Sanayi Tesislerinde Atık Yönetimi

Sanayi Tesislerinde Atık Yönetimi

Çevre ve Orman Bakanlığı Çevre Yönetimi Genel Müdürlüğü

Atık Yönetimi Dairesi BaĢkanlığı

Çevre Mühendisi

Hasan SEÇGĠN

ĠÇERĠK

 Yasal çerçeve – Çevre Kanunu – Atık Mevzuatı

 Atık Yönetimi Genel Esaslarına ĠliĢkin Yönetmelik – Atık Listesi

 Atık Yönetiminde Üretici Sorumlulukları

Türkiye’de Atık Mevzuatı

ÇERÇEVE MEVZUA T

- Çevre Kanunu

- Büyükşehir Belediyesi Kanunu - Belediye Kanunu

- Belediye Gelirleri Kanunu

- Özel Çevre Kurumu Kuruluş Kanunu - Türk Ceza Kanunu

- Atık Yönetimi Genel Esaslarına ilişkin Yönetmelik

- Basel Sözleşmesi

A TIK TÜRÜN E GÖRE YÖNET ĠM

- Katı Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

- Tehlikeli Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

- Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

-Ambalaj Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

- Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği

- Atık Pil ve Akümülatörlerin Kontrolü Yönetmeliği

- Bitkisel Atık Yağların Kontrolü Yönetmeliği

- Hafriyat ve İnşaat Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği

- PCB ve PCT’li Atıkların Kontrolü Yönetmeliği

- Ömrünü Tamamlamış Lastiklerin Kontrolü Yönetmeliği

- Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü Yönetmeliği

- Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Sınırlandırılmasına Dair Yönetmelik

ĠġLETM E VE BERT ARAF

-Atıkların Düzenli Depolanmasına Dair Yönetmelik

- Atıkların

Yakılmasına İlişkin Yönetmelik

-Atıksu Altyapı Ve Evsel Katı Atık Bertaraf Tesisleri Tarifelerinin Belirlenmesinde Uyulacak Usul Ve Esaslara İlişkin Yönetmelik

TAġINIM

Atıkların

Taşınımı

na İlişkin

Taslak

Yönetmel

ik

ATIK MEVZUATI-TEBLĠĞLER

Tanker Temizlem e Tesisleri

Tebliği (2009)

Çevrenin Korunması

Yönünden Kontrol

Altında Tutulan Atıkların Ġthalatına

Dair DTS Tebliği (2011/3)

Çevrenin Korunması

Yönünden Kontrol

Altında Tutulan Metal Hurdalara ĠliĢkin DTS

Tebliği (2011/23)

Pil ve Akümülatörleri

n Ġthalat Denetimlerine

Dair DıĢ Ticarette Standardizasyo

n Tebliği (2010/15

Tehlikesiz ve Ġnert Atıkların

Geri Kazanımı

Tebliği

Atıkların Ek Yakıt Olarak Kullanılması

nda Uyulacak

Genel Kurallar Hakkında

Tebliğ (2001-2005-

2010) YÜRÜRLÜK TEN KALKTI

(28.10.2010)

Atık Ara Depolama

Tesisleri Tebliği (26.04.2011

tarih ve

R.G.27916)

ATIK MEVZUATI- GENELGELER

İnert Maden Atıklarının Alan Islahı, Restorasyon, Dolgu Maksadıyla Kullanımı veya Depolanmasına İlişkin Genelge (2010/13)

Ormanlık Alanlarda Katı Atık Bertaraf Tesislerine Verilecek İzinlere İlişkin Genelge (2010/2) Entegre Atık Yönetim Planı (2010/9)

Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıkları Yetki Devri (2008/06) Tıbbi Atıkların Güvenli Bertarafı (2008/9)

Katı Atık Karakterizasyonu ve Katı Atık Bertaraf Tesisleri Bilgi Güncellemesi (2007/10) Tıbbi Atık Yıl Sonu Raporları (2006/25)

Tıbbi Atıkların Sterilizasyonu (2006/7)

Katı Atık Bertaraf Tesisleri İş Termin Plânı (2006/14) Tehlikeli Atık Taşınımı (2005/11)

Katı Atık ve Atıksu Yönetimi (2004/12) Katı Atık (2004/7)

Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü (2004/5)

Katı Atık (2003/8)

