Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

(1)

1

Düzenli bedensel etkinliğin yanı sıra sağlıklı yiyecekler kan şekeri düzeylerinizi denetlemenize, kan yağlarınızı (kolesterol ve trigliseritler) azaltmanıza ve sağlıklı bir kiloda kalmanıza yardımcı olur. Her gün nasıl etkin olunabileceğine ilişkin olarak Bedensel Etkinlik ve 2. Tür Şeker Hastalığı bilgilendirme belgesine başvurun.

Ne yemeliyim?

Şeker hastalığınızı denetlemeye yardımcı olmak üzere yiyeceklerinizin:

> Uygun miktarda olması – çok fazla olmaması

> Düzenli ve güne eşit olarak yayılması

> Yağ, özellikle doymuş yağ oranının düşük olması

> Tam ve işlenmemiş tahıllı ekmekler ve gevrekler, kuru fasulye, mercimekgiller, nişastalı sebze ve meyveler gibi yüksek lifli karbonhidratlı yiyecekleri temel alması gerekir.

Sonraki sayfalarda farklı türlerdeki yiyecekler ve sağlığınız üzerindeki etkileri hakkında bilgiler veriyoruz:

Yağlar sayfa 2

Karbonhidratlar sayfa 3

Şeker/Alternatif tatlandırıcılar sayfa 5

Protein sayfa 5

Alkol sayfa 6

Tipik bir günlük yemek planı:

Kahvaltı sayfa 7

Hafif yemek sayfa 7

Ana yemek sayfa 7

Yemekler arasındaki çerezler (gerekiyorsa) sayfa 8

Şeker hastaları için sağlıklı yemek, herkes için

önerilenden farklı değildir. Ayrı yiyecekler hazırlamak veya özel yiyecekler satın almak gerekmez; o

halde, rahatlayın ve tüm aile ile birlikte sağlıklı yiyeceklerden zevk alın!

Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Food choices for people with diabetes - Turkish

Şeker hastalığını konuşuyoruz No.15

Ağustos 2010’da gözden geçirilmiştir

(2)

2 Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Yağ

Yağlar, tüm yiyecekler içinde en fazla enerji (kilojul veya kalori) içeriğine sahiptir. Çok fazla yağ yemek, uzun sürede kan şekeri düzeylerinizi denetlemeyi güçleştirebilecek olan kiloyu almanıza neden olabilir. Diğer yandan, küçük miktarlarda daha sağlıklı yağlar yiyeceğinize tat verir, sağlığınızı iyileştirebilir ve kalp hastalığı riskini azaltabilir.

O halde, miktarının yanı sıra yediğiniz yağ türü de önemlidir.

Doymuş yağ ve trans yağ

LDL-C (kötü kolesterol) düzeyinizi yükselttiklerinden ve iyi kolesterol düzeyinizi düşürdüklerinden doymuş ve trans yağları sınırlamanız önemlidir.

Doymuş yağ, yağlı et, süt, tereyağı ve peynir gibi hayvansal ürünlerde bulunur. Doymuş sebze yağları, (katı yemeklik yağlarda, çerezlerde veya hazır yiyeceklerde bulunan) palmiye yağını ve hidrojenlenmiş katı yağ olan ‘copha’, hindistan cevizi sütü veya kreması gibi hindistan cevizi ürünlerini içerir.

Trans yağlar, üretim işlemi sırasında margarin gibi diğer yiyeceklerin yanı sıra ette ve sütlü ürünlerde küçük miktarlarda doğal olarak meydana gelir. Trans yağların yiyecek kaynakları sert margarini (genellikle yemeklik margarin), bol yağda kızartılmış yiyecekleri ve una katılan yağlarla yapılan hamur işleri gibi ticari yiyecek ürünlerini içerir.

Doymuş ve trans yağları azaltmak için:

> Yağı azaltılmış veya az yağlı sütü, yoğurtu, dondurmayı ve muhallebiyi seçin.

