- 0 - HAZIRLAYANLAR
Arif ŞAKİROĞLU
Mehtap BAYDUHAN Cihan ERDOĞAN Cemile ERDOĞAN Nilgün ŞAHİN BİRGÜL Levent DOĞAN Abdülbari DEMİR M. Fatih YARDIMCI
- 1 -
Okula başlamaya ilişkin duygularını ifade eder 1.ETKİNLİK
Her mesleğin toplumsal yaşama katkısı olduğunu fark eder 2.ETKİNLİK
Fiziksel özelliklerini söyler
3.ETKİNLİK
4.ETKİNLİK
5.ETKİNLİK
6.ETKİNLİK
7.ETKİNLİK Bireylerin birbirinde fiziksel açıdan farklılığının doğal olduğunu bilir
İletişimde dinleme ve konuşma becerisini etkili bir şekilde kullanır
Kişisel güvenliği için hayır demenin gerekliliğini açıklar
Kimden, nereden, ne zaman ve nasıl yardım isteyebileceğini bilir
2
6
12 9
22 23
27
- 2 -
1. ETKİNLİK
KADEME:
1.SINIF
KAZANIM:
Okula başlamaya ilişkin duygularını ifade eder.
GELİŞİM
ALANI: Akademik
YETERLİK: Okula ve Okulun Çevresine Uyum
SÜRE: 15 dk
MATERYAL
6 adet 10x10 cm boyutunda karton Siyah keçeli kalem
Yapıştırıcı/bant YÖNERGE:
Etkinlik öncesinde; uygulayıcı tarafından gerekli materyaller hazır bulundurulmalıdır. Daha önce hazırlanan kartonların üstüne Ek 1: Duygu Kartlarından faydalanılarak ‘Üzgün, Kızgın, Mutlu, Korkmuş, Utanmış, Şaşırmış’
gibi duyguları belirten Yüz ifadeleri yapıştırılır.
Uygulayıcı, yüz ifadelerinin yapışık olduğu kartonları sırasıyla öğrencilere gösterip kartları tanıtarak etkinliği başlatır.
Daha sonra öğrencilere örnek olması açısından öğretmen ilk olarak seçtiği iki duygu kartı ile ilgili okulun ilk günlerine dair yaşantısından birer örnek verir.
Ardından öğrencilerden, okulun ilk günlerinde yaşadıkları bu duygularla ilgili bir duygu kartı seçmesi ve buna dair yaşantılarını anlatması istenir.
Mümkünse sınıftaki öğrencilerin tamamı ile etkinliğin yapılması sağlanır.
Duygularını ifade etmek istemeyen öğrenciler teşvik edilir ancak zorlanmaz.
Belirtilen duygularla ilgili öğrencilerin kendilerini ifade etmeleri sağlandıktan sonra değerlendirme kısmına geçilir.
Öğrencilere aşağıdaki sorular sorulur. Cevaplar toplu bir şekilde alındıktan sonra etkinlik sonlandırılır.
1) “Arkadaşlarınızla aynı duyguları yaşadınız mı?”
2) “Aynı durum karşısında farklı duyguları yaşamanız normal mi?”
NOT 1: Öğretmen örnek olarak seçtiği kartlarda önce olumsuz daha sonra olumlu duygu vurgusu yapılmasına dikkat edilmelidir.
NOT 2: Öğrencilere söz verilirken etkinliğin uygulama süresine dikkat edilmelidir.
- 3 -
EK 1: DUYGU KARTLARI
- 4 -
- 5 -
- 6 -
2. ETKİNLİK
KADEME: 1.SINIF
KAZANIM: Her mesleğin toplumsal yaşama katkısı olduğunu fark eder.
GELİŞİM ALANI: Kariyer
YETERLİK: Kariyer Farkındalığı
SÜRE: 15 Dakika
MATERYAL 1 Adet Kutu
Ek-1 Meslek Kartları (Öğrenci sayısına göre bazı meslekler birden fazla olacak şekilde arttırılabilir)
Resim Kâğıdı Boya Kalemleri
YÖNERGE: Öğretmen önceden hazırlamış olduğu kutunun içine ek-1 deki meslek kartlarını keserek atar. Daha sonra “Evet çocuklar bugün sizinle meslekler hakkında konuşacağız, şimdi elimdeki kutudan herkesin bir meslek seçmesini ve seçtiği mesleğin hangisi olduğunu yüksek sesle söylemesini istiyorum.” der ve kartlar teker teker dağıtılır.
