Bireysel Bellek Toplumsal Bellek Kültürel Bellek

(1)

1. MODÜL

Bellek

Bireysel Bellek

Dr. Berivan Ece Usta, Koç Üniversitesi, Psikoloji Bölümü Toplumsal Bellek

Dr. Öğretim Üyesi Göze Orhon, Hacettepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi Kültürel Bellek

Doç. Dr. Gülsüm Depeli, Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi, İletişim Bilimleri Bölümü

(2)

I. Oturum

Bireysel Bellek

Dr. Berivan Ece Usta

Koç Üniversitesi, Psikoloji Bölümü Oturum tarih ve saatleri

2 saat (2 oturum) Oturum Alt Başlıkları

• Hafızanın zihinden buluta yolculuğu

• İnsan beyni ve hafızanın kodlama, saklama ve hatırlama süreçleri

• Geçmiş olayların hatırlanması ve yanılgılar

• Toplumsal olayların hatırlanması ve Türkiye Kazanımlar

• İnsan hafızasının geçmişten günümüze işlevlerinde olan değişmelerin anlaşılması

• İnsan zihninin çalışma dinamikleri ve yapısı hakkında bilgi edinme

• Hatırlamanın kişinin içinde buluduğu durum ve bağlamlardan nasıl etkilendiğinin görülmesi

• Toplumsal olayların hatırlanması ile bireysel olayların hatırlanması arasındaki benzerlik ve farkların anlaşılması

(3)

II. Oturum

Toplumsal Bellek

Dr. Öğretim Üyesi Göze Orhon Hacettepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi Oturum tarih ve saatleri

• Toplumsal bellek-kökler

• Toplumsal hatırlama ve unutma

• Toplumlar nasıl hatırlar?

• Toplumsal belleğin inşası ve dinamikleri Kazanımlar

Bu dersin sonunda Katılımcılar,

• Toplumsal bellek kavramına ilişkin temel bir kavrayışa erişecek,

• Kişisel bellek ile toplumsal bellek arasında ne tür bir ilişki/etkileşim olduğuna dair fikir edinecek,

• Katılımcılar toplumsal belleğin inşa edilmesi sürecinin temel dinamiklerini (temsiller, güç ilişkileri, kimlik, bugünün bağlamı ve diğ.) tanımış olacaklar,

• Bellek ve tarih arasındaki kimi gerilimleri ve paralellikleri tanımış olacaklar,

• Reel bellek inşası örneklerini derste sunulan çerçeve ışığında kısmen yorumlama kabiliyetine sahip olacaklardır.

(4)

III. Oturum

Kültürel Bellek

Doç. Dr. Gülsüm Depeli

Hacettepe Üniversitesi İletişim Fakültesi, İletişim Bilimleri Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Kültürel bellek: Kültür, kimlik, bellek

• Kültürel kimliğin kaynakları: Yöntembilimsel tartışma

• Kültürel kimliğin sahaları: Örnekler Kazanımlar

Katılımcılar;

• Alanın temel kavramlarını tanıyor ve tartışabiliyor olacak, belleğin tutunduğu mecralara dönük gözlem sahasını geliştirecektir.

• Alanın çalışma sahaları ve yöntemleri hakkında bilgi sahibi olacaktır.

• Örnek çalışmalar hakkında bilgilenecek, kendi çalışmalarını/projelerini tasarlayabilecek konuma gelecektir.

(5)

2. MODÜL

Yerel Tarih ve Bellek

Yerel Kimlik ve Aidiyet

Dr. Besim Can Zırh, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Aile Tarihi

Prof. Dr. Emine Zeynep Suda, İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü

Göç ve Bellek

Prof. Dr. Emine Zeynep Suda, İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü

Yerel ve Kent Tarihi: Yaklaşımlar, Yöntemler ve Dijitalleşme Doç. Dr. Yunus Uğur, Marmara Üniversitesi, Tarih Bölümü

(6)

I. Oturum

Yerel Kimlik ve Aidiyet

Dr. Besim Can Zırh

Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Sosyoloji Bölümü Oturum tarih ve saatleri

3 saat (3 0turum) Oturum Alt Başlıkları

• Yerel neresidir?

• Kimlik nasıl tanımlanır?

• Aidiyet nasıl ifade olunur?

• Yerel kimlikler nasıl çalışılır?

Kazanımlar

Bir yerel olarak kent mekânına dair aidiyetleri kuran ögelerin nasıl anlaşılacağı ve çalışılabileceğine dair yöntemsel bir çerçeve kazanılması.

Ders Öncesi Hazırlık

Oturum öncesi katılımcılardan, yerellerinde bilinen bir esnafla ya da bilinen bir sembol yapı üzerine mülakat yapmaları beklenmektedir; dersin sonunda bu çalışmalar üzerinden bir tartışma yürütülecektir.

(7)

II. Oturum Aile Tarihi

Prof. Dr. Emine Zeynep Suda

İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Oturum tarih ve saatleri

3 saat (3 0turum) Oturum Alt Başlıkları

• Tarih ve aile tarihleri

• Aile tarihi örnekleri

• Aile tarihleri ne işe yarar?

• Aile tarihi çalışması nasıl yapılır?

Atölye

Bu dersle ilgili bir uygulamalı atölye yapılacak ve katılımcılardan bir aile tarihi yazmaları istenecektir.