> Yağsız eti seçin ve pişirmeden önce yağlarını alın.

> Tavuğun derisini çıkarın (mümkünse, pişirmeden önce).

> Tereyağ, domuz yağı, damlatma yağ, krema, ekşi krema, ‘copha’, hindistan cevizi sütü, hindistan cevizi kremi ve katı yemeklik yağlardan kaçının.

> Peyniri sınırlayın, yağı azaltılmış çeşitlerini deneyin.

> Hamur işlerini, pastaları, pudingleri, çikolatayı ve kremalı bisküvileri özel günlerle sınırlayın.

> Paketlenmiş bisküvileri, paketlenmiş tuzlu yiyecekleri, pastaları, donmuş ve hazır yemekleri sınırlayın.

> İşlemden geçirilmiş şarküteri etlerini (devon/domuz sosisi/ fritz/ soğuk etler, tavuk somunu, salam, vb) ve sosisleri sınırlayın.

> Çips, tavuk ve unlanmış balık gibi bol yağda kızartılmış alıp götürülebilen yiyeceklerden kaçının. Bunların yerine mangalda tavuğu (derisiz) ve ızgara balığı seçin.

> ‘Pie’, sosisli dürüm ve hamur işlerinden kaçının.

> Kremalı soslardan ve salata soslarından kaçının. Domates veya küçük miktarlarda çoklu doymamış veya tekli doymamış, içerikleri az yağlı diğer sosları ve az yağlı salata soslarını (örn. ayçiçeği, üzüm çekirdeği, zeytin veya kanola yağları) seçin.

Kimi soslar ve salata soslarında, yağları az olsa bile, çok yüksek miktarda tuz bulunur. Az tuzlu çeşitlerini seçin veya tuz eklemeden kendiniz yapın.

> Kremalı türden çorbaları sınırlayın.

çok fazla yağ yemek, uzun sürede kan şekeri düzeylerinizi denetim altına almanızı

daha da güçleştirebilecek şekilde kilo almanıza neden olabilir

(3)

3

Çoklu doymamış ve tekli doymamış yağ

Kimi yağlar iyi sağlık için önemlidir. İyi bir denge yakalamak için değişik çoklu doymamış ve tekli doymamış türleri kullanın.

Çoklu doymamış yağlar şunları içerir

• Çoklu doymamış margarinler (‘polyunsaturated’ sözcüğü için etiketini kontrol edin)

• Ayçiçeği, yalancısafran, soya fasulyesi, mısır, pamuk çekirdeği, üzüm çekirdeği ve susam yağları

• Ringa balığı, uskumru, sardalya, sombalığı ve tonbalığı gibi yağlı balıklarda bulunan yağ Tekli doymamış yağlar şunları içerir

• Kanola ve zeytin margarinleri

• Kanola ve zeytinyağı

• Avokado

Çekirdekler, kabuklu yemişler, ekmeğe sürülen kabuklu yemiş kremleri ve fıstık yağı çoklu doymamış ve tekli doymamış yağ bileşimini içerir.

Sağlıklı yağlardan zevk almak için fikirler:

> Eti ve sebzeleri, sarmısak veya biberle birlikte az miktarda kanola yağı içinde (veya sıvıyağ ile spreyleyip) kızartın

> Salata veya buğulanmış sebzelerin üzerine az miktarda zeytinyağı ve limon suyu veya sirke gezdirin

> Buğulanmış sebzelerin üzerine susam serpin

> Keten tohumu ekmeğinin üzerine az miktarda kanola margarini sürün

> Çerez olarak bir avuç fıstık yiyin veya kızartmaya veya salataya katın

> Sandviç veya kızarmış ekmeğin üzerine avokado sürün veya salataya katın

> Daha fazla (haftada iki kez) balık yeyin çünkü, kalbiniz için iyi olan özel bir yağ (omega 3) içerir

> Yapışmayan tavada daha fazla kuru kızartma, ızgara, mikrodalga fırınında pişirme ve kızartma yapın

Karbonhidrat

Karbonhidratlı yiyecekler, vücudunuz için en iyi enerji kaynağıdır. Sindirildiklerinde, kan dolaşım sisteminde şekere dönüşmek üzere parçalanırlar. Düzenli yemek yerseniz ve karbonhidratlı yiyeceklerinizi güne eşit olarak yayarsanız, kan şekeri düzeyinizde büyük artışlara neden olmadan enerji düzeyinizin korunmasına yardımcı olursunuz.

