FIRSATÇI MİKOZLAR
FIRSATÇI MİKOZLAR Genel Özellikler
ETKEN MANTARLAR
Doğada saprofit / normal flora üyesi KONAK
İmmün sistemi baskılanmış / altta yatan başka bir risk faktörü var
1-Kandidiyazis (kandidoz) 2-Kriptokokkoz(is)
3-Aspergilloz(is) 4-Zigomikoz(is)
5-Diğer: Trikosporonoz(is), fusaryoz(is), penisilloz(is)……
***Doğada bulunan mantarların HEPSİ fırsatçı mikoza neden olabilir***
FIRSATÇI MİKOZLAR
KANDİDİYAZİS
KANDİDİYAZİS
▪ Dünyanın heryerinde en sık görülen fırsatçı mikoz
▪ Hücresel immünite kütanöz ve mukozal, nötrofiller sistemik kandidiyazise karşı korunmada önemli
▪ Endojen enf.
▪ Etken: Candida spp. En sık:
1. C. albicans 2. C. tropicalis
SIK İZOLE EDİLEN CANDIDA TÜRLERİ
➢ C. albicans
➢ C. tropicalis
➢ C. parapsilosis
➢ C. kefyr
➢ C. glabrata
➢ C. krusei
➢ C. guillermondii
➢ C. lusitaniae
Candida
MORFOLOJİK ÖZELLİKLER
▪ Mikr. Tomurcuklanan maya hücreleri
▪ Psödohif, gerçek hif
▪ Makr. Krem renginde maya kolonileri (SDA)
▪ Germ tüp (Çimlenme borusu)
(C. albicans, C. dubliniensis)
▪ Klamidospor (C. albicans, C. dubliniensis)
▪ Tanımlama Germ tüp, fermentasyon ve asimilasyon reaksiyonları
CANDIDA ALBICANS
C. albicans direkt preparatta yalancı hifler üzerinde blastosporlar şeklinde görülür
Septalı hifler, klamidosporlar geliştirebilir
Besiyerlerinde, oda ısısında ve 37 °C de, 24-72 saatte ürer
Serumda 3 saatte germ tüp oluşturur Bazı varyeteleri dışında, genellikle
siklohekzimide dirençlidir
•Kandidalar normal florada bulunurlar.
•Doğumdan sonra 24 saat içinde GİS yerleşebilirler.
•Sağlıklı kişilerin %30-50sinde ağız ve GİS florasında, sağlıklı kadının %20 sinde
genital sistem florasında bulunur
CANDIDA ALBICANS (KANDİDOZ)
Hazırlayıcı faktörler:
▪Hormonal dengenin değişmesi,
▪Bağışıklık sisteminin baskılanması,
▪Çeşitli tedaviler,
▪Uzun süreli antibiyotik kullanımı,
▪Malign hastalıklar
Candida
PATOJENİTE FAKTÖRLERİ
▪ Hücreye tutunma (adezyon)
(Germ tüp, mayadan daha adeziv)
▪ Plastik yüzeylere (kateter, prostetik kapak..) yapışma
▪ Proteaz
▪ Fosfolipaz
KANDİDİYAZİS Risk faktörleri
▪ Fizyolojik. Gebelik, ileri yaş, çocukluk çağı
▪ Travmatik. Yanık, enfeksiyon
▪ Hematolojik. Hücresel immün yetmezlik, AIDS, kronik granülamatöz hastalık, aplastik anemi,
lösemi, lenfoma...
▪ Endokrinolojik. DM, hipoparatiroidizm, Addison hastalığı
▪ İyatrojenik. Oral kontraseptif, antibiyotik, steroid, kemoterapi, kateter
KANDİDİYAZİS Klinik tablolar-I
1. KÜTANÖZ VE SUBKÜTANÖZ
▪ Oral
▪ Vajinal
▪ Onikomikoz, paronişi
▪ Dermatit
▪ Çocuk bezi dermatiti (“diaper rash”)
▪ Balanit
Yeni doğanda bebeklerin ağızlarında
oluşan kandidiyazis anne vageninden alınır.
Düşük doğum ağırlıklı bebeklerde, boğaz özefagus, bronş, akciğer yayılması,
kandidemi olabilir.
Anne memesini emince memebaşına geçer, mastite neden olabilir.
Mide: Sık enf. oluşmaz. Asiditeye fazla direnç gösterir. Ülserin üzerinde üreyip zar
oluşturur. Kanserde terminal devrede tüm mide katmanlarını tutan gastritler yapar.
Barsak kandidiyozisi: Fazla a.b. kullanan kişilerde sayısı artar. Kolonizasyon oluşur.
Bazen belirti vermez. Bazen ise gaz oluşur, barsakları şişer.Kandida ishalleri özellikle çocuklarda ortaya çıkabilir.
Genital kandidoz: kadınlarda vulvovaginit bol akıntı, genital bölge kaşıntısı ve vulva ve vaginada eritem olur. Diabette, fazla
antibiyotikte, oral kontraseptif kullananlarda
Erkeklerde, üretrit ve balanit yapar. Üretradan beyaz akıntı, kaşıntı, pullanma, ağrı
Genital kandida bulaşıcı enf yapar.
Deri Kandidozu: Derinin nemli ve sıcak yerlerini, koltukaltı, inguinal, genital katlar, memealtı. Dokunun yüzeyel katmanları
ortadan kalkar, soyulur.
Bebeklerde görülen kundak pişiği görülebilir.
Dışkıdaki kandidalar masere deriye yapışıp enf oluşturabilir.
El ve ayak parmak aralarında intertrigo görülür.
Dermatofit lezyonlarına benzer.
Su ile uğraşanlarda sık görülür.
Çamaşır, bulaşıkhane, balıkçı vs
KANDİDİYAZİS Klinik tablolar-II
▪ Ösefajit
▪ Pulmoner enf.
▪ Sistit
▪ Pyelonefrit
▪ Endokardit
▪ Myokardit
▪ Peritonit
▪ Hepatosplenik
▪ Endoftalmit
▪ Artrit
▪ Osteomyelit
▪ Menenjit
▪ Deri lezyonları
2. SİSTEMİK
KANDİDİYAZİS
Klinik tablolar-III
3. KRONİK MUKOKÜTANÖZ
▪ Deri ve mukozalarda Candida enf.u
▪ Verrüköz lezyonlar
▪ Hücresel immünitede bozukluk
▪ Otozomal genetik yatkınlık
▪ Eşlik eden hipoparatiroidizm, demir eksikliği
KANDİDİYAZİS Tanı
▪ Direk inceleme : Maya hücreleri,
psödohif, gerçek hif
▪
▪ Kültür : SDA, bakteriyolojik besiyerleri
▪ Seroloji: Mannan antijeninin saptanması (ELISA, RIA, IF, lateks
partikül aglütinasyon)
KANDİDİYAZİS Tedavi
▪ KÜTANÖZ
▪ Topikal antifungal: Ketokonazol, mikonazol, nistatin
▪ SİSTEMİK
▪ Amfoterisin B
▪ Flukonazol, itrakonazol
▪ KRONİK MUKOKÜTANÖZ
▪ Amfoterisin B
▪ Flukonazol, itrakonazol