ÇEVRE KANUNUNDA

ATIK YÖNETĠMĠNE ĠLĠġKĠN GENEL PRENSĠPLER

Atıkların, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde

belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı

biçimde alıcı ortama verilmesi yasaktır. (Madde 8)

Kirleten öder

(Madde 8)

ATIK YÖNETĠMĠNE ĠLĠġKĠN GENEL PRENSĠPLER

Atık üreticileri atıklarını en az düzeye düşürmelidir. (Madde 11)

Atıkların üretiminin/zararlarının önlenmesi/azaltılması

Atıkların geri kazanılması

Geri kazanılabilen atıkların kaynağında ayrı toplanması

Geri kazanım imkânı olmayan atıklar, yönetmeliklerle belirlenen uygun yöntemlerle

bertarafının sağlanması

Atık geri kazanım, geri dönüşüm ve bertaraf tesislerini kurmak ve işletmek isteyen gerçek

ve/veya tüzel kişiler, Bakanlıktan lisans almakla yükümlüdür. (Madde 11)

Çevre Kanununca Alınması Gereken İzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik

ATIK YÖNETĠMĠNE ĠLĠġKĠN GENEL PRENSĠPLER

Evsel atıklar hariç olmak üzere, atık taĢıma ve/veya toplama iĢlerini yapan kurum veya kuruluĢlar Bakanlıktan lisans almak

zorundadır. (Madde 11)

Bilgi verme ve bildirim yapma yükümlülüğü (Madde 12)

Tehlikeli atıkların ithalatı yasaktır. (Madde 13)

ATIK YÖNETĠMĠNE ĠLĠġKĠN GENEL PRENSĠPLER

Tehlikeli Maddeler Ġçin Yaptırılacak Zorunlu Sorumluluk Sigortalarına ĠliĢkin Tarife ve Talimat (09/05/2010- 27576)

ATIK YÖNETĠMĠNE ĠLĠġKĠN GENEL PRENSĠPLER

Müteselsilen sorumluluk

• Tehlikeli atıkların; toplanması, taşınması, geçici ve ara

depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar, bu Kanun ile getirilen yükümlülükler açısından müteselsilen sorumludurlar.

Malî Sorumluluk Sigortası

• Sorumlular bu Kanunda belirtilen meslekî faaliyetleri nedeniyle

oluşacak bir kaza dolayısıyla üçüncü şahıslara verebilecekleri

zararlara karşı tehlikeli kimyasal ve tehlikeli atık malî sorumluluk

sigortası yaptırmak zorunda olup, faaliyetlerine başlamadan önce

Bakanlıktan gerekli izni alırlar. (Madde 13)

Atık Listesinin Oluşturulmasına Dair Komisyon Kararı

(2000/532/EC, 03/05/2000) Atık Çerçeve Direktifi

(75/442/EEC,15/07/1975) Atık Direktifi

(2006/12/EC, 05/04/2006)

ATIK YÖNETİMİ GENEL ESASLARINA İLİŞKİN YÖNETMELİK

05.07.2008 tarih ve 26927 sayılı Resmi Gazete

YÖNETMELĠK

• Amaç

Atıkların oluşumlarından bertaraflarına kadar çevre ve insan sağlığına zarar vermeden yönetimlerinin sağlanmasına yönelik genel esasların belirlenmesi

ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK

En öncelikli seçenek

En son seçenek

önleme

tekrar kullanım azaltma

geri dönüĢüm

enerji geri kazanımı

bertaraf

Atık : Herhangi bir faaliyet sonucunda oluĢan, çevreye atılan veya bırakılan EK-1’de yer alan sınıflardaki herhangi bir madde,

EK I ATIK SINIFLARI

Q1 AĢağıda baĢka Ģekilde belirtilmemiĢ üretim veya tüketim artıkları, Q2 StandartdıĢı ürünler,

Q3 Sonkullanım süresi geçmiĢ olan ürünler,

Q4 DökülmüĢ, niteliği bozulmuĢ ya da yanlıĢ kullanıma maruz kalmıĢ olan maddeler (örneğin, kaza sonucu kontamine olmuĢ maddeler ve benzeri),

Q5 Aktiviteler sonucu kontamineolmuĢ ya da kirlenmiĢ maddeler (örneğin, temizleme iĢlemi atıkları, ambalaj malzemeleri, konteynırlar ve benzeri),

Q6 Kullanılmayan kısımlar (örneğin, bozuk piller ve bitik katalizörler ve benzeri)

