ÖRNEKLEM SEÇİMİ
SPSS kullanırken elimizde olan veri setinin tümü ile çalışmak zorunda olmadığımız durumlar olabilir. Tüm veri seti içinde belli bir seçim yaparak çalışmak isteyebiliriz. Veya elimizdeki büyük bir veri setinden rasgele bir örneklem seçme ihtiyacı duyabiliriz.
Hedeflenmiş Seçim
Mevut veri setinden ihtiyacımıza yönelik veriyi seçebilmek için
DATA SELECT CASES komutunu kullanıyoruz. Karşımıza çıkan arayüzde If condition is satisfied sekmesini aktif hale getirerek If kutucuğunu tıklıyoruz. Bu arayüzde hangi değişkene bağlı seçim yapmak istediğimizi ve bu seçim için hangi koşulu kullanmak istediğimiz sorulmaktadır. Örneği aşağıdaki örnekte eğitim durumu üniversite olanlar için bir analiz yapmamız gerekiyor olsun. Bu durumda eğitim =3 olanlar bizim hedef imiz olacaktır.
Şekilde gördüğümüz üzere eğitim değişkeni 3’den farklı olan gözlemlerin (case) üzerleri çizilere elenmiş, bu seçim yukarda görüleceği gibi Filter out unselected cases seçeneği işaretlenerek yapılmıştır. İstediğimiz koşulu sağlayan veri setini başka bir dosya haline getirip açmak isteseydik Copy selected cases to a new data set seçeneğini işaretleyecektik.
Oluşturduğumuz filtreyi devre dışı bırakana kadar yapılacak tüm hesaplamalarda sadece eğitim=3 olan veriler kullanılacaktır. Filtreyi kaldırmak ve dosyanın orijinal haline dönmek için DATA SELECT CASES RESET adımlarını izliyoruz. Bundan sonra Filter out unselected cases seçeneği işaretlerek yapılan seçim işlemin sonucu veri dosyanın en son değişkeni olarak oluşan “filter” değişkeni de silinebilir.
Rasgele Seçim
Veri setinden rasgele bir örneklem seçmeyi istediğimizi düşünelim. Bunun için
DATA SELECT CASES RANDOM SAMPLES OF CASES kullanılır.
Burada karşımıza çıkan ara yüzde verilerimizin yaklaşık yüzde kaçını içerek bir rasgele seçim yapmak istediğimizi belirleyebiliriz. Yada Exactly sekmesini işaretleyerek N sayıda veriden, belirleyeceğimiz sayıda örneklem seçebiliriz. Filtreyi kaldırmak ve dosyanın orijinal haline dönmek için DATA SELECT CASES RESET adımlarını izliyoruz.
NİCEL ve NİTEL VERİLERİN FREKANS TABLOLARININ OLUŞTURULMASI
Frekans Tablosu
Frekans tablosu veri setinde yer alan benzer değerlerin kaç tane birimde gözlendiğini yada belirli bir değer aralığında kaç tane birimin gözlendiğini, bu değerlere sahip birim sayılarını düzenli biçimde gösteren tablodur. Tablo biçiminde özetlenmiş verilere frekans serisi de denmektedir.
Nicel Verilerin Frekans Tablosunun Hazırlanması
Nicel veriler, Aralıklı ya da Orantılı ölçekli ölçüm değerlerine sahip verilerdir. Veri setindeki değerler, en küçük ile en büyük değerler arasında gözlenir.
Frekans tablosu, tablodaki sınıflar maksimum ve minimum değeri kapsayacak şekilde, verileri sınıflara ayırır ve bu sınıf özelliklerinde kaç birimim gözlendiği satır ve sütun halinde gösterilir.
Örnek: Rasgele seçilmiş 50 kişinin yaşlarına ilişkin veriler elimizde olsun.