İnsülin veya şeker hastalığı tabletleri alıyorsanız, yemek aralarında çerezler yemeniz gerekebilir. Bunu Güvencelikli Pratisyen Beslenme Uzmanınız (APD) veya Belgeli Şeker Hastalığı Eğitmeniniz (CDE) ile görüşün.

Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

çok fazla yağ yemek, uzun sürede kan şekeri düzeylerinizi denetim altına almanızı

daha da güçleştirebilecek şekilde kilo almanıza neden olabilir

(4)

4 Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Tüm karbonhidratlı yiyecekler glikoz üretmek üzere sindirilir. Yediğiniz karbonhidrat miktarı, yemekten sonra kan şekeri düzeyinizin ne kadar yükseleceğini etkiler. Porsiyon ne kadar büyükse, yükselme o kadar artar.

Tüm karbonhidratlı yiyecekler şekere dönüşürse de, bunu kimi yavaş, kimisi de hızlı olmak üzere farklı hızlarda yaparlar. Glisemik indeks (GI), karbonhidrat içeren bir yiyeceğin kandaki şeker düzeyini nasıl etkilediğini açıklamak için bir yoldur. Yiyeceklerin GI’sı kan şekeri tepkinizi de etkiler.

Yenilecek en iyi bileşim, orta miktarda karbonhidrat ve düşük miktarda GI bulunan yüksek lifli yiyeceklerdir. Beslenme uzmanınız (APD), ne kadar yemeniz gerektiği konusunda sizi aydınlatabilir.

Aşağıda sıralanan yiyecekler yüksek miktarda karbonhidrat içerir ve sağlıklı seçeneklerdir. Kalın harflerle yazılmış olanlarda düşük GI bulunur:

> Ekmek ve yuvarlak ekmekler – Burgen® Breads, Tip-Top 9 Grain Original, 9 Grain Wholemeal®, 9 Grain Original Mini Loaf, Wonderwhite® Lower GI gibi özellikle tam tahıllı ve kepekli çeşitler.

> Yulaf ezmeliler, All-Bran®, Guardian®, Weet-Bix® veya kızartılmamış, kuruyemişli ekmek gibi yüksek lifli kahvaltı gevrekleri.

> Makarna, pirinç (Basmati veya Doongara) ve arpa, bulgur ve kuskus gibi diğer

tahıllar.

> Baklagiller – fırınlanmış fasulye, barbunya, bezelye, mercimekler, 3’lü fasulye karışımı.

> Meyve – elma, portakal, şeftali, muz, kavun, karpuz gibi tüm çeşitleri. Meyve iyi bir lif kaynağıdır; suyunu içeceğinize meyveyi olduğu gibi yemeye çalışın. Günde en az 2 porsiyon meyve yiyin (1 porsiyon = 1 parça orta büyüklükte elma, portakal veya armut VEYA 2 küçük parça kivi, erik)

> Süt ürünleri veya alternatifleri – düşük yağlı süt, soya süt (kalsiyum destekli), yoğurt veya muhallebi çeşitlerini seçin. Günde 2-3 porsiyon yeyin (1 porsiyon = 1 fincan süt VEYA 200 gr. Yoğurt).

> Önemli miktarda karbonhidrat içeren sebzeler – patates, yer elması, tatlı patates, mısır. (Salata sebzeleri, yeşil sebzeler ve kimyasal maddeler ve gübre karıştırılmadan yetişen sebzeler) gibi) diğer sebzelerin, genellikle karbonhidrat miktarı düşük olduğundan, kan şekeri düzeyiniz üzerindeki etkisi düşük olur.