Tüm kartlar seçildikten sonra öğretmen “Şimdi herkes gözlerini kapasın ve şunu düşünsün eğer elinizde bulunan karttaki meslek hiç olmasaydı ne olurdu. Bu mesleğin artık dünyada olmadığını ve bu mesleği kimsenin yapmadığını düşünün. Ne gibi sorunlar ortaya çıkardı, bizler bu durumdan nasıl etkilenirdik düşünün.” der ve 1-2 dakika öğrencilerin düşünmelerine fırsat verir.
Öğretmen bu imajinasyon sonunda öğrencilere söz hakkı vererek neler düşündüklerini sorar ve eğer meslek olmasaydı ne gibi sorunlar ortaya çıkacağını anlatmalarını ister. Etkinlik sonunda “Evet çocuklar gördüğümüz gibi her mesleğin bir amacı var ve her mesleğe ihtiyaç duyuyoruz. Eğer bu mesleklerden biri dahi olmasa bizi kötü etkiler o yüzden her mesleğe saygı duymalıyız.” der ve etkinlik sonlandırılır.
Not: Öğretmen eğer zaman bulabilirse etkinlik sonunda öğrencilerden eğer bu meslek olmasaydı ne olurdu sorusundan yola çıkarak bir resim çizmelerini isteyebilir ya da ev ödevi olarak verebilir.
- 7 -
EK-1 MESLEK KARTLARI
- 8 -
- 9 -
3. ETKİNLİK
KADEME: İlkokul
KAZANIM: Fiziksel özelliklerini söyler.
GELİŞİM ALANI: Sosyal Duygusal
YETERLİK: Benlik farkındalığı
SÜRE: 10-15 Dakika
MATERYAL
https://www.youtube.com/watch?v=dqdyZp8h2Qo üç kulak şarkısı EK-1 (Sınıftaki kız öğrenci sayısı kadar çoğaltılır)
EK-2 (Sınıftaki erkek öğrenci sayısı kadar çoğaltılır) YÖNERGE:
Sınıf rehber öğretmeni öğrencilere, “Sevgili çocuklar bugün sizinle bir etkinlik yapacağız” der ve tüm öğrencilerin ayağa kalkıp rahat hareket edebilmeleri için sıralarının kenarındaki boşluğa çıkmalarını ister. “Şimdi size bir video açacağım ve hep birlikte videoda geçen sözleri canlandıracağız”
der.
Öğrencilerin tam olarak anlayabilmesi için öğretmen videonun başını açar ve canlandırır; “şarkıda iki elim dediği zaman iki elimizi havaya kaldırıyoruz, iki kolum dediği zaman kollarımızı havaya kaldırıp sallıyoruz, bacaklarım var dediğinde de önce sağ sonra sol bacağımızı yere vuruyoruz. Her insanda bir burun var dediğinde burnumuzu gösteriyoruz, bir de ağız var dediğinde ağzımızı gösteriyoruz, sen hiç gördün mü üç kulaklı bir adam dediğinde elimizle üç yapıp sonrada kulağımızı gösteriyoruz. Olur mu hiç üç kulak dön de aynaya bak dediğinde zıplayıp arkamıza dönüyoruz ve iki elimizi bir birine vuruyoruz. Şimdi videodaki şarkının hepsini bunun gibi canlandıracağız” der.
Öğretmen şarkıda geçen vücudumuzdaki bölgeleri gösterir ‘dön de aynaya bak’ dediği kısımda zıplayarak arkasını döner ve ellerimizi bir birine vurarak öğrencilere model olur. Öğrencilerin canlandırmayı yapabilmeleri için öğretmende videodaki şarkıyı öğrencilerle birlikte canlandırır. Eğer süre yeter ve öğrencilerde istekli olursa bir kez daha video canlandırılabilir.