Q7 Yararlı performans gösteremeyen maddeler (örneğin, kontamine olmuĢ asitler, kontamine olmuĢ çözücüler, bitik yüzey iĢlem tuzları ve benzeri),

Q8 Endüstriyel iĢlem kalıntıları (örneğin, cüruflar, dip tortusu ve benzeri),

Q9 Kirliliğin önlenmesi iĢlemlerinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, yıkama çamurları, filtretozları, kullanılmıĢ filtreler ve benzeri),

Q10Makine/yüzey iĢlemleri kalıntıları (örneğin, torna atıkları, frezeleme kırıntıları ve benzeri),

Q11 Hammaddeçıkarılması ve iĢlenmesinden kaynaklanan kalıntılar (örneğin, petrol sahası slopları, madencilik atıkları ve benzeri),

Q12Saflığı bozulmuĢ materyaller (örneğin, PCB'lerle kontamine olmuĢ yağlar vb), Q13 Yasa ilekullanımı yasaklanmıĢ olan ürün, madde ve materyaller,

Q14 Sahibitarafından artık kullanılmayan ürünler (örneğin, tarımsal, evsel, ofis, ticari ve marketkalıntıları ve benzeri),

Q15 Araziıslahı ve iyileĢtirilmesi faaliyetleri sonucunda ortaya çıkan kontamine olmuĢ madde, materyal veürünler,

Q16Yukarıdaki kategorilerde yer almayan herhangi madde, materyal ve ürünler.

ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK

Bertaraf : EK-II A’da yer alan iĢlemlerden herhangi birisi,

EK II-A

BERTARAF YÖNTEMLERĠ

D1 Toprağın altında veya üstünde düzenli depolama (ör, düzenli depolama vb),

D2 Araziıslahı (ör, sıvı veya çamur atıkların toprakta biyolojik bozulmaya uğraması vb), D3 Derine enjeksiyon (ör, pompalanabilir atıkların kuyulara, tuz kayalarına veya doğal

olarak bulunanboĢluklara enjeksiyonu vb)

D4 Yüzey doldurma (ör, sıvı ya da çamur atıkların kovuklara, havuzlara ve lagünlere doldurulması vb),

D5 Özel mühendislik gerektiren düzenli depolama (çevreden ve herbiri ayrı olarak izole edilmiĢ ve örtülmüĢ hücresel depolama vb)

D6 Deniz/okyanushariç bir su kütlesine boĢaltım D7 Denizyatakları dahil deniz/okyanuslara boĢaltım

D8 D1 ile D7 ve D9 ile D12arasında verilen iĢlemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bileĢiklerin veya karıĢımların oluĢmasına neden olan ve bu ekin baĢka bir yerinde ifade edilmeyen biyolojikiĢlemler,

D9 D1 ile D8 ve D10 ile D12arasında verilen iĢlemlerden herhangi biri yoluyla atılan nihai bileĢiklerin veya karıĢımların oluĢmasına neden olan fiziksel-kimyasal iĢlemler (örneğin, buharlaĢtırma, kurutma, kalsinasyon vb),

D1 0 Yakma (Karada) D11 Yakma (Denizüstünde)

D12Sürekli depolama (bir madende konteynerların yerleĢtirilmesi vb)

D13 D1 ila D12 arasında belirtilen iĢlemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce harmanlama veyakarıĢtırma,

D14 D1 ila D13 arasında belirtilen iĢlemlerden herhangi birine tabi tutulmadan önce yeniden ambalajlama,

D15 D1 ila D14 arasında belirtilen iĢlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar depolama(atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)

ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK

Geri kazanım : EK-II B’de yer alan iĢlemlerden herhangi birisi,

EK II-B

GERĠ KAZANIM ĠġLEMLERĠ

R1 Enerjiüretimi amacıyla baĢlıca yakıt olarak veya baĢka Ģekillerde kullanma R2 Solvent(çözücü) ıslahı/yeniden üretimi,

R3 Solvent olarak kullanılmayan organik maddelerin ıslahı/geri dönüĢümü (kompost ve diğer biyolojik dönüĢüm prosesleri dahil)

R4 Metallerin ve metalbileĢiklerinin ıslahı/geri dönüĢümü, R5 Diğer anorganik malzemelerin ıslahı/geri dönüĢümü, R6 Asitlerin veyabazların yeniden üretimi,