(8)

III. Oturum Göç ve Bellek

İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Göç Teorileri, göç ve göçmenlik deneyimleri

 - Göç teorileri, tarihsel göç dönemleri ve deneyimler

 - Göçmenlik Deneyimleri: Kentler ve göçmenler: Çanakkale vs İstanbul Kazanımlar

Göç teorileri ile ilgili ilk derste göçe dair teorik yaklaşımlar ele alınacak, dünya tarihinde göç dönemleri ve özgül göç hareketleri üzerinde durulacaktır.

Göçle ilgili ikinci oturumda göç ve göçmenlik deneyimleri örnekler üzerinden incelenecektir. Bu bölümde özgül deneyimleri açıklamak üzere kullanılan göç teorileri de tartışma konusu edilecektir. Özellikle iki örnek üzerinde durulacak:

Çanakkale ve İstanbul. Ele alınacak konular arasında emek göçü örneği olarak Almanya’ya giden Türk işçiler ve onların altmış yıllık serüveni de yer alacaktır.

Ülkemize yönelik eski Sovyet Cumhuriyetleri, Suriye, Afganistan ve dünyanın diğer bölgelerinden kaynaklanan göç hareketleri ve göçmenlerin Türkiye’deki tecrübeleri üzerinde de durulacaktır.

(9)

IV. Oturum

Yerel ve Kent Tarihi: Yaklaşımlar, Yöntemler ve Dijitalleşme

Doç. Dr. Yunus Uğur

Marmara Üniversitesi, Tarih Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Yerel Tarih ve Kent Tarihi: Yaklaşım ve Yöntemler

 - Tanımlar

 - Çok sesli ve katmanlı tarih

 - Kaynaklar ve yöntemler

 - Aktörler: Yerel tarihçiler ve kentliler

 - Kazanımlar

• Dijital Yerel-Kent Tarihi Uygulamaları

 - Ulusal ve uluslararası yerel tarih ve kent tarihçiliğine- belleğine yönelik örnek dijital proje ve uygulamalar incelenecektir.

Kazanımlar

• Yerel tarih ve kent tarihi tanımlarını ve özgün değerlerini anlamak

• Alanla ilgili kaynak çeşitliliğinine dair bilgi birikimi kazanmak

• Alanla ilgili dijital uygulama süreçleri ve sonuçları hakkında bilgi sahibi olmak

• İçinde bulunulan mekan ve yerlere dair farkındalık kazanmak

• Yer, hafıza, kültürel miras gibi konularda yeni çalışma ve projeler düşünmeye başlamak

(10)

3. MODÜL

Mekân ve Bellek

Hatırlamanın Yapıtaşı Mekânın Bellek ile İlişkisi

Doç. Dr. (YÖK) Serpil Özaloğlu, İD Bilkent Üniversitesi, GSTMF, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü

Bellek ve Kent imgeleri

Prof. Dr. Zeynep Yasa Yaman, Hacettepe Üniversitesi Mimarlık Tarihi ve Mekânsal Bellek

Prof. Dr. Elvan Altan, Orta Doğu Teknik Üniversitesi

Belleğin Taşıyıcısı Olarak Kültürel Mirasın Korunması ve Yorumlanması Pınar Aykaç, Orta Doğu Teknik Üniversitesi Mimarlık Bölümü,

Kültürel Mirası Koruma Lisansüstü Programı

Kentsel Mekânı Katmanlar Üzerinden Okumak

Dr. Öğretim Üyesi Melih Birik, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

Kent Formu ve Bellek

Dr. Öğretim Üyesi Melih Birik, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

(11)

I. Oturum

Hatırlamanın Yapıtaşı Mekânın Bellek ile İlişkisi

Doç. Dr. (YÖK) Serpil Özaloğlu

İD Bilkent Üniversitesi, GSTMF, İç Mimarlık ve Çevre Tasarımı Bölümü Oturum tarih ve saatleri

2,5 saat (3 oturum) Oturum Alt Başlıkları

• Giriş

• Belleğin kurgulanması, mekân, zaman

• Mekânın ruhu (Genius Loci)

• Beden-mekân ilişkisi ve toplumsal çerçeveler

• Bellek-tarih ilişkisi

• Sonuç Kazanımlar

Bellek-Mekân ilişkisi konusunda kuramsal altyapının genel çerçevesinin kavranması sağlanacaktır.

(12)

II. Oturum

Kent İmgeleri ve Bellek

Prof. Dr. Zeynep Yasa Yaman

Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi, Sanat Tarihi Bölümü, Batı Sanatı ve Çağdaş Sanat Anabilim Dalı

Oturum tarih ve saatleri 2,5 saat (3 oturum) Oturum Alt Başlıkları

• Geleneğin icadı

• Gelenek ve Bellek

• Gelenek, bellek ve imge

• Cumhuriyet Dönemi kent imgelerinin görsel sanatlara aktarımı

• Yeni bellek, başkenti tanımlayan imgeler evreni Kazanımlar

• Cumhuriyet Döneminde inşa edilen yeni bellek ve yaratılan imge dünyası hakkında bilgi sahibi olmak.

• Sanat tarihi disiplini açısından imgeler evreninin siyasetle ilişkisini kavramak.

