SAĞLIK AR-GE POLİTİKALARI VE
KALKINMA BAKANLIĞI ARAŞTIRMA
ALTYAPI DESTEKLERİ
Sunum Akışı
10. Kalkınma Planı
◦ Ar-ge Politikası
◦ Sağlık Politikaları
◦ Öncelikli Dönüşüm Programları
Kamu Ar-ge yatırımları ve Kalkınma Bakanlığı’nın rolü
◦ Ar-ge destekleri
◦ Kalkınma Bakanlığı proje değerlendirme süreci
Geleceğe Dair Öneriler
Onuncu Kalkınma Planı
• Bütüncül, kapsayıcı ve çok boyutlu bakış açısı,
• İnsan odaklı kalkınma anlayışı,
• Katılımcı bir yaklaşım,
• 2023 hedefleri yolunda 5 yıllık ilk
dilim için yol haritası, (2014-2018)
Onuncu Kalkınma Planı Temel Makro Hedefler
2012 2018 2023
GSYH (Cari, Milyar ABD
Doları) 786,3 1.285,5 2.000
Kişi Başına GSYH (Cari, ABD
Doları) 10.504 15.996 25.000
İhracat (Milyar ABD Doları) 153 277 500
İşsizlik Oranı (%) 9,2 7,2 5
Onuncu Kalkınma Planının Yapısı
Uygulama, İzleme, Değerlendirme
Öncelikli Dönüşüm Programları
Nitelikli İnsan,
Güçlü Toplum
Yenilikçi Üretim, İstikrarlı
Yüksek Büyüme
Yaşanabilir Mekanlar, Sürdürülebilir
Çevre
Kalkınma İçin
Uluslararası İşbirliği
Yenilikçi Üretim, İstikrarlı Büyüme
Bilim, Teknoloji ve Yenilik
Temel Amaç:
• Teknoloji ve yenilik faaliyetlerinin özel sektör odaklı artırılarak, faydaya
dönüştürülmesi
• Araştırma sonuçlarının ticarileştirilmesi ve markalaşma
Etkin Ar-Ge Merkezleri
Araştırma Destek Programları
Kamu Tedarik
Sistemi Araştırmacı İnsan gücü
Onuncu Plan Ar-Ge Hedefleri
İlaç sanayiinin daha fazla ihracat yapabilen, uluslararası standartlardaki yüksek teknolojisini Ar-Ge ile bütünleştirmiş, uzun vadede yeni molekül geliştirme yönünde gerekli adımları atan, başta biyoteknolojik ve biyobenzer ürünler olmak üzere daha yüksek katma değerli ilaçlar üreten rekabetçi bir yapıya kavuşması sağlanacaktır. Bu çerçevede, Ar-Ge ekosistemi geliştirilecek, ilaç sanayii stratejik bir yaklaşımla ele alınacaktır.
10. Kalkınma Planında Sağlık
Sektöründe Ar-Ge
ÖNCELİKLİ DÖNÜŞÜM PROGRAMLARI
• Kamu Alımları Yoluyla Teknoloji Geliştirme ve Yerli Üretim Programı
• Öncelikli Teknoloji Alanlarında Ticarileştirme Programı
• Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm Programı
Tıbbi cihaz ve tıbbi malzemenin %20’sini
yerli üretimle karşılamak
İlaç ihtiyacının
%60’ını yerli üretimle karşılamak
Ar-Ge ve Yenilik Alanının Geliştirilmesi
• Yerli ve yabancı nitelikli araştırmacı sayısının artırılması
• Öncelikli alanlar belirlenerek temel araştırma programlarının oluşturulması
• Yerli ve yabancı özel sektör ile yakın işbirliği içinde
çalışacak akredite araştırma, test ve ölçüm merkezlerinin kurulması
• Sürdürülebilir Ar-Ge, üretim, ticarileştirme için alternatif finansal modeller ile programlar tasarlanması
• Ar-Ge destek programlarının geliştirilmesi
Sağlık Endüstrilerinde Yapısal Dönüşüm
Programı
Kamu Ar-ge Yatırımları ve
Kalkınma Bakanlığı'nın Rolü
114
238 240
610
790 809
955
1337
1453
1644 1800
1835
0 200 400 600 800 1000 1200 1400 1600 1800 2000