Günde en az 5 porsiyon sebze yiyin (1 porsiyon = 1 fincan salata sebzesi VEYA ½ fincan pişirilmiş sebze VEYA 1 orta boy patates).

> Bir yiyeceğin, yağ, eklenmiş şeker ve tuz içerikleri gibi diğer besleyici niteliklerini de göz önüne almanız gerekir. Çikolata, dondurma ve kızarmış müsli gibi kimi fazla yağlı yiyeceklerin ve birçok şekerli yiyeceğin GI oranı düşükse de, her gün yemek için uygun değildirler.

> Zaman zaman yenilen kimi yiyecekler (örneğin kuru ve tatlı bisküviler, çikolata ve çips) ve (reçel, bal veya şeker gibi) şekerli yiyecekler de karbonhidratlı yiyeceklerdir. Bunlar küçük miktarlarda yenilebilirler.

en iyi bileşim orta kararda karbonhidrat yemek ve düşük miktarda GI

içeren yüksek lifli yiyecekleri katmaktır

(5)

5 Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Şeker

Şeker hastalığı için sağlıklı yeme planı biraz şekeri de içerebilir. Ancak, yediğiniz yiyeceklerin besinsel değerlerini göz önünden uzak tutmamak da önemlidir. Özellikle tatlılar, şekerler ve standart meşrubatlar gibi yüksek enerjili yiyecekler tüketilmemelidir.

Yemek pişirirken biraz şeker kullanılabilir ve birçok yemek tarifi, şekerin belirtilen veya yerini alan miktardan daha az olmak koşuluyla alternatif tatlandırıcı kullanmak üzere değiştirilebilir. Yağı (özellikle doymuş yağı) az olan ve lif içeren tarifleri seçin.

Genel olarak, şeker katılmış yiyecekler az miktarda tüketilmelidir (üreticiler kimi

zaman sofra şekerini kullanmaktan kaçınmak için meyve suyu veya şeker içeren diğer ürünleri kullanır). Bir defada çok fazla yenirse, kilonuzu, diş sağlığınızı ve tüm şeker hastalığı denetiminizi etkileyebilirler. Bu tür yiyecekleri ve içecekleri nasıl ve ne sıklıkta yiyeceğinizi beslenme uzmanınız veya şeker hastalığı eğitmeninizle konuşun.

Alternatif tatlandırıcılar

Şeker yerine daima alternatif tatlandırıcılar kullanmak artık gerekli değilse de, şuruplar ve meşrubatlar gibi çok miktarda şeker katılmış besinlerin uygun alternatifleri yapay olarak tatlandırılmış ürünlerdir.

Asesülfam K’yi (950) * temel alan, aspartamı (951) *, kalorisiz şekeri (952) *, sakarini (954) *, suklarozu (955) *, aliteymi (956) *, stevyayı (960) * veya neoteymi (961) * temel alan alternatif tatlandırıcıların hepsi, şeker hastaları için uygundur. Kilojul sağlamazlar, kan şekeri düzeyini etkilemezler ve düşük jul içeren birçok üründe bulunurlar.

Bunların hepsi, Avustralya Yeni Zelanda Yiyecek Standartları tarafından Avustralya’da kullanılmak üzere onaylanmıştır. Ancak, (meşrubatlar gibi) alternatif tatlandırıcılar katılan birçok besin günlük besin değildir, az miktarlarda tüketilmelidir.

Protein

Proteinli yiyeceklerin çoğu kan şekeri düzeyinizi doğrudan etkilemez. Bunlar yağsız eti, derisiz kümes hayvanlarını, deniz ürünlerini, yumurtayı (yağda kızartılmamış), tuzsuz fıstıkları ve soya peyniri ve baklagiller (kuru fasulye ve mercimek) gibi soya ürünlerini içerir. Baklagiller iyi bir lif kaynağıdır ve düzenli olarak yenilmelidir. Ayrıca karbonhidratlı yiyecek olduklarından kan şekeri düzeyinizi etkiler.