• Cumhuriyet dönemi kültür politikaları açısından imge dünyasının inşasındaki öncelikleri görseller eşliğinde deneyimlemek.

(13)

III. Oturum

Mimarlık Tarihi ve Mekânsal Bellek

Prof. Dr. T. Elvan Altan

Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Kolektif Bellek, kültürel bellek, mekânsal bellek

• Mekânın tarihyazımı / Mekânsal belleğin tarihyazımı

• Mekânsal belleğin belgelenmesi ve anlatımı

• Mekânın belleği / Belleğin mekânı

• Mimarlık üretiminin tanımı ve mekânsal bellek

• Mimarlık üretiminin aktörleri ve mekânsal bellek Kazanımlar

Mimarlık tarihi ile mekânsal belleğin ilişkisini anlamak; mekânsal belleği kolektif ve kültürel bellek ile ilişkili olarak yorumlamak; mimarlık tarihyazımında mekânsal belleğin belgelenmesinin ve anlatımının yeri hakkında bilgi sahibi olmak.

(14)

IV. Oturum

Belleğin Taşıyıcısı Olarak

Kültürel Mirasın Korunması ve Yorumlanması

Pınar Aykaç

Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Mimarlık Bölümü, Kültürel Mirası Koruma Lisansüstü Programı Oturum tarih ve saatleri

3 saat (2 oturum + Atölye) Oturum Alt Başlıkları Oturum 1:

Belleğin Taşıyıcısı Kültürel Mirasın Korunması: Anlamlar, Süreçler, Aktörler, Tavırlar

• Kültürel miras - bellek ilişkisi

• Yerel, toplumsal, ulusal ve ulusaşırı bellek/kültürel miras ve insanlığın belleği/

kültürel mirası kavramları

• Bir süreç olarak kültürel miras ve kültürel mirasın üretimi

• Resmî ve resmi olmayan kültürel miras pratikleri

• Kültürel miras türleri

• Kültürel mirasın korunmasında farklı aktörler

• Kültürel mirasın korunmasında farklı tavırlar Oturum 2:

Belleğin Taşıyıcısı Kültürel Mirasın Yorumlanmasında İnsan-odaklı Yaklaşımlar

• Kültürel mirasın karmaşık çağrışımları

• Kültürel mirasın farklı değerleri/anlamları

• Kültürel mirasın yorumlanmasının önemi

• Kültürel mirasın yorumlanmasında farklı yaklaşımlar Atölye: Kültürel Miras Yorumlama Planı Geliştirilmesi

Katılımcılar, bir kültürel miras öğesi seçerek; yorumlama planı geliştireceklerdir.

Planda amaç, içerik, temalar, mesajlar, ilgi grupları ile araç ve yöntemler belirlenecektir.

(15)

Kazanımlar

• Kültürel miras ve bellek ilişkisini anlamak

• Kültürel mirasın tanımı, türleri ve rolü hakkında bilgi sahibi olmak

• Kültürel mirasın farklı değerleri ve anlamlarının farkında olmak

• Kültürel mirasın korunmasındaki süreçler, aktörler ve farklı tavırlar hakkında bilgi sahibi olmak

• Kültürel mirası yorumlamanın önemi ve amacı hakkında bilgi sahibi olmak

• Kültürel mirası yorumlamanın yaklaşım, teknik ve yöntemleri hakkında bilgi sahibi olmak

• Kültürel mirası yorumlamanın insan-odaklı, katılımcı ve etkileşimli bir süreç olduğunun farkında olmak

(16)

V. Oturum

Kentsel Mekânı Katmanlar Üzerinden Okumak

Dr. Öğretim Üyesi Melih Birik

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

• Kentin mekânsal bağlamı

• Kent dokusunu oluşturan mekansal katmanlar

• Mekânsal nitelikler üzerinden kentsel dokuda değişim ve dönüşüm Kazanımlar

• Kentsel dokunun yapısal çözümlemesini yapabilmek.

• Haritalar, hava fotoğrafları, plan ve projeler üzerinden kentsel mekânın değişim ve dönüşüm süreçlerini okuyabilmek.

• Kent dokusunda mekânsal katmanlar ve bellek arasındaki etkileşimi anlamak.

(17)

VI. Oturum

Kent Formu ve Bellek

Dr. Öğretim Üyesi Melih Birik

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi, Mimarlık Fakültesi, Şehir ve Bölge Planlama Bölümü

• Parça ve bütün etkileşimi

• Kent dokusunda kimlik bölgeleri

• Mekânsal ağlar ve rotalar üzerinden kentsel belleğin izini sürmek Kazanımlar

• Kent formunu mekânsal göstergeler üzerinden anlamlandırmak

• Kentsel dokuda mekânsal nitelikleriyle farklılaşan kimlik bölgelerini tanımlamak

• Kentsel sistemlerin mekânsal oluşum süreçlerini kavramak

• Farklı kimlik bölgelerini ilişkilendiren mekânsal ağlar ve rotaları okuyabilmek, tanımlayabilmek

(18)

4. MODÜL

Yerel Belleğin

Bilgi Kaynakları

Anılar

Prof. Dr. Emine Zeynep Suda, İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü

Yerel Hafıza Çalışmalarında Sözlü Tarih Yaklaşımı

Prof. Dr. Arzu Öztürkmen, Boğaziçi Üniversitesi, Tarih Bölümü Sözlü ve Yazılı Kültür

