• Sonuç bulunamadı

DENİZ KAPLUMBAĞALARINI KORUMA PROJESİ Kuzey Kıbrıs: 2017 Raporu

N/A
N/A
Protected

Academic year: 2022

Share "DENİZ KAPLUMBAĞALARINI KORUMA PROJESİ Kuzey Kıbrıs: 2017 Raporu"

Copied!
26
0
0

Yükleniyor.... (view fulltext now)

Tam metin

(1)

DENİZ KAPLUMBAĞALARINI KORUMA PROJESİ Kuzey Kıbrıs: 2017 Raporu

Robin T. E. Snape, Sophie Davey, Wayne J. Fuller, Brendan J. Godley ve Annette C. Broderick

(2)

İÇİNDEKİLER

Sunuş ... Error! Bookmark not defined.

Teşekkürler ... 5

Denetim Özeti ... 6

Öneriler ve Kaygılar ... 7

Sonuçlar ... 8

Ana Plajlar ... 8

Geçici Dağılımlar ... 10

Dişi Kaplumbağaların Kabuk Ölçümleri ... Error! Bookmark not defined. Yuvalayan Dişilerin Etiketleme Detayları ... 11

Yuvaların Kaderi ... 11

Yuva Parametreleri ... 13

Ağa Takılmalar, Karaya Vurmalar ve Su İçi Çalışmalar ... 13

Uydu Takibi ... 14

Diğer Araştırma Projeleri ... 15

Gözden Geçirilmiş Güncel Yayınlar ... 15

Farkındalık Geliştirme Eylemleri ... 16

Referanslar ... 21

Ek 1: DKKP 2a, 3, 4 ve 5. Bölgelerdeki Yuvalama Detayları ... 22

Ek 2: 2017 DKKP Proje Timi ... 24

Ek 3: SPOT Facebook Sayfası Performans Grafikleri ... 26

(3)

3

Sunuş

Kuzey Kıbrıs Deniz Kaplumbağalarını Koruma Projesi (DKKP); Kuzey Kıbrıs Kaplumbağaları Koruma Derneği (SPOT), Exeter Üniversitesi Deniz Kaplumbağası Araştırma Grubu (MTRG) ve Kuzey Kıbrıs Çevre Koruma Dairesi ile işbirliği içerisinde yürütülmektedir. Bu rapor, projemizin 26. yılında elde ettiğimiz bulguları özetlemektedir.

Yeşil kaplumbağalar için bu sene de fevkalade üretken geçmiş olup, uzun vadeli gözlem sonuçları, son on yıldır yerleşik pozitif eğilimin devam ettiğini göstermektedir. Öte yandan sini kaplumbağalarının yuvalama oranı 2008’den beri en düşük seviyeye gerilemiş, kayıtlarımızın başladığı 1993 yılından beri üçüncü en düşük yuva sayısı tespit edilmiştir. Son yıllarda ortaya çıkan olumlu eğilimi hesaba katarsak, bu hayal kırıklığına uğratmış bir sonuçtur. Sini kaplumbağalarının düşen yuvalama sayısı endişe vericidir. Yeşil kaplumbağaların son dönemlerde artan yuvalama sayısının, gerçekten de uzun vadeli pozitif bir eğilimin başlangıcı olduğunu göstermesi açısından, sini kaplumbağalarının da 2018’de büyük bir çıkış gerçekleştirmesini umarak bekliyoruz.

DKKP bu yıl, yeşil kaplumbağaların adada en yüksek oranda yuvaladığı ve Akdeniz’in en önemli yuvalama plajlarından biri olan Karpaz’daki 2b bölgesinin ve 3. bölgenin denetimini memnuniyetle üstlenmiştir. 2008’den beri bu bölgelerin denetimini ilk kez gerçekleştirmiş olup, bundan öncesinde de buradaki son denetimimizi 1999’da yapmıştık. Geçmiş tecrübelerimiz bize bu önemli bölgedeki yuvalama oranı kayıtlarımızı da güncelleme imkanı sunmuştur. Karpaz’daki yuvalama oranı da benzer bir uzun vadeli paterni izlemiş olup, yeşil kaplumbağaların yuvalama sayısı önceki kayıtlarımıza göre iki kattan fazla yükselirken, sini kaplumbağaları açısından bu süre zarfında küçük bir değişim gözlemlenmiştir.

Fasilitelerimiz; Alagadi üssümüzde bir laboratuvar alanının geliştirilmesi, Akdeniz köyünde yeni bir barınma alanının açılışı, ve Dipkarpaz’da Çevre Koruma Dairesi tarafından kullanımımıza verilip Kuzey Kıbrıs Turkcell tarafından finanse edilen barınma alanımızın genişletilmesiyle ileri taşınmıştır.

Bu raporda özetlenen hedef odaklı araştırma programlarımıza ek olarak, eğitim ve halka ulaşma programlarımız da gelişmeye devam etti. Binlerce yerli ve turist bilgi merkezimizi ziyaret etti.

Balıkçılar, müteahhitler, okullar, yerel ve uluslararası medya ve yerel hükümet organlarıyla olan işbirliğimiz sayesinde; deniz kaplumbağaları, yaşam alanları ve yüzleştikleri tehditlerle ilgili farkındalık geliştirmeye devam ettik. Tüm bu aktiviteler, sosyal medyadaki genişleyen varlığımız ve yeni internet sayfamız sayesinde geliştirilmiştir. Ayrıca, Karpaz’daki yeşil kaplumbağaları koruma programımız için MAVA Vakfı’ndan burs kazandık. MAVA, Uluslararası Kuş Örgütü’yle işbirliği içerisinde, ağa takılmaların tüm ada çevresinde azaltılması için yürüttüğümüz çalışmayı finanse etmiştir.

Son olarak, projemizde çalışmak için dünyanın çeşitli yerlerinden gelen ve mükemmel bir takım oluşturan 97 harika gönüllümüze teşekkür etmek isteriz. Onlarsız bu proje mümkün olamazdı.

Robin Snape, Kasım 2017.

(4)

4

Önerilen alıntılama şekli:

Snape, R.T.E., Fuller, W.J., Godley, B.J., Omeyer, L & Broderick, A.C (2017) Kuzey Kıbrıs Deniz Kaplumbağalarını Koruma Projesi - Yıllık Rapor, Sayfa 26.

Kapak fotoğrafı: Doktora öğrencisi Julia Haywood, L276 ve diğer dört sini kaplumbağasını, bu yılki izleme programımızda (sayfa 13) kullanılmak üzere seçmek için adli tıp bilimini kullandı. (Fotoğraf: Olkan Ergüler)

(5)

5

Teşekkürler

Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti yetkilileri, Kıbrıslılar, İngiliz yerleşikler ve turistlere teşekkürlerimizle.

Onların daimi destek ve cesaretlendirmeleri olmaksızın, bu projenin başarıya ulaşması mümkün olmazdı. Bize bir yıl daha evini açan ve tüm lojistik ihtiyaçlarımızı karşılayan Kutlay Keço’ya özel teşekkürlerimizle.

İzin ve destekleri için; Cumhurbaşkanı Mustafa Akıncı, Başbakan Hüseyin Özgürgün, Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu, Maliye Bakanı ve Başbakan Yardımcısı Serdar Denktaş, Ekonomi ve Enerji Bakanı Sunat Atun, Dışişleri Bakanı Tahsin Ertuğruloğlu, Eğitim ve Kültür Bakanı Özdemir Berova, ve İçişleri Bakanı Kutlu Evren’e teşekkür ederiz.