R7 Kirliliğin azaltılması için kullanılan parçaların (bileĢenlerin) geri kazanımı, R8 Katalizör parçalarının (bileĢenlerinin) geri kazanımı,

R9 Yağların yeniden rafine edilmesi veya diğer tekrar kullanımları,

R10 EkolojikiyileĢtirme veya tarımcılık yararına sonuç verecek arazi ıslahı, R11 R1 ila R10arasındaki iĢlemlerden elde edilecek atıkların kullanımı,

R12 Atıkların R1 ila R11 arasındaki iĢlemlerden herhangi birine tabi tutulmak üzere değiĢimi,

R13 R1 ila R12 arasında belirtilen iĢlemlerden herhangi birine tabi tutuluncaya kadar atıkların depolanması (atığın üretildiği alan içinde geçici depolama, toplama hariç)

ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK

Kapsam İstisnalar

EK-IV’de listesi verilen atıklar

• Atmosfere salınan gaz atıklar,

• Radyoaktif atıklar,

• TaĢ ocağı faaliyetleri ile mineral kaynakların aranması, çıkarılması, iĢlenmesi ve depolanması sonucu oluĢan atıklar,

• Hayvan kadavraları ile tarımsal atıklar,

• Sıvı haldeki atıklar hariç atık sular,

• Kullanım ömürleri bitmiĢ patlayıcılar ve atıkları

YÖNETMELĠĞĠN KAPSAMI VE ĠSTĠSNALARI

Yükümlülük Muafiyet

Lisans alma

•Atık bertarafı ve geri kazanımı yapan gerçek ve tüzel kiĢiler Bakanlıktan lisans almakla yükümlüdürler.

• Çevre Kanununca Alınması Gereken Ġzin ve Lisanslar Hakkında Yönetmelik

TaĢıma lisansı

•Atık toplama ve/veya taĢıma iĢlerini yapan kiĢi, kurum veya kuruluĢlar Ġl Çevre ve Orman Müdürlüklerinden taĢıma lisansı almakla yükümlüdürler

Lisans alma

• Atığın üretildiği yerde kendi atıklarının geri kazanımını yapan ve piyasaya sürmemek üzere geri kazanılan ürünlerin tamamını aynı tesis içerisinde tekrar kullanan tesis veya kuruluĢlar

TaĢıma lisansı

• Evsel atıklar

• Tehlikesiz atıklar

• Ambalaj atıkları

YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFĠYET

Yükümlülük Muafiyet

yok

Kayıt tutma

Atık üreten tesis ve iĢletmeler ile bertaraf ve geri kazanım iĢlemlerini yapan kiĢi, kurum ve kuruluĢlar kayıt tutmakla yükümlüdürler.

•atık türü,

•atığın kod numarası,

•atık miktarı,

•atığın kaynağı,

•gönderildiği tesis,

•taĢıma Ģekli,

•atığın EK-II A ve EK-II B’de belirtilen yöntemlere göre tabi tutulduğu iĢlemler

YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFĠYET

Yükümlülük Muafiyet

Tehlikeli atık dıĢındaki diğer atık türleri

Mali sorumluluk sigortası

Tehlikeli atıkların toplanması, taĢınması, geçici ve ara depolanması, geri kazanımı, yeniden kullanılması ve bertarafı faaliyetlerinde bulunanlar, faaliyetleri nedeniyle oluĢacak bir kaza dolayısıyla üçüncü Ģahıslara ve çevreye verebilecekleri zararlara karĢı tehlikeli atık malî sorumluluk sigortası yaptırmak zorundadırlar

Tehlikeli Maddeler Ġçin Yaptırılacak Zorunlu Sorumluluk Sigortalarına ĠliĢkin Tarife ve Talimat (09/05/2010- 27576)

YÜKÜMLÜLÜKLER VE MUAFĠYET

ATIK LĠSTESĠ

Atık Yönetimi Genel Esaslarına İlişkin Yönetmelik Ek-IV Atık Listesi

• Sınıflandırma Türü: Atıkların kaynağı, oluşumları ve özelliklerine göre

• 20 Bölüm

839 Atık

232 + + 261

405

Tehlikeli Atık

434

Tehlikesiz Atık

173

Muallaklı Atıklar

TEHLĠKELĠ ATIK KODLARI

( * ) işaretli olanlar tehlikeli

atıktır,

Tehlikeli atıklar, EK-III A’daki özelliklerden bir

veya daha fazlasına sahiptirler,

Atık Listesinde (M) işaretleri atıklar tehlikeli olma olasılığı bulunan atıklardır.