Edebiyat ve Bellek

Prof. Dr. Gonca Gökalp Alpaslan, Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü

Efemera, Görsel Kültür, Kolektif Bellek

Prof. Dr. Sinan Niyazioğlu, Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Fotoğraf ve Bellek

Arş. Gör. Gülay Acar Göktepe, Hacettepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi Medya ve Bellek

Doç. Dr. Ahmet Gürata, Stockholm University Türkiye Araştırmaları Enstitüsü

Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM): Aktarım, Koruma, Sürdürülebilirlik Doç. Dr. Evrim Ölçer Özünel, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi,

Türk Halk Bilimi Bölümü

(19)

I. Oturum Anılar

İstanbul Üniversitesi, Siyasal Bilgiler Fakültesi, Siyaset Bilimi ve Uluslararası İlişkiler Bölümü Oturum tarih ve saatleri

6 saat (3 oturum) Oturum Alt Başlıkları 1. Oturum

• Tarih ve anılar/biyografiler

• Sosyal bilimlerde anılar nasıl bir kaynak olarak görülmelidir?

• Anı türleri (sınıflamalar) : Yolculuk, biyografi, büyük adam anlatıları, oluşum hikayeleri, savunmalar, hayat hikayeleri, deneyim anlatıları 2. Oturum

• Anı örnekleri (bir tema etrafında anılar)

• Anılar nasıl derlenir?

Kazanımlar

Bu oturumlarda anılara dair teorik yaklaşımların, anı türlerinin öğrenlmesi ve

örnekler üzerinden anıların değerlendirilmesi amaçlanır. Yerel çalışmalarda anıların nasıl derleneceği üzerine bir tartışma yürütülür.

(20)

II. Oturum

Yerel Hafıza Çalışmalarında Sözlü Tarih Yaklaşımı

Prof. Dr. Arzu Öztürkmen Boğaziçi Üniversitesi, Tarih Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Sözlü tarih yaklaşımının genel tanıtımı

• Sözlü tarih çalışmalarının tarihsel süreci

• Yöntem olarak sözlü tarih

• Sözlü tarihin yerel hafıza çalışmalarında uygulanması Kazanımlar

Katılımcılar; yerel kimlik, tarihsel ve kültürel miras, hafıza mekânları üzerine hafızlarda kalan bilginin sözlü tarih yaklaşımı ile açığa çıkarılması konusunda farkındalık kazanacaklardır.

(21)

III. Oturum

Sözlü ve Yazılı Kültür

Prof. Dr. Gonca Gökalp Alpaslan

Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Sözlü kültür nedir? Yazılı kültür nedir?

• 19. yüzyıl Türk edebiyatında sözlü kültür- yazılı kültür ilişkileri

• 20. yüzyıl Türk edebiyatında sözlü kültür- yazılı kültür ilişkileri Kazanımlar

19. ve 20. yüzyıl Türk edebiyatının roman, öykü, şiir, tiyatro türlerinde sözlü kültür- yazılı kültür bağı örneklerle açıklanır.

(22)

IV. Oturum

Edebiyat ve Bellek

Prof. Dr. Gonca Gökalp Alpaslan

Hacettepe Üniversitesi, Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Bölümü Oturum tarih ve saatleri

3 saat (4 oturum + Atölye) Oturum Alt Başlıkları

• Edebiyat eserlerinde kişisel, kültürel, toplumsal, tarihsel bellek çözümlemesi:

Neden, nasıl?

• Kurmaca türlerde toplumsal, kültürel bellek çözümlemesi: Roman. öykü...

• Yaşam yazını türlerinde kişisel, kültürel, toplumsal, tarihsel bellek I:

Yaşamöyküsü (biyografi), mektup, günce.

• Yaşam yazını türlerinde kişisel, kültürel, toplumsal, tarihsel bellek II:

Özyaşamöyküsü (otobiyografi), anı.

Atölye

• Katılımcılara 4. oturumun sonunda yazı konusu verilecek.

• Yazılar GOOGLE SINIF ortamında açılacak ders alanına yüklenecek.

Böylelikle herkes birbirinin yazısını okuyup yorumlayabilecek.

• Atölye saatinde yazıların değerlendirmesi yapılacak.

Kazanımlar

Türk edebiyatından kurmaca ve kurmaca dışı türlerden örnek metinlerle kültürel, toplumsal, kişisel bellek anlatılarının farkına varılır.

(23)

V. Oturum

Efemera, Görsel Kültür, Kolektif Bellek

Prof. Dr. Sinan Niyazioğlu

Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Oturum tarih ve saatleri

• Geçici olanı kalıcı kılmak: Efemera bazlı görsel arşivler ve koleksiyonlar

• Bellek ve imge: Kolektif belleğin oluşumunda efemera bazlı görsel arşivler ve koleksiyonlar

Kazanımlar

• Ana hatlarıyla efemera ürünleri sınıflandırma, verilerden bilgi oluşturma yöntemleri

• Efemera arşiv veya koleksiyon yönetimine dair örnek analizleri (case study).