SPOT için 2017’de 9,600 TL bağış toplayan Moyra Hasan, Jenny Tyler ve Karşıyaka Gözlem Grubu’ndan herkese teşekkür ederiz. Çalışmalarını sergileyerek 3000 TL’nin üzerinde bağış toplayan sanatçı Angela Wadswoth’e özel teşekkürler. SPOT’un ve projemizin promosyonunu yaptığı için Cyprus Today’den Anne Canalp’e minnettarız. Akdeniz’deki DKKP timine daimi destek ve yardımları için, her zamanki gibi Howard ve Hazel Jennings’e özel teşekkürler. Gönüllülerin boş vakitlerinde Alagadi’deki havuzunu kullanmalarına izin verdiği için Penelope Wilks’e teşekkürler. Alena Alpadeo’ya web sayfamızın tasarım ve yönetimini ücretsiz gerçekleştirdiği için teşekkürler. Bizimle iş birliği yaptıkları için Lapta Beledeyesi, Taşkent Doğa Park, Yakın Doğu Üniversitesi ve Doğu Akdeniz Üniversitesi’nden Burak Ali Çiçek’e teşekkürler.

Denetim ve araştırma yapmamıza izin verdiği, Alagadi plajı ve Karpaz’daki altyapı ve güvenliği organize ettiği için, Çevre Koruma Dairesi (ÇKD) Müdürü Abdullah Aktolga’ya özel teşekkürlerimizle.

Alagadi, Girne ve Karpaz’daki yardım ve destekleri için, aynı sırayla, ÇKD korucuları Hasan Barut, Savaş Namsoy ve Ahmet Karabella’ya teşekkürler.

Bizden değerli mali desteğini esirgemeyen herkese ve tüm sponsorlarımıza, özellikle de MAVA Vakfı, Ezgi Göçmen Ayanoğlu, Kuzey Kıbrıs Turkcell’den Harun Maden, Gemini Dataloggers, NERC, Judith Green ve Girne İngiliz Okulu personeli ve öğrencileri, İktisat Bankası, ve AB Kıbrıs Türk Toplumuna Yardım Programı’na teşekkür ederiz.

Tecrübeli gönüllülerimizin yeniden işe alımını destekleyerek verimlilik ve kapasitemizi yıllar içinde önemli ölçüde artırdıkları ve bu düzenli katkılarıyla pek çok genç insanın kişisel gelişimine yardımcı oldukları için, Hilde Stühlinger ve Erwin Warth Vakfı’ndan Pauline Hejl’e özel teşekkürlerimizle.

(6)

6

Denetim Özeti

2017 süresince, tüm yuvalama aktivitelerinin sayımını, yuvaların korunmasını ve verimlilik açısından başarı analizlerini içeren detaylı günlük denetlemeler, 2b, 3, 4 ve 5. Bölgelerde DKKP tarafından gerçekleştirilmiştir. Bölge 1 Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından denetlenmiş, 2a’da ise denetim gerçekleştirilmemiştir. Güzelyalı plajındaki yuvalar, SPOT’un rehberliği altındaki Karşıyaka Kaplumbağa Gözlem Grubu (KKG) tarafından tespit edilmiş ve denetlenmiştir (Figür 1). Alagadi’deki gece denetimleri ve araştırmalar, diğer yıllarda da olduğu üzere sürdürülmüştür. Detaylı uzun vadeli denetleme metodolojileri için Broderick & Godley’e (1996) bakınız. Kuzey Kıbrıs’ta kullanılan metodolojilerle ilgili detaylar için, yayınlarımıza (www.cyprusturtles.org/publications) ve istek üzerine ulaşılabilecek önceki raporlarımıza bakabilirsiniz.

Figür 1. Kuzey Kıbrıs’ta deniz kaplumbağalarının yuvaladığı bölgeler. 2b, 3, 4 ve 5. bölgeler 2017’de DKKP tarafından denetlenmiştir.

(7)

7

Öneriler ve Kaygılar

Özel Çevre Koruma Bölgelerindeki Yasadışı Aktiviteler

SPOT aracılığıyla MAVA Vakfı’ndan elde edilen burs desteğiyle, 2017-2018 kış sezonu süresince tüm yuvalama plajlarına yeni tabelalar dikilecektir. Böylece yuvalama plajları üzerindeki baskının bir miktar da olsa hafifletilmesi hedeflenmektedir. Fakat bu aktiviteleri azaltmak için uygun yasalar uygulanarak eyleme geçilmesi lazımdır. Mesela jet ski kullanıcılarının sıklıkla Alagadi’ye girdiği ve yeşil kaplumbağaların yüksek oranda bulunduğu sığ sularda yüksek hızlarla dolaştıkları görülmektedir. Plaj kullanıcıları devamlı olarak çöplerini arkada bırakmakta ve

köpeklerini plaja getirmektedir. Arazi motorları, kum tepelerinin normalde yıl boyu dokunulmadan kalan bölgelerinde önemli ölçüde erozyona yol açmaktadır. Bu vakaların sayısı artmaktadır ve insan nüfusu arttıkça daha da ileriye taşınacaktır. Yasaya uymayanların cezalandırılarak bu tarz

eylemlerin azaltılması için, Alagadi’de en azından her haftasonu bir gün bulunabilecek, yasayı uygulama yetkisine sahip bir Çevre Koruma Dairesi memuru yahut polis memuruna acilen ihtiyaç vardır.

Güzelyalı Plajı

Plaj, tüm sini kaplumbağası yuvalama aktivitesinin önemli bir kısmına (2017’de %9’una) ev sahipliği yapmaya devam etmektedir. Bu küçük plajdaki yuvalama özellikle yoğun olup, Güzelyalı plajı Akdeniz ve Alagadi arasındaki 60 km’lik kıyı şeridi üzerinde bulunan iyi korunmuş tek plajdır.

Uluslararası sözleşmelere göre, bu bölgenin insanlar tarafından kullanılabilirliğini sürdürmek için, koruyucu yasaya, bir yönetim planına ve bu çerçevede uygun kısıtlamalara gerek vardır. Bu rapor, bu önemli konuyu art arda dikkate sunduğumuz 9. DKKP raporudur.

Esentepe Plajında Bungalow Yapma Planları

Esentepe Belediyesi, plajda son yıllarda görülen büyük rahatsızlıklara ek olarak (2015 ve 2016 raporlarımıza bakınız), bu defa da belediye plajının arkasında bungalowlar inşa etmeyi planlamaktadır. Yuvalama sezonu esnasında iki haftasonu boyunca plajda düzenlenen reggae festivalleri, bu yıl yüksek ihtimalle kaplumbağaların rahatsızlık duymasına neden olmuştur. Şu anda restoranda kullanılan ışıkların çoğu uygun nitelikte değildir. 2017 yılında Esentepe plajında sadece bir adet yuva oluşturulmuştur. Belediye başkanıyla görüştük, ve eğer bungalowlar yapılacaksa, ışıklandırmanın plajdan görülmeyecek şekilde yapılması gerektiğini, ayrıca restoranda kullanılan ışıkların da aynı şekilde düzenlenmesinin lazım geldiğini söyledik.

