DENEY 1-3 ÖZEL VEYA KAPI DEVRESİ
DENEYİN AMACI
1. ÖZEL VEYA kapısının karakteristiklerini anlamak.
GENEL BİLGİLER
ÖZEL VEYA kapısının sembolü Şekil 1-8’de gösterilmiştir. F çıkışı, A̅B + AB¯
ifadesine eşittir. Şekil 1-9 (a) ve (b)'de gösterildiği gibi, ÖZEL VEYA kapıları, DEĞİL, VEYA, VE, VEYA DEĞİL ya da VE DEĞİL kapıları kullanılarak veya dört adet VE DEĞİL kapısı kullanılarak gerçekleştirilebilir.
Şekil 1-8 ÖZEL VEYA kapısının sembolü
(a) Temel kapılar ile oluşturulmuş (b) VE DEĞİL kapıları ile oluşturulmuş Şekil 1-9 ÖZEL VEYA kapısı devreleri
𝐹 = 𝐴̅𝐵 + 𝐴𝐵̅ olduğu için, B=0 iken, 𝐹 = 𝐴̅. 0 + 𝐴. 0̅̅̅ = 𝐴. 1 = 𝐴 olur ve devre tampon(buffer) gibi davranır. B=1 iken, 𝐹 = 𝐴̅. 1 + 𝐴. 1̅ = 𝐴̅. 1 = 𝐴̅ olur ve devre değilleyici(inverter) gibi davranır. Diğer bir deyişle, ÖZEL VEYA kapısının giriş durumu, kapının tampon ya da değilleyici gibi davranacağını belirler.
Bu deneyde, ÖZELVEYA kapıları gerçekleştirmek ve giriş ve çıkışlar arasındaki ilişkiyi incelemek için temel lojik kapılar kullanılacaktır.
KULLANILACAK ELEMANLAR
Şekil 1-10 (a)
Şekil 1-10 eşdeğer devre (b)
2. A ve D girişleri için giriş sırasını takip ederek çıkışları Tablo 1-6’ya kaydedin.
INPUT OUTPUT
A D F1 F2 F3 F 0 0
0 1 1 0 1 1
Tablo 1-6
3. F1, F2, F3, F4, çıkışlarının Boolean ifadelerini belirleyin.
B. Temel Kapılar ile ÖZEL VEYA Kapısı Gerçekleştirilmesi (Modül KL- 33002 blok c)
1. Şekil 1-11 (a)’da verilen devre göz önünde bulundurularak Şekil 1-11 (b)’deki devreyi kurunuz. (Verilen Şekil 1-11 (a) devresi sizlere yardımcı olmak içindir.
Amacınız blok c’yi kullanarak Şekil 1-11 (b)’yi kurmaktır.)
2. A, B girişlerini SW1, SW2'ye, F1, F2, F3 çıkışlarını L1, L2, L3'e bağlayın.
Şekil 1-11 (a)
Şekil 1-11 (b) eşdeğer devre
A ve B girişleri için giriş katarını takip ederek çıkışları Tablo 1-7’ye
ALIŞTIRMALAR
1. Yalnızca bir adet VEYA DEĞİL kapısı kullanarak ÖZEL VEYA kapısı gerçekleştirilebilir mi? Devre şemasını çizin ve devreyi kurarak çözümünüzün doğruluğunu veya yanlışlığını ispat edin.
2. ÖZEL VEYA kapısının girişlerinden biri lojik “1” durumundaysa kapının F çıkışı ne olur?
ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
( ) 1. Aşağıdakilerden hangisi ÖZEL VEYA kapısının simgesidir?
1.
2.
3.
( ) 2. Aşağıdakilerden hangisinin 4 tanesi ile ÖZEL VEYA kapısı gerçeklenebilir?
1. VEYA kapısı 2. DEĞİL kapısı 3. VE DEĞİL kapısı.
( ) 3. Aşağıdaki kapılardan hangisi ÖZEL VEYA kapısı elde etmek için kullanılabilir?
1. VEYA kapısı 2. DEĞİL kapısı 3. VE kapısı.
( ) 4. Şekildeki kapının F çıkışının lojik ifadesi aşağıdakilerden hangisidir?