Değerlendirme EK-III A ve EK-III B’ye göre yapılır.

Atık Listesinde (A) işaretli atıklar, EK-III B’de yer alan tehlikeli atık konsantrasyonuna

bakılmaksızın tehlikeli atık sınıfına girer.

ATIK LĠSTESĠ

10 ISIL İŞLEMLERDEN KAYNAKLANAN ATIKLAR

10 01 Enerji Santrallerinden ve Diğer Yakma Tesislerinden Kaynaklanan Atıklar (19 Hariç) 10 01 01 (10 01 04’ün altındaki kazan tozu hariç) dip külü, cüruf ve kazan tozu

10 01 02 Uçucu kömür külü

10 01 03 Turba ve işlenmenmiş odundan kaynaklanan uçucu kül

10 01 04* Uçucu yağ külü ve kazan tozu A

10 01 05 Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı katı atıklar 10 01 07 Baca gazı kükürt giderme işleminden (desülfrizasyon) çıkan kalsiyum bazlı çamurlar

10 01 09* Sülfürik asit A

10 01 13* Yakıt olarak kullanılan emülsifiye hidrokarbonların uçucu külleri A 10 01 14* Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren dip

külü, cüruf ve kazan tozu M

10 01 15 10 01 14 dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan dip külü, cüruf ve kazan tozu

10 01 16* Atıkların birlikte yakılmasından (co-incineration) kaynaklanan ve tehlikeli maddeler içeren

uçucu kül M

10 01 17 10 01 16 dışındaki birlikte yakılmadan (co-incineration) kaynaklanan uçucu kül

10 01 18* Tehlikeli maddeler içeren gaz temizleme atıkları M

10 01 19 10 01 05, 10 01 07 ve 10 01 18 dışındaki gaz temizleme atıkları

10 01 20* Saha içi atıksu arıtımından kaynaklanan tehlikeli maddeler içeren çamurlar M

EK-III A

TEHLĠKELĠ KABUL EDĠLEN ATIKLARIN ÖZELLĠKLERĠ

H1 Patlayıcı

H2 Oksitleyici

H3-A Yüksek oranda Tutuşabilenler H3-B Tutuşabilen

H4 Tahriş edici

H5 Zararlı

H6 Toksik

H7 Kanserojen

H8 Korozif

H9 Enfeksiyon yapıcı H10 Üreme yetisini azaltıcı H11 Mutajenik

H12 Havayla, suyla veya asitle temasında toksik veya aşırı toksik gazları üreten maddeler

H13 Atıldığında veya başka bir madde üretirken, örnek olarak süzüntü suyu, yukardaki özelliklerden birini gösteren madde ve preparatlar

H14 Ekotoksik

ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK

EK-III B

TEHLĠKELĠ ATIK EġĠK KONSANTRASYONLARI

a) Parlama noktası ≤ 55 0C,

b) Yüksek seviyede zehirli olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,

c) Zehirli olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %3 olması,

ç) Zararlı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %25 olması,

d) R35’e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %1 olması,

e) R34’e göre aşındırıcı olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %5 olması,

f) R41’e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir ya da birden fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %10 olması,

g) R36, R37 ve R38’e göre tahriş edici olarak sınıflandırılan bir veya daha fazla maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %20 olması,

ğ) Kategori 1 ya da 2’de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddelerdeki toplam konsantrasyonun ≥ %0,1 olması,

h) Kategori 3’de kanserojen etkisinin olduğu bilinen bir maddedeki toplam konsantrasyonun ≥ %1 olması,

ı) R60 ya da R61’e göre üreme yetisini azaltıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki konsantrasyonun ≥%0,5 olması,

i) R62 ya da R63’e göre üreme yetisini azalttığı özelliği ile sınıflandırılan kategori 3 maddesindeki konsantrasyonun ≥ %5 olması

j) R46’ya göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 1 ya da 2 maddesindeki konsantrasyonun ≥ 0,1 olması,

k) R40’a göre kalıtımsal değişikliklere yol açıcı olarak sınıflandırılan Kategori 3 maddesindeki konsantrasyonun ≥ 1 de olması

ATIK YÖNETĠMĠ GENEL ESASLARINA ĠLĠġKĠN YÖNETMELĠK

ATIK SINIFLANDIRMA HĠYERARġĠSĠ

Önceden yapılmıĢ analiz var mı?