Yuvaların Tilkilerce Yağmalanması

Kıbrıs’a insanlar tarafından taşındığı düşünülen tilkiler (Vulpes vulpes) tarafından

gerçekleştirilen yağmalama deniz kaplumbağaları ve diğer vahşi yaşam öğeleri için önemli bir sorun teşkil etmektedir. Tüm kaplumbağa yuvalarının büyük masraflar harcayarak koruyucu kafeslerle örtülmesine rağmen, pek çok yuva yumurtadan çıkış dönemi esnasında yağmalanmakta, tilkiler yavru ve yumurtaları plajdan kaçırmakta ve kafeslerin altına erişerek yuvaları kazmaktadır. Bu durum Karpaz’da ve son yıllarda da batı kıyısında önemli bir etkiye neden olmaktadır. Kıbrıs’ta yerli olmayan işgalci bir tür olarak bulunan tilkilerin sayısı insan aktiviteleriyle belirlenmekte ve bu sayısının kontrol altına alınması da yerinde bir koruma önlemi olarak gözükmektedir. Yuvalama plajlarındaki tilki müdahalesi oranından faydalanılarak, bu bölgelerdeki görece tilki bolluğunu

(8)

8 denetlemek ve kontrol önlemlerini test etmek mümkündür. Bu önlemlerden en insani olanı, gece kaplumbağa yavruları yumurtadan çıkarken etrafta olabilecek tilkilerin vurulması ve üreyen

yetişkin tilkilerin ilgili bölgelerden bu şekilde uzaklaştırılmasıdır. Şu aşamada tilki nüfusunu kontrol altında tutmak için resmi olmayan bir şekilde yasadışı zehir kullanılmakta, bu da üreyen yırtıcı kuş popülasyonu üzerinde ciddi kayıplara ve bu türlerin yerel yok oluşuna neden olmaktadır (Beton et al., 2013). Bu konuda Çevre Koruma Dairesi’yle birlikte bir çözüm için çalışmaya hazırız.

Sonuçlar

DKKP tarafından denetlenen bölgelerde, 2017’de kaplumbağalara ait 5307 yuvalama aktivitesi kaydedilmiştir. 1302 yuva arasından 945’i yeşil kaplumbağalara, 267’si sini kaplumbağalarına ait olup, 90 yuva herhangi bir türe atfedilmemiştir. Bu yuvaların dağılımına dair tüm detaylar Ek 1’de bulunabilir. Ek olarak, Karşıyaka Kaplumbağa Gözlem Grubu tarafından Güzelyalı plajında 36 ve At Nalı Körfezi’nde 4 adet sini kaplumbağası yuvası kaydedilmiştir. Ayrıca Doğu Akdeniz Üniversitesi tarafından, Mağusa Körfezi’ndeki Bölge 1’de yeşil kaplumbağalara ait 23, sini kaplumbağalarına ait 98 yuva tespit edilmiş olup, 22 adet yuva herhangi bir türe atfedilememiştir. Sonuç olarak bu sene Kuzey Kıbrıs’ta, 968’i yeşil kaplumbağalara, 405’i sini kaplumbağalarına ait, 112’si ise herhangi bir türe atfedilememiş toplam 1485 yuva kaydedilmiştir. Halk tarafından diğer plajlarda da az sayıda yuvalama aktivitesi bu arada rapor edilmiş olup, Bölge 2a denetlenmemiştir. Bu bölgelerde ek olarak 10-100 arası sini kaplumbağası ve 10-50 arası yeşil kaplumbağa yuvası bulunduğunu tahmin ediyor, denetimlerimizi 2018 yılında Bölge 2a’yı da kapsayacak şekilde genişletmeyi umuyoruz.

Ana Plajlar

4. ve 5. bölgelerdeki DKKP ana yuvalama plajları, standart protokollere göre (Broderick & Godley, 1996) ve uzun vadeli adanmış bir gözlem çalışmasının parçası şeklinde, 1993’ten beri yıllık olarak sürekli denetlenen bölgelerdir. Ana yuvalama plajlarından elde edilen veriler, yuvalama sayısındaki uzun vadeli eğilimleri değerlendirmek için kullanılmaktadır. 2017 yılında bu plajlarda kaydedilen deniz kaplumbağası aktiviteleri, Tablo 1 ve Ek 1’de özetlenmiştir. DKKP 2017 esnasında ayrıca 2b ve 3 numaralı bölgeleri de denetlemiş olup, bunlarla ilgili veriler Tablo 1 ve Ek 1’de gösterilmektedir.

Ana yuvalama plajlarında, toplam 933 yeşil kaplumbağa ve 203 sini kaplumbağası yuvası kaydedilmiştir. DKKP ana yuvalama plajlarına ait geçmiş eğilimleri yansıtan veriler Figür 2’de sunulmuştur.

Tablo 1. DKKP ana yuvalama plajlarında kaydedilen, yeşil kaplumbağalar ve sini kaplumbağalarına ait yuvalar, yumurtlamasız çıkışlar, yuvalama girişimleri ve U dönüşleri. * = ana yuvalama plajları

Kıyı Yuvalar Yumurtlamasız Çıkışlar

Girişimler U Dönüşleri Yeşil Sini Toplam Yeşil Sini Toplam Yeşil Sini Toplam Bölge 2b: Karpaz G 186 22 208 350 32 382 291 37 328 Bölge 3: Karpaz K 390 12 402 979 12 991 812 25 837

*Bölge 4: K. Kıyısı 227 75 302 332 100 432 412 96 508

*Bölge 5: B. Kıyısı 130 94 224 457 305 762 339 302 641 TOPLAM 933 203 1136 1768 417 2185 1563 423 1986 ÇEKİRDEK TOPLAM 357 169 526 789 405 1194 751 398 1149

(9)

9 Figür 2. 1993-2017 arası, bölge 4 ve 5’teki ana yuvalama plajlarında ve (siyah noktalarla gösterilen yıllara ait) sahip olduğumuz bilgiler kadarıyla Karpaz’daki 2b ve 3. bölgelerde kaydedilmiş yıllık yuva numaraları.

Bu veriler yeşil kaplumbağaların yuvalama sayısında açık bir pozitif eğilimi göstermektedir.

DKKP ana bölgelerinde gözlemlenen bu pozitif eğilimin, Karpaz’daki yuvalama plajlarında da (bölge 2b ve 3) söz konusu olduğu, bu bölgelerdeki yuvalama sayısının önemli ölçüde arttığı (daha önce kaydedilmiş maksimum yuva sayısının iki katından fazlasına ulaştığı) görülmektedir (Fig. 2).

Muhtemelen koruma önlemlerine bir yanıt olarak (Stones et al., 2014), yeşil kaplumbağaların Kuzey Kıbrıs’taki popülasyonunun geliştiği görülmektedir. Bu gelişmenin, yuvalayan dişi kaplumbağaların, özellikle de Mısır’daki Bardavil Gölü’nde beslenenlerin, yükselen katılımıyla gerçekleştiğine dair bir miktar kanıt bulunmaktadır (Bradshaw et al., 2017). Bu yıl ana plajlarda 2008’den beri en düşük, bugüne kadarsa üçüncü en düşük sayıda sini kaplumbağası yuvasına rastlanmış olup, bu eğilim Karpaz’da da görülmektedir (Fig. 2).

0 100 200 300 400 500 600 700

1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 2016 2017

Nests

Green turtle (Core beaches) Loggerhead Turtle (Core beaches) Green Turtle (Karpaz)

Loggerhead Turtle (Karpaz)

(10)

10 Geçici Dağılımlar

Alagadi plajlarında yuvalayan ve yumurtadan çıkan yeşil kaplumbağa ve sini kaplumbağalarının geçici dağılımı, sırayla Figür 3 ve 4’te görülebilir.

Figür 3. Alagadi plajlarındaki yeşil kaplumbağalar (n=221; koyu renk kutular) ve sini kaplumbağalarının (n=42; açık renk kutular) yuvalama oranlarının geçici dağılımı.

Figür 4. Alagadi plajlarındaki yeşil kaplumbağalar (n=163; koyu renk kutular) ve sini kaplumbağalarının (n=9; açık renk kutular) yumurtadan çıkma oranlarının geçici dağılımı.

Alagadi’de bu yıl ilk yeşil deniz kaplumbağası ve ilk yeşil deniz kaplumbağası yuvası 20 Mayıs’ta

0 10 20 30 40

14 -May 21 -May 28 -May 04 -Ju n 11 -Ju n 18 -Ju n 25 -Ju n 02 -Ju l 09 -Ju l 16 -Ju l 23 -Ju l 30 -Ju l 06 -A u g

N es ts laid

Green Loggerhead

0 10 20 30 40

16 -Ju l 23 -Ju l 30 -Ju l 06 -A u g 13 -A u g 20 -A u g 27 -A u g 0 3 -Sep 10 -S ep

N es ts h at ch ed

Green

Loggerhead

(11)

11 görülmüştür. İlk sini kaplumbağası 12 Mayıs’ta, ilk sini kaplumbağası yuvası ise 22 Mayıs’ta

görülmüştür.