(24)

VI. Oturum

Fotoğraf ve Bellek

Arş. Gör. Gülay Acar Göktepe

Hacettepe Üniversitesi, İletişim Fakültesi Oturum tarih ve saatleri

4 (2+2) saat (2 oturum + Atölye) Oturum Alt Başlıkları

• Teorik Tartışmalar: Fotoğraf ve Bellek İlişkisi

• Yöntem: “Fotoğrafı Okumak”

Ara: 2 hafta

- 1. Hafta: katılımcıların atölye hazırlıklarını tamamlaması, - 2. Hafta: atölye yürütücüsünün uygulamaları değerlendirmesi Atölye: Kent Fotoğrafları Üzerine Bellek Fırtınası

“Kent fotoğrafı” adında bir fotoğraf türünden bahsedebilir miyiz, bir kent fotoğrafı neleri içerir, kent fotoğraflarına bakışta bireysel ve toplumsal belleğin kesişimini görmek mümkün mü sorularından yola çıkılarak tasarlanan bu deneysel atölyede katılımcıların yaşadıkları kentlere ilişkin buldukları ya da kendi ürettikleri bir fotoğrafı anlatıya dönüştürmeleri hedeflenmektedir.

Atölye öncesinde gerçekleştirilecek ilk oturumda fotoğrafın tarihi ve fotoğraf – bellek ilişkisi üzerine teorik arka plan bilgisi verilecektir. İkinci oturumda ‘fotoğrafı okumak’

üzerine yöntemsel tartışmalar örnekler üzerinden ele alınacaktır. Katılımcıların bir hafta içerisinde, seçtikleri fotoğrafı ve fotoğraftan yola çıkarak kurguladıkları anlatı metnini hazırlamaları beklenmektedir. Üçüncü ve dördüncü oturumda mevcut

fotoğraflar ve anlatılar, katılımcılarla birlikte tartışmaya açılacaktır. Atölye sonucunda fotoğraf, kent ve bellek ağında ortaya çıkan örüntülerin saptanması amaçlanmaktadır.

Kazanımlar

• Yerele / kente ilişkin görsel imgelerin toplumsal olgularla ilişkisine yönelik bir bakışın kazanılması,

• Fotoğraf yoluyla kişisel bellek ve topumsal bellek kesişiminin görülerek, tarihsel anlatılar içinde kişisel belleğin öneminin kavranması,

• Fotoğraflar üzerine sözlü ve yazılı anlatı kurma yoluyla imgelerin somutlaştırılması,

• Atölye sonucunda fotoğraf, kent ve bellek ağında ortak örüntülerin saptanmasıyla, kent imgesine ilişkin mevcut yaklaşımların görülmesi hedeflenmektedir.

(25)

VII. Oturum

Medya ve Bellek

Doç. Dr. Ahmet Gürata

Stockholm Üniversitesi, Türkiye Araştırmaları Enstitüsü Oturum tarih ve saatleri

100 dak. (2 oturum) Oturum Alt Başlıkları

• Geçmişin medya metinlerinde yeniden üretilişi

• Nostalji ve popülizm

• Tarihin görgü tanığı olarak medya

• Dijital bellek ve arşivler

• Hakikat sonrası: Geleceğin belleği

(26)

VII. Oturum

Somut Olmayan Kültürel Miras (SOKÜM):

Aktarım, Koruma, Sürdürülebilirlik

Doç. Dr. Evrim Ölçer Özünel

Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, Türk Halk Bilimi Bölümü Oturum tarih ve saatleri

3,5 saat (5 oturum) Oturum Alt Başlıkları

• SOKÜM’ün temel koruma yaklaşımları

• SOKÜM’ün aktarım ve koruma mekanları

• Korumada STK ve yerel yönetimler

• SOKÜM ve sürdürülebilir kalkınma

• Korumanın karanlık yüzleri

(27)

5. MODÜL

Yerel Kültürel Bellek Merkezleri ve

Uygulama Süreçler

Kent Araştırmaları ve Kent Araştırma Merkezleri Doç. Dr. Tülin Selvi Ünlü,

Çukurova Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Kent Araştırma Projeleri ve Uygulama Süreçleri

Arzu Beril Kırcı, Koç Üniversitesi VEKAM

Kent Müzeleri ve Yerel Tarihi Yerelle Birlikte Araştırmak

Orhan Silier, Tarih Vakfı Eski Başkanı, Avrupa Kültürel Miras Kuruluşları Federasyonu (Europa Nostra) Eski Yürütme Kurulu Üyesi, Europa Nostra – Türkiye Kurucu Başkanı Küratör Olmak İstiyorum!

Beral Madra, Küratör ve Sanat Eleştirmeni, BM Çağdaş Sanat Merkezi Kurucusu Kent Arşivleri ve Kütüphaneler

Doç. Dr. Mehmet Ali Akkaya, İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü

Uluslararası İlkeler Işığında Koruma Uygulamaları

Ceyda Cüceloğlu, Koç Üniversitesi VEKAM Konservasyon Birimi Kültürel Bellek Merkezlerinde Bilginin Düzenlenmesi

Duygu Kevser Karadağ, Koç Üniversitesi VEKAM, Kütüphane ve Arşiv Birimi Yerel Kültürel Bellek Merkezleri / Dijitalleştirme

Nalan Aslıhan Tarakçı, Koç Üniversitesi VEKAM, Kütüphane ve Arşiv Birimi Yerel Bellek Ürünlerinin Erişimi ve Hizmete Sunulması

Doç. Dr. Tolga Çakmak, Hacettepe Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Kültürel Bellek Merkezlerinde Telif Hakları Sorunları