Proteinli yiyecekler sağlık için önemli besinler sağlar. Ancak, Avustralyalıların çoğu halihazırda yeteri kadar protein yediklerinden daha fazlasına ihtiyaçları yoktur.

Diğer yiyecekler, çeşniler ve içecekler

Yemeklerinize tat ve değişiklik katmak için bu yiyecekleri kullabilirsiniz:

> Otlar, baharatlar, sarmısak, acı biber, limon suyu, sirke ve terbiye maddeleri

> ‘Low joule’ olarak etiketlenmiş ürünler; örn. düşük jullu/perhiz meşrubatları, düşük jullu jöle

> Su, soda, sade maden suyu, çay, kahve, bitki çayı

en iyi bileşim orta kararda karbonhidrat yemek ve düşük miktarda GI içeren yüksek lifli yiyecekleri katmaktır

* İçerik listesinde ismin yerine bu sayı görülebilir.

(6)

6 Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Alkol

Alkolden keyif alıyorsanız, günde iki standart içki içmeniz genel olarak kabul edilebilir. * Ancak, kilo kaybetmeniz gerekiyorsa, alkol alımınızı daha da sınırlamanız gerekebilir. En iyisi alkolü yemeklerle veya karbonhidrat içeren bir yiyecekle almak ve kimi günler hiç alkol almamayı hedeflemektir.

Bir standart içki şuna eşittir:

> 100 ml şarap > 285 ml normal bira

> 30 ml sert içki > 60 ml güçlendirilmiş şarap

> 425 ml ml düşük alkollü bira (yüzde 3’ten az alkol) Şunları unutmamak önemlidir:

> Tüm alkollü içeceklerde yüksek miktarda kilojul bulunur ve bunlar kilo almaya katkıda bulunabilir.

> Düşük alkollü veya ‘hafif’ biralarda normal biralardan daha az alkol vardır, bu nedenle standart içecek boyutu daha büyüktür.

> Şeker hastalarının perhiz bira veya düşük karbonhidratlı bira içmesi gerekmez. Bu biralarda karbonhidrat miktarı az olabilir ama, alkol miktarlarının da düşük olacağı anlamı taşımazlar.

> İçkileri karıştırırken perhiz kolası, perhiz zencefil gazozu, perhiz toniği gibi düşük jullu/perhiz bileşenleri kullanın.

> İnsülin veya belirli şeker hastalığı tabletleri alıyorsanız, çok miktarda alkol hipoglisemi riskini artırabilir.

> Kimi kişilerin, yaşları, ilaçları veya kilo kaybetme ihtiyaçları nedeniyle, genellikle salık verilenden daha az alkol almaları gerekebilir. Alkolü doktorunuzla veya beslenme uzmanınızla görüşün ve Alkol ve Şeker Hastalığı bilgilendirme belgesine başvurun.

Kilo denetimi

Özellikle göbek çevresinde fazla kilolu olmak şeker hastalığınızın denetimini güçleştirir ve kalp hastalığı riskinizi artırır.

Fazla kilolu iseniz küçük bir kilo kaybı (vücut ağırlığının yüzde 5-10’u) sağlığınız için büyük bir fark yaratır ama, daha fazla kilo kaybetmeniz gerekiyorsa, bunu da kesinlikle yapmalısınız. Göbek çevrenizi ölçmek, ilerlemenizi kontrol için kilonuzu tartmaktan çok daha iyi bir yoldur. Genel olarak, beyaz derili iseniz, kadınlar göbek çevresi için 80 santimden, erkekler ise 94 santimden azı hedeflemelidir. Diğer etnik kökenler için uygun ölçüleri doktorunuza sorabilirsiniz.

alkol içiyorsanız, en iyisi yemekle almak ve her hafta alkolden arınmış günler geçirmektir

* NHMRC, Alkol İçmenin Neden Olduğu Sağlık Risklerinin Azaltılması için Avustralya Kılavuzu (2009).