Dişi Kaplumbağaların Kabuk Ölçümleri

Yuvalayan dişiler Alagadi’deki yuvalamaları esnasında ölçülmüştür. Girinti-girinti (minimum) kabuk uzunluğu eğrisi (CCL) ve maksimum kabuk genişliği eğrileri (CCW) kaydedilmiştir. Alagadi dişilerine ait istatistikler Tablo 2’de verilmiştir.

Tablo 2. Alagadi’de yuvalayan dişi yeşil kaplumbağa ve sini kaplumbağalarının kabuk ölçümleri eğrisi.

Veriler kaba standart sapma oranına dayanmaktadır.

Kaba ± standart sapma (oranı) Yeşil Kaplumbağalar Sini Kaplumbağaları Kabuk uzunluğu eğrisi (cm) 87.9 ± 4.9 (75.3-105.0) n=83 72.23 ± 5.4 (62.8-82.5) n=22 Kabuk genişliği eğrisi (cm) 79.1 ± 4.8 (69.5-96.1) n=83 65.7 ± 4.1 (58.7-71.8) n=22

Yuvalayan Dişilerin Etiketleme Detayları

Alagadi’de ilk kez yuvalayan tüm acemi dişiler 2 palet ve 1 PIT’le (Pasif Entegre Verici) etiketlenmiştir.

Alagadi’de toplam 86 dişi yeşil kaplumbağa tespit edilmiş olup, bunlardan %52’si acemidir ve ilk defa tanımlanıp etiketlenmiştir. Tespit edilen toplam 25 sini kaplumbağasının ise %80’inin acemi olduğu görülmüştür. (Tablo 3)

Tablo 3. Alagadi’de yuvalayan dişilerin etiketlenme statüsü Yuvalayan Dişiler

Yeşil

Kaplumbağalar %

Sini

Kaplumbağaları %

Önceden Tanımlananlar 41 48 5 20

Acemiler 45 52 20 80

Toplam 86 25

Yuvaların Kaderi

Suyun kenarına kurulmuş yuvalardan küçük bir kısmı, başka yere taşınarak su baskını ve

başarısızlıktan kurtarılmıştır; fakat Caretta yuvalarının ne yazık ki en az %16’lık bir kısmı, ya dalgalar tarafından tamamen süpürülmüş ya da deniz seviyesindeki yükselme yüzünden başarısızlığa

uğramıştır (Fig. 5). Yuvaları kafesle koruma önlemimiz sayesinde, yuvaların çoğu tespit edilip metal kafeslerle koruma altına alınarak köpek ve tilkiler tarafından gerçekleştirilen yağmalama oranında düşüş elde edilmiştir. Bu önlemlerden önce, yuvaların köpekler ve tilkiler tarafından yağmalanma oranı %60’a kadar çıkıyordu. Geçtiğimiz yıl olan 2016’da Bölge 5’teki (batı kıyısı) yağmalanma oranları sini kaplumbağaları için %34, yeşil kaplumbağalar içinse %23’tür. Bu seviyede bir yağmalama bu yıl gerçekleşmemiş olup, bunu tilki ve sokak köpeği nüfusunun durumuna da bağlayabiliriz.

(12)

12 Burada verilen düşük yağmalama oranlarına rağmen, 135 yeşil kaplumbağa yuvasının bulunduğu Karpaz’ın güney kıyısındaki (Bölge 2b) Kaleburnu ve Dipkarpaz arasındaki plajlarda, tilkilerden kaynaklı ciddi bir yağmalama problemi kesinlikle bulunmaktadır. Bu bölgedeki tilkiler yumurtadan çıkan yavruları yağmalamak için önemli bir efor sarf etmekte ve kafeslerin altını kazarak kayıplara neden olacak şekilde yuvalara erişmektedirler. Yuvalama yoğunluğu, çoğu yuvadaki yavrunun aynı anda yumurtadan çıkmaya başlaması ve çoğu zaman yavruların izini bulanıklaştıracak kadar yoğun şekilde tilki ayak izine rastlanması, bu kayıpların sayısını belirlemeyi zorlaştırmaktadır. Tilkiler görünüşe göre yumurtadan yeni çıkan fakat tüketemedikleri yavruları toplayıp plajın yukarısındaki kum tepeleri ya da alanlara taşımakta, avlarına daha sonra geri dönmek üzere onları gömmektedir. Tilkilerin bu davranışı, gömüldükleri bu yığınaklardan sağ çıkıp denize doğru yol alan yavruların bıraktığı izler tarafından kanıtlanmaktadır. Yeşil kaplumbağaların koruma altındaki statüsü, bu yağmalamanın onların üreme başarısı ve nüfuslarının çoğalması üzerindeki açıkça olumsuz etkisi, ve adaya sonradan taşınmış son derece dayanıklı işgalci bir tür olan tilkilerin statüsü göz önüne alındığında, tilkilerin avlanması gibi bir kontrol önlemi

düşünülebilir. Kıbrıs’taki tilkilerin nüfusu, yasadışı zehirlerle tuzak kurma yöntemiyle ve resmi olmayan şekilde kontrol edilmekte, bu durum da bu bölgelerde üreyen yırtıcı kuşların sayısının azalmasına hatta yerel olarak yok olmalarına neden olmaktadır. Dolayısıyla bu pratiğin önüne geçilmelidir. Bir koruma önlemi olarak en etkili ve etik seçim, üreme sezonu esnasında Karpaz’daki yuvalama plajlarına dadanan yetişkin tilkilerin sezon sırasında yıllık olarak avlanmasıdır.

Figür 5. 4 ve 5. bölgelerde bulunan DKKP ana plajlarında ve bölge 2b ve 3’teki tüm tüm plajlarda, yeşil kaplumbağa (koyu renk) ve sini kaplumbağası (açık renk) yuvalarının kaderi. Açılmış yuvalar bir ya da daha fazla canlı tam dönem yumurtadan çıkış üretmiştir.

0 20 40 60 80 100

Hatched Predated Inundated Human interference Unknown fate or not fertilised

Green Loggerhead

(13)

13 Yuva Parametreleri

Tablo 4’teki veriler büyük ölçüde uzun vadeli paternlere işaret etmektedir.

Tablo 4. Yeşil kaplumbağalar ve sini kaplumbağaları tarafından Alagadi’de oluşturulan yuvalara ait parametreler. Sunulan veriler kaba standart sapma oranına dayanmaktadır. Yumurtadan çıkma başarısı, açılan her yuva başına olgunlaşmış canlı yavru üreten yumurta yüzdeliğine

dayanmaktadır.

Yeşil kaplumbağalar Sini kaplumbağaları

Kuluçka dönemi (gün) 48.5 ± 3.3 (42-62) n=163 49.1 ± 3.7 (45-57) n=9 Yumurta boyutu 108 ± 27 (8-216) n=218 70 ± 29 (2-122) n=31 Yumurtadan çıkma başarısı (%) 70 ± 27 (1-100) n=198 67 ± 26 (4-99) n=15

Ağa Takılmalar, Karaya Vurmalar ve Su İçi Çalışmalar

2017’de (1 Ocak’tan 30 Ekim’e kadar) karaya vurmuş 64 deniz kaplumbağası tespit edilmiştir.