Prof. Dr. Murat Yılmaz, İstanbul Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Kültürel Bellek Merkezlerinin Dijital Süreçlerinde Telif Hakları Sorunları Prof. Dr. Murat Yılmaz, İstanbul Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Elektronik Kültürel Bellek Merkezi Kurma

Prof. Dr. Murat Yılmaz, İstanbul Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü

(28)

I. Oturum

Kent Araştırmaları ve Kent Araştırma Merkezleri

Doç. Dr. Tülin Selvi Ünlü

Çukurova Üniversitesi Mimarlık Fakültesi Şehir ve Bölge Planlama Bölümü Oturum tarih ve saatleri

1. Oturum: Kent ve Kent Araştırmaları

• Kent Araştırmaları ve araştırmacı

 - Sosyal bilimlerde araştırma ve araştırmacı

 - Kent ve araştırmacı ilişkisi

• Kenti Kavrayış, Kentin bileşenleri

• Yaşam biçimi olarak kent

• Fiziksel/yapılı çevre olarak kent

• Kent araştırmalarının hedefi, amacı

 - Kenti anlamak

 - Kenti açıklamak

 - Geçmişi araştırmak (kent tarihi araştırmaları)

 - Mevcut durumu tespit edip kayıt altına almak

 - Kentin mevcut sorunlarına çözüm üretmek

 - Geleceğe yönelik öneriler geliştirmek 2. Oturum: Kent Araştırma Merkezleri

• Kent araştırma merkezlerinin kuruluş amaçları

• Kent araştırma merkezlerinin kurumsal yapısı

• Kent araştırma merkezlerinin çalışma

• Yurtdışı ve Türkiye örnekleri Kazanımlar

• Kent kavramı, içeriği, kenti ele alış ve kavrayış biçimlerine ilişkin bilgi edinme

• Kentsel araştırmanın kendine özgü yönlerini kavrama, kentin sorunları üzerinde düşünme

• Kente ilişkin araştırmada, araştırmacı-kent ilişkisini kavrama

• Kent araştırmalarının hedefi ve amacı üzerine düşünme

• Kent araştırma merkezlerinin kuruluş amaçları, kurumsal yapıları ve çalışma konularına ilişkin bilgi edinme

• Yurtdışı ve Türkiye örnekleri üzerinden kent araştırma merkezleri hakkında bilgi edinme

(29)

II. Oturum

Kent Araştırma Projeleri ve Uygulama Süreçleri

Arzu Beril Kırcı

Koç Üniversitesi VEKAM Oturum tarih ve saatleri 1 saat (1 oturum)

Oturum Alt Başlıkları

• Başlatma

• Planlama

• Yürütme

• İzleme

• Kapanış Kazanımlar Katılımcılar;

• Proje planlama süreçlerini öğrenerek planlayacakları projede olması gereken adımları analiz edebilirler

• Projelerde operasyonel süreçlerin neler olduğu, olası risk ve sınırlılıklar içerisinde nasıl hareket edilebileceğine dair bilgiler edinirler.

• Projelerde potansiyel işbirlikleri fırsatlarını takip etmeyi ve ilişkileri yönetmeyi öğrenirler

(30)

III. Oturum

Kent Müzeleri ve Yerel Tarihi Yerelle Birlikte Araştırmak

Orhan Silier

Tarih Vakfı Eski Başkanı, Avrupa Kültürel Miras Kuruluşları Federasyonu (Europa Nostra) Eski Yürütme Kurulu Üyesi, Europa Nostra – Türkiye Kurucu Başkanı

Oturum tarih ve saatleri 3 saat (4 oturum)

Oturum Alt Başlıkları

• Tarihe yaklaşımın çeşitli yöntemleri ve bunların müzeciliğe yansımaları

• Dünyada kent müzelerinin kuruluşunu ve gelişimini birlikte getiren dinamikler

• Türkiye’de kent müzeleri ve müzeciliği: ihtiyaçlar ve sınırlar

• Yerel tarihi yerelle birlikte araştırmak, sergilemek, yaşamak, bugüne bağlayarak geliştirmek

Kazanımlar

• Tarihçiliğin ve Müzeciliğin Genel İşlevi Konusunda Temel Bir Kavrayışın Sağlanması

• Dünyada ve Türkiye’de Kent Müzelerinin Gelişim Doğrultuları ve Bu Farklılıklar Konusunda Bilgilenme

• Kent Müzelerinin Yerel ve Sivil Kurumlara Dönüşmelerinin Yolları Konusunda Tartışma

(31)

IV. Oturum

Küratör Olmak İstiyorum!

Beral Madra

Küratör ve Sanat Eleştirmeni, BM Çağdaş Sanat Merkezi Kurucusu Oturum tarih ve saatleri

• Geniş veya seçkin kitle, özel veya kamusal sanat kurumları, sanat piyasası ile sanatçı arasında, sanatçının bu güçlerle ilişkisinde işin doğası gereği ortaya çıkan gerilimli alanda sanatçıyı koruyarak/kollayarak, onun üretiminin bu sistem içinde dolaşıma girmesini sağlayan uzman kimdir?

• Sanatçı için bu işlevi yürütürken siyasal, ekonomik, toplumsal, kültürel

sistemlerdeki çıkar çatışkıları dolayısyla tercihler yapmak zorunda kaldığında nasıl davranmalıdır?