Daha sonra öğrencilere videonun ne hakkında olduğu sorulur. Fiziksel özelliklerimizi anlatan bir video olduğu söylenir. Kız öğrencilere EK1, erkek öğrencilere EK2 formu dağıtılır ve fiziksel özelliklerini yazmaları istenir.
Aralarda gezinerek öğrencilerin yaptıkları kontrol edilir.
NOT: Bu etkinliğin öğrenciler okuma yazmayı öğrendikten sonra yapılması uygundur.
- 10 -
EK-1
- 11 -
EK-2
- 12 -
4. ETKİNLİK
KADEME: 1.SINIF
KAZANIM: Bireylerin birbirinden fiziksel açıdan farklılığının doğal olduğunu bilir.
GELİŞİM ALANI: Sosyal Duygusal
YETERLİK: Kişiler Arası Beceriler
SÜRE: 10-15 Dakika
MATERYAL Ek-1
YÖNERGE: Bu etkinlik öğrencilere kişiler arasında fiziksel farklılıkların olmasının normal olduğunu göstermek amacıyla tasarlanmıştır. Fiziksel farklılıkların önemsiz olduğu düşüncesi öğrencilere kazandırılmak istenmiştir.
Etkinliğe başlarken öğretmen: “sevgili çocuklar bu gün sizlerle bir etkinlik yapacağız. Ben size bazı resimler göstereceğim. Sizden bu resimler arasında ki farklılıkları söylemenizi isteyeceğim.” der ve ek-1 de 1. sayfadaki resmi gösterir.
“Evet, çocuklar burada ne görüyorsunuz?” diye sorar ve elma cevabını alır.
Ardından, “Peki bu iki elmanın farkları neler?” diye sorar.
Cevap veren öğrencileri pekiştirdikten sonra “Evet bildiniz birinin rengi kırmızı diğerinin ise yeşil. Peki, kimler kırmızı elma seviyor? Kırmızı elma sevenler parmak kaldırsın. Şimdi de yeşil elma sevenler parmak kaldırsın.”
der ve öğrencilerin seçiminden sonra “Elmalarımızın birinin rengi kırmızı diğerinin ise yeşildi. Bazılarımız kırmızı elma seviyor bazılarımız ise yeşil.
Peki, sizce bu iki elmadan hangisi daha lezzetli bilebilir miyiz?” diye sorulur ve çocuklardan “Dışarıdan bakılarak anlaşılamaz tadına bakmamız lazım”
cevabı beklenir.
Hemen ardından ek-1 de bulunan diğer resimlerin tamamı ya da arasından seçilen bir kaçı öğrencilere gösterilerek farklılıkları sorulur ve cevapları alınır.
Sonrasında
- “Sizce hangisi arkadaşları tarafından çok seviliyor?”
- “Sizce hangisi daha yardım sever?”
- “Sizce hangisi daha eğlenceli oyunlar oynuyor?”
- “Sizce hangisi daha neşeli?”
- “Sizce hangisi daha çalışkan?”
- 13 -
Sorularından uygun olanları sorulur ve cevapları alınır.
Etkinliğin bu aşamasında çocuklardan beklediğimiz cevap “Onları tanımadan bilemeyiz dış görünüşlerinden anlayamayız” cevabıdır. Çocukları bu aşamada biraz daha bu cevaba yönlendirmemiz gerekebilir.
Etkinliğin son aşamasında “ Evet, sevgili çocuklar bugün dış görünüşümüzdeki farklılıkları inceledik. Aslında sınıfımıza baktığımızda da bu farklılıkları görebiliriz. Hepimizin farklı özellikleri var; boyumuz, kilomuz, ten rengimiz, saçlarımız, gözlerimiz… Bunlar bizim fiziksel farklılıklarımız.
Hepimiz birbirimizden farklı ve biriciğiz.” diyerek öğretmen fiziksel farklılıklarımız doğal olduğunu açıklar.
- 14 -
EK-1: FARKLARIMIZ
- 15 -
- 16 -
- 17 -
- 18 -
- 19 -
- 20 -
- 21 -
- 22 -
5. ETKİNLİK
KADEME: İlkokul
KAZANIM: İletişimde dinleme ve konuşma becerisini etkili bir şekilde kullanır.