Bunlardan 25’i yeşil kaplumbağa, 38’i sini kaplumbağası olup 1’inin türü belirlenememiştir. Karaya vuran yeşil kaplumbağa ve sini kaplumbağaların ortalama boyutu, sırayla 42.3 cm (minCCL kaba; ±SD 15.0; oran 28-83; n 17) ve 65.2 cm (±SD 5.8; oran 52-73; n 27) olarak ölçülmüştür. Bu ölçümler önceki yıllarda kaydedilen oranları yansıtmakta olup, karaya vuran kaplumbağalar grubu ağırlıklı olarak küçük genç yeşil kaplumbağalar, büyük genç ve büyük yetişkin sini kaplumbağalarından oluşmaktadır. 2017’deki karaya vurmaların geçici dağılımı (Fig. 6), gözlemlenen tipik yıllık paternlerle uyumlu şekilde büyük ölçüde yaz aylarında yoğunlaşmıştır. Fakat bu sezon kaplumbağaların önemli bir kısmı yaz ayları dışında, Şubat ayından Nisan sonuna kadar olan dönemde karaya vurmuştur. Bu durum olasılıkla küçük çaplı balıkçı filolarının aktivitesiyle bağlantılıdır, çünkü karaya vurmaların çoğu balıkçı takımlarına takılarak boğulma sonucu gerçekleşmiştir. Fakat geçici dağılım, yükselen kamu bilincinden dolayı bu aylarda daha çok ihbar alınmış olmasını da yansıtıyor olabilir. Karaya vurmalara karşı yıl boyunca DKKP tarafından denetlenen ana kıyı plajlarındaki karaya vurma oranlarını da içeren detaylı analizler mevcuttur ve daha sonra yayınlanacaktır.

Figür 6. 2017 yılında karaya vuran yeşil kaplumbağalar (koyu renk sütunlar) ve sini

0 2 4 6 8 10

J F M A M J J A S O N D

Str an d ed tu rtles

Month

Green Loggerhead

(14)

14 kaplumbağalarının (açık renk sütunlar) geçici dağılımı.

Üç kaplumbağa Mağusa’da işlev yürüten balıkçılar tarafından etiketlenmiştir. (Tablo 5).

Geçen yıl yine aynı balıkçılar tarafından etiketlenen bu üç kaplumbağadan biri ölü olarak karaya vurmuş, nekropsisi yapılmış ve geçmişte olduğu gibi yine ağa takılarak boğulma sonucu can vermiştir.

Tablo 5. 2017 boyunca Alagadi uzun vadeli demografi programının dışında etiketlenen kaplumbağalar.

Tarih Bölge Tür CCL Sol Yüzgeç Sağ Yüzgeç

4 Tem. 2017 Mağusa Körfezi Yeşil caretta

34 CY0744 CY0745

5 Tem. 2017 Mağusa Körfezi Sini 64 CY0746 CY0747

UK Mağusa Körfezi Yeşil 32.5 CY0742 CY0743

Uydu Takibi

Bu sezon, Kuzey Kıbrıs’taki yuvalama plajlarından beslenme alanlarına doğru hareketleri takip edilen dişi sini kaplumbağası grubuna, toplam sayıyı 32’ye çıkaracak şekilde beş yeni birey ekledik. Tümü de yuvalama geçmişine sahip bu dişiler, şu ana dek Kıbrıs’ta yürütülen etiketleme çalışmalarının potansiyel eksikliklerini tespit etmek üzere, sabit izotop analizi yöntemiyle seçilmiştir.

Hepsi de Alagadi’den takip edilen beş yeni kaplumbağadan dördünün beslenme alanları, Lübnan (1), Tunus (2) ve İtalya’dan (1: Fig. 7) oluşmaktadır. Beşinci etiket bir prototip olup şu an üreticiden veri beklemekteyiz. Bu, Kıbrıs’tan hareket eden sini kaplumbağalarının İtalya (Adriyatik kıyısına) ve batı Akdeniz havzasının içerisine doğru takip edildiği ilk seferdir. Girne İngiliz Okulu, okulun Bubbles ismini verdiği bir uydu vericisinin masrafını karşılamak için £1000 tutarında para toplamıştır.

Vericiler, Wildlife Computers (WC) tarafından üretilen SPOT etiketleri, ve bir de geçmişte denenip bu yıl uygun hale getirilmiş yerleştirme metoduna göre kullanılan WC Rhino etiketinden oluşmaktadır (kapak fotoğrafına bakınız).

Figür 6. Alagadi’den uyduyla takip edilen dört sini kaplumbağasının Haziran ve Temmuz 2017’de yuvaladıktan sonraki hareketleri.

(15)

15

Diğer Araştırma Projeleri

Aşağıdaki araştırma projeleri 2017’de gerçekleştirilmiştir.

Lucy Omeyer (Doktora Öğrencisi): Kıbrıs yeşil kaplumbağaları ve sini kaplumbağalarında büyüme ve doğurganlık arasındaki ilişki.

Emily Duncan (Doktora Öğrencisi): Plastiğin deniz kaplumbağaları üzerindeki etkilerinin araştırılması.

Julia Haywood (Doktora Öğrencisi): Sini kaplumbağalarında beslenme başarısının göç ve üreme üzerindeki etkisi. Değişen iklimin sini kaplumbağaları üzerindeki ekolojik etkisi.

Robin Snape (Doktora Öğrencisi): Küçük çaplı Akdeniz balıkçılığında biyo-çeşitlilik çatışmaları.

Hannah Bowdery ve Tierney Chalmers: Deniz kaplumbağası yuvalama habitatlarında bulunan deniz plastiklerinin sınıflandırılması.

Katy Trew (Lisans öğrencisi): Yeşil Kaplumbağalar, yuva derinliğinin yumurtadan çıkma başarısı üzerine etkisi.

Lauren Terry (Lisans öğrencisi): Yeşil kaplumbağalarda (Chelonia mydas) yuvalama başarısında mekânsal varyasyonun etkisi.

Alex Murphy: Kuzey Kıbrıs plajlarındaki dişi yeşil kaplumbağa (Chelonia mydas) bireylerde yuvalama sezonu boyunca yumurtlamadaki değişim.

Sophie Corrigan: Deniz kaplumbağası yuvalarının koruma örgütleri tarafından taşınması gerekli mi?

Dilber Barakalı: Kuzey Kıbrıs Alagadi’deki Hayalet Yengeç (Ocypode cursor) popülasyonunun statüsü üzerine bir güncelleme.

Gözden Geçirilmiş Güncel Yayınlar

Aşağıdaki gözden geçirilmiş makaleler, 2017 yılında DKKP aracılığıyla yayınlanmıştır.

Bradshaw, P. J., Broderick, A. C., Carreras, C., Inger, R., Fuller, W., Snape, R., Stokes, K & Godley, B. J.

2017. Satellite tracking and stable isotope analysis highlight differential recruitment among foraging areas in green turtles. Marine Ecology Progress Series 582. 20-214

Downie, R. J., Hancock, G, E., White, S, A., Broderick, A, C & Godley, B. J. 2017. Natural history

contributions of the University of Glasgow Exploration Society to Scotland and the World. The Glasgow Naturalist. 26. pp xx-xx.

Bugüne kadarki tüm yayınlarımız için bakınız: www.cyprusturtles.org/publications

(16)

16

Farkındalık Geliştirme Eylemleri

Haziran 2016 Levent İlkokulu

Yaklaşık 200 Kıbrıslı öğrenciye, Kıbrıs’ta deniz kaplumbağalarının önemi ve yerlilerin koruma çalışmalarına katılmasını cesaretlendirmekle ilgili bir konuşma yapılmıştır. Konuşmadan sonra, çocukların küçük gruplar halinde yakından görebileceği ve dokunabileceği kaplumbağa kemikleri ve kabukları sergilenmiştir. Bu SPOT’un Levent İlkokulu’na gerçekleştirdiği ikinci ziyarettir.