Atığa ve içindeki maddelere iliĢkin bilimsel veri var mı

(MSDS gibi)?

Fiziksel-Kimyasal Analiz

Biyolojik Analiz

Tehlikeli mi?

Evet

Evet

Evet Hayır

Hayır

Hayır

Atık Sınıflandırma Kılavuzu;

- Atık Listesi

- Sınıflandırma Yöntemleri - Sınıflandırma Hiyerarşisi - Analizler

- Atık Bilgi Formları

- Sınıflandırmalar arası değişim tabloları

Atık Sınıflandırma Kılavuzu

• Sektörler:

– Döküm

– Deri Sektörü – Galvanizasyon – Metal İşleme – Boya/Vernik – Otomotiv – Boya Üretim

– Atıkların sınır ötesi taşınımı – Evimizdeki Tehlikeli Atıklar

YAYIMLANAN KILAVUZ KİTAPÇIKLAR

TAKY-Atık Yönetim Planı

Atıkların çevreyle uyumlu bir şekilde yönetimini sağlamak üzere hazırlanan kısa ve uzun vadeli program ve politikalardır.

• Atık Üreticileri, üç yıllık Atık Yönetim Planını hazırlayarak Valilikten onay alır.

• Mahalli İdareler, evlerden kaynaklanan tehlikeli atıkların yönetimine ilişkin planlarını Mahalli Çevre Kuruluna sunar.

• Valilik, atık üreticisinin ve belediyenin atık yönetim planlarını esas alan 3 yıllık “İl Tehlikeli Atık Yönetim Planını” hazırlayarak Bakanlığa sunar.

• Bakanlık, bölgesel atık yönetim planlarını hazırlar.

http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr/

Geçici Depolama

Geçici Depolama Nedir?

Tehlikeli atıkların ara depolanması, geri kazanımı/bertarafı, tesis içinde tekrar kullanımı öncesinde geçici depolanması.

Nerede Yapılır?

- Tesis içinde,

- Üreticiye ait uygun bir alanda.

İzin/Lisans Prosedürü?

- Atık üretimi ≤ 1000 kg/ay İzin almaksızın 180 gün depolanabilir

Atık üretimi ≥1000 kg/ay Geçici Depolama İzni

İÇOM (en fazla 6 ay süreyle atık

depolanabilir)

Geçici Depolama

Nasıl Olmalıdır?

- Atıklar tesis ve binalardan uzak olmalı,

- Beton saha üzerinde uluslar arası standartlardaki konteynırlarda,

- Konteynır üzerinde “tehlikeli atık” ibaresi, miktar, tarih yazılmalı,

- Konteynırlar kapalı olmalı,

- Reaksiyona girmeyecek şekilde depolanmalı.

31

TEHLĠKELĠ ATIK TAġIMA

ULUSAL ATIK TAŞIMA FORMU

Form 4 Nüshadan oluşur A, B, C, D

E (Uluslar arası Taşıma için kullanılır)

A ve C nüshaları 2şer adet

Tehlikeli atıklar

 Lisanslı araçlarla taşınmak zorundadır.

B

A C D

A C

TEHLİKELİ ATIK BEYAN SİSTEMİ – TABS http://cbs.cevreorman.gov.tr

TOPLANAN VERĠLER:

(1) Firmaya iliĢkin:

• Ad – Adres - İletişim bilgileri

• Sorumlu personel bilgileri - Personel sayısı

• Sektör bilgileri- NACE Rev.2 (2) Atıklara iliĢkin olarak;

• Atık kodu (6 haneli)

• Atık yağ ise kategorisi

• Atık miktarı

• Ölçü birimi

• İşlemin nerede yapıldığı

(Tesis içi- Tesis Dışı- Stok – İhracat)

• Geri kazanım /bertaraf yöntemi (R ve D kodları)

• Geri kazanım /bertaraf tesisi bilgisi

2010 YILI ATIKLARI OCAK-MART 2011’DE

BEYAN EDĠLECEKTĠR

AMBALAJ ATIKLARI

Yönetmelikte tanımlanan ekonomik işletmeler;