(7)

7 Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Göbek civarında fazla ağırlık taşıyorsanız, bir kısmını şunları yaparak kaybetmeye çalışın:

• Porsiyonlarınızın miktarını azaltarak ve kilojul ve toplam yağ (özellikle doymuş yağ) miktarı düşük bir perhiz planı izleyerek. Bir beslenme uzmanı (APD), kilo kaybetmenize yardımcı olmak için yiyecek alımınızın ayarlanmasında belirli tavsiyelerde bulunarak size yardımcı olabilir.

• Yürüme, dans, bisiklete binme veya yüzme gibi bedensel etkinliklerde bulunarak.

• Doktorunuzdan, beslenme uzmanınızdan (APD), şeker hastalığı eğitmeninizden (CDE) veya Eyalet ya da Bölge Şeker Hastalığı Kuruluşu’ndan tavsiye isteyerek.

Bir gün için tipik yemek planına bir örnek

Sevdiğiniz ve sizi memnun edecek yiyecekler seçin ve kan şekeri düzeyinizin

denetim altında kalmasına yardımcı olmak için her yemekte karbonhidratlı yiyecekler bulundurmayı unutmayın. Karbonhidrat içeren yiyecekler aşağıdaki mönüde italik harflerle öne çıkarılmıştır.

Kahvaltı:

• 1 kepekli pide ile 1 kaynamış yumurta VEYA yağı azaltılmış peynir, artı salata sebzeleri ve küçük bir porsiyon zeytin VEYA

• ¾ fincan yüksek lifli kahvaltı gevreği ile az yağlı süt ve 1 porsiyon meyve VEYA

• 2 dilim kızarmış ekmek veya ekmek (tam tahıllı, kepekli veya yüksek lifli beyaz olması tercih edilir) ile ince sürülmüş margarin, fıstık ezmesi, reçel, ‘Vegemite’ veya fırınlanmış fasulye, ızgara domates veya sardunya ile deneyin, artı 1 porsiyon meyve VEYA 1 bardak az yağlı süt

• Çay, kahve, su.

Hafif yemek:

• Küçük porsiyon yağsız etli, derisiz kümes hayvanı etli, deniz ürünlü, yumurtalı, yağı azaltılmış peynirli veya baklagillerden bir ürünlü, bol salata sebzeli 1 kepekli pide VEYA

• Çorba (mercimek/sebze/fasulye) ile 1 kepekli pide veya 2 dilim ekmek veya 1 yuvarlak ekmek (tercihen tam tahıl, kepekli veya yüksek lifli beyaz)

• 1 porsiyon meyve

• Çay, kahve. Su.

Ana yemek:

• 1 kepekli pide veya 2 dilim ekmek veya 1 yuvarlak ekmek (tercihen tam tahıllı, kepekli veya yüksek lifli beyaz) VEYA 1 fincan pişirilmiş makarna veya pilav VEYA 2 orta boy patates VEYA 1 fincan tatlı mısır

• Diğer sebzeler/salatalar (serbestçe ekleyin)

• Küçük bir porsiyon yağsız et, derisiz kümes hayvanı eti, deniz ürünü, yumurta, az yağlı peynir VEYA (fasulye veya mercimek gibi) baklagillerden bol bir porsiyon. Pişirmek için en az yağı kullanın (örn. 1 çay kaşığı zeytinyağı, kanola, ayçiçek yağı) veya ızgara, kuru fırınlama, buğulama veya mangal yöntemlerini kullanın

• 1 porsiyon meyve VEYA az miktarda az yağlı yoğurt ya da muhallebi Ana yemeğinizi, tecihinize göre, öğlende veya akşam yiyebilirsiniz.