1. AB¯+A̅B 2. AB¯
3. A̅B¯+AB
DENEY 1-4 VE-VEYA-DEĞİL (A-O-I/And-Or-Inverter) KAPI DEVRELERİ
DENEYİN AMACI
1. Birleşik lojiğin temel prensibini anlamak.
GENEL BİLGİLER
VE-VEYA-DEĞİL (AOI) kapısı, iki VE kapısı, bir VEYA kapısı ve bir DEĞİL kapısından oluşur. AOI’nın sembolü Şekil 1-12’de gösterilmiştir. F çıkışı için Boolean ifadesi:
F AB CD (1)
Şekil 1-12 AOI kapısı De Morgan teoremi uygulanırsa:
F (A B) (C D) (2)
Denklem (1) aynı zamanda ”Çarpımlar Toplamı (Sum of Product/SOP)” olarak ifade edilir. Denklem (2) aynı zamanda ”Toplamlar Çarpımı (Product of Sum/POS)” olarak ifade edilir. Temel olarak, AOI kapısı bir ”Çarpımlar Toplamı” lojik kombinasyonudur.
KULLANILACAK ELEMANLAR
1. KL-31001 Dijital Lojik Lab.
2. KL-33002 Modülü DENEYİN YAPILIŞI
1. Şekil 1-13(a)’da gösterilen KL-33002 Modülünün c bloğundaki kapılar kullanılarak Şekil 1-13(b)’deki AOI kapısını gerçekleyin. Şekil 1-13(a)’daki kapılar kullanılarak VEYA kapısı olarak kullanan eşdeğer AOI devresi Şekil 1-13(c)’de gösterilmiştir.
(a)
(b) gerçek devre
A A1 F3
0 0
0 1
1 0
1 1
Tablo 1-8.1
F3 çıkışı, girişleri A ve A1 olan bir VE kapısı çıkışı gibi davranıyor mu?
4. B×B1≠0 iken F3 çıkışı, girişleri A ve A1 olan bir VE kapısı çıkışı gibi davranıyor mu (F3=A×A1)?
A A1 F3 0 0 0 1 1 0 1 1
Tablo 1-8.2
5. A=A1=0 iken, Tablo 1-9’da B, B1 için verilen giriş katarını takip ederek çıkışları kaydedin.
B1 B F3
0 0
0 1
1 0
1 1
Tablo 1-9
F3 çıkışı, girişleri B ve B1 olan bir VE kapısı çıkışı gibi davranıyor mu (F3=A×A1)?
6. A×A1≠0 iken F3 çıkışı, girişleri A ve A1 olan bir VE kapısı çıkışı gibi davranıyor mu (F3=A×A1)?
7. F3 çıkışı, A×A1+B×B1 ifadesine eşit mi?
ALIŞTIRMALAR
1. Lojik fonksiyonu 𝑭 = (𝑨̅ + 𝑩̅)𝒙(𝑪̅ + 𝑫̅) olan bir “Toplamların Çarpımı” devresi kurunuz.
2. Bir A-O-I kapısının çıkışı 𝑨𝑩 + 𝑪𝑫̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅̅ dir. 𝑪 = 𝑨̅ ve 𝑫 = 𝑩̅ iken kapının çıkışı ne olur?
ÇOKTAN SEÇMELİ SORULAR
( ) 1. A-O-I kapısındaki A neyi temsil eder?
1. VE
2. VE DEĞİL 3. AN
( ) 2. A-O-I kapısının çıkışı aşağıdakilerden hangisidir?
1. AB CD 2. (A+B)×(C+D) 3. ABCD
( ) 3. “Çarpımların Toplamı” nasıl ifade edilir?
1. AB+CD 2. (A+B)×(C+D) 3. ABCD
( ) 4. “Çarpımların Toplamı(SOP)” ifadesinin kısaltması aşağıdakilerden hangisidir?
1. POS 2. SOP 3. PSO
( ) 5. “Toplamların Çarpımı” ifadesinin kısaltması aşağıdakilerden hangisidir?
1. POS 2. SOP 3. PSO ( ) 6. AOI temelde bir:
1. POS kapısıdır 2. SOP kapısıdır
3. Hem POS hem SOP kapısıdır
( ) 7. F çıkışı AB CD olan bir A-O-I kapısı için C A ve D B ise; bu kapı aşağıdakilerden hangisinin eşdeğeridir?
1. VEYA kapısıdır 2. YA DA kapısıdır 3. VE DEĞİL kapısıdır ( ) 8. A-O-I kapısındaki A neyi temsil eder?
1. ON 2. VEYA 3. OF