– Ambalaj üreticileri

• Internet erişim şifresi ile kod numarası almak

• Ek-4 Ambalaj Üreticisi Müracaat Formu’nu doldurmak ve Ek-4 bildirimini şubat ayının sonuna kadar İl Müdürlüğüne göndermek

• Ürettikleri ambalajları ambalajlı olarak satışa sunuluyorsa (koli, shring, PP çuval) Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu

doldurmak

– Piyasaya sürenler

• Internet erişim şifresi ile kod numarası almak

• Ek-5 Piyasaya Süren Müracaat Formu’nu doldurmak

• Ek-5 bildirimini şubat ayının sonuna kadar il müdürlüğüne

göndermek

ATIK YAĞLAR

Sanayiciler,

• Tesislerinden kaynaklanan atık yağ miktarını en az düzeye indirecek tedbirleri almakla,

• Tesislerinden kaynaklanan atık yağların analizini Yönetmeliğin EK-1 listesinde verilen parametrelere göre Bakanlık tarafından yetkilendirilmiş bir

laboratuarda yaptırarak atık yağlarının kategorisini belirlemekle,

• Yönetmelik EK-2’deki Atık Yağ Beyan Formunu doldurarak takip eden bir sonraki yılın Şubat ayı sonuna kadar İÇOM’a göndermekle,

• Atık yağların lisans almış taşıyıcılar vasıtasıyla

taşınarak, kategorilerine uygun lisanslı işleme ve

bertaraf tesislerine gönderilmesini sağlamakla

yükümlüdür.

ATIK PĠL VE AKÜMÜLATÖRLER

• Pil ve akümülatör üretenler ile piyasaya

sürenler, Yönetmeliğe uygun şartlarda toplanmasını, taşınmasını ve bertarafını sağlamak ve bu amaçla yapılacak harcamaları karşılamakla yükümlüdürler.

• Pil ve akümülatör üreticileri ve ithalatçıları “kota uygulaması” ve “depozito uygulaması” sistemlerine tabidir.

• Pil üretiminde kurşun, cıva ve kadmiyum kullanımına kısıtlamalar getirilmiştir.

• Pil ve akümülatör ürünleri Türk Standartlarına uygun olarak etiketlenmek ve işaretlenmek zorundadır.

• Atık pil ihracatında Bakanlıktan onay alınır.

• Zararlı maddeleri içeren pilleri üretmemekle veya ithal etmemekle, ürettikleri veya ithal ettikleri pildeki zararlı madde miktarını en az düzeye indirecek tedbirleri almakla yükümlüdür.

• Pil ve akümülatörlerin ithalatı esnasında Bakanlığımızdan alınacak Çevre

Uyum Belgesi bulundurulması zorunludur.

ELEKTRĠKLĠ ve ELEKTRONĠK EġYALARDA BAZI ZARARLI MADDELERĠN KULLANIMININ SINIRLANDIRILMASI

Üreticiler;

• Yönetmeliğin yürürlüğe giriĢ tarihinden sonra piyasaya sürülen elektrik ve elektronik eĢyalarda Cr +6, civa, kadmiyum, kurĢun gibi zararlı maddelerle, PBB ve PBDE gibi alev geciktirici malzemeleri kullanmamakla,

• Piyasaya sürdükleri ürünlerinin yönetmelikte belirtilen kriterleri sağladığını gösterir bilgi ve belgeleri 5 yıl süreyle muhafaza etmekle,

• Yönetmelik EK-3’te yer alan uygunluk beyan formunu her yıl ġubat ayı sonuna kadar

Bakanlığa sunmakla,

• Yemeklik Bitkisel Yağ Üreticileri ;

- Kızartmalık yağ ambalajlarının etiketlerinde

Yönetmelikte tanımlanan çevre bilgisine yer vermek, - Piyasaya sürülen kızartmalık yağ miktarlarını

yıllık olarak Bakanlığa bildirmek, - Prosesten kaynaklanan atık yağları

(soap-stock, tank dibi tortu, yağlı toprak,

yağ tutuculardan kaynaklanan yağlar) taşıma lisanslı araçlarla geri kazanım veya

bertaraf tesisine göndermek,

- Kullanılmış kızartmalık yağların düzenli olarak

toplanması amacıyla halkın eğitimi ve bilinçlendirilmesine yönelik çalışmaları desteklemekle yükümlüdür.

