.2014) --

Faiz Oranları

TCMB O/N (Borç Alma) 3.50 3.50 8.00 (28.03.2014) --

TRLIBOR O/N 5.78 8.05 12.11 (28.03.2014) --

Ödemeler Dengesi (Milyon $)

Cari İşlemler Açığı 48,497 65,004 4,877 (Ocak 2014) 56,000

İthalat 236,545 252,140 18,250 (Şubat 2014) --

İhracat 152,462 152,803 13,150 (Şubat 2014) --

Dış Ticaret Açığı 84,083 99,337 5,099 (Şubat 2014) 94,500

Borç Stoku Göstergeleri (Milyar TL)

Merkezi Yön. İç Borç Stoku 386.5 403.0 403.0 (Şubat 2014) --

Merkezi Yön. Dış Borç Stoku 145.7 182.8 182.8 (Şubat 2014) --

Kamu Net Borç Stoku 240.6 -- 198.0 (2013. 3Ç) --

Kamu Ekonomisi (Milyon TL) 2012 Şubat 2013 Şubat

Bütçe Gelirleri 27,518 32,500 34,424 (Şubat 2014) --

Bütçe Giderleri 30,159 33,948 32,756 (Şubat 2014) --

Bütçe Dengesi -2,641 -1,447 1,668 (Şubat 2014) --

Faiz Dışı Denge 5,973 3,549 4,994 (Şubat 2014) --

Türkiye Makro Ekonomik Görünüm

(15)

V

ek

Vakıfbank Ek

konomik.arastirm

Cem Eroğ

Nazan Kı Buket Alk Fatma Öz Sinem Ul Elif Engin

Bu rapor Türkiye V kullanılm vermek a alan bilgi

konomik Ar

malar@vakifbank

ğlu lıç kan zlem Kanbur lusoy n

Türkiye Vakıflar Vakıflar Bankası T ması nedeniyle do amacıyla hazırlan

lerde daha önced

aştırmalar

k.com.tr

Müdür Müdür Yard Uzman Uzman Uzman Yard Uzman Yard

Bankası T.A.O. t T.A.O. bu bilgi ve oğrudan veya do

mış olup, hiçbir k den bilgilendirme

dımcısı

dımcısı dımcısı

tarafından güven verilerin doğrulu laylı olarak oluşa konuda yatırım ön e yapmaksızın kıs

cem.eroglu@va nazan.kilic@vak buket.alkan@va fatmaozlem.kan sinem.ulusoy@

elif.engin@vaki

nilir olduğuna ina uğu hakkında her acak zararlardan nerisi olarak yoru men veya tamam

akifbank.com.tr kifbank.com.tr akifbank.com.tr nbur@vakifbank

vakifbank.com.t fbank.com.tr

nılan kaynaklard rhangi bir garant dolayı sorumlul umlanmamalıdır.

men değişiklik yap

Vak .com.tr r

an sağlanan bilg i vermemekte ve uk kabul etmem Türkiye Vakıflar pma hakkına sahi

kıfbank Ekonom 021 021 021 021 021 021

giler kullanılarak h e bu rapor ve için

ektedir. Bu rapo r Bankası T.A.O. b

ptir.

mik Araştırmalar 2‐398 18 98 2‐398 19 02 2‐398 19 03 2‐398 18 91 2‐398 19 05 2‐398 18 92

hazırlanmıştır.

ndeki bilgilerin or sadece bilgi bu raporda yer

r