YAS
1 2,0 2,0 2,0
3 6,0 6,0 8,0
2 4,0 4,0 12,0
2 4,0 4,0 16,0
2 4,0 4,0 20,0
4 8,0 8,0 28,0
2 4,0 4,0 32,0
2 4,0 4,0 36,0
1 2,0 2,0 38,0
3 6,0 6,0 44,0
3 6,0 6,0 50,0
2 4,0 4,0 54,0
4 8,0 8,0 62,0
2 4,0 4,0 66,0
2 4,0 4,0 70,0
2 4,0 4,0 74,0
2 4,0 4,0 78,0
3 6,0 6,0 84,0
1 2,0 2,0 86,0
1 2,0 2,0 88,0
2 4,0 4,0 92,0
2 4,0 4,0 96,0
2 4,0 4,0 100,0
50 100,0 100,0
2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 25 Total Valid
Frequency Percent Valid Percent
Cumulative Percent
Gruplanmamış yaş değişkenini başka bir değişken adıyla sınıflara ayırarak gruplanmış veri haline getirelim ve frekans tablosunu oluşturalım.
Old and New Values butonunu tıkladığımızda aşağıdaki pencere açılacaktır.
Old Value kısmına eski değer, new value yerine yerine gelmesini istediğimiz değeri atarız.
Ancak burada yaş değişkenini Sınıf Yaş
1 2-6
2 7-11
3 12-16
4 17-21
5 22 ve üstü
olarak gruplandıracağımız için Old Value’nun altında bulunan Range seçeneğini işaretliyoruz. Sınıf alt ve üst değerlerini buraya yazıyoruz. Bu aralıktaki değerleri alan gözlemleri New value’da 1 olarak kodluyoruz. Ve ADD ile aşağıya ekliyoruz..Diğer sınıfları da aynı şekilde oluşturacağız.
Son sınıfı 22 yaş ve üstü olduğunda Range, value through HIGHEST seçeneğine 22 değeri olacak 22ve daha büyük yaşa sahip bireyler 5 sınıfa ait olacaklar.
Continue → Change→ Ok işlemleriyle veri sayfasına yeni değişken yas_gruplanmış adıyla eklenecektir.
Yaş_gruplanmış değişkeninin frekans tablosunu oluşturalım..
Sayfasını açık değişken kısmına Yaş_gruplanmış değişkenini attığımızda karşımıza çıkan frekans tablosu aşağıdaki gibi olacaktır.
İlk olarak sınıfların hangi değere karşılık geldiğini Variable View→Values ile belirleyelim.
Analyze→Descriptive Statistics→Frequences
Nitel Verilerin Frekans Tablolarının Hazırlanması
Nitel veriler isimsel yada sıralı ölçekli değerler içerirler. Bu değerler nitel değişkenin gözlenebilen seçenekleri (kategori) olarak ayrı ayrı belirlenir. Bu seçenekler isimleriyle (nominal) yazılabilir. Yada her seçenek ismine bir koda değeri verilerek sayısal kod değerler (1,2,…) ya da harf kod değerler (A,B,..) olarak belirlenebilir.
Örnek: Rasgele seçilen 50 bireyin medeni durumları Bekar(B), Evli(E), Eşinden Ayrılmış (EA), Eşi Ölmüş(EÖ) olmak üzere aşağıda verilsin.
E B E EÖ B E EA B E E
E B EÖ E B B E E B E
B B E E EA EA B E EA B
E E EA E E E EA B B EÖ
B B B E EA EÖ E B E B
yas_gruplanmýs
10 20,0 20,0 20,0
12 24,0 24,0 44,0
13 26,0 26,0 70,0
9 18,0 18,0 88,0
6 12,0 12,0 100,0
50 100,0 100,0
2_6 7_11 12_16 17_21 22+
Total Valid
Frequency Percent Valid Percent
Cumulative Percent
Not: Yukarıda verilen iki örnek için (nitel ve nicel verilerin frekans tablolarının hazırlanması), medeni durum ve yaş değişkenlerine ait gözlem değerleri aynı spss dosyası içinde yan yana gösterilmiştir. Bunlar farklı örneklemlere ait verilerdir.
mdn_drm
18 36,0 36,0 36,0
21 42,0 42,0 78,0
7 14,0 14,0 92,0
4 8,0 8,0 100,0
50 100,0 100,0
Bekar Evli
Eþinden Ayrýlmý Eþi Ölmüþ Total Valid
Frequency Percent Valid Percent
Cumulative Percent