• Yapıtın küresel sanat ve kültür ortamındaki görünürlüğünü nasıl sağlamalıdır?

Türkiye’de bu uzmanın serüveni nedir?

Kazanımlar

Yerel ve uluslararası kültür sanat sanayisi içinde çalışmak isteyenler için temel bilgiler sunulacak ve olanaklar hakkında bilgi verilecektir.

(32)

V. Oturum

Kent Arşivleri ve Kütüphaneler

Doç. Dr. Mehmet Ali Akkaya

İzmir Katip Çelebi Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Kent arşivleri ve kütüphanelerinin kavramsal çerçevesi

• Günümüz kent anlayışı için kent arşiv ve müzelerinin anlam ve önemi

• Kent arşivleri ve kütüphanelerinde “yerellik”

• Arşiv ve kütüphaneler için koleksiyon geliştirme

• Mekân ve koleksiyon ilişkisi

• Kullanıcı ile ilişkiler ve değişen hizmet anlayışı

• Kurumsal tanınırlık ve önemsenme

• İşbirlikleri

• İyi uygulama örnekleri Kazanımlar

Katılımcılar;

• Kent kültürünün anlamını ve önemini içselleştirir.

• Kent kültürünün oluşumu ve aktarımında kent belleğinin yerini görür.

• Kent bellek kurumlarınının kent kültür iklimindeki yerini anlar.

• Kentin yerel kültürel değerleri ile bellek kurumları arasında ilişki kurarak kişisel ve toplumsal kültür zenginliğine dönüştürebilir.

• Kent arşiv ve kütüphanelerinin yereli gözeten koleksiyon ve hizmet anlayışının ayrımına varabilir.

• Kent arşiv ve kütüphanelerinin yereli gözeten koleksiyon ve hizmet anlayışının gereklerini yerine getirebilir.

(33)

VI. Oturum

Uluslararası İlkeler Işığında Koruma Uygulamaları

Ceyda Cüceloğlu

Koç Üniversitesi VEKAM, Konservasyon Birimi Oturum tarih ve saatleri

• Uluslararası ilkelerin ve sözleşmelerin bağlayıcılığı

• Farklı ortamlarda farklı koruma ve müdahale çeşitleri

• Bireysel arşivlerin korunma adımları

• Korumada kavram karmaşası ve içerik tanımları

• Önleyici koruma ve aktif koruma uygulamaları

• Kütüphaneler, müzeler ve arşivler için önleyici koruma ipuçları

• Video eğitim kiti Kazanımlar

• Uluslararası kuruluşların ve sözleşmelerin çizdiği sınırlar hakkında bilgi sahibi olunması

• Farklı şartlarda bulunan eserler için ideal yaşam koşullarının yaratılması ve Mikroklimal ortam müdahalelerinin uygulanabilmesi

• Restorasyon ve konservasyon tanımlarının içeriği hakkında bilgi sahibi olunması

• Edinilen kavramsal bilgiler ışığında yapılan uygulamaların yorumlanabilmesi

• Günlük yaşam içerisinde taşınır ya da taşınamaz kültür varlıklarına yaklaşımda bilinçlenme ve hassasiyet oluşumu.

• Müzeciler, kütüphaneciler ve arşiv çalışanları için eserlerin ömrünü sağlıklı şartlarda uzatan önleyici koruma kriterlerinin uygulanabilir hale gelmesi.

(34)

VII. Oturum

Kültürel Bellek Merkezlerinde Bilginin Düzenlenmesi

Duygu Kevser Karadağ

Koç Üniversitesi VEKAM, Kütüphane ve Arşiv Birimi Oturum tarih ve saatleri

• Koleksiyonun yönetimi ve düzenlenmesi

• Kataloglama, sınıflama, tasnif işlemleri

• Arşivsel olarak tanımlama, standartlar

• Arşiv yönetim sistemi

• VEKAM örneği Kazanımlar

• Yerel bellek kuruluşunun oluşumunda koleksiyon yönetim aşamalarının öğrenilmesi

• Ulusal ve uluslarası sınıflama ve arşiv standartlarının öğrenilmesi

(35)

VIII. Oturum

Yerel Kültürel Bellek Merkezleri / Dijitalleştirme

Nalan Aslıhan Tarakçı

Koç Üniversitesi VEKAM, Kütüphane ve Arşiv Birimi Oturum tarih ve saatleri

• Sayısallaştırma kavramı

• Kullanılan standartlar (Dijital görüntüleme standartları)

• Dijitalleştirme sonucunda elde edilen çıktıların formatları ve bu formatların avantaj/dezavantajları, saklama/depolama alanları

• Dijitalleştirme çalışmalarında karşılaşılan sorunlar

• Kurumsal uygulamalar (VEKAM ve SKL kapsamında değerlendirme)

• Uygulamalardan örnekler Kazanımlar

• Arşiv malzemelerin gelecek kuşaklara aktarılmasında dijitalleştirmenin rolünü öğrenmek

• Sayısallaştırma sürecinde dikkat edilmesi gereken noktalar hakkında bilgi sahibi olmak

• Formatlar arası farklılıklar ve kullanılması gereken ortamları öğrenmek

• Çoklu ortamlardan aynı anda erişim için kilit nokta olarak dijitalleştirmenin önemini kavramak