Girne İngiliz Okulu’ndan (ESK) alan ziyaretleri, deniz kaplumbağaları ve uydu takibi üzerine toplantı ve bağış toplama. Eylül-Ekim 2017

Girne İngiliz Okulu yıllardır çalışma bölgelerimize geziler düzenlemekte ve öğrencilere konuşma yapması için SPOT’u okula davet etmektedir. Öğrenciler aynı zamanda çalışmalarımızı desteklemek için önemli bağış toplama etkinlikleri düzenlemiştir. Okul bu sene bir sini kaplumbağasının takibinin masrafını üstlenmeye karar vermiş, öğrenciler verici masrafını karşılamak için 1000 Sterlinin üzerinde bağış toplamıştır. Öğrenciler, vericisi 1 Haziran’da takılan ve Alagadi’de yuvalamakla bir ay geçiren bu kaplumbağayı, yuvalama sonrası göç döneminde, çevrimiçi portalları olan seaturtle.org/tracking üzerinden takip edebilmiştir. Bubbles, heyecan verici şekilde bir dizi rekor kırmış, Kıbrıs’tan AB’deki beslenme sularına ve Adriyatik Denizi’nden İtalya’ya doğru takip edilen ilk kaplumbağa olmuş, ayrıca kaydedilmiş en uzun göç mesafesini katetmiştir. SPOT okula bir ziyaret gerçekleştirmiş, 600 öğrenciye Bubbles’la ilgili bir sunum verilmiş, öğrencilere bir verici ve nasıl takıldığı gösterilmiştir. Bubbles ne yazık ki sonhahar sezonundan önce vakitsiz şekilde sinyal vermeyi durdurmuş, DKKP ise okul öğrencilerine gelecek yıl başka bir kaplumbağayı takip edecekleri ikinci bir şans verme kararı almıştır.

Okulların açıldığı Eylül ayında 100 öğrenci 2 gün boyunca proje sahasını ziyaret etmiş ve bir yuva açılışına katılmıştır. Her iki grup da yumurtadan çıkan

yavruları görecek kadar şanslıydı. Yukarıdan aşağıya: Levent İlkokulu’nda toplantı. ESK’te toplantı. ESK’le birlikte yuva açılışı ve yavruların görülmesi.

(17)

17 AB Kamu Spotu Halk Eğitimi Etkinlikleri

SPOT, AB yönetimindeki Kıbrıs Türk Sivil Toplumu için Kamu Spotu İnisiyatifi tarafından düzenlenene ve Mağusa ve İskele’de gerçekleşen iki halka ulaşma etkinliğinde yer almıştır. Söz konusu bölgelerde yüzlerce okul çocuğu bir sivil toplum örgütü fuarına taşınmış, gruplar halinde stantları ziyaret etmiştir.

Öğrencilere deniz kaplumbağası kabukları ve çeşitli ekipmanlar göstererek projemiz için nasıl gönüllü olabilecekleri hakkında konuştuk.

Üniversite Semineri

Temmuz ayında Turkcell’in organizasyonel desteğiyle Yakın Doğu Üniversitesi İletişim Fakültesi’nde bir seminer verdik. Bu etkinlik yerel medyada yer aldı.

Balıkçılar Çalıştayı

Yine Turkcell’in lojistik desteğiyle, Mağusa’daki balıkçı limanında balıkçılar için bir çalıştay düzenledik. Bu etkinlik, hem arkadaşlarla iletişimde kalmak hem de araştırmamızın sonuçlarını ve işbirliğine dayalı gelecek çalışma planlarımız hakkında balıkçıları bildirmek adına takdirle karşılanan bir olanak teşkil etti. Etkinlik yerel medyada kendine geniş yer buldu.

Turkcell Ailesinden Alagadi’ye Kaplumbağa Gözlem Ziyareti

Kuzey Kıbrıs Turkcell Baş Yöneticisi Harun Maden ve Turkcell çalışanlarından oluşan kalabalık bir grup, geçtiğimiz Temmuz ayının sonlarında proje üssümüzü ziyaret etti. Grup, kaplumbağaların yumurtadan çıkışını izleyecek kadar şanslıydı, fakat bütün kararlılıklarına ve ertesi sabah saat 8’de işe başlayacakları halde gece 1’e kadar uyanık kalmalarına rağmen, yuvalayan bir kaplumbağa görme şansına ulaşamadılar. Takımımız grubu misafir etmekten son derece mutlu oldu ve adanmışlıklarından etkilendi. Yine bu etkinlik de yerel medyada kendine geniş yer buldu.

Yukarıdan aşağıya: Okullar için Mağusa’da düzenlenen AB Kamu Spotu etkinliklerinden biri. Yakın Doğu Üniversitesi’nde seminer.

Balıkçılar çalıştayı. Turkcell ailesi Alagadi’de.

(18)

18 Belediyeler Turu

Projenin başlangıcında liderimiz ve takım üyeleri, iyi ilişkiler geliştirmek ve belediye

başkanlarının yetki alanındaki yuvalama plajlarının korunup denetlenmesi için iş birliği çalışmalarını cesaretlendirmek adına, çalışacakları bölgenin belediye başkanlarıyla tanıştırıldı. Andy Blockley ve Sophie Davey Dipkarpaz Belediye Başkanı Suphi Çoşkun’la, Sophie Davey Esentepe Belediye Başkanı Cemal Erdoğan’la, ve yine Sophie Davey ve Zoe Allin Lapta Belediye Başkanı Fuat Namsoy’la tanıştırıldı.

İki Toplumlu Etkileşim

Toplumlar arası iş birliği ve tecrübe paylaşımını cesaretlendirmek için, Kıbrıslı Türk ve Rum biyologlardan oluşan karma bir grubu çift toplumlu organize bir etkinliğin üyeleri olarak ağırladık. Gruba Ronnas Körfezi gezdirildi, buradaki denetim ve koruma tekniklerimiz anlatıldı ve körfezdeki kaplumbağalar bir tepenin üzerinden izlendi. Grup üyelerinden aldığımız olumlu

geridönüşten memnun kaldık. Kimisi Kuzey Kıbrıs’ı uzun yıllardır ilk kez ziyaret etmiş olan Rumlar, yoğun deniz kirliliği problemine rağmen habitatın iyi

korunmuş doğasından etkilendi.

Çöplere Karşı Sallar

Karşıyaka Kaplumbağa Gözlem tarafından düzenlenen yıllık etkinlik, bu sene eve birkaç ödül götürmüş gönüllülerimizden bazılarını da içeren yüksek kalibre katılımlarla çok başarılı geçti.

Yarışmacılar, şişeler ve plajdaki çöpler gibi geri dönüştürülmüş plastik materyallerden sallar yaptılar.

Etkinlik sonucunda önemli ölçüde bağış toplandı.

Yarışmaya katılanlar, yüzlerce izleyici ve plaj

kullanıcısı hem eğlendi hem de plastik atıkların deniz çevresi için yarattığı tehlikelerle ilgili bilgilendirildi.

Yukarıdan aşağıya: Projemizin başlangıcında, Belediye Başkanları Cemal Erdoğan ve Fuat Namsoy’la görüşmemiz. Ronnas Körfezi’nde dişi yeşil kaplumbağaları ve çiftleri izleyen Kıbrıslı değişim grubu. Çöplere Karşı Sallar etkinliği için her yıl sponsorluk sağlayan İktisat Bank Pazarlama ve Kurumsal Sorumluluk Müdürü Natalie Haigh.

(19)

19 16 Ağustos - Yavruların, Alagadi plajındaki üç istasyonumuzdan birinde, SOS Çocuk

Köyü’yle birlikte denize salınması.