GELİŞİM ALANI: Sosyal Duygusal
YETERLİK: Kişisel Güvenliğini Sağlama
SÜRE 15 dk
YÖNERGE: Sınıf rehber öğretmeni, “sevgili öğrenciler bugün sizlerle bir oyun oynayacağız. Aslında bu oyun hemen hemen hepinizin bildiği bir oyun. Bu oyunun adı kulaktan kulağa” der.
Bu aşamada sınıf rehber öğretmeni öğrencilere kulaktan kulağa oyununu anlatır ve sınıf ortamından herkesin katılabileceği bir cümle ile oyunu başlatır.
Sınıf rehber öğretmeni söyleyeceği ilk cümleyi oyun başlamadan önce bir kâğıda yazar ve son öğrencinin söyleyeceği cümle ile öğrencilerin katılımı ile kıyaslar. Oyun birkaç kez tekrarlanır.
Sonrasında öğretmen öğrencilere “Neden iki cümle arasında fark var?”
diye sorar. İletişimde dinleme ve konuşma becerisini etkili bir şekilde kullanmanın önemini kavratmak için buna uygun gelen cevaplar pekiştirilir.
Daha sonra şu sorular öğrencilere sorulur ve cevaplar alınır.
“Peki, konuşurken daha doğru anlaşılmak için nelere dikkat etmeliyiz?”
“Başka biri konuşurken onu anlamak için nelere dikkat etmeliyiz?”
En son sınıf rehber öğretmeni “ evet çocuklar bugün bir oyun oynadık, oynarken de çok keyif aldık. Bu oyunun aslında bize anlattığı bazı şeyler vardı. Mesela başkalarıyla konuşurken uygun ses tonunda konuşmalıyız yoksa bizi doğru anlamayabilir. Bir başkası konuşurken dikkatlice dinlemeliyiz bu sayede onu daha doğru anlayabiliriz. Biri bizimle konuşurken başka şeylerle ilgilenmemeliyiz. Konuşurken birbirimizin yüzüne bakmalıyız.
Yoksa bu oyunda olduğu gibi birbirimizi yanlış anlayabiliriz” der ve etkinlik sonlandırılır.
Pandemi döneminde uygulanmaz
- 23 -
6. ETKİNLİK
KADEME: 1.SINIF
KAZANIM:
Kişisel güvenliği için hayır demenin gerekliliğini açıklar.
GELİŞİM
ALANI: Sosyal-Duygusal
YETERLİK: Kişisel Güvenliğini Sağlama
SÜRE: 2 Oturum (20+20)
MATERYAL
https://www.youtube.com/watch?v=FZVAv_Tj854 Hayır diyemeyen şirin videosu
YÖNERGE:
Bu etkinlik öğrencilere hayır demenin hayatımızda ne kadar önemli olduğunu anlatmak için tasarlanmıştır. Öğrencilere;
1)Günlük hayatta hangi durumlarda karşınızdaki kişiye hayır dersiniz?
2)Hayır diyemediğiniz durumlar oluyor mu?
Bu iki soru yöneltilir ve gönüllü öğrencilere söz hakkı verilir. Sonrasında
“Bazen büyüklerimiz kızmaması için bazen karşımızdaki kişiyi üzmemek için bazen de arkadaşlarımıza uyum sağlamak için hayır diyemiyoruz.” diyerek çocukların cevapları toparlanır.
“Şimdi sizlerle “Hayır Diyemeyen Şirin” adlı çizgi filmi izleyeceğiz.” denir ve çizgi film izletilir. Çizgi film bittikten sonra öğrencilere aşağıdaki sorular sorulur;
1) Saf şirin neden hayır diyemiyordu?
2) Hayır diyemediği için başına neler geldi?
3) Hayır demeye başladıktan sonra neler oldu?
Gönüllü öğrencilere söz hakkı verilir. Daha sonra öğretmen şöyle der ve etkinlik sonlandırılır:
“Sevgili öğrenciler istemediğimiz bir durumda, tehlike durumunda örneğin tanımadığımız birisi dışarıda görüp “Gel seni annene babana götüreyim”
dediğinde, arkadaşımız istemediğimiz kızdığımız bir şeyi bize yapmaya çalıştığında örneğin kantinde sıra size gelmişken arkadaşınız önünüze geçmeye çalıştığında ona hayır diyebilmeliyiz. İstemediğimiz durumlarda hayır dersek kendimizi kötü davranışlara karşı korumuş oluruz.”