(8)

8 Şeker hastaları için yiyecek seçenekleri

Yemek arası çerezler

Belirli türlerde tablet veya insülin alan şeker hastaları, her yemek arasında veya gece yemeği olarak bir çereze ihtiyaç duyabilir. Ancak, kilosunu kontrol etmek isteyenlerin çoğu her yemek arasında çereze ihtiyaç duymayabilir. Sizin için hangisinin en iyisi olduğunu öğrenmek için beslenme uzmanınız veya şeker hastalığı eğitmeninizle görüşün.

İyi çerez fikirleri 1 dilim meyveyi, 1 kap az yağlı yoğurtu, 1 fincan az yağlı sütü, 1 dilim kepekli ekmeği, 1 dilim meyveli ekmeği veya 2 yüksek lifli peksimeti içerebilir. Başka çerezler için Sağlıklı Çerezler ve Şeker Hastalığı bilgilendirme belgesine bakın.

Eyalet veya Bölge Şeker Hastalığı Kuruluşunuz, şeker hastası olan herkesin kişisel tavsiye için bir beslenme uzmanını (APD) ziyaret etmesini salık verir.

Daha fazla bilgi

7’inci sayfadaki örnek mönü planı sadece bir kılavuzdur. Daha fazla kişisel bilgi için Güvencelikli Pratisyen Perhiz Uzmanı (APD) yardımcı olacaktır.

Bölgenizde bir APD bulmak için şurayla ilişkiye geçin:

• 1800 812 942’den veya www.daa.asn.au sitesinden Avustralya Perhiz Uzmanları Derneği

• 1300 136 588’den Eyalet veya Bölge Şeker Hastalığı Kuruluşunuz veya aşağıda sıralanan internet siteleri.

• Beslenme uzmanları yerel hastanelerde, şeker hastalığı merkezlerinde ve toplum sağlık merkezlerinde çalışır ve telefon rehberinde de bulunabilirler.

Unutmayın – sağlıklı yiyecekler ve düzenli bedensel etkinlik sağlıklı kalmanızda size yardımcı olacaktır!

Avustralya’nın önde gelen şeker hastalığı kuruluşuna katılmak ister misiniz?

> Beslenme hizmetleri > Ücretsiz dergiler > Çocuk hizmetleri

> Eğitimsel yayınlar > Ürün ucuzlukları > Destek grupları

Daha fazla bilgi için 1300 136 588 numaralı telefonu arayın veya Eyalet/Bölge Kuruluşunun internet sitesi:

ACT www.diabetes-act.com.au NSW www.australiandiabetescouncil.com NT www.healthylivingnt.org.au QLD www.diabetesqueensland.org.au SA www.diabetessa.com.au TAS www.diabetestas.com.au

VIC www.diabetesvic.org.au WA www.diabeteswa.com.au

Bu şeker hastalığı bilgilendirme belgesinin tasarımı, içeriği ve yayını şu kuruluşlarca yapılmıştır:

> ACT Diabetes ACT > NSW Australian Diabetes Council

> NT Healthy Living NT > QLD Diabetes Australia – Queensland

> SA Diabetes SA > TAS Diabetes Tasmania

> VIC Diabetes Australia – Vic > WA Diabetes WA

Bu bilgilendirme belgesinin asıl tıbbi ve eğitimsel içeriği Health Care and Education Committee of Diabetes Australia Ltd. tarafından gözden geçirilmiştir. Bu yayının asıl şekliyle fotokopisine sadece eğitimsel amaçlarla izin verilmiştir. Üçüncü kişiler tarafından başka şekillerde yeniden yayını yasaktır.

Bu bilgilendirme belgesine ilişkin herhangi bir konu hakkında lütfen dapubs@tpg.com.au adresinden veya 02 9527 1951 numaralı telefondan Ulusal Yayınlar’la ilişkiye geçin.

Sağlık profesyonelleri: Bu kaynağın çok sayıda kopyası için listede görülen Eyaletinizdeki/ Bölgenizdeki Şeker Hastalığı Kuruluşu ile ilişkiye geçin.