• Atık Bitkisel Yağ Üreticileri;

- Mutfaklarından kaynaklanan kullanılmış kızartmalık yağları diğer atık madde ve çöplerden ayrı olarak biriktirmek ve bunları lisanslı taşıyıcılarla lisanslı geri kazanım veya bertaraf tesislerine göndermekle yükümlüdür.

BĠTKĠSEL ATIK YAĞLAR

POLĠKLORLU BĠFENĠL VE POLĠKLORLU TERFENĠLLER (PCB/PCT)

KullanılmıĢ PCB, PCB içeren madde ve ekipmanları elinde bulunduranlar;

• Bakanlığa bildirimde bulunmak, Bakanlıktan envanter kayıt numarası almakla,

• Arındırma ve/veya bertaraf işleminden sonra envanter bilgilerindeki değişiklikleri PCB envanter formu kullanarak Bakanlığa bildirmekle,

• PCB analizlerini yaptırmakla,

• Etiketleme yapmak veya yaptırmakla,

• Geçici depolama alanlarında gerekli hususları uygulamakla,

• Kurallara uygun olarak taşıma yapmakla, Tehlikelere karşı PCB’li ortamlarda gerekli önlemleri almakla,

• Arındırma ve/veya bertaraf işlemlerini yönetmeliğe uygun olarak yapmak veya yaptırmakla,

• En geç 2025 yılı sonuna kadar PCB’li madde ve ekipmanların bertarafını sağlamakla

yükümlüdür.

Tıbbi Atıklar

• Tıbbi atık üreticileri (sağlık kuruluşu vb.): Atıkların kaynağında ayrı toplanması, taşınması ve geçici depolanması

• Belediyeler: Atıkların geçici atık depolarından alınarak bertaraf sahasına taşınması ve nihai bertaraflarının sağlanması

sorumluludurlar.

Tıbbi atık miktarını kayıt altına almak Tıbbi Atık

Üreticisi

Atık yönetim planını hazırlamak Atıkları kaynağında ayrı toplamak

Atıkları ayrı taĢımak Atıkları geçici depolamak

Personeli eğitmek

Bertaraf harcamalarını karĢılamak

Ömrünü TamamlamıĢ Araçlar

MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR

 Ömrünü Tamamlamış Araçların Kontrolü

Hakkında Yönetmelik 30.12.2009 tarih ve 27448 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.

 Yeni üretilecek araçlarda kurşun (Pb), cıva (Hg), artı altı değerlikli krom (Cr6+) ve kadmiyum (Cd) kullanılması istisnalar dışında yasaktır.

 Üreticilerin ömrünü tamamlamış araçları bedelsiz geri alma zorunluluğu bulunmaktadır.

 Emniyet Genel Müdürlüğü ile çevresel açıdan uygun bir hurda araç kayıttan düşüme sisteminin geliştirilmesi sağlanmış olacaktır.

HEDEFLER:

 Tüm hurda araçların kayıt altına alınarak,

belirlenen oranlarda arındırma, geri dönüşüm ve bertarafının sağlanması.

AB’YE TAM UYUM:

 01.01.2014

Atık Elektrikli ve Elektronik EĢyalar

MEVCUT DURUM / UYGULAMALAR

 2002/96/EC (Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyalar) sayılı Direktif kapsamında Atık Elektrikli ve Elektronik Eşyaların Kontrolüne ilişkin Yönetmelik Taslağı hazırlanmış olup, kurum ve kuruluşlar dan gelen görüşler değerlendirilmektedir.

 Yönetmeliğin yürürlüğe girmesiyle beraber elektrikli ve elektronik eşya atıklarının toplanması, işlenmesi, geri kazanımı ve bertarafı üretici sorumluluğu altında gerçekleştirilecektir.

 Ülkemizde kayıtlı 12 adet elektronik atık geri kazanım tesisi bulunmaktadır. Bu tesislerde atıklar çevre mevzuatına uygun olarak parçalanmakta ve demir, bakır, alüminyum, krom, pirinç, plastik, karton gibi malzemeler geri kazanılmaktadır.

 2009 yılı itibariyle yaklaşık 4.000 ton elektrikli ve elektronik atığın geri kazanımı sağlanmıştır.

HEDEFLER

 Yönetmeliğin 2011 yılı sonu itibariyle tamamlanması hedeflenmektedir.

AB’YE TAM UYUM:

 2018

http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr

İLGİNİZE TEŞEKKÜRLER

Detaylı ve Güncel Bilgi:

http://atikyonetimi.cevreorman.gov.tr