Not: Çizgi film 22 dk olduğu için başlardaki soru cevap kısmı kısa tutulur ve etkinlik 2 oturumda uygulanır.
- 24 -
7. ETKİNLİK
KADEME: 1.SINIF
KAZANIM: Kimden, nereden, ne zaman ve nasıl yardım isteyebileceğini bilir.
GELİŞİM ALANI: Sosyal Duygusal
YETERLİK: Kişisel Güvenliğini Sağlama
SÜRE: 15 dk
MATERYAL Ek-1 (sınıf mevcudu kadar çoğaltılır) Ek-2 (sınıf mevcudu kadar çoğaltılır) YÖNERGE:
Sınıf rehber öğretmeni, “sevgili öğrenciler bugün sizlerle bir etkinlik yapacağız” der. Öğrencilerin hazır bulunuşluluk düzeylerini ölçmek için öğrencilere ‘tehlike’ kelimesinin anlamını sorar. Öğrencilerin tehlikeyi anlatan kelimeler ya da durumlar anlatmasını ister. Ardından öğrencilere
‘güven’ kelimesinin kelime anlamını sorar ve öğrencilerin, güveni anlatan durum ya da ifadeler söylemesini ister.
Öğretmen cevapları aldıktan sonra “evet çocuklar sizin de söylediğiniz gibi bazı tehlikeli durumlar bizim ya da tanıdıklarımızın başlarına gelebilir bu gibi durumlarda bizlerde güvendiğimiz kişilerden yardım isteriz.” der ve herkesten güvendiği, güvenilir olduğunu bildiği kişileri düşünmesini ister.
Sınıftan birkaç öğrenciye söz vererek kimi düşündüğünü sorar.
Ardından eğer sınıf rehber öğretmeni uygun ders ve müfredatta öğrencilere ‘acil durum numaralarını’ öğrettiyse etkinliğe Ek-1’i dağıtarak devam eder. Eğer öğrenciler ‘acil durum numaralarını’ bilmiyorsa etkinliğe öğrencilere acil durum numaraları öğretildikten sonra devam edilir. Ek-1 öğrenciler tarafından doldurulduktan sonra sınıfta cevaplandırılır.
Ardından sınıf rehber öğretmeni “çocuklar başımıza kötü bir şey geldiğinde, yardıma ihtiyacımız olduğunda, kendimizi güvende hissetmediğimiz durumlarda bu numaraları arayabileceğimiz gibi çevremizde güvendiğimiz kişilerden de yardım isteyebilir, onlarla konuşabiliriz. Peki, kimlerdir bunlar? Babamız, annemiz, öğretmenimiz, dedemiz gibi bizi yakından tanıyan ve bizimde güvendiğimiz kişilerdir.” der ve Ek-2’deki ‘Acil Durum Kartı’ ailesi ile birlikte doldurmaları için öğrencilere ev ödevi olarak verilir. Velilere yapılan etkinlik hakkında bilgi verilebilir evde çocuklarıyla bu konu hakkında konuşmaları istenerek sürecin evde de desteklenmesi sağlanabilir.
- 25 -
EK-1
- 26 -
EK-2 ACİL DURUM KARTI
ADIM:……….
SOYADIM:………..
OKULUM:………
GÜVENDİĞİM KİŞİNİN ADI:………..
GÜVENDİĞİM KİŞİNİN TELEFONU:……….
EV ADRESİM:……….
ACİL DURUM KARTI
NOT: Bu kart öğrenci ve veli tarafından doldurulmalı ve öğrenciye güvenmediği insanlarla bu bilgileri paylaşmaması gerektiği anlatılmalı. Çantasında saklamalı kendini tehlikede hissettiği durumlarda polis, jandarma, öğretmeni gibi güvendiği kişilerle bu bilgileri ve kartı paylaşması gerektiği söylenmeli.
- 27 -
Ağrı Rehberlik ve Araştırma Merkezi yayınıdır.