• Sayısallaştırmanın son kullanıcıya hitap edebilmek için bir gereklilik olduğu farkındalığını kazanmak

• Sayısallaştırmanın dijital çağda varlık gösterebilmek için bir zorunluluk olması sebebi ile kazandırdığı rekabet gücünün farkına varmak

(36)

IX. Oturum

Yerel Bellek Ürünlerinin Erişimi ve Hizmete Sunulması

Doç. Dr. Tolga Çakmak

Hacettepe Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Oturum tarih ve saatleri

Oturum 1: Yerel Bellek ürünlerinin dijital ortamda koleksiyon olarak yönetimi

• Yerel Bellek ürünlerinin dijital ortamda sunumu

• Koleksiyon yönetim sistemlerinin özellikleri

• Yerel bellek ürünlerinin dijital ortamda kullanım lisansları

• Avrupa Dijital Kütüphanesi - Europeana

Oturum 2: Koleksiyon Yönetim Sisteminde Yerel Bellek Ürünlerinin Tanımlanması

• Üst veri tasarımı

• Çok katmanlı tanımlama

• Yerel bellek ürünlerine yönelik üst veri aktarım protokolleri

• Koleksiyon yönetim sisteminde çıktı özellikleri

• Koleksiyon yönetim sistemi örnek incelemesi/uygulaması Kazanımlar

• Yerel bellek ürünlerinin dijital ortamda sunumu ile ilgili bilgi sahibi olmak

• Yerel bellek ürünlerinin koleksiyon yönetim sistemlerinde tanımlanmasına yönelik bileşenleri kavramak

• Koleksiyon Yönetim Sistemlerini tanımak

• Kültürel mirasa yönelik uluslararası sistemlere veri entegrasyonu hakkında bilgi sahibi olmak

• Kültürel mirasın dijital ortamda sunumuna yönelik teknik altyapı hakkında genel bilgi sahibi olmak

(37)

X. Oturum

Kültürel Bellek Merkezlerinde Telif Hakları Sorunları

Prof. Dr. Murat Yılmaz

İstanbul Üniversitesi, Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü Oturum tarih ve saatleri

• Kültürel Bellek Merkezleri Bağlamında Telif Hakları

 - Telif hakkının tanımı, içeriği/kapsamı ve tarihçesi

• Kültürel Bellek Merkezleri Perspektifinden Teknik/Hukuki Boyut

 - Eser

 - Eser sahibi

 - Eser sahibinin hakları

 - Eser sahibinin haklarının sınırlandırılması

 - Koruma süreleri

 - Uluslararası sözleşmeler

• Telif Haklı Eserlerin Kültürel Bellek Merkezlerinde Kullanımı

 - Adil kullanım/fair use/fair dealing

 - Basılı Eserlerde kullanım (fotokopi hizmetleri)

 - Eserlerin ödünç verilmesi ve hukuki sorunlar

(38)

XI. Oturum

Kültürel Bellek Merkezlerinin Dijital Süreçlerinde Telif Hakları Sorunları

• Telif Haklı Eserlerin Kültürel Bellek Merkezlerinde Kullanımı

 - Elektronik kaynakların kopyalanması

 - E-veritabanlarının kopyalanması

 - Multimedya ürünlerinin (resim, video, ses kayıtları...) kopyalanması

• Dijital Kültürel Bellek Merkezlerinin Oluşturulmasında Yaşanan Sorunlar

 - Dijital kültürel bellek merkezi oluşturulmasında yaşanan telif hakları sorunu

 - Lisans anlaşmaları

 - Yaratıcı müşterekler (Creative Commons CC)

 - Arşivsel kopyalama

(39)

XII. Oturum

Elektronik Kültürel Bellek Merkezi Kurma

• Elektronik Kültürel Bellek Merkezi Kurulması Öncesi Süreç (Hazırlık Aşaması)

 - Giriş: Elektronik-dijital bir bellek kurmanın önemi ve yararı

 - Elektronik kültürel bellek merkezi için Açık Kaynak Kodlu (AÇK) yazılımlar:

AÇK’nın tanımı, tarihçesi ve önemi

• Elektronik Kültürel Bellek Merkezi Kurma Süreci (Uygulama Aşaması)

 - Elektronik kültürel bellek merkezi için uygulama örneği 1:

Dspace’in kurulumu ve kullanımı

 - Elektronik kültürel bellek merkezi için uygulama örneği 2:

Greenstone’un kurulumu ve kullanımı Kazanımlar

Katılımcılar;

• Geleneksel/klasik kültürel bellek merkezlerinde telif haklı materyallerle ilgili ne tür telif hakkı sorunlarının olduğu ve bu sorunlara ne tür çözümler üretileceği konusunda bilgi sahibi olacaklardır.

• Elektronik-dijital/sayısal kültürel bellek merkezlerinde telif haklı materyallerle ilgili ne tür telif hakkı sorunlarının olduğu ve bu sorunlara ne tür çözümler üretileceği konusunda bilgi sahibi olacaklardır.

• Elektronik-dijital/sayısal kültürel bellek merkezleri kurmak istediklerinde telif hakları hususunda ne tür sorunlarla karşılaşıp ve sorunlara ne tür çözümler üretebilecekleri hakkında bilgi sahibi olacaklardır.