KKTC Turkcell’in desteğiyle, Kuzey Kıbrıs SOS Çocuk Köyü (www.soscocukkoyu.org) çocukları Alagadi’de ağırlanmıştır. Çocuklar yumurtadan çıkan yeşil kaplumbağa yavrularının gün batımında denize salınmasında DKKP üyelerine yardım etmiştir. Etkinlik hem KKTC hem de Türkiye milli basınında geniş yer bulmuştur. Etkinliğe aynı zamanda Turizm ve Çevre Bakanı Fikri Ataoğlu ve Çevre Koruma Dairesi Müdürü Abdullah Aktolgalı da katıldı. Türkiye’nin en çok satan gazetesi olan Hürriyet’in gönderdiği köşe yazarı Serkan Ocak, Kuzey Kıbrıs deniz kaplumbağalarının korunması üzerine yazdığı makalede etkinlikten de bahsetti.

Kumdan Yaşama

Plaj ekosistemleri üzerine her yıl Akdeniz köyünde gerçekleştirilen etkinlik, bu sene de başarıyla geçti ve pek çok yerliyi ağırladı.

Resim Sergisi ve Oyun Gecesi

Projemizi uzun zamandır destekleyen yerleşik sanatçı Angela Wadsworth, büyük gelir getiren bir resim sergisi açtı ve SPOT için 3000 TL’nin üzerinde bir meblağ elde edildi. Aynı zamanda Temmuz ayında Olive Cafe’de

düzenlenen bir oyun gecesinde de önemli ölçüde gelir toplandı.

(20)

20 Büyük İngiliz Kuş Fuarı

Fuara katılan doğa severlere, Fuara katılan Kuzey Kıbrıs Doğayı ve Kuşları Koruma Derneği KUŞKOR’a ait stanttan doğa severlere yüzlerce broşür dağıtılmıştır.

Bilgi Merkezi, Gece Gözlem, Yuva Açılışları ve Yavruların Denize Salınması

Bu etkinlikler sezon boyunca gerçekleşmiş olup, çoğunluğu yurt dışından gelen tatilciler olmak üzere 5000’den fazla insanın deniz kaplumbağalarını görmek için Alagadi, Güzelyalı, Akdeniz ve Dipkarpaz plajlarına geldiğini tahmin ediyoruz. Dolayısıyla projemiz hem bu köyler hem de KKTC ekonomisi için somut bir maddi değer teşkil etmektedir. Etkinlikler, büyümeye devam etmiş olan Facebook sayfamız üzerinden duyurulmuş, kimi iletiler 6000’den fazla kişiye ulaştırılmıştır (Ek 3).

Şehir Planlama Toplantıları

Karpaz Yarımadası’ndaki imar bölgelerinin kullanımıyla ilgili geliştirilen yeni düzenlemeler konusunda tavsiye vermek için, Şehir Planlama Dairesi’yle toplantılar gerçekleştirdik. Aynı

zamanda, diğer Kıbrıs Türk sivil toplum örgütleri olan Biyologlar Derneği ve KUŞKOR iş birliğiyle hazırlanmış olan yazılı bir belge de sunduk.

Sky News – Okyanus Kurtarma

Uluslararası televizyon haberleri ajansı Sky News’ten gelen, Bilim Muhabiri Thomas Moore’un önderliğindeki üç kişilik bir medya timi, Kuzey Kıbrıs’ta çekim yaptıkları tam üç gün geçirdi. Projenin tüm etkinlikleri detaylı işlenirken, Sky News’in plastik atıklara karşı yürüttüğü bir kampanya olan Ocean Rescue (Okyanus Kurtarma) çerçevesinde, DKKP’nin deniz plastikleri ve deniz kaplumbağaları üzerindeki etkileriyle ilgili çalışmaları özellikle mercek altına alındı.

Alagadi, Lapta Balıkçı Limanı ve Karpaz’daki Ronnas Körfezi’nden önceden kaydedilen röportajlar ve yapılmış çekimlere ek olarak, 27 Temmuz Perşembe günü boyunca sabah saat 9’dan öğleden sonra 4’e kadar her saat başı canlı yayına bağlanılmıştır.

Gönüllülerimizin çalışması canlı olarak yayınlanmış ve dünya çapında milyonlarca izleyiciye ulaşmıştır.

(21)

21 Sky News İngiltere’deki en büyük haber kanallarından biridir

ve 2017’nin ikinci çeyreğinde 17 milyon izleyiciye ulaştığı tahmin edilmektedir. (Bir fikir vermesi açısından BBC Haber de aynı dönemde 22 milyon kişiye ulaşmıştır; statistica.com.) Tüm gün boyunca Sky News televizyonunda ve internet medya kanallarında başrolde olmamız, Deniz Kaplumbağalarını Koruma Projesi’nin başarısına çok büyük bir iltifat olup, aynı zamanda Akdeniz deniz kaplumbağaları ve Kuzey Kıbrıs’ın da çok önemli ölçüde medyada yer almasını sağlamıştır.

Referanslar

Beton, D., Saydam, B and Snap e, R. 2013. Status and ecology of the Bonelli's Eagle, Aquila

fasciatus, in the Pentadaktylos Mountain Range, Cyprus (Aves: Falconiformes). Zoology in the Middle East, 59, 123-130

Broderick, A. C., & Godley, B. J. (1996). Population and nesting ecology of the Green Turtle , Chelonia mydas , and the Loggerhead Turtle , Caretta caretta , in northern Cyprus. Zoology in the Middle East, 13, 27–46

Bradshaw, P. J., Broderick, A. C., Carreras, C., Inger, R., Fuller, W., Snape, R., Stokes, K. L & Godley, B. J. (2017) Satellite tracking and stable isotope analysis highlight differential recruitment among foraging areas in green turtles. Marine Ecology Progress Series, 582, 201-214 Snape, R., Beton, D., Broderick, A., Çiçek, B., Fuller, W., Özden, Ö., & Godley, B. (2013). Strand

Monitoring and Anthropological Surveys Provide Insight into Marine Turtle Bycatch in Small- Scale Fisheries of the Eastern Mediterranean. Chelonian Conservation and Biology, 12, 1–15 Stokes, K. L., Fuller, W. J., Glen, F., Godley, B. J., Hodgson, D. J., Rhodes, K. & Broderick, A. C.

(2014). Detecting green shoots of recovery: the importance of long-term individual-based monitoring of marine turtles. Animal Conservation, 17, 593-602

(22)

22

Ek 1: DKKP 2a, 3, 4 ve 5. Bölgelerdeki Yuvalama Detayları

2a, 3, 4, ve 5. bölgelerdeki ana ve yan araştırma plajlarında (*) bulunan yuvalar. Ek olarak, KKG tarafından Güzelyalı plajında 36, At Nalı Körfezi’nde 4 adet sini kaplumbağası yuvası tespit edilmiştir. Doğu Akdeniz Üniversitesi ise, 23 yeşil kaplumbağa, 98 sini kaplumbağası yuvası ve türlere atfedilemeyen 22 yuva kaydetmiştir.