2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013
AR-GE ALANINDAKİ KAMU YATIRIMLARI
(Cari Fiyatlarla, Milyon TL)
Yaklaşık 16 Kat Artış
Ar-Ge Alanındaki Kamu Yatırım Bileşenleri
ARAŞTIRMA DESTEK
PROGRAMLARI
ARAŞTIRMA ALTYAPILARI
ARAŞTIRMACI İNSANGÜCÜ PROGRAMLARI
ARAŞTIRMA DESTEK PROGRAMLARI
Özel sektör, kamu ve üniversite işbirliğini güçlendirmek, üniversitelerde yapılan akademik bilginin ticarileşmesini sağlamak,
kamu kurumlarının çalışma
alan/sektörlerindeki gelişmeleri
yönlendirmelerini desteklemek amaçlarıyla
ilgili kurumlar tarafından yürütülen programlar
YATIRIM PROGRAMI KAPSAMINDA ARAŞTIRMA DESTEK PROGRAMLARI
Kurum Program Adı Başlama
Yılı
2013 Yılı Ödeneği (Milyon TL)
TÜBİTAK TARAL Programı 2005 841
BSTB SANTEZ Programı 2006 65
BSTB TGB 2002 36,2
Ulusal Bor AE Bor Araştırmaları Programı 2006 7
Enerji ve Tabii K. B. EN-AR Programı 2008 2,2
TKİ Temiz Kömür Teknolojileri
Programı 2009 11,8
AFAD Ulusal Deprem Araştırmaları
Programı 2012 1
ARAŞTIRMA ALTYAPILARI DESTEKLERİ
Araştırma Altyapısı Destekleri
Merkezi Araştırma Laboratuvarı
Tematik Araştırma
Merkezi
Amaç
- Ülke ve bölge öncelikleriyle uyumlu,
- Kamu ve özel sektör ihtiyaçlarına odaklanmış, - Disiplinlerarası ortak çalışmayı esas alan ve
- Bütün araştırmacıların kullanımına açık altyapıların ülkemize kazandırılması
Araştırma Merkezi Tanımları
Tematik Araştırma Merkezleri : Belli bir
bilimsel alanda uzmanlaşmış ve bu alanda ulusal ve bölgesel düzeyde araştırma faaliyeti yürütme kapasitesine sahip araştırma merkezi
Merkezi Araştırma Laboratuvarları:
Üniversite birimlerinin çeşitli alanlarda ihtiyaç duyduğu ortak araştırma altyapısını sağlayan mekânlar
17
18
ODTÜ- Mikro Elektronik Mekanik Sistemler Araşt.
ve Uyg. Merk. (MEMS) Sabancı Ünv. Nanoteknoloji Araşt. ve Uyg. Merk.
(SUNUM)
Atılım Ünv. Metal Şekillendirme Mükemmeliyet Merk. Boğaziçi Ünv. Yaşam Bilimleri Araşt. Merk.
Merkezlerden Görüntüler
Bilkent Ünv.- Ulusal Nanoteknoloji Merkezi
19
Araştırma altyapıları
◦ 2003-2013 yılları toplam harcama: 3 milyar TL
◦ Tematik ileri araştırma merkezleri
Biyoteknoloji dâhil yaşam bilimleri, malzeme, havacılık ve uzay, bilgi ve iletişim, savunma teknolojileri ile
nanoteknoloji gibi alanlarda..
Tamamlanan: 108
Devam eden: 65
◦ Merkezi araştırma laboratuvarları
Tamamlanan: 20
Devam eden: 62
Araştırma Altyapıları
Sağlık Sektöründeki Tematik Araştırma Merkezleri
Tamamlanmış Merkezler ( 17 adet)
Pankreas Adacık Hücre İzolasyonu Merkezi (Sağlık Bakanlığı)
Bağcılar deneysel Araştırma ve Beceri Geliştirme M. (Sağlık Bak.)
İleri Genom ve Biyoenformatik Araştırma M. (TÜBİTAK Bilgem)
Organ nakli Merkezi (Akdeniz Üniversitesi)
Biyoteknoloji Enstitüsü (Ankara Üni.)
Yaşambilim Araştırma Merkezi (Boğaziçi Üni.)
Farmasotik Bilimler Araştırma Merkezi (Ege Üniversitesi)
Pediatrik Kök Hücre Ar-ge ve Hücresel tedavi M. (Hacettepe Ü.)
Endovasküler Tedavi İçin Girişimsel Radyolojik Görüntüleme Tekno. Geliş. M.
(Hacettepe Ü.)
Transgenik Hayvan araştırmalar M. (Hacettepe Ü.)
Biyoteknoloji ve Biyomühendislik Araştır. M. (İzmir İleri Teknoloji Ü.)
Genetik ve Metabolik hastalıklar Araştırma M. (Marmara Üni.)
Moleküler Biyoloji-Biyoteknoloji Ar-Ge M. (ODTÜ)
Doğal ürünler Araştırma M. (Selçuk Üni.)
Biyonanoteknoloji Araştırma Lab. (Fatih Üni.)
Manyetik Rezonans Görüntüleme mer. (Bilkent Üni.)
Nanotıp-nanotekn. Dayalı Yeni Tanı ve Tedavi Yöntem. Gel. (Gazi Üni.)
Sağlık Sektöründeki Tematik İleri Araştırma Merkezleri
Kurulumu Devam Eden Merkezler ( 7adet)
İleri Biyomedikal Ar-Ge M. (Dokuzeylül Üniversitesi)
Medikal Elektro-optik sistemler araş. M. (Kocaeli Üni.)
Viral Zoonazlar Tanı ve İleri Araş. Lab. ( Ankara Üni.)
Parçacık Hızlandırıcı Merkezi (Ankara Üniversitesi)
Biyomalzeme ve Doku Mühendisliği Araştırma M. (ODTÜ)
Biyomedikal malzemeler ve Yapay Dokular (Yıldız Teknik Üni.)
Rejeneratif ve Restoratif Tıp Araştırmaları Mer. (İstanbul Medipol Ün.)
Sağlık Sektöründeki Araştırma Merkezlerinde Yürütülen Başlıca Faaliyetler
tıbbi cihaz geliştirme
ilaç geliştirme çalışmaları
biyolojik sistem araştırmaları
hücresel tedaviler, doku mühendisliği
genetik ve biyoteknoloji
manyetik rezonans görüntüleme teknolojileri
genetik hastalıklar, kanser biyolojisi
nanobiyoteknoloji
genom araştırmaları
kök hücre araştırmaları
Proje Değerlendirme ve Kabul Süreci
24
Proje Çağrısı
Ön Değerlendirme
Paneller
Kabul/Red Kararı
25
Ön Değerlendirme
Altyapı ve insangücü geliştirme dışında nitelik taşıyıp taşımadığı,
Genel kullanıma açık olup olmadığı,
Proje başvuru formatına uygunluk,
Proje Önerilerinin Değerlendirilmesi
26 Panel Değerlendirmesi
Alanında uzman akademisyenler ve özel sektör temsilcilerinden oluşturulur.
- Bilgi Teknolojileri - Merkez laboratuvarlar - Mikro-Nano Teknoloji - Malzeme Bilimleri
- Yaşam Bilimleri - Enerji-Çevre - Tarım-Gıda-Veterinerlik
Proje Önerilerinin Değerlendirilmesi
Araştırma Merkezleri Başvuru Değerlendirme Kriterleri
27
Altyapının Ulusal Önceliklerle Uyumu ve Stratejik Önemi
- Kalkınma Planı - BTYK Kararları
- Kurumun Stratejik Planı - Bölgesel Talep ve İhtiyaç
Altyapının Sürdürülebilirliği - Gerekli idari düzenlemelerin
yapılmış olması
- Özel sektör ve diğer araştırma kurumlarıyla işbirliklerinin
oluşturulması
- Dış kullanıcılara açık olması Proje Ekibinin Yeterliliği ve
Projenin Tutarlılığı
- Proje Çalışanlarının altyapının işletimi konusunda tecrübeli olması
- Alanında yetkin bilim
insanlarının projede yer alması
2 8
Altyapının Ulusal Önceliklerle Uyumu Ve Kurumsal Uygunluk
Kurulması önerilen altyapının kalkınma planı ve yıllık programlar, Bilim ve Teknoloji Yüksek Kurulu kararları, sektörel gelişme stratejilerinde belirtilen önceliklerle uyumu,
Altyapının ülkenin ve/veya bölgenin sosyo-ekonomik kalkınmasına katkısı,
Altyapının üniversite/araştırma kurumu – sanayi işbirliğine katkı sağlama potansiyeli,
Altyapının öneren kurumun gelişme stratejisi ve vizyonu ile uyumu,
Potansiyel kullanıcıların (kamu, sanayi ve diğer paydaşlar) kurulması önerilen altyapının kullanımına yönelik mutabakatı (destek mektubu vb.).
Proje Değerlendirme Kriterleri
29
Proje Ekibinin Yeterliliği ve Projenin Tutarlılığı
Önerilen altyapıya ilişkin bilimsel bilgi birikimi,
Ulusal ve uluslararası Ar-Ge projelerindeki deneyimi,
Öneri kapsamında istenen makine-teçhizatın altyapının kurulum amaçlarıyla uyumu,
İstenen donanımın kurumda ve diğer merkezlerde
varolan altyapı ile uyumu (mükerrerlik oluşturmakta
mıdır veya varolan altyapıyı tamamlayıcı mıdır),
30 Altyapının Sürdürülebilirliği
Altyapının bütçesi ve bütçenin harcama kalemlerine dağılımının uygunluğu,
Altyapının kurumsal bir yönetim anlayışına sahip olması,
Altyapıda üretilecek bilgi ve sonuçların kullanıcılara (sanayi, kamu, ve diğer paydaşlar) aktarılması,
Altyapının yurt içinden ve yurt dışından nitelikli insangücü çekme potansiyeli,
Potansiyel kullanıcıların (kamu, sanayi, ve diğer paydaşlar) kurulması önerilen altyapıya ayni, nakdi veya insan kaynağı açısından desteği,
Altyapının ulusal ve uluslararası kaynaklardanproje çekme potansiyeli,
Araştırma Merkezlerinin Etkin Kullanımı
BTYK Kararı
15 Aralık 2010 22. BTYK Toplantısı
Araştırma merkezlerinin etkin kullanımını ve
sürdürülebilirliğini sağlamak üzere, merkezlerin
özel sektör ve ilgili kamu kurum ve kuruluşları ile
işbirliği kurmaları, yönetimi, sürdürülebilir
finansmanı, personel istihdamı, tüm
araştırmacılara 7 gün 24 saat hizmet verebilecek
şekilde açık olması, performanslarının izlenmesi
ve değerlendirilmesi gibi konularda idari ve yasal
düzenlemeler yapılması
Yükseköğretim Kurumları Araştırma Merkezlerine İlişkin Kanun Taslağının Ana Hatları
Performansa dayalı izleme, değerlendirme ve destekleme sistemi kurulması,
Araştırma altyapılarının yeterlik değerlendirmesine tabi tutulması,
Yeterlik kararı verilen araştırma altyapılarının
◦ kendi bütçelerinin olması,
◦ özel sektörün de yer aldığı yönetim ve danışma kurullarının olması,
◦ profesyonel bir yönetici olarak merkez müdürü istihdam edilmesi,
◦ nitelikli personel istihdam edebilmesi,
◦ bütün kullanıcılara açık olması ve kesintisiz hizmet vermesi,
◦ Araştırma altyapılarının yükseköğretim kurumlarıyla özel sektör ve/veya sivil toplum kuruluşu ortaklığında kurulabilmesi,
◦ Araştırma altyapılarının ticarileştirme için şirket kurabilmesi veya kurulanlara ortak olabilmesi,
32
Araştırma Altyapı Destek Sisteminde Dönüşüm
Performans bazlı destek sistemi
İzleme ve değerlendirme sistemi
Seçici ve güdümlü proje çağrı sistemi
Araştırma altyapısı kurulum aşaması
sonrasında cari ve yatırım desteği
GELECEĞE DAİR….
Sağlıkta Ar-ge’nin önemi artıyor…
Sağlık alanındaki ürün ve teknolojilerde dışa bağımlılığın azaltılması,
Sağlık Bakanlığı’nın sağlık alanındaki Ar-ge faaliyetlerinin yönlendirilmesinde aktif rol olması,
Özel sektörle, üniversiteler ve araştırma merkezleri arasındaki ilişkilerin geliştirilmesi,
Dünya genelinde önemli Ar-Ge yatırımı yapan firmaların Ar-Ge fonksiyonlarının ülkemize çekilmesi,
Kamu alımları, yerliliği ve yeniliği teşvik edecek etkili bir araç olarak kullanılması.