Bölge Koordinatlar Plaj Adı Plaj # Yuvalar

Lat/Lon G L UK Tot

4 35.4257, 33.8993 Kaplica 69 2 8 0 10

4 35.4160, 33.8633 Kantara 70 1 5 0 6

4 35.4122, 33.8348 Tatlisu 71 2 20 1 23

4 35.4116, 33.8198 Tatlisu Bel 72 0 0 0 0

4 35.3543, 33.5976 Esentepe 1 73 1 0 0 1

4 35.3534, 33.5948 Esentepe 2 74 0 0 0 0

4 35.3500, 33.5803 Military 75 0 0 0 0

4 35.3345, 33.4932 Alagadi 2 76 128 14 0 142

4 35.3323, 33.4831 Alagadi 1 77 93 28 0 121

Bölge 4 çekirdek toplam 227 75 1 303

4 354115, 33.7936 Smalls * 0 6 0 6

4 35.4461, 33.9775 Balalan * 0 0 0 0

Bölge 4 toplam 227 81 1 309

Bölge Koordinatlar Plaj Adı Plaj # Yuvalar

Lat/Lon G L UK Tot

5 35.3674, 32.9234 Message 82a 42 8 1 51

5 35.3583, 32.9234 Lost 82b 31 3 0 34

5 35.3369, 32.9358 West 1 83 34 34 8 76

5 35.3255, 32.9356 West 2 84 9 12 3 24

5 35.2790, 32.9381 Monster 85 14 37 6 57

Bölge 5 çekirdek toplam 130 94 18 242

5 35.2895, 32.9394 Monster N * 8 26 4 38

5 35.3064, 32.9400 Secret * 4 32 3 39

Bölge 5 toplam 142 152 25 319

(23)

23

Bölge Koordinatlar Plaj Adı Plaj # Yuvalar

Lat/Lon G L UK Tot

3 35.6003, 34.3326 Ronnas 53-56 283 6 22 311

3 35.6266, 34.3702 Ayphilon 52 74 1 5 80

3 35.63566, 34.40939 Dune 50 12 0 1 13

3 35.63854, 34.41266 Thyme 49 15 4 5 24

3 35.64320, 34.42112 One Goat 48 5 1 0 6

3 35.65247, 34.45679 Two House 47 1 0 0 1

Bölge 3 toplam 390 12 33 435

Bölge Koordinatlar Plaj Adı Plaj # Yuvalar

Lat/Lon G L UK Tot

2b 35.64014, 34.53749 Golden 46 42 8 6 56

2b 35.63472, 34.51805 Peach 45 9 7 2 18

2b 35.55509, 34.39831 Dipkarpaz S. 39 36 1 5 42

2b 35.54808, 34.38704 Dolphin 38 32 5 8 45

2b 35.53879, 34.36812 Melon 1 35 15 0 1 16

2b 35.53728, 34.36368 Melon 2 34 20 1 2 23

2b 35.53481, 34.35756 Wolf 1 33 15 0 2 17

2b 35.53369, 34.35561 Wolf 2 32 17 0 3 20

2b 35.52562, 34.34477 Greenfields 1 31 0 0 2 2

2b 35.52358, 34.34140 Greenfields 2 30 0 0 0 0

Bölge 2b toplam 186 22 31 239

(24)

24

Ek 2: 2017 DKKP proje timi

Takımımız 13 milletten 99 gönüllüden oluşmuştur. Bunlardan 77’si yurt dışından gelmiş olup 20’si Kıbrıslı Türktür.

Name Surname Nationality Name Surname Nationality

Alec Newland UK Jack Holman UK

Alex Murphy UK Jade Getliff UK

Alexandra Dell UK Jakub Kreft Germany

Amy Green UK James Hawkins UK

Anna-Marie Lawn UK James Walker UK

Andy Blockley UK Janie Latchford UK

Angharad Powell UK Joe Rigby UK

Ashley Hayes UK Johnathan Rich Canada

Barış Kara Cyprus Juha Joos Germany

Belle Chippington UK Julıa Haywood UK

Benjamin Rigg UK Karianne Linås Norway

Bethany Mitchell UK Katherine Hewkin UK

Bradley Clarke Katherine Trew UK

Bugçer Ebeler Cyprus Kristian Lawrence UK

Çağkan Özkum Cyprus Laura Ceclich UK

Carina Rees UK Laura Kendall UK

Chantal Kohl Germany Lauren Terry UK

Charlotte Cross UK Leonıe Hoeher Germany

Chloe Hatton UK Lucy Jacobs UK

Chloe Stilgoe UK Maariyah Najeeb UK

Çiğdem Çağalar Cyprus Mahek Pandit Tanzania

Clare Addyman UK Meryem Özkan Cyprus

Daisy Salmon UK Michael Thomas UK

David O'Tuama Ireland Mustafa Acaroğlu Cyprus

Dilara Deveci Cyprus Natalie Aldridge UK

Dilber Barakalı Cyprus Natalie Owen UK

Doruk Abatay Cyprus Natalie Regan UK

Dudu Ebeler Cyprus Nathan Grech Malta

Ecem Kaya Cyprus Olgu Tosun Cyprus

Eleanor Meads UK Oliver Ford UK

Eleanor Mullen UK Olkan Ergüler Cyprus

Emily Kellett UK Paige Winslade UK

Emily Schnurpfeil Germany Pelin Tekdemir Turkey

Emma Lane UK Philippa Hastings UK

Emma Wood UK Ronan Conlon Ireland

Emre Citak Turkey Ruth Stevens UK

Eve Tucker UK Şerife Ebeler Cyprus

Fikri Koray Cyprus Sim Baykal Cyprus

Georgia Willis UK Sonja Rothkugel Germany

Georgia Feldhaus UK Sophie Corrigan UK

Ghalia Abel Kuwait Sophie Davey UK

Gokcen Tayfun Cyprus Tawny Day UK

Greta Buinovskaja Lithuania Tessa Gibson UK

Gunay Arcan Cyprus Tierney Chalmers UK

Hannah Bowdery UK Tobias Capel UK

Harri Fields UK Vicky Murfin Australia

Hok Lam Jeffrey Chan Hong Kong Yasmin Yonan UK

Holly Parker UK Ziynet Sevsal Cyprus

İrem Üntaş Cyprus Zoe Allin UK

Jack Emery UK

(25)

25 2017’de 99 gönüllümüzün geldiği ülkeler.

UK Cyprus Germany Ireland Turkey Australia Canada Hong Kong Kuwait Lithuania Malta Norway Tanzania

0 10 20 30 40 50 60 70

(26)

26

Ek 3: SPOT Facebook sayfası performans grafikleri

Üstte: İletilerin ulaştığı kişi sayısı. Ortada: Beğeniler, yorumlar ve ileti paylaşımları. Altta: Toplam beğeni sayısı. Sayfamız 31 Ekim 2017 itibariyle toplam 5187 beğeniye sahiptir. On Nov 20

Kasım’da, 2018 için gönüllü alımını duyuran iletimiz 81 bin kişiye ulaşmıştır.

Referanslar

Benzer Belgeler

2.Tüzel kişi olması halinde, ilgisine göre tüzel kişiliğin ortakları, üyeleri veya kurucuları ile tüzel kişiliğin yönetimindeki görevlileri belirten son

Aralarında daha sonra uydu takibi yapılan kaplumbağaların da olduğu hedef dışı yakalanan kaplumbağaların rehabilitasyonunu sağlayan ve bakımına yardımcı olan

Diğer bir deyişle, Bardawil gölü gibi küçük (<70 km 2 ) bir alanı kullanan kaplumbağaları etkileyecek bir afet yaşanması durumunda, gözlenen populasyon artışı

Çalışma kapsamında 47/2000 sayılı Teşvik Yasası tahtında verilen yatırım teşvikleri, Tarım Bakanlığı tarafından uygulanan destek ve sübvansiyonlar ile Sanayi

Bu çalışma ile Hatay, Burdur ve Kuzey Kıbrıs köpeklerinde leishma- niasisin yaygınlığının serolojik olarak araştırılması

3. Ölçü birimlerinde uluslararası kısaltmalar kullanılır. Kuruluş, kitap, dergi ve yön adlarıyla ölçülerin dışında kalan kelime veya kelime gruplarının

Kıbrıslı Türklerin ve Rumların ayrı ayrı kendi kaderini tayin etme haklarını kullanarak yeniden bir devlet oluşturmaları, hem Kıbrıslı Türklerin kendi kaderini

Araştırmalar deyim ve atasözleri ile kalıp sözler arasındaki farkları kesin çizgilerle ayırmasa da, üzerinde durulan bu çalışmada deyim ve atasözleri